magazyn
magazyn
fotowoltaika
2/2021
cena 16,50 zł (w tym 8% VAT)
ISSN 2083-070X
10lat
spis treści
magazyn fotowoltaika 2/2021
magazyn fotowoltaika
Instalacje Technologie Rynek
(cztery wydania w roku)
Nr 2/2021 (39) – nakład 3000 egz.
Redakcja
Agnieszka Parzych
redaktor naczelna
agnieszka.parzych@magazynfotowoltaika.pl
Mirosław Grabania
redaktor
miroslaw.grabania@magazynfotowoltaika.pl
Prenumerata
prenumerata@magazynfotowoltaika.pl
tel. 508 200 900
Reklama
reklama@magazynfotowoltaika.pl
tel. 508 200 700
Drukarnia
Digital 7
Zosi 19
Marki
Korekta
Agnieszka Brzozowska
Opracowanie graficzne
Diana Borucińska
Wydawca
ul. Niekłańska 35/1
03-924 Warszawa
tel. 508 200 700, 508 200 900
www.magazynfotowoltaika.pl
Czasopismo dostępne również
w prenumeracie u kolporterów:
KOLPORTER SA
GARMOND PRESS SA
oraz w salonach prasowych EMPIK
magazyn
magazyn
fotowoltaika
Raport
Rynek fotowoltaiki w Polsce 2021
Prawo
Czy to koniec rozliczenia opustem dla małej fotowoltaiki?
14
Finansowanie
W stronę energetyki prosumenckiej
16
Wywiad
15 lat na rynku nie zaspokoiło naszych ambicji. Rozmowa z Waldemarem Bajbakiem
oraz Sebastianem Lendzionem, współzałożycielami firmy SOLTEC
20
Technologie
Lekkie moduły fotowoltaiczne produkowane w Polsce
22
Rynek – prezentacje
Nowa seria szeregowych falowników HT do rozwiązań komercyjnych
i farmowych od GoodWe
25
Jak zwiększyć opłacalność instalacji fotowoltaicznej. FRONIUS
26
Rewolucja energetyczna w Polsce wymaga opracowania systemu
magazynowania energii. KEHUA
30
Inteligentne rozwiązania monitorowania pracy systemów PV
w falownikach serii R5 dla Twojego domu. SAJ
32
Od firmy rodzinnej do globalnego gracza w branży fotowoltaicznej. SCHLETTER
35
Problem z napięciem w sieci? Likwidujmy przyczynę, nie skutek. SOLPLANET
36
Falownik Renac kompatybilny z modułem fotowoltaicznym 600 W
38
Przybij piątkę z Hypontech – pięć powodów, dla których warto wybrać
falowniki tej Marki. SOLTEC
40
Największy europejski producent modułów PV już w Polsce. EC GROUP
42
Instalacje fotowoltaiczne – bezpieczne czy nie? FASTONS
44
Model zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie oparty
na projektach badawczych ALTER ENERGIA
46
Atualności
Kraj
48
Świat
53
R5
ROZWIĄZANIA
SOLARNE
24-godzinne monitorowanie energii w twoim inteligentnym domu
SAJ Polska
saj-polska.pl
poland@saj-electric.com
+48 537 558 018
rAPOrT
magazyn fotowoltaika 2/2021
d dwóch lat tempo wzrostu mocy
zainstalowanej w fotowoltaice jest
niezwykle wysokie. Rok 2020 był naj-
lepszym w historii rozwoju fotowoltaiki
w Polsce. Według danych Polskich Sieci
Elektroenergetycznych moc zainstalo-
wana w fotowoltaice na koniec 2020 roku
wyniosła 3935,74 MW, co przekłada się
na wzrost o 2463 MW rok do roku. Ozna-
cza to, że moc zainstalowana w fotowol-
taice wzrosła w ciągu roku o 200%. Tym
samym, wg Solar Power Europe w 2020
roku Polska znalazła się tuż za podium
pod względem przyrostu mocy zainstalo-
wanej PV w Unii Europejskiej. Wyprze-
dziły nas tylko Niemcy, Holandia i Hisz-
pania. Rok 2021 również zapowiada się
optymistycznie. W I kwartale 2021 roku
moc zainstalowana wyniosła 4466 MW.
Najbardziej dynamiczny przyrost odnoto-
wuje się w mikroinstalacjach, gdzie przy-
było niecałe 500 MW mocy. Na wykresie
(rys. 1) przedstawiono skumulowaną moc
zainstalowaną w Polsce w kolejnych latach
z podziałem na typy instalacji.
W Polsce największy udział w rynku
mają mikroinstalacje PV. W 2020 roku
stanowiły one 77% mocy zainstalowa-
nej w fotowoltaice. Jest to rezultat kilku
czynników, m.in. wzrostu popularno-
ści tej technologii wśród prosumentów,
a także korzystania z dotacji udzielanych
w ramach Regionalnych Programów Ope-
racyjnych oraz rządowego programu dofi -
nansowania dla fotowoltaiki – programu
„Mój prąd”. Program był realizowany
Rynek fotowoltaiki w Polsce 2021
Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO) opublikował raport pt. Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2021, który podsumowuje rok 2020
i pierwszy kwartał roku 2021 oraz przedstawia prognozy dla rynku PV na najbliższe miesiące.
Rys.1. Skumulowana moc zainstalowana w PV w Polsce, stan na koniec I kwartału 2021,.*szacunki IEO, **powstałe w ramach systemu świadectw
pochodzenia lub poza aukcyjnym systemem wsparcia. Dane: URE, OSD, oprac. IEO.
Złącza solarne + narzędzia
rAPOrT
magazyn fotowoltaika 2/2021
od września 2019 roku do grudnia 2020
roku i najlepiej wpłynął na wzrost rynku
fotowoltaicznego w 2020 roku. 1 lipca br.
rusza kolejna edycja programu. 19 pro-
centowy udział w mocy zainstalowanej
w 2020 roku miały instalacje PV wybu-
dowane w ramach aukcji OZE. Łączna
moc tych instalacji w stosunku do 2019
roku zwiększyła się dwukrotnie. W naj-
bliższych latach spodziewane są kolejne
wzrosty ze względu na kończące się ter-
miny oddania po raz pierwszy energii do
sieci dla projektów zakontraktowanych
w ramach aukcji OZE z 2018 i 2019 roku.
Małe instalacje PV to niecałe 2% łącz-
nej mocy zainstalowanej w PV; ten nie-
wielki udział może być spowodowany
brakiem wsparcia dla instalacji 50 kW –
500 kW. Skumulowana moc fotowoltaiki
w poszczególnych latach na tle różnych
technologii OZE została przedstawiona
na wykresie (rys. 2).
Udział mocy zainstalowanej w foto-
woltaice w stosunku do mocy zainstalowa-
nej w OZE na koniec 2020 roku osiągnął
wartość 30%; jest on dwukrotnie wyższy
niż w 2019 roku. Tym samym instalacje
PV wyprzedziły biomasę (11%), hydro-
elektrownie (8%) i biogaz (2%). Pierw-
sze miejsce dalej zajmuje energetyka wia-
trowa na lądzie z 49% udziału mocy zain-
stalowanej. Powyższe dane jednoznacznie
wskazują, że od 3 lat fotowoltaika jest naj-
szybciej rozwijającym się OZE w Polsce
i osiąga największe roczne przyrosty, i już
w ciągu 1–2 lat może mieć podobne moce
zainstalowane jak energetyka wiatrowa.
Rynek prosumentów
indywidualnych i biznesowych
Wytwórcy energii elektrycznej z OZE
na własne potrzeby stanowią w krajowej
fotowoltaice największą grupę producen-
tów pod względem mocy zainstalowanej.
Udział prosumentów, autoproducentów
oraz wytwórców w małej instalacji wyno-
sił 80% całkowitej mocy zainstalowanej
w energetyce słonecznej na koniec 2020
roku. Na niezwykle szybki wzrost w tym
segmencie rynku w ostatnich kilku latach
przełożyły się programy wsparcia, takie
jak środki z regionalnych programów ope-
racyjnych oraz uruchomiony w 2019 roku
rządowy program „Mój prąd”, skiero-
wany do prosumentów indywidualnych.
W 2020 roku przyrost nowych mocy foto-
woltaicznych w mikroinstalacjach oraz
małych instalacjach wyniósł 2,05 GW,
a największy wkład w ten przyrost wnieśli
właśnie prosumenci indywidualni.
Pomimo dużego odsetka domowych
instalacji prosumenckich należących do
gospodarstw domowych, rozwijają się
również mikroinstalacje instalowane na
potrzeby mikro- i małych fi rm. Instala-
cje takie (powyżej 10 kW, do ustawowej
granicy 50 kW) obecnie mogą korzystać
z tego samego systemu opustów co mikro-
instalacje prosumenckie indywidualne.
Prosumentem biznesowym lub prze-
mysłowym
autoproducentem
energii
z OZE można nazwać każdą fi rmę, która
dzięki własnej instalacji OZE produkuje
energię elektryczną na swoje potrzeby,
zmniejszając koszt jej zakupu. W działal-
ności przedsiębiorstwa to właśnie energia
elektryczna, której zużycie stale rośnie,
jest jednym z podstawowych składników,
który przekłada się na znaczne koszty.
Najlepiej obrazują to przedsiębiorstwa
produkcyjne, w których mimo stosowa-
nia coraz nowszych, energooszczędnych
technologii zużycie energii elektrycz-
nej wciąż wzrasta. Dodatkowo, opłata
mocowa, która weszła w życie 1 stycznia
2021 roku i której podstawowa wysokość
wynosi 76,20 zł/MWh, jeszcze bardziej,
skokowo podnosi ceny energii, szczegól-
nie fi rmom i przedsiębiorstwom zuży-
wającym energię elektryczną w czasie
szczytowych
godzin
zapotrzebowania
na moc (najwyższe ceny energii). Firmy
mają obecnie tylko kilka możliwości, aby
ograniczać skutki rosnących cen ener-
gii. Najbardziej optymalnym rozwiąza-
niem jest autokonsumpcja wytworzonej
na terenie zakładu energii z OZE, także
w połączeniu ze sprzedażą niewykorzy-
stanej części energii, np. w formule rozli-
czenia nett o (dla źródeł do 50 kW), sprze-
daży pod cenie ustawowej z poprzedniego
kwartału, umowy komercyjnej ze spółką
obrotu lub w formie umowy PPA (ang.
Power Purchase Agreements). Dla przedsię-
biorstw, które zużywają najwięcej energii
w trakcie dnia, najlepszym rozwiązaniem
jest własna elektrownia fotowoltaiczna
zapewniająca całkowite bądź częściowe
zaspokojenie zapotrzebowania na ener-
gię takiego zakładu (rys. 3). Według sza-
cunków IEO na koniec 2020 roku w Pol-
sce było około 65 dużych prosumentów
biznesowych, wytwarzających energię
z dużych źródeł dachowych lub farm foto-
woltaicznych (zazwyczaj posiadają kon-
cesję). Dodatkowo działa również około
450 MW mikroinstalacji fotowoltaicz-
nych, które zaopatrują w energię mikro-
i małe fi rmy. W gronie wytwórców energii
w ramach małej instalacji fotowoltaicznej
znajduje się blisko 70 MW małych instala-
cji zaspokajających własne potrzeby ener-
getyczne fi rm.
Rys. 2. Moce zainstalowane w instalacjach OZE do wytwarzania energii elektrycznej (stan na koniec 2020 roku). Oprac. IEO na podstawie danych
URE
Rys. 3. Prosumenci biznesowi w różnych segmentach fotowoltaiki. Oprac. IEO
pl.goodwe.com
sales.pl@goodwe.com | +48 (62) 75 38 087
Skorzystaj ze standardowej 10-letniej gwarancji na falowniki XS, DNS oraz SDT G2 do 20kW
ZOSTAŃ AUTORYZOWANYM INSTALATOREM
NIE ZWLEKAJ, KORZYŚCI CZEKAJĄ!
Zdobycie tytułu instalatora GOODWE
Bezpłatne i automatyczne przedłużenie gwarancji
Profesjonalne szkolenia techniczne
Wyjątkowe posprzedażowe i gwarancyjne korzyści
$120 MLN inwestycje TOP 10 producentów 23 GW zainstalowanych
Producent falowników hybrydowych nr 1 na świecie
Według raportu grupy Wood Mackenzie w 2020 roku
Kompleksowe rozwiązania
Portfolio falowników fotowoltaicznych o mocy od 0,7 kW do
250 kW dla instalacji domowych, komercyjnych i wielkoskalowych
Stabilność finansowa
Stabilna finansowo spółka, notowana na Giełdzie Papierów Wartościo-
wych
Najwyższa jakość i długa żywotność
Liczne nagrody i wyróżnienia: „TOP BRAND PV”,
TÜV Rheinland „All Quality Matters”, potwierdzone
testami VDE oraz certyfikatami ISO 9001, ISO14001
i ISO 45001
Lokalny serwis i wsparcie techniczne
Autoryzowane centrum naprawcze znajduje się w
Polsce, a najwyższej jakości opiekę serwisową
Klientom zapewniają polskojęzyczni specjaliści
DLACZEGO GOODWE?
GOODWE – TO WIODĄCY PRODUCENT FALOWNIKÓW FOTOWOLTAICZNYCH I ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE MAGAZYNOWANIA ENERGII
rAPOrT
10
magazyn fotowoltaika 2/2021
Aukcje OZE jako podstawa
rozwoju rynku fotowoltaiki
Po 5 latach od ogłoszenia pierw-
szych aukcji system aukcyjny stał się
najważniejszym
instrumentem
wpar-
cia rynku fotowoltaiki w Polsce. Naj-
prężniej, dzięki systemowi aukcyjnemu,
rozwija się rynek farm słonecznych do
1 MW. Według danych IEO warunki przy-
łączenia do sieci dystrybucyjnej i przesy-
łowej posiada ponad 5 tys. projektów PV
do 1 MW o łącznej mocy przyłączeniowej
4,7 GW. Jednocześnie według analiz IEO,
na koniec I kwartału 2021 roku warunki
przyłączenia do sieci posiadało już kilka-
set dużych projektów farm słonecznych
o łącznej mocy sięgającej 5,6 GW.
Rozwój nowych projektów farm
fotowoltaicznych w Polsce i ich
potencjał inwestycyjny
Według najnowszych szacunków IEO
inwestorzy rozwijają projekty farm foto-
woltaicznych o łącznej mocy 10 GW.
Wszystkie te projekty posiadają warunki
przyłączenia do sieci dystrybucyjnej oraz
przesyłowej, a 5 GW projektów ma już
pozwolenie na budowę. O tym, które pro-
jekty PV zostaną zrealizowane, zdecyduje
LCOE (ang. Levelized Cost of Electricity).
Koszt ten generalnie zależy od:
–
produktywności
instalacji
(pro-
mieniowania słonecznego w danej
lokalizacji),
–
mocy zainstalowanej,
–
kosztów przyłączenia do sieci,
–
sprawności inwestora w kontrak-
towaniu EPC i dostaw technologii
(wraz z jej wyborem).
Uwzględniając tylko dwa z wymienio-
nych czynników, łatwo wykazać (rys. 4),
że różnice w LCOE poszczególnych pro-
jektów są znaczne. Nie ma dwu takich
samych farm PV, tym bardziej że coraz
bardziej liczą się koszty przyłączenia oraz
siła rynkowa i profesjonalizm inwestorów
(nieuwzględnione na wykresie). W naj-
lepszej sytuacji jest ok. 550 większych
projektów PV zlokalizowanych w miej-
scach o najlepszym nasłonecznieniu,
gdzie LCOE jest niższe od obecnie kon-
traktowanych cen energii na lata 2022–
2023. Reszta (LCOE > 300 zł/MWh)
musi liczyć na duże wolumeny aukcyjne
w przyszłych aukcjach OZE. Jednak
nawet do 2025 roku trudno będzie zre-
alizować projekt o LCOE wyższym niż
350 zł/MWh.
Dynamiczny
rozwój
projektów
dużych farm słonecznych, w obliczu
obserwowanego od lat zahamowania roz-
woju energetyki wiatrowej, otwiera inwe-
storom fotowoltaicznym nowe możliwo-
ści (okno czasowe) do rozwoju tego typu
projektów. Właściciele największych pro-
jektów mają do wyboru różne strategie
realizacji inwestycji. Wysoka konkuren-
cyjność dużych farm fotowoltaicznych
wobec innych technologii wytwarzania
energii elektrycznej otwiera im drogę nie
tylko do pozyskania wsparcia w ramach
aukcji OZE, lecz także do sprzedaży ener-
gii w formule PPA.
Warto zauważyć, że przyłączanie
nowych źródeł energii elektrycznej do sys-
temu jest uwarunkowane możliwościami
– dostępnością i stanem infrastruktury
sieciowej. To znaczy, że rozwój elektrowni
fotowoltaicznych jest od strony tech-
nicznej limitowany dostępnością mocy
przyłączeniowych.
Przemysł PV i łańcuch dostaw
technologii na rynek
Rynek PV to nie tylko sprzedaż insta-
lacji odbiorcom końcowym, lecz także
cały łańcuch dostaw generujący war-
tość dodaną dla gospodarki. Według
analiz IEO w fotowoltaice w 2020 roku
liczba osób zatrudnionych na etacie
w branży mogła sięgnąć nawet 14,5 tys.,
natomiast liczba osób pracujących cza-
sowo na innych formach zatrudnienia
w fotowoltaice może sięgać 21 tys. Łącz-
nie jest to 35,5 tys. miejsc pracy w kra-
jowym sektorze fotowoltaicznym. Pra-
cownicy z branży fotowoltaicznej stano-
wią znaczną grupę interesariuszy, któ-
rym zależy na rozwoju sektora. Otwiera
to możliwości dla rządu i/lub regulatora
do dialogu z branżą i osiągnięcia porozu-
mienia w sprawie wypracowania kierun-
ków i wspierania rozwoju całego sektora
fotowoltaiki w Polsce. Pierwsze kroki do
rozpoczęcia dialogu mającego na celu
wzmocnienie
polskiego
przemysłu
i wspieranie rozwoju branży zostały już
podjęte. We wrześniu 2020 roku w Mini-
sterstwie Klimatu został podpisany list
intencyjny na rzecz rozwoju przemysłu
fotowoltaicznego w Polsce oraz wypraco-
wania projektu umowy sektorowej. List
intencyjny, którego stroną jest Minister
Klimatu i Pełnomocnik Rządu ds. Odna-
wialnych Źródeł Energii, został podpi-
sany przez organizacje promujące roz-
wój przemysłu PV oraz wiodące fi rmy
Tabela 1. Największe projekty fotowoltaiczne rozwijane na polskim rynku fotowoltaicznym. Oprac. IEO na podstawie bazy danych „Projekty foto-
woltaiczne w Polsce”
Rys. 4. Rozkład szacowanych kosztów energii LCOE dla 7 tys. projektów farm fotowoltaicznych. Oprac. IEO na podstawie bazy danych „Projekty fo-
towoltaiczne w Polsce”
rAPOrT
12
magazyn fotowoltaika 2/2021
przemysłowe zajmujące się produkcją
modułów PV i innych kluczowych kom-
ponentów specyfi cznych dla fotowol-
taiki. Uwzględnienie pespektywy prze-
mysłu staje się ważne w obliczu wyzwań
związanych z zapewnieniem szerokiego
dostępu do krajowych technologii (bez-
pieczeństwo technologiczne) oraz ryzyka
zakłóceń dostaw i wzrostu cen urządzeń
z importu. Ryzyko to można ograniczać
poprzez regulacyjne zachęty i wspiera-
nie polskiego przemysłu fotowoltaicz-
nego oraz promowanie zwiększania euro-
pejskiego i krajowego local content, np.
poprzez prowadzenie aktywnej polityki
przemysłowej w zakresie promocji lokal-
nej produkcji urządzeń dla PV. Krajowy
local content w dostawach komponentów
i urządzeń dla instalacjach fotowoltaicz-
nych w 2020 roku wynosił 23%, a według
planów inwestycyjnych polskich fi rm
przemysłowych już w 2025 roku może
wzrosnąć do niemal 40%.
Prognoza mocy, wiodące
segmenty rynku, granice
wzrostu
Według prognozy IEO w perspekty-
wie średnioterminowej nie widać prze-
słanek do spowolnienia na rynku foto-
woltaicznym. Główny udział w przyroście
mocy w najbliższych latach będą mieć pro-
jekty farm PV przygotowane pod aukcje
OZE, także te wielkoskalowe. Jeżeli nawet
przejściowo spowolni się tempo roz-
woju mikroinstalacji, to fotowoltaika jako
całość nie odczuje tego zjawiska w najbliż-
szych kilku latach. Jest to bowiem techno-
logia elastyczna, skalowalna, działająca
w kilku segmentach i wielu niszach ryn-
kowych. Dodatkowo w bieżącym roku
wyraźnie wzrośnie także rola prosumen-
tów biznesowych, których przyrost IEO
prognozuje na co najmniej 200 MW,
a trend ten będzie się nasilał w kolejnych
latach. Według prognozy IEO moc zain-
stalowana w fotowoltaice w 2022 roku
podwoi swoją wartość z końca 2020, a na
koniec 2025 roku może wynieść nawet
15 GW. W 2021 roku fotowoltaika może
natrafi ać na pierwsze ograniczenia regu-
lacyjne oraz związane z ograniczonym
dostępem nowych projektów, zarówno
prosumenckich, jak i farm, do infrastruk-
tury sieciowej. Choć nie stanowią one
jeszcze twardych barier, limitujących dal-
szy wzrost, to ograniczenie dostępu do
sieci może zahamować nowe inwestycje
nawet wtedy, gdy regulacje, rynek i atmos-
fera społeczna będą sprzyjające.
Fotowoltaika w nowej
perspektywie finansowej
2021–2027
Na korzystne warunki rozwoju odna-
wialnych źródeł energii składa się wiele
czynników. Jednym z nich jest dostęp do
instrumentów fi nansowych takich jak kre-
dyty, dotacje, pożyczki. Jednym ze źródeł
fi nansowania są środki unijne, z których
obfi cie korzysta Polska. Dotychczas źró-
dła OZE uzyskiwały wsparcie fi nansowe
z funduszy unijnych głównie z dwóch pro-
gramów: regionalnych programów ope-
racyjnych oraz Programu Infrastruktura
i Środowisko. W najnowszej ramie fi nan-
sowej pojawiają się dodatkowo dwa nowe
programy: Fundusz na rzecz Sprawiedli-
wej Transformacji i Krajowy Plan Odbu-
dowy. Najważniejszym źródłem fi nanso-
wania małoskalowych inwestycji OZE
w Polsce z funduszy strukturalnych UE są
regionalne programy operacyjne (w skró-
cie RPO). RPO skierowane są na rozwój
m.in. energetyki wykorzystującej odna-
wialne źródła energii. W poprzednich
ramach fi nansowych UE na lata 2014–
2020 to fotowoltaiczne instalacje prosu-
menckie były najpopularniejszą technolo-
gią wspieraną w ramach regionalnych pro-
gramów operacyjnych.
W nowej Umowie Partnerstwa prze-
widziano kontynuacje RPO na lata 2021–
2027. Polska w ramach Umowy Partner-
stwa, wynegocjowała w Unii Europejskiej
łącznie 170 mld euro. Wysokość fundu-
szy, z których w ramach Funduszu Spój-
ności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej
Transformacji potencjalnie może skorzy-
stać polska energetyka, w tym źródła foto-
woltaiczne, to kwota 76 mld euro.
Wielkoskalowe
źródła
fotowol
taiczne będą mogły natomiast skorzy-
stać z Programu Infrastruktura i Środo-
wisko (POIiŚ). POIiŚ to krajowy pro-
gram wspierający m.in. gospodarkę nisko-
emisyjną, ochronę środowiska, przeciw-
działanie zmianom klimatu i adaptację
do nich. W nowej perspektywie fi nan-
sowej na program Infrastruktura i Śro-
dowisko przeznaczone zostanie blisko
25,1 mld euro. Podobnie jak w zeszłych
latach jednym z celów POIiŚ jest bardziej
przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna
Europa. Wśród działań, które będą mogły
liczyć na dofi nansowanie, znajdują się
budowa źródeł fotowoltaicznych, maga-
zynów energii oraz budowa instalacji
hybrydowych. O podziale interwencji
będzie decydować wysokość mocy insta-
lacji PV. Podobnie jak w latach poprzed-
nich, mikroźródła skorzystają głównie
z dofi nansowania regionalnego, natomiast
wielkoskalowe inwestycje o dofi nansowa-
nie ubiegać się mogą z Programu Infra-
struktura i Środowisko. Oprócz progra-
mów RPO i POIiŚ w najbliższych latach
funkcjonować będzie również Krajowy
Plan Odbudowy (KPO), którego celem
jest nie tylko spowodowanie, aby gospo-
darka w jak najszybszy sposób podnio-
sła się po kryzysie spowodowanym pan-
demią, ale też uzyskała odporność na
kolejne podobne szoki w przyszłości.
Unii Europejska przewidziała w ramach
KPO dla Polski środki w wysokości
57 mld euro, w tym 23 mld euro w formie
grantów oraz 34 mld euro w formie poży-
czek. Minimum 37% spośród tych środ-
ków w ramach Krajowego Planu Odbu-
dowy musi być skierowane na działania
związane z klimatem, w tym w szczegól-
ności inwestycje w gospodarkę zeroemi-
syjną. Dodatkowe środki w ramach Fun-
duszu Sprawiedliwej Transformacji mają
zapewnić wsparcie obszarom zmagają-
cym się z wyzwaniami społeczno-gospo-
darczymi wynikającymi z transforma-
cji energetycznej. Dodatkowy fundusz –
InvestEU – ma zwiększyć konkurencyj-
ność narodowej gospodarki, a jednym
z fi larów programu jest energetyka. Naj-
bliższe lata to początek okresu transfor-
macji i dynamicznego rozwoju inwestycji
odnawialnych na rynku. Unia Europejska
wyraźnie wyznacza kierunek inwestowa-
nia środków unijnych w kontekście trans-
formacji energetycznej – najważniejszymi
projektami są inwestycje w zeroemisyjne
źródła OZE. W ramach wszystkich form
i programów wsparcia z Unii Europejskiej
Polska może otrzymać nawet 770 mld zł.
W nowej perspektywie fi nansowej Pol-
ski na lata 2021–2027 źródła fotowolta-
iczne mogą liczyć szczególnie na wsparcie
w ramach znanych już programów RPO
oraz POiŚ, a także z KPO.
Źródło:
„Raport
Rynek
Fotowol-
taiki w Polsce 2021”, Instytut Energetyki
Odnawialnej
EP.MERSEN.COM
Z A B E ZP I EC ZE N I A P R ZE T Ę ŻE N I OW E
I P R ZE P I ĘC I OW E D O
I N S TA L AC J I
FOTOWO LTA I C ZN YC H
PROGRAM
HELIOPROTECTION®
ROZWIĄZANIA DO
FOTOWOLTAIKI
b i u r o . p o l s k a @ m e r s e n . c o m
Mersen property
PrAWO
14
magazyn fotowoltaika 2/2021
rak możliwości bilansowania rocznego energii elektrycz-
nej przez właścicieli mikroinstalacji fotowoltaicznych, któ-
rzy rozpoczną produkcję energii elektrycznej po 31 grudnia
2021 r. Takie rozwiązanie przewiduje przygotowany przez Mini-
sterstwo Klimatu i Środowiska projekt Ustawy o zmianie ustawy
– Prawo energetyczne i ustawy o odnawialnych źródłach energii
(dalej: „projekt”), który trafi ł do konsultacji publicznych w dniu
2 czerwca 2021 r.
Wśród licznych propozycji zmian należy w szczególności
zwrócić uwagę na pomysł nowelizacji Ustawy z dnia 20 lutego
2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2021 r. poz. 610,
dalej: „Ustawa o OZE”), która zakłada odejście od systemu rozli-
czania prosumentów za wytworzoną w mikroinstalacji nadwyżkę
energii elektrycznej na zasadzie opustu.
Aktualnie obowiązujące brzmienie art. 4 Ustawy o OZE umoż-
liwia rozliczanie – w ramach systemu opustów – ilości energii
elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej wobec
ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w celu jej zużycia
na potrzeby własne przez prosumenta energii odnawialnej wytwa-
rzającego energię eklektyczną w mikroinstalacji.
Biorąc pod uwagę pozostałe unormowania, w praktyce ozna-
cza to, że właściciele domowych instalacji fotowoltaicznych mogą
odzyskać od 70% do 80% energii elektrycznej, która została wpro-
wadzona do sieci dystrybucyjnej w przeciągu 12 miesięcy. Dzięki
temu rozwiązaniu prosumenci mają możliwość de facto „maga-
zynowania” znacznej części nadwyżki produkowanej przez siebie
energii elektrycznej oraz późniejsze jej wykorzystywanie w okre-
sie, w którym energia elektryczna uzyskiwana z mikroinstalacji nie
zaspokaja w pełni potrzeb gospodarstwa domowego (np. zimą).
Projekt zakłada odejście od opisanego wyżej mechanizmu
opustu. Zgodnie z nowelizowanymi przepisami prosument, który
po raz pierwszy wytworzy w swojej mikroinstalacji energię elek-
tryczną po 31 grudnia 2021 r., będzie miał prawo do jej sprzedaży
podmiotowi będącemu sprzedawcą zobowiązanym lub wybra-
nym przez prosumenta sprzedawcą lub agregatorem. Oznacza
to, że w momencie pojawienia się konieczności wykorzystywa-
nia większej ilości energii elektrycznej niż ta, która jest w danej
chwili produkowana przez mikroinstalację fotowoltaiczną, prosu-
ment będzie zmuszony do jej zakupu, a nie, tak jak wcześniej, do
pobrania tej „zmagazynowanej”, którą wcześniej wprowadził do
sieci elektroenergetycznej. W przypadku sprzedaży energii elek-
trycznej z mikroinstalacji należącej do sprzedawcy, cena zakupu
wyprodukowanej przez prosumenta energii elektrycznej będzie
wynosić 100% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na
rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale ogłoszonej przez
Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Cena ta w 2020 r. wynio-
sła średnio ok. 253 zł/MWh. Cena zakupu energii jest zdecydo-
wanie wyższa i wynosi na dzień 1 lutego 2021 r. 630 zł/MWh tj.
0,63 zł/kWh (źródło htt p://cena-pradu.pl). Co prawda, auto-
rzy projektu podkreślają w jego uzasadnieniu, że inni sprzedawcy
lub agregatorzy będą mieli prawo do oferowania prosumentom
lepszych warunków niż te uwzględnione w projekcie, jednakże
wydaje się, że odejście od prostego rozliczania na zasadzie opustu
będzie miało znaczny i negatywny wpływ na popularność inwesty-
cji w mikroinstalacje, a w szczególności instalacje fotowoltaiczne,
w przyszłości.
Czy to koniec rozliczenia opustem
dla małej fotowoltaiki?
Opublikowany z początkiem czerwca projekt zmian do Ustawy o odnawialnych źródłach
przewiduje m.in. odejście od korzystnego, a przede wszystkim prostego dla prosumentów
posiadających mikroinstalacje fotowoltaiczne systemu opustów. Ta zmiana – o ile zostanie
w takiej formie przyjęta – ma dotknąć mikroinstalacje, które rozpoczną produkcję energii
elektrycznej po 31 grudnia 2021 r.
Przemysław Kalek
Jan Antepowicz
Kancelaria Radzikowski, Szubielska
i Wspólnicy Sp.j.
FInAnSOWAnIe
16
magazyn fotowoltaika 2/2021
Mój Prąd – impuls do rozwoju prądu z OZE
Wiceminister klimatu i środowiska Ireneusz Zyska podkre-
śla: – Trzecia edycja programu Mój Prąd jest kolejnym krokiem w szer-
szym planie stabilizowania miejsca i roli prosumentów w zapewnia-
niu elastyczności systemu energetyki rozproszonej. Rządowy impuls do
zainteresowania Polaków OZE z fotowoltaiki zadziałał według planu.
W ubiegłym roku w Polsce zainstalowano 2,2 GW w PV – to dwukrot-
nie więcej niż w 2019 roku. Teraz przed nami kolejne kroki na drodze
do efektywnej, bezpiecznej, opartej na modelu rynkowym energetyki
rozproszonej, uwzględniającej inteligentne zarządzanie magazynowa-
niem i konsumpcją każdego wyprodukowanego megawata.
Zakrojony na olbrzymią skalę program priorytetowy Mój
Prąd był pierwszym etapem budowania świadomości prosu-
menckiej w ramach szerszego planu rozwoju energetyki rozpro-
szonej. Jego zadaniem było oswojenie Polaków z tematem foto-
woltaiki (PV), zwiększenie liczby mikroinstalacji fotowoltaicz-
nych i zachęcenie polskich gospodarstw domowych – szczególnie
tych znajdujących się na terenach słabiej zurbanizowanych – do
produkcji własnej energii. Program spotkał się z olbrzymim zain-
teresowaniem indywidualnych użytkowników, potwierdzonym
rekordową liczbą 266 tys. złożonych wniosków. Aż 211 tys. z nich
już uzyskało fi nansowanie, przekładające się na wsparcie z NFOŚ
sięgające 1,08 mld zł oraz redukcję CO2 o 967 174 400 kg/rok.
Kolejnym etapem planu było włączenie fotowoltaiki do
innego, dużego programu NFOŚiGW – „Czystego Powietrza”.
Panele fotowoltaiczne są w nim kolejnym – po wymianie tzw.
kopciucha – krokiem w kierunku optymalizacji efektywności
energetycznej budynków jednorodzinnych, a jednocześnie zwięk-
szają opłacalność ekonomiczną wykonanych instalacji, opartych
także na OZE. To również dobry sposób na wypracowywanie
wśród prosumentów nawyków myślenia o energetyce prosumenc-
kiej jako szeregu działań pozwalających wykorzystywać produko-
waną energię w miejscu jej wytworzenia – w domu i jego najbliż-
szym otoczeniu.
W stronę energetyki prosumenckiej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zaplanował dwa nabory w programie priorytetowym
Mój Prąd. 1 lipca br. rusza nabór wniosków w jego trzeciej edycji. Będzie prowadzony do 22 grudnia 2021 roku (z możliwością prze-
dłużenia) lub do wyczerpania środków. Budżet programu to ponad 500 mln zł. W 2022 roku NFOŚiGW uruchomi kolejną, czwartą
edycję Mojego Prądu. Pierwsza transza budżetu wyniesie ok. 850 mln zł, a wysokość kolejnej poznamy na jesieni, po weryfi kacji
budżetów państw członkowskich Unii Europejskiej (UE).
finansowanie
18
magazyn fotowoltaika 2/2021
Mój Prąd 3.0 – oferta dla dojrzałego rynku
Strategia lokalnej konsumpcji energii zamienianej m.in. na
ciepło przyświeca kolejnym działaniom zaplanowanym przez
ministerstwo i fundusz na drodze do stabilnej energetyki rozpro-
szonej. Trzeci nabór w programie Mój Prąd to wyjście naprze-
ciw ogromnemu zainteresowaniu wsparciem z NFOŚiGW. Mimo
sięgającego ponad 1,15 mld zł budżetu drugiej edycji Mojego
Prądu część projektów nie uzyskała dofinansowania ze względu
na wyczerpanie przeznaczonych na ten cel środków. Jednocześnie
nowy nabór pozwoli uczestnikom rynku jeszcze lepiej przygoto-
wać się do kolejnej edycji programu.
Trzecia odsłona Mojego Prądu jest skierowana do osób fizycz-
nych, wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby,
które są stroną umowy kompleksowej (umowa regulująca kwestie
związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytwo-
rzonej w mikroinstalacji) z operatorem sieci dystrybucyjnej
(OSD). Ubiegający się o wsparcie z NFOŚiGW mogą liczyć na:
––
dofinansowanie instalacji o mocy od 2 do 10 kW, która jest
zakończona i podłączona do sieci OSD,
––
dofinansowanie do 3 tys. zł, ale nie więcej niż 50 proc. kosz-
tów kwalifikowanych,
––
prostsze zasady aplikowania – wnioski będą składane wyłącz-
nie drogą elektroniczną.
Maksymalny poziom dofinansowania wynika z niższych cen
mikroinstalacji na polskim rynku, spowodowanych spadkiem glo-
balnych cen modułów PV. Dla średniej instalacji o mocy 5,6 kW,
po uwzględnieniu ulgi termomodernizacyjnej wynoszącej bli-
sko 4 tys. zł oraz obowiązującego systemu opustów, czas zwrotu
z inwestycji dla 4-osobowej rodziny wyniesie niecałe 7 lat.
Mój Prąd 4.0, czyli „nie wypuszczaj prądu z domu”
Maciej Chorowski, prezes NFOŚiGW, wyjaśnia konieczność
zmiany kierunku interwencji rządowej w rozwoju rynku ener-
getyki rozproszonej: – Dzięki kolejnym edycjom programu Mój
Prąd nasz kraj przeżywa prawdziwy boom fotowoltaiczny. Z kwartału
na kwartał moc zainstalowana w mikroinstalacjach PV rośnie o kilka-
set megawatów. W grudniu 2018 roku było to 500 MW, a w listopadzie
2020 roku to już ok. 2,7 GW. Docelowo osiągniemy ok. 4 GW, co wymu-
sza działania na rzecz stabilizacji systemu, przede wszystkim ograni-
czenie przesyłu energii. Uruchomione dotacje pokrywają ok. 20 proc.
inwestycji, a zainwestowane ponad 1,1 mld zł generuje 5 mld zł. Teraz
czas na kolejne kroki i rozwiązania, które pozwolą konsumować wię-
cej energii wytworzonej w miejscu jej powstawania – bez przesyłu, przy
minimum formalności, bez zagrożenia wahaniami cen.
Czwarta edycja programu Mój Prąd jest wypracowywana
z uwzględnieniem zmian na rynku energii oraz oczekiwań kon-
sumentów zgłaszanych w ramach konsultacji społecznych do pro-
cesu legislacji z rynkiem PV, operatorami sieci dystrybucyjnych
i producentami magazynów energii. Efektem ostatniego etapu
strategicznych zmian, wprowadzanych przez resort klimatu i śro-
dowiska, będzie oferta dla użytkowników indywidualnych i przed-
siębiorców premiująca magazynowanie i zużywanie (autokon-
sumpcję) prądu w miejscu jego powstania, czyli w gospodarstwie
domowym i jego najbliższym otoczeniu. Będzie ona zawierać
zarówno obecnie dostępne zachęty (ulga termomodernizacyjna,
kompleksowe wsparcie w obecnych programach, tj. dofinanso-
wanie do 5 tys. zł do paneli PV w programie „Czyste Powietrze”,
w którym podstawa to wymiana tzw. kopciucha. Dofinansowane
zostaną także nowe rozwiązania służące magazynowaniu energii
w różnej postaci, systemy zarządzania energią na poziomie gospo-
darstwa domowego oraz urządzenia zwiększające autokonsump-
cję, np. ładowarki samochodów elektrycznych.
Wprowadzenie przez NFOŚiGW nowych elementów podle-
gających dofinansowaniu jest możliwe dzięki przygotowywanym
przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) nowym roz-
wiązaniom legislacyjnym umożliwiającym:
––
negocjacje cen sprzedaży/zakupu wytwarzanej energii
u agregatorów,
––
dowolną zmianę sprzedawcy i agregatora w ciągu 24 h, co
ułatwi dodatkowo dostęp do porównywarki cen energii,
––
korzystanie z umów z ceną dynamiczną.
Skorzystanie przez odbiorcę energii z porównywarki cen lub
zawarcie przez niego umowy z ceną dynamiczną umożliwi zain-
stalowany u odbiorcy inteligentny licznik zdalnego odczytu. Moż-
liwość korzystania z funkcji tych urządzeń da odbiorcom tzw.
ustawa licznikowa, wchodząca w życie 2 lipca br. Nowa ustawa
przewiduje, że do końca 2028 rok, takie liczniki zostaną zainsta-
lowane u co najmniej 80 proc. odbiorców końcowych, w tym wco
najmniej 80 proc. gospodarstw domowych. Nowelizacja Ustawy –
Prawo energetyczne zawiera szczegółowy harmonogram instalacji
liczników, który zrealizują operatorzy systemów dystrybucyjnych.
– W 2022 roku będziemy nadal oferować dotacje do zakupu paneli
PV, ale będą one powiązane z komponentami motywującymi prosu-
menta do autokonsumpcji wytworzonej energii elektrycznej, czyli inte-
ligentnym systemem zarządzania energią, ładowarką do samochodu,
magazynem ciepła i chłodu, a być może także indywidualnym maga-
zynem energii – wyjaśnia Paweł Mirowski, wiceprezes NFOŚiGW,
odpowiedzialny za obszar OZE Funduszu.
Elastyczne podejście
Finansowanie w programie dostosowane jest do różnych
potrzeb. O dotację mogą się ubiegać także osoby, które zakupiły
instalację przed ogłoszeniem naboru, jednak nie wcześniej niż 1
lutego 2020 roku. Możliwe będzie również połączenie dofinaso-
wania z ulgą termomodernizacyjną, o ile koszty przedstawione do
rozliczenia będą pomniejszone o kwotę przyznanej dotacji. Wyso-
kość dotacji będzie zależała od zakresu rzeczowego inwestycji.
Planowane dofinansowanie do mikroinstalacji PV wyniesie mak-
symalnie do 50 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż
3 tys. zł (w przypadku wcześniejszego skorzystania z ulgi termo-
modernizacyjnej prosument dolicza dofinansowanie do podstawy
opodatkowania za 2021 rok w zeznaniu podatkowym składanym
w przyszłym roku).
Mój Prąd to jeden z największych w Europie programów
finansowania mikroinstalacji fotowoltaicznych dla osób fizycz-
nych, które wytwarzają energię elektryczną na własne potrzeby.
Program wystartował 30 sierpnia 2019 roku z budżetem w wyso-
kości 1 mld zł. Jest na bieżąco modyfikowany na podstawie analiz
potrzeb rynkowych oraz potrzeb wnioskodawców.
Źródło: NFOŚiGW
wywiad
20
magazyn fotowoltaika 2/2021
Zaczynaliście w 2006 roku. Jak wyglądał wtedy
rynek fotowoltaiki w Polsce?
Sebastian Lendzion: Praktycznie nie istniał do momentu
uchwalenia ustawy o odnawialnych źródłach energii. Wszystko
działo się na małą skalę. Długo nie było możliwości podłączania
fotowoltaiki do sieci poprzez zgłoszenie, tak jak odbywa się to
obecnie. Kiedy rozmawiałem z operatorami sieci energetycznej,
nie wiedzieli, o czym mówię. „Przecież to my sprzedajemy ener-
gię, a Ty chcesz ją wytwarzać?”.
Waldemar Bajbak: Obietnice dotyczące wprowadzenia regu-
lacji trwały około 2-3 lat. W ustawie z 2015 roku pojawiło się
pojęcie prosumenta, które zapewniło dofinansowanie i wówczas
powstały procedury podłączania do sieci. Oczywiście, początki
były trudne, ale to pobudziło rynek. Wcześniej montowaliśmy
instalacje na jachtach, kamperach, małe instalacje off-gridowe,
a także instalacje zasilające oświetlenie dróg i znaków aktywnych,
czyli akumulator, regulator ładowania i moduł fotowoltaiczny. To
było dla nas wystarczające i napędzało działalność naszej firmy.
Skąd wzięło się Wasze zainteresowanie
fotowoltaiką?
S.L.: Jako inżynierowie materiałowi po Politechnice Warszaw-
skiej zawodowo zajmowaliśmy się wytwarzaniem monokryszta-
łów półprzewodnikowych metodą Czochralskiego. W 2006 roku
wpadliśmy na pomysł produkcji baterii fotowoltaicznych. Opra-
cowaliśmy własną metodę produkcji małych modułów PV do
12 Wp i rozpoczęliśmy ich wytwarzanie na niewielką skalę do sto-
sowania na jachtach czy dla hobbystów, co było dla nas spełnie-
niem marzenia.
W.B.: Zawsze zależało nam na rozwoju firmy, dlatego duży
nacisk stawiamy na elastyczność i poszukiwanie nowoczesnych
rozwiązań. Dlatego, kiedy dowiedzieliśmy się, że Chińczycy znacz-
nie niższym kosztem wytwarzają dokładnie tę samą technologię,
którą my wymyśliliśmy na miejscu, dostrzegliśmy w tym szansę,
aby zmodyfikować i rozwinąć naszą działalność. Zafascynowani
tą branżą, chcieliśmy pozostać na rynku, zajęliśmy się więc wpro-
wadzaniem najlepszych produktów na polski rynek i początkowo
montażem instalacji PV.
Jak radziliście sobie na raczkującym rynku?
S.L.: Przez pierwszy rok dużą część naszej działalności stano-
wił montaż kolektorów słonecznych. To był intensywny i wyma-
gający czas – pracowaliśmy niemalże przez siedem dni w tygo-
dniu. Dzięki temu zyskaliśmy wiedzę i doświadczenia w zakresie
podejścia do klienta – dowiedzieliśmy się, czego klienci oczekują
i jak sprostać ich potrzebom. W międzyczasie stworzyliśmy też
stronę internetową.
W.B.: Od 2006 do 2009 roku montowaliśmy ogniwa równo-
legle, systemy fotowoltaiczne, poznawaliśmy i uczyliśmy się na
swoich błędach. Przełomowy był 2009 rok, kiedy wzięliśmy udział
w targach fotowoltaicznych w Chinach i w Niemczech, co zaowo-
cowało współpracą z firmami Sunlink PV, Steca Electronic i Vic-
tron Energy. Te relacje biznesowe utrzymujemy od lat i co ważne,
marki te nigdy nie zawiodły naszych klientów.
Od własnej produkcji, przez instalatora, do
dystrybutora – w 2016 roku zdecydowaliście się
zmienić model firmy w kierunku dystrybutorskim.
Czego nauczyły Was wasze wcześniejsze
doświadczenia?
W.B: Posiadanie własnych brygad instalatorskich w przeszło-
ści dało nam lekcję, z której wciąż czerpiemy. Doskonale rozu-
miemy potrzeby naszych klientów, którzy montują instalacje PV,
możemy podzielić się z nimi naszymi doświadczeniami i wiedzą.
Klienci otrzymują od nas kompleksowe wsparcie merytoryczne
w postaci szkoleń, projektów instalacji PV, doradztwa na etapie
zarówno zakupu, jak i późniejszego montażu, a także serwisu.
Mogą liczyć na nasz Dział Techniczny i naszych specjalistów.
Znajdują u nas wsparcie w opracowywaniu trudnych projektów
i instalacji, głównie systemów magazynowania energii. W tej kwe-
stii mamy olbrzymie doświadczenie. Dobieramy systemy indywi-
dualnie tak, aby zaspakajały potrzeby energetyczne i dawały pew-
ność działania.
S.L.: Z kolei wiedza i doświadczenie w zakresie produkcji
technologii ogniw fotowoltaicznych wykształciły w nas umiejęt-
ność skutecznej oceny i selekcji najlepszego sprzętu PV. Wybór
towaru zawsze poprzedzamy przeprowadzeniem własnych testów
oraz analizą przedstawionych przez producenta wyników badań
i certyfikatów.
Jak oceniacie obecny stan rynku fotowoltaiki
w Polsce?
S.L.: Obserwujemy obecnie najlepsze lata rozkwitu branży, jed-
nak jej rozwój jest silnie uzależniony od obowiązującego prawa,
które w najbliższym czasie ma się zmieniać. Energetyka węglowa
i jądrowa wiąże się z zagrożeniami, dlatego świat poszukuje nowych
rozwiązań energetycznych, które są wydajne i przyjazne środowisku.
Rządy przeznaczają znaczne fundusze na wsparcie technologii alter-
natywnych źródeł energii. Także w Polsce – czekamy na ogłoszenie
kolejnego programu dofinansowań, które dodatkowo mogą przyczy-
nić się do dalszego rozwoju rynku.
Jakie dostrzegacie bolączki i wyzwania branży?
W.B.: Ze względu na zawirowania rynków po pandemii
Covid19, rośnie popyt na surowce, używane także do produk-
cji komponentów PV, co naturalnie przekłada się na wyższe
koszty produktów finalnych, a także ich ograniczoną dostęp-
ność. Również nowe regulacje unijne będą miały duży wpływ na
15 lat na rynku nie zaspokoiło naszych ambicji
Firma Soltec, czołowy dostawca rozwiązań fotowoltaicznych, obchodzi w tym roku 15-lecie istnienia. Historia spółki to wydarzenia,
które przez ostatnie lata ukształtowały nie tylko Soltec, ale także rynek fotowoltaiki w Polsce. Z okazji 15. urodzin współzałożyciele
firmy, Waldemar Bajbak oraz Sebastian Lendzion, dzielą się swoimi doświadczeniami z branży oraz obserwacjami rynkowymi.
wywiad
21
magazyn fotowoltaika 2/2021
rynek PV. Z jednej strony cieszymy się, że w planach UE są nowe
giga fabryki ogniw i modułów w Europie, z drugiej zaś pakiet
Fit for 55, którego celem jest ograniczenie emisji o co najmniej
55 proc. do 2030 roku, może podnieść ceny w innych gałęziach
przemysłu. Takim przykładem może być wzrost cen transportu,
który od 14 lipca br. wejdzie do systemu ETS. Kolejną kwestią
będą zmiany związane z nowelizacją ustawy OZE i wyedukowa-
nie prosumentów, aby stali się aktywnymi uczestnikami rynku
energii. Jesteśmy jednak pewni, że rynek PV będzie rozwijać się
stabilnie, a my dołożymy wszelkich starań, aby być częścią tego
rozwoju.
Coraz częściej mówi się o potrzebie lepszego
zarządzania systemem przesyłowym w Polsce,
a jako sposób odciążenia go wskazywane
są magazyny energii. Czy firma Soltec jest
przygotowana na wzrost ich popularności?
S.L.: Intensywny rozwój naszej firmy pozwolił nam powięk-
szyć zespół o kolejnych doświadczonych ekspertów, którzy spe-
cjalizują się m.in. właśnie w magazynach energii. Ponadto mamy
opracowane zestawy do magazynowania energii na urządzeniach,
które testowaliśmy przez ostatnie lata. Moduły bateryjne, które
oferujemy, można dowolnie łączyć, powiększając ich pojemność.
To szczególnie ważne dla części klientów chcących najpierw prze-
konać się o skuteczności takiego rozwiązania na małym systemie,
który następnie można rozbudować. Ponadto konfigurujemy
duże kontenerowe magazyny energii przeznaczone dla energe-
tyki zawodowej. Wybraliśmy najlepsze dostępne obecnie techno-
logie: oferujemy gotowe, proste i skuteczne zestawy do magazy-
nowania energii od sprawdzonych producentów, m.in. SofarSo-
lar, BYD, Victron Energy, Pylontech oraz Kostal.
Jesteśmy przygotowani zarówno na popyt w zakresie bate-
rii niskonapięciowych, jak i wysokonapięciowych, a dodatkowo
dysponujemy odpowiednimi do nich falownikami. W kwestii
magazynów z pewnością nie spoczniemy na laurach, zajmujemy
się także prowadzeniem badań i rozwojem tej technologii.
Jakich zmian wymaga rozwój magazynów energii?
W.B.: Rozpowszechnienie magazynów energii nie tylko
wśród energetycznych potentatów, ale także wśród zwykłych
prosumentów, wymagać będzie stworzenia inteligentnego sys-
temu łączącego ze sobą użytkowników oraz nadzorującego dzia-
łanie sieci. Idea ta stawia wyzwania technologiczne i prawne, jed-
nak może spowodować postęp, który pozwoli zwiększyć bezpie-
czeństwo i niezależność energetyczną oraz zrealizowanie celów
klimatycznych.
Jakie są ambicje i plany Soltec na następne lata?
W.B.: Fotowoltaikę znamy od podszewki, ale branża cały
czas się zmienia. W kolejnych latach zamierzamy wciąż rozwi-
jać się i odpowiadać na bieżące potrzeby rynku, aby w dalszym
ciągu móc zapewniać naszym klientom nie tylko najlepszej jako-
ści produkty dostosowane do ich potrzeb, ale również komplek-
sowe wsparcie na każdym etapie działania. Realizujemy wiel-
koskalowe projekty z naszymi partnerami biznesowymi. Nie
wykluczamy otworzenia się na nowe obszary związane z Odna-
wialnymi Źródłami Energii. Obecnie skupiamy się też na analizie
polskiego łańcucha dostaw i dążymy do znalezienia najlepszych
polskich technologii, które chcielibyśmy wspierać w rozwoju.
S.L.: Wszystkich planów nie możemy zdradzić, ale zapew-
niamy – nie zwalniamy tempa! 15 lat na rynku nie zaspokoiło
naszych ambicji. Chcemy dalej tu być przez co najmniej kolejne
15 lat.
Czego w takim razie życzyć firmie Soltec na 15.
urodziny?
W.B.: Powiemy krótko – sytuacji na rynku sprzyjającej
rozwojowi.
S.L.: Korzystnych regulacji prawnych stymulujących roz-
wój coraz bardziej wydajnych urządzeń do pozyskiwania energii
odnawialnej.
Dziękuję za rozmowę
Agnieszka Parzych
Fot. 1. Od lewej: Sebastian Lendzion, Waldemar Bajbak, właściciele firmy Soltec
22
magazyn fotowoltaika 2/2021
TeCHnOLOGIe
tandardowy moduł fotowoltaiczny waży od 12 do 16 kg/m2
(moduł szyba-szyba w granicach 14–17 kg/m2), a razem z kon-
strukcją łączna waga może przekroczyć 40 kg/m2. Sprawia to, że
w przypadku niektórych wielkopowierzchniowych budynków
montaż konwencjonalnych modułów staje się problematyczny
lub w ogóle niemożliwy. Kwestia ta dotyczy często nowych maga-
zynów i hal produkcyjnych pokrytych dachami membranowymi,
których dostępna nośność bywa mniejsza niż 10 kg/m2. Należy
wspomnieć, że głównym czynnikiem wpływającym na nośność
dachu budynku są opady śniegu. W Polsce do 2006 roku budynki
projektowano, przyjmując 5-letni okres powrotu obciążenia śnie-
giem, natomiast wprowadzenie normy PN-EN 1991-1-3: 2005
Eurokod 1 wydłużyło ten okres do 50 lat. W rezultacie, w myśl
nowych przepisów, nośność wielu starszych obiektów uległa istot-
nemu zmniejszeniu. Również zastosowanie fotowoltaiki na środ-
kach transportu bądź balonach stratosferycznych wymaga mini-
malizacji obciążenia (rys. 1). W takich sytuacjach rozwiązaniem
mogą być lekkie moduły fotowoltaiczne. Przyjmuje się, że do tej
grupy zalicza się urządzenia o wadze nieprzekraczającej 5 kg/m2.
Większość lekkich modułów składa się z polimerowych arku-
szy, pomiędzy którymi znajdują się zalaminowane ogniwa cien-
kowarstwowe. W niektórych przypadkach jako rdzeń stosuje
się aluminium lub stal nierdzewną. Szkło i rama stanowią odpo-
wiednio około 69% i 11% masy konwencjonalnego modułu PV.
Tym samym usunięcie ich pozwala na istotne obniżenie wagi.
Ponadto zastosowanie ogniw cienkowarstwowych wykonanych
np. z krzemu amorfi cznego lub mikrokrystalicznego zapewnia
modułowi elastyczność, która bywa wymagana np. w zastosowa-
niach wojskowych lub transportowych. Pełnowymiarowe moduły
cienkowarstwowe (CIGS) zwykle nie osiągają sprawności wyż-
szej niż kilkanaście procent. Najlepsze moduły CIGS mają spraw-
ność około 19%. Jedynie zastosowanie ogniw z krzemu krystalicz-
nego pozwala na przekroczenie 20-procentowego progu spraw-
ności. Stąd wykorzystanie monokrystalicznych ogniw krzemo-
wych jest alternatywnym podejściem umożliwiającym wytworze-
nie lekkiego modułu, który jednak zachowuje wysoką sprawność.
Lekki moduł na bazie ogniw krzemowych
W ramach projektu POIR.01.01.01-00-0050/17 realizo-
wanego od roku 2017 przez fi rmę Xdisc SA prowadzono prace
mające na celu opracowanie nowego typu modułów fotowoltaicz-
nych, spełniających takie warunki, jak:
–
niska masa (ok. 3,5 kg/m2),
–
wysoka sprawność (co najmniej 19%) przy zachowaniu
minimalnej nominalnej mocy na poziomie 200 Wp,
–
możliwość stosowania w instalacjach on-grid,
–
powierzchnia samoczyszcząca (o własnościach hydrofo-
bowych).
Opracowano cztery rodzaje modułów prototypowych. Wyniki
pomiarów wykonanych we własnym laboratorium oraz w nie-
zależnych centrach badawczych, m.in. KEZO Centrum Badaw-
czym PAN, pokazały, że w przypadku wszystkich czterech proto-
typów osiągnięto wysoce satysfakcjonujące wartości wymaganych
parametrów.
Rysunek 2 przedstawia wygląd przedniej strony każdego
z prototypów. Wszystkie wytworzone prototypy są bezramowe
i nie posiadają szyby. Moduły można montować za pomocą taśmy
lub stosując standardowe konstrukcje fotowoltaiczne poprzez
Lekkie moduły fotowoltaiczne produkowane
w Polsce
Coraz szybszy rozwój fotowoltaiki (PV) sprawia, że powstają produkty dedykowane do
konkretnych zastosowań. W branżach, w których liczy się przede wszystkim minimalizacja
obciążenia, ciekawe rozwiązanie stanowią lekkie moduły fotowoltaiczne (LPV).
Krzysztof Mik, CB KEZO PAN
Maciej Juźwik, CB KEZO PAN/Platforma PV
IMiO WEiTI PW/ PV Lab
Rys. 1. Przykłady zastosowania lekkich modułów w transporcie
Rys. 2. Widok przedniej strony prototypów
P1
P2
P3
P4
TeCHnOLOGIe
EWS GmbH & Co. KG
Am Bahnhof 20
24983 Handewitt / Niemcy
www.photovoltaics.eu/pl
info@photovoltaics.eu
+49 46 08 / 67 81
+49 46 08 / 16 63
■ Najlepsze produkty
■ Atrakcyjne ceny
■ Znakomita obsługa
zintegrowane oczka montażowe. W budowie prototypów 1 (P1)
i 2 (P2) jako bazę wykorzystano specjalnie przygotowane kom-
pozyty o wewnętrznej strukturze plastra miodu, dzięki czemu są
sztywne. Z kolei prototyp 3 (P3) i 4 (P4) opierają się na rdzeniu
z polimerowego laminatu wzmocnionego włóknem szklanym lub
węglowym, co czyni je półelastycznymi. Struktury prototypów
przedstawiono na rys. 3, a ich podstawowe parametry fi zyczne
zebrano w Tabeli 1. Z kolei parametry elektryczne zmierzone
w KEZO Centrum Badawczym PAN przedstawiono w Tabeli 2.
Aby lepiej oceniać lekkie moduły, w literaturze często posłu-
guje się stosunkiem mocy do masy P2W [W/kg]. Typowe lek-
kie moduły krzemowe mają współczynnik P2W równy około
40 W/kg, podczas gdy standardowe moduły mieszczą się w zakre-
sie 10–20 W/kg, a moduły cienkowarstwowe poniżej 10 W/kg.
W przypadku rozważanych prototypów stosunek mocy do masy
mieści się między 55,6 a 57,7 W/kg. Poza niską wagą i dużą gęsto-
ścią mocy lekkie moduły umożliwiają szybki i prosty montaż, co
bezpośrednio przekłada się na obniżenie kosztów pracy. Z uwagi
na wykorzystane w produkcji materiały (brak ściśle ustalonego
rozmiaru szkła i ramy) moduły mogą być łatwo dostosowywane
kształtem i rozmiarem do wymagań klienta.
Proces produkcyjny
Proces produkcji wszystkich prototypów rozpoczyna się
od przygotowania materiałów produkcyjnych. Płyty kompozy-
towe stanowiące rdzenie konstrukcji modułów są cięte na wymiar,
a folie biorące udział w procesie laminacji – docinane z rolki i odpo-
wiednio układane. Równolegle do tych procesów ogniwa PV są
ze sobą lutowane, z wykorzystaniem uprzednio przyciętych na
wymiar przewodów taśmowych. Dalej, każde ogniwo przechodzi
wizualną kontrolę jakości wykonywaną przez operatora. Wszystkie
Rys. 3. Budowa prototypów w podziale na warstwy
Tabela 1. Podstawowe parametry fi zyczne prototypów
Parametr
Jednostka
Prototyp 1
Prototyp 2
Prototyp 3
Prototyp 4
Szerokość
mm
850
850
853
853
Długość
mm
1300
1300
1460
1460
Grubość
mm
~6
~6
~3
~4
Powierzchnia
m2
1,08
1,08
1,16
1,16
Waga
kg
3,76
3,72
4,35
4,29
Waga na jednostkę powierzchni
kg/m2
3,47
3,43
3,74
3,68
24
magazyn fotowoltaika 2/2021
TeCHnOLOGIe
wymienione wyżej materiały dostarcza się do stanowiska składa-
nia. Na tym etapie elastyczność prelaminatu jest wysoka. Z tego
powodu konieczne jest wykorzystywanie sztywnych i dobrze prze-
wodzących ciepło nośników, które są wielorazowe i rotują wzdłuż
linii produkcji. Materiały układa się na nich w kolejności poka-
zanej na rys. 3 i umieszcza w laminatorze. W trakcie laminacji na
powierzchni modułu zostaje odciśnięta struktura, która ma na celu
polepszenie pracy modułu pod różnymi kątami padania promienio-
wania słonecznego. Po zakończeniu procesu i ostygnięciu moduły
są oceniane wizualnie i poddawane badaniu elektroluminescencji.
Sprawdzone zostaje także napięcie powierzchniowe przedniej war-
stwy. Dalej przycina się nadmiar materiału i mocuje puszki przyłą-
czeniowe. Wreszcie gotowe moduły testuje się za pomocą symula-
tora pulsowego w warunkach STC.
Ekspozycja na warunki zewnętrzne
W trzech lokalizacjach w Polsce o różnym nasłonecznieniu:
w Jabłonnie, Świdniku i Browinie, zainstalowano pilotażowe
systemy PV oparte na prototypach (rys. 4). W każdym z miejsc
moduły zamontowano na instalacjach naziemnych odwzorowu-
jących dachy płaskie oraz skośne o różnym pokryciu. Wszystkie
instalacje skierowane są dokładnie na południe. Każdy z modułów
podłączony jest przez optymalizator, co umożliwia analizę pracy
poszczególnych prototypów. We wszystkich lokalizacjach znaj-
dują się czujniki mierzące temperaturę otoczenia, prędkość wia-
tru i natężenie promieniowania słonecznego. Po kilku miesiącach
ekspozycji w okresie intensywnych opadów deszczu i śniegu oraz
mrozu nie zaobserwowano degradacji ani uszkodzeń. Dalszy
monitoring instalacji prowadzony jest także pod kątem wpływu
warunków atmosferycznych na sprawność oraz wytrzymałość
modułów (np. wpływ wilgoci, powstawanie przebarwień).
Tabela 2. Parametry elektryczne prototypów w warunkach STC: Isc – natężenie prądu zwarcia, Voc – napięcie obwodu rozwartego, Impp – natężenie prądu w punkcie
mocy maksymalnej, Vmpp – napięcie w punkcie mocy maksymalnej, Pmax – moc w warunkach STC, FF – współczynnik wypełnienia, ƞ – sprawność, u(x) – standardowa
niepewność pomiarowa, U(x) – rozszerzona niepewność pomiarowa (k=2)
L.p.
Isc [A]
Voc [V]
Impp [A]
Vmpp [V]
Pmax [W]
FF [%]
Ƞ [%]
P1
6,5
42,3
6,1
35,8
217
78,9
20,0
P2
6,4
42,0
6,0
35,5
214
78,9
19,7
P3
6,5
47,1
6,1
40,0
242
79,5
20,8
P4
6,5
47,1
6,1
40,0
241
79,2
20,8
u(x)
1,51
0,15
1,58
0,22
1,52
0,40
1,52
U(x)
3,0
0,3
3,2
0,4
3,0
0,8
3,0
Rys. 4. Ekspozycja zewnętrzna prototypów w Jabłonnie
Rys. 5. Przykładowe realizacje z wykorzystaniem modułów fotowoltaicznych wytworzonych przez fi rmę
Xdisc
Firma Xdisc od 10 lat zajmuje się produkcją modułów
fotowoltaicznych. Fabryka w Polsce wpływa
na wysoką dostępność jej rozwiązań i bezpośredni
kontakt z klientem. Dzięki doświadczeniu firma
dostarcza
zindywidualizowane,
dopasowane
do konkretnych wymagań, wysokiej jakości produkty
rynek-OFerTy
25
magazyn fotowoltaika 2/2021
Najniższe koszty LCOE
Nowa seria HT od GoodWe (falowniki o klasach mocy
od 100 kW do 250 kW) to doskonały wybór dla dużych instalacji
komercyjnych i farm fotowoltaicznych. Falownik ten jest kompa-
tybilny z modułami dwustronnymi, posiada do 12 MPPT i mak-
symalną wydajność na poziomie aż do 99%.
Niskie napięcie rozruchowe falownika pozwala na wyge-
nerowanie maksymalnej ilości energii, a szeroki zakres tempe-
ratur (od -30 do 60 °C) umożliwia pracę nawet w bardzo trud-
nych warunkach. Seria HT posiada funkcję komunikacji PLC
(ang. Power Line Communication), analizę krzywej I–V do wykry-
wania problemów z prądem i napięciem, czujnik wilgotności
i temperatury wewnątrz urządzenia, a także opcjonalną funk-
cję odzyskiwania PID poprawiającą wydajność systemu. Falow-
niki są wyposażone w system monitoringu na poziomie łańcu-
cha oraz zintegrowane ograniczniki przepięć (SPD) zarówno po
stronie AC, jak i DC, co pozytywnie wpływa na całkowite koszty
instalacji.
Seria HT wyróżnia się wysokim poziomem ochrony
przed wnikaniem pyłu i wody pod wysokim ciśnieniem – IP66
dla całego urządzenia i IP68 dla zestawu chłodzącego, które jest
bardzo istotne przy dużych projektach elektrowni fotowoltaicz-
nych, gdzie inwerter wystawiony jest często na skrajne warunki
pogodowe. Konfi gurację falownika można łatwo przeprowadzić
za pośrednictwem Bluetooth, a diagnostykę i aktualizacje można
obsługiwać zdalnie.
Seria doskonale łączy w sobie najważniejsze parametry tech-
niczne, opracowane przez GoodWe w celu osiągnięcia większych
oszczędności, wyższej wydajności, a także realizacji optymalnego
kosztu wytwarzania energii elektrycznej (LCOE).
Najważniejsze zalety serii HT
–
Wysoka wydajność – minimalne LCOE: kompatybilność
z modułami dwustronnymi, maksymalna wydajność do
99%, przewymiarowanie po stronie DC do 50%, przeciąże-
nie po stronie AC do 15%
–
Wyższe uzyski – oszczędność kosztów: do 12 MPPT, kon-
fi guracja przez Bluetooth, zdalna diagnostyka i aktualizacja
oprogramowania
–
Inteligentny system O&M: komunikacja PLC, 24-godzinny
monitoring (Portal SEMS – w wersji polskiej), funkcja ana-
lizy krzywej I–V
–
Rozszerzone zabezpieczenia: zintegrowany monitoring na
poziomie łańcucha, AFCI, czujnik temperatury i wilgotności
wewnątrz urządzenia, funkcja awaryjnego wyłączenia zasila-
nia, wbudowane SPD po stronie AC i DC
Więcej informacji o falownikach GoodWe można znaleźć na
stronie: htt ps://pl.goodwe.com/
Nowa seria szeregowych falowników HT
do rozwiązań komercyjnych i farmowych
od GoodWe
Wiodący producent falowników fotowoltaicznych i rozwiązań w zakresie magazynowania energii GoodWe nie zatrzymuje się i zapo-
wiada na polskim rynku kolejne nowości. Nowa seria trójfazowych falowników HT 1100 V o mocy 100–136 kW oraz HT 1500 V
o mocy 225–250 kW stanowi idealne rozwiązanie pod względem przeprowadzonych w czerwcu przez Urząd Regulacji Energetyki
aukcji OZE.
sales.pl@goodwe.com
service.pl@goodwe.com