KKO_2024
Welcome to interactive presentation, created with Publuu. Enjoy the reading!
XXXII Krajowa Konferencja Oświetleniowa i 4. Forum Technologii Oświetleniowych
Zanieczyszczenie światłem, oświetlenie dynamiczne
7
Analiza wpływu źródeł LED
używanych w instalacjach oświetlenia zewnętrznego
na fotometryczne obserwacje astronomiczne
Przemysław Tabaka
Politechnika Łódzka
Sylwester Kołomański, Przemysław Mikołajczyk
Uniwersytet Wrocławski
Słowa kluczowe: oświetlenie zewnętrzne, źródła LED, charakterystyka spektralna, obserwacje astronomiczne, jasność nocnego nieba
Jednym z ubocznych efektów zewnętrznego
oświetlenia elektrycznego jest wzrost jasności
nocnego
nieba
wynikający
z
rozpraszania
się światła antropogenicznego w atmosferze.
Zjawisko to prowadzi do istotnych utrudnień
w
prowadzeniu
profesjonalnych
obserwacji
astronomicznych.
Obecnie
trwa
sukcesywne
zastępowanie
w oświetleniu zewnętrznym lamp wyładowczych
źródłami
LED.
Źródła
tego
typu
cechują
się zupełnie inną charakterystyką widmową
od np. lamp sodowych stosowanych dotychczas
powszechnie
w
oświetleniu
zewnętrznym.
W widmie źródeł LED emitujących światło białe
obecny jest znacznie większy komponent światła
niebieskiego w porównaniu do widma lamp
sodowych.
Światło
niebieskie
(które
jest
o mniejszej długości fali) ulega silniejszemu
rozpraszaniu w atmosferze niż światło o większej
długości fali. To może się przełożyć na większą
jasność nieba i w konsekwencji na pogorszenie
warunków do prowadzenia obserwacji.
Należy oczekiwać, że stopień tego pogorszenia
będzie zależał od charakterystyki widmowej
użytych źródeł LED, a te mogą być różne.
Ponadto, najważniejsze znaczenie w tej sytuacji
będzie
miało
oświetlenie
znajdujące
się
w
bezpośrednim
otoczeniu
obserwatorium
astronomicznego.
Stąd
stawiane
pytanie
badawcze brzmi, jakie charakterystyki widmowe
źródeł
LED
zastosowanych
w
otoczeniu
obserwatoriów astronomicznych będą najmniej
szkodliwe
z
punktu
widzenia
prowadzenia
obserwacji.
Metoda
W celu ilościowej oceny wpływu
źródeł
LED
na
obserwacje
astronomiczne
przebadano ponad 200 takich źródeł o różnych
charakterystykach widmowych. Ocenę ilościową
oparto o wyliczenia wskaźnika pozwalającego
wyznaczyć oczekiwany wzrost jasności nieba przy
danym źródle LED względem niskoprężnej lampy
sodowej (LPS). Zastosowanie takiego punktu
odniesienia uzasadnione jest tym, że dotychczas
w otoczeniu obserwatoriów astronomicznych
zalecano
stosować
lampy
LPS.
Obliczenia
wykonano dla filtrów, które obecnie używane
są w badaniach astronomicznych.
Wnioski
Uzyskane wyniki wskazują, że spora
część przebadanych źródeł LED będzie miała
bardziej negatywny wpływ na jasność nocnego
nieba niż lampy LPS (rys. 1). Dotyczy to też
używanych często w oświetleniu zewnętrznym
źródeł LED o CCT=4000 K. Natomiast wśród źródeł
LED o CCT<3000 K zidentyfikowano takie, których
wpływ
na
jasność
nocnego
nieba
będzie
nie gorszy od wpływu lamp HPS lub LPS. Źródła
te powinny być stosowane w oświetleniu
zewnętrznym
w
bezpośrednim
otoczeniu
obserwatoriów astronomicznych.
Rys. 1. Wyniki obliczeń dla filtrów astronomicznych systemu
Sloan. Typy źródeł oznaczono kolorami
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18