magazyn
magazyn
fotowoltaika
3/2024
cena 19,00 zł (w tym 8% VAT)
ISSN 2083-070X
Cyberbezpieczeństwo instalacji
to obecnie coraz większe
wyzwanie dla branży
elektroenergetycznej
Rozmowa z Michałem Maroną,
Country Managerem SolarEdge Technologies Poland
W numerze również:
Pogram
„Mój Prąd 6.0”
Przemysłowe magazyny energii:
optymalizacja zarządzania
energią w połączeniu
z instalacjami fotowoltaicznymi
Agrowoltaika pod modułami
fotowoltaicznymi o różnej
przezroczystości
Rozwój projektów w sektorze odnawialnych
źródeł energii (OZE), doradztwo
inwestycyjne oraz pełnienie roli Inżyniera
Kontraktu. Zapewniamy kompleksowy nadzór
nad budową obiektów OZE, w tym farm
fotowoltaicznych i wiatrowych wraz z
przyległą infrastrukturą, dbając o każdy etap
realizacji inwestycji.
DORADZTWO I NADZÓR -
BUDOWY OZE
Zarządzanie i eksploatacja
wielkopowierzchniowymi farm fotowoltaicznych i
wiatrowymi wraz z przyległą infrastrukturą
energetyczną, w tym monitoring urządzeń i
szybkie reagowanie na pojawiające się problemy.
Zapewniamy okresowe przeglądy budowlane i
energetyczne, dbając o utrzymanie instalacji w
optymalnym stanie technicznym. Wykonujemy
również usługi dodatkowe, takie jak mycie paneli
fotowoltaicznych oraz koszenie terenów
zielonych, co zwiększa efektywność i wydajność
energetyczną instalacji.
ZARZĄDZANIE I EKSPLOATACJA-
OBIETY OZE
ENERGIA W ZGODZIE Z NATURĄ
EKO-WIATR BIS Krzysztof Statuch Sp. K.
ul. Jana Pawła II 52/452, 98-200 Sieradz
NIP 8272329592
ekowiatrbis.pl
oze@ekowiatrbis.pl
+48 43 822 08 31
EP.MERSEN.COM
KO M P L E T N A O C H RO N A
I N S TA L AC J I FOTOWO LTA I C ZN YC H ,
T E R A Z Z N OW Y M Z A K R E S E M
W KŁ A D E K O R A Z G N I A ZD
B E ZP I EC ZN I KOW YC H
PROGRAM
HELIOPROTECTION®
ROZWIAZANIA DO
FOTOWOLTAIKI
Skontaktuj się z nami:
biuro.polska@mersen.com
Więcej informacji dostępne na
EP.MERSEN.COM
Mersen property
SPIS TREŚCI
magazyn fotowoltaika 3/2024
magazyn fotowoltaika
Instalacje Technologie Rynek
(cztery wydania w roku)
Nr 3/2024 (52) – nakład 3000 egz.
Redakcja
Agnieszka Parzych
redaktor naczelna
agnieszka.parzych@magazynfotowoltaika.pl
Mirosław Grabania
redaktor
miroslaw.grabania@magazynfotowoltaika.pl
Prenumerata
prenumerata@magazynfotowoltaika.pl
tel. 508 200 900
Reklama
reklama@magazynfotowoltaika.pl
tel. 508 200 700
Drukarnia
Digital 7
Zosi 19
Marki
Korekta
Agnieszka Brzozowska
Opracowanie graficzne
Diana Borucińska
Wydawca
ul. Niekłańska 35/1
03-924 Warszawa
tel. 508 200 700, 508 200 900
www.magazynfotowoltaika.pl
Czasopismo dostępne również
w prenumeracie u kolporterów:
KOLPORTER SA
GARMOND PRESS SA
oraz w salonach prasowych EMPIK
magazyn
magazyn
fotowoltaika
Finansowanie
Program „Mój Prąd 6.0”
Finansowanie transformacji energetycznej Polski z KPO
Wywiad
Cyberbezpieczeństwo instalacji to obecnie coraz większe wyzwanie
dla branży elektroenergetycznej Rozmowa z Michałem Maroną,
Country Managerem SolarEdge Technologies Poland
10
Prawo
Fotowoltaika w EPBD
13
Dzierżawa ziemi pod fotowoltaikę
14
Technologie
Przemysłowe magazyny energii: optymalizacja zarządzania energią
w połączeniu z instalacjami fotowoltaicznymi
16
Moduły bifacjalne
22
Nauka
Międzynarodowa współpraca energetyczna przy projekcie DIEGO
24
Praktyka
Fotowoltaika na zabytkowych budynkach
25
Agrowoltaika pod modułami fotowoltaicznymi o różnej przezroczystości
26
Raport
Łączenie fotowoltaiki z uprawami może zwiększyć plony i zyski rolników
28
Nowości
30
Rynek oferty
Dlaczego instalacje fotowoltaiczne wyłączają się w słoneczne dni? FRONIUS
32
Aktualności
Kraj
36
Świat
43
finansowanie
magazyn fotowoltaika 3/2024
elem programu „Mój Prąd 6.0” jest zwiększenie produk-
cji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicz-
nych lub wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii elek-
trycznej poprzez jej magazynowanie (magazyny energii elek-
trycznej lub ciepła). Przedsięwzięcia muszą przyczyniać się
do realizacji krajowego celu dotyczącego udziału OZE w kon-
sumpcji i wytwarzaniu energii ogółem oraz muszą zapewniać
poszanowanie środowiska i ochronę krajobrazu (co jest moż-
liwe zwłaszcza w przypadku zastosowania mikroinstalacji foto-
woltaicznej).
Początkowy budżet na realizację celu programu wyno-
sił do 400 mln zł. Pieniądze pochodzą ze środków zobowiąza-
nia wieloletniego „OZE i efektywność energetyczna”, a następ-
nie nastąpi refundacja ze środków FEnIKS 2021–2027, Działanie
FENX.02.02 Rozwój OZE.
Dla kogo
Dofinansowanie jest przeznaczone dla osób fizycznych
wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby, które
mają zawartą umowę kompleksową (są stroną tej umowy, nie
pełnomocnikiem) lub umowę sprzedaży energii, regulującą
kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej
wytworzonej w mikroinstalacji.
Na co można dostać dofinansowanie
Do dofinansowania w ramach programu kwalifikowane są
następujące koszty:
1.
Zakup, montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej, która musi
zostać podłączona do sieci energetycznej – nie może dzia-
łać jako off–grid, czyli jako system niepodłączony do sieci
energetycznej.
Program „Mój Prąd 6.0”
Dnia 2 września br. wystartował program „Mój Prąd 6.0”. Olbrzymie zainteresowanie ze strony prosumentów spowodowało, że
początkowy budżet w wysokości 400 mln zł został wyczerpany w I połowie września. Jednak przyjmowanie wniosków nie zostało
zakończone, a NFOŚiGW przygotowuje zmianę w zakresie wysokości budżetu finansowanego z programu Fundusze Europejskie
na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) 2021–2027.
finansowanie
magazyn fotowoltaika 3/2024
2.
Zakup, montaż następujących urządzeń dodatkowych:
magazyn energii elektrycznej, magazyn ciepła. Do jed-
nej mikroinstalacji fotowoltaicznej można zgłosić do dofi-
nansowania tylko jeden magazyn energii i jeden magazyn
ciepła.
Zgodnie z Regulaminem programu za mikroinstalacje fotowol-
taiczne uznane będą m.in.:
––
mikroinstalacje PV, która składają się z paneli fotowoltaicz-
nych montowanych na dachach budynków lub na konstruk-
cjach gruntowych wraz z inwerterem umożliwiającym łado-
wanie magazynu energii, albo z inwerterem umożliwiającym
ładowanie magazynu energii i umożliwiającym pracę w try-
bie wyspowym;
––
mikroinstalacje PV składające się z paneli fotowoltaicznych
wraz z mikroinwerterami, których w takiej mikroinstalacji
jest kilka;
––
wiaty, wiaty garażowe, carporty i podobne konstrukcje
zawierające ogniwa fotowoltaiczne;
––
markizy składające się z ogniw PV, tj. nowoczesne zadasze-
nia balkonów i wejść, które produkują energię elektryczną;
––
pokrycia dachowe z funkcją fotowoltaiczną – np. dachówki
fotowoltaiczne;
––
fotowoltaiczne zestawy balkonowe lub inne urządzenia
dopuszczone do użytku na terenie RP.
Wszystkie wyżej wymienione instalacje fotowoltaiczne muszą
być podłączone do sieci elektroenergetycznej.
Tabela 1. Dofinasowanie dla odbiorców rozliczających się w systemie net-bilingu, którzy nie skorzystali z dofinansowania w poprzednich naborach
Grupa kosztów
Termin przyłączenia do 31 lipca br.
– dofinansowanie [zł]
Termin przyłączenia po 1 sierpnia br. – dofinansowanie [zł]
Instalacja fotowoltaiczna
6000
–
Instalacja fotowoltaiczna plus element dodatkowy
7000
7000
Magazyn energii
16 000
16 000
Magazyn ciepła
5000
5000
finansowanie
magazyn fotowoltaika 3/2024
Zasady finansowania
Dofinansowanie jest udzielane wyłącznie wnioskodawcom,
którzy rozliczają się w systemie net- billingu lub udokumentują
przejście na nowy system rozliczeń, jeżeli mikroinstalacja rozli-
czana jest w systemie net-meteringu.
Wysokość dofinansowania uzależniona jest od daty zgłosze-
nia przyłączenia mikroinstalacji do sieci oraz od tego, czy mikro-
instalacja była już przedmiotem dofinansowania. Nie podlegają
dofinansowaniu przedsięwzięcia polegające na zwiększeniu
mocy już istniejącej mikroinstalacji fotowoltaicznej, na którą
otrzymano już dotację w ramach programu „Mój Prąd”.
Pierwsza grupa to wnioskodawcy rozliczający się z wypro-
dukowanej energii elektrycznej w systemienet-billingu (wnio-
sek o przyłączenie mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej
złożony po 31 marca 2022 r.), którzy nie skorzystali z dofinan-
sowania do mikroinstalacji fotowoltaicznej, oraz wnioskodawcy
rozliczający się z wyprodukowanej energii elektrycznej w syste-
mie opustów – tzw. net-meteringu, którzy nie skorzystali z dofi-
nansowania do mikroinstalacji fotowoltaicznej, pod warunkiem
przejścia na wartościowy system rozliczania wyprodukowanej
energii elektrycznej, tzw. net-billing. Wysokość dofinansowania
oraz urządzenia, które można zgłosić we wniosku do dofinanso-
wania, przedstawiono w Tabeli 1.
Dla mikroinstalacji PV zgłoszonych do przyłączenia (może
ono nastąpić w późniejszym terminie) do 31 lipca 2024 r.
nie jest obligatoryjna instalacja magazynu energii lub ciepła
– są one traktowane jako urządzenie dodatkowe. Z kolei dla
mikroinstalacji PV zgłoszonych do przyłączenia od 1 sierp-
nia 2024 r. magazyn energii lub magazyn ciepła jest wymagany
obligatoryjnie.
Łączna maksymalna wysokość dofinansowania wynosi nie
więcej niż 28 000 zł dla jednego punktu poboru energii.
Do jednej mikroinstalacji fotowoltaicznej można zgło-
sić tylko jeden magazyn energii i / lub magazyn ciepła. Nie
podlegają dofinansowaniu do magazynu ciepła: zbiorniki aku-
mulacyjne/buforowe, zbiorniki ciepłej wody (c.w.), jeżeli były
związane z pompa ciepłą, na którą otrzymano już dofinansowa-
nie w poprzednim naborze wniosków.
Druga grupa to wnioskodawcy, którzy otrzymali dofinanso-
wanie do mikroinstalacji fotowoltaicznej ze środków publicz-
nych, m.in. z programu „Mój Prąd”, programu „Czyste Powie-
trze”, programów organizowanych przez gminy, z podziałem na:
––
wnioskodawców, którzy zmienili system rozliczania się
z wyprodukowanej energii elektrycznej z systemu net-
-meteringu (rozliczanie ilościowe) na system net-bil-
lingu (rozliczanie wartościowe) – obowiązujący od dnia
1 kwietnia 2022 r., zgodnie z Ustawą z dnia 29 października
2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii;
––
wnioskodawców, którzy rozliczają się z wyprodukowanej
energii elektrycznej w systemie net-billingu – rozliczanie
wartościowe;
pod warunkiem, że mikroinstalacja fotowoltaiczna, została
przyłączona i opłacona w okresie kwalifikowalności kosztów,
czyli od 1 stycznia 2021 r., do dofinansowania zostanie zgło-
szone dodatkowe urządzenie (magazyn energii lub ciepła).
Wysokość dofinansowania na urządzenia, które można zgłosić
do wniosku o dofinansowanie, przedstawiono w tabelach 2 i 3.
Łączna maksymalna wysokość dofinansowania wynosi nie
więcej niż 24 000 zł dla jednego punktu poboru energii. Do jednej
mikroinstalacji fotowoltaicznej można zgłosić tylko jeden maga-
zyn energii i/lub magazyn ciepła. Nie podlegają dofinansowaniu
magazynu ciepła: zbiorniki akumulacyjne/buforowe, zbiorniki
c.w., jeżeli były związane z pompa ciepłą, na którą otrzymano już
dofinansowanie w poprzednim naborze wniosków.
Wszystkie ww. instalacje fotowoltaiczne muszą być podłą-
czone do sieci elektroenergetycznej, a magazyny energii elek-
trycznej zgłoszone do operatora sieci dystrybucyjnej. Mini-
malna pojemność magazynu energii zgłoszonego do dofinanso-
wania wynosi 2 kWh, tak jak przy poprzednich edycjach pro-
gramu. Minimalna pojemność magazynu ciepła zgłoszonego do
dofinansowania wynosi 20 dm3, co odpowiada zapotrzebowa-
niu na ciepłą wodę użytkową (c.w.u.) dla jednej osoby.
Łączna moc wszystkich instalacji OZE posiadanych przez
prosumenta, wraz z mikroinstalacją fotowoltaiczną i magazy-
nem energii, nie może przekroczyć 50 kW.
Terminy
Program realizowany będzie w latach 2024–2028. Umowy będą
podpisywane do 31 grudnia 2028 r. Nabór wniosków odbywa się
w trybie ciągłym, można je składać od 2 września do 20 grudnia br.
Co dalej
Według danych przekazanych przez NFOŚiGW do 13 wrze-
śnia br. (godz. 11:30) przyjęto 36 901 wniosków na łączną
kwotę dofinansowania ok. 445 mln zł, w tym prawie 14 tys.
wniosków na ok. 200 mln zł dotyczy dofinansowania magazy-
nów energii elektrycznej. Zważywszy na możliwości pozyska-
nia dodatkowej puli środków w ramach FEnIKS 2021–2027 na
kontynuację programu „Mój Prąd”, NFOŚiGW podjął decyzję
o tym, by kontynuować nabór wniosków.
Źródło: NFOŚiGW
Tabela 3. Wysokość dotacji dla wnioskodawców, którzy otrzymali wcześniej dotację
i rozliczają się z wyprodukowanej energii elektrycznej w systemie net-billingu
Grupa kosztów
Kwota dotacji [zł]
Magazyn energii
16 000 zł
Magazyn ciepła
5000 zł
Tabela 2. Wysokość dotacji dla wnioskodawców, którzy otrzymali wcześniej
dotację i zmienili system rozliczania się z wyprodukowanej energii elektrycznej
z net-meteringu na net-billing
Grupa kosztów
Kwota dotacji [zł]
Instalacja fotowoltaiczna plus element
dodatkowy
3000
Magazyn energii
16 000
Magazyn ciepła
5000
finansowanie
magazyn fotowoltaika 3/2024
sparcie planowane jest na projekty w zakresie: budowy
i modernizacji sieci elektroenergetycznych, budowy
odnawialnych źródeł energii, budowy magazynów energii elek-
trycznej sprzyjających integracji OZE z systemem elektroenerge-
tycznym, budowy infrastruktury do produkcji biometanu, biopa-
liw II generacji i odnawialnego wodoru.
Wspierane w ramach instrumentu inwestycje mają na celu m.in.
zmniejszenie zależności Polski od importowanych paliw kopalnych,
poprawę bezpieczeństwa dostaw energii do gospodarstw domo-
wych i przedsiębiorstw, a także przyśpieszenie transformacji ener-
getycznej kraju, co będzie miało również pozytywny wpływ na śro-
dowisko naturalne, w którym żyjemy.
– Uruchamiamy nowy instrument finansowy dla sektora energe-
tyki ze środków Krajowego Planu Odbudowy. Ponad 70 mld zł z KPO
przeznaczymy na transformację energetyczną Polski. Ministerstwo Kli-
matu i Środowiska pozyskuje z różnych źródeł środki finansowe, które
wspierają proces budowania zeroemisyjnego systemu energetycznego
i neutralnej klimatycznie gospodarki – powiedział ministra Paulina
Hennig-Kloska.
Instrument wsparcia krajowego systemu energetycznego będzie
miał pozytywny wpływ zarówno na gospodarkę kraju, jak i rynek
pracy, poprzez tworzenie miejsc pracy w gałęziach gospodarki zwią-
zanych z nowoczesnymi technologiami energetycznymi.
Terminy
Nabór wniosków dla inwestorów planujących realiza-
cję inwestycji w obszarze sieci elektroenergetycznych został
uruchomiony. Nabór wniosków dotyczących pożyczki na transfor-
mację energetyczną planowany jest na I kwartał 2025 r.
Forma udzielania wsparcia
Środki w kwocie około 70 mld zł będą dystrybuowane
w formie atrakcyjnych, nisko oprocentowanych pożyczek.
Minimalna kwota pożyczek to 200 mln zł. Mogą je uzyskać ope-
ratorzy dystrybucyjni i przesyłowi oraz inwestorzy budujący odna-
wialne źródła energii.
Dla kogo
Preferencyjne pożyczki będą udzielane podmiotom prywatnym
i publicznym, realizującym projekty przyczyniające się do transfor-
macji energetycznej Polski. Pośrednimi beneficjentami wdrożenia
instrumentu będą gospodarstwa domowe, poprzez przechodzenie
krajowego systemu energetycznego na ekologiczne źródła energii.
– Bank Gospodarstwa Krajowego jako wiarygodny partner wdraża
z sukcesem środki europejskie od wielu lat. W przypadku Krajowego
Planu Odbudowy podpisaliśmy szóstą umowę, co oznacza, że do tej
pory powierzono nam już prawie 96 proc. zaplanowanych środków na
część pożyczkową dla BGK. Jako operator poszczególnych instrumen-
tów zaczęliśmy już podpisywać umowy z pożyczkobiorcami – to ozna-
cza, że środki pożyczkowe z KPO będą już wkrótce obecne w gospodarce
– mówi Mirosław Czekaj, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.
Preferencyjne pożyczki w ramach Funduszu wsparcia energe-
tyki będą udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Źródło: MKiŚ
Finansowanie transformacji energetycznej
Polski z KPO
Aż 16 mld euro, czyli około 70 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) zostanie przekazane w formie atrakcyjnych, preferencyj-
nych pożyczek na inwestycje wspierające transformację energetyczną Polski.
wywiad
10
magazyn fotowoltaika 3/2024
Jak ocenia Pan rozwój polskiego rynku
fotowoltaicznego w ostatnich latach? Czy
wykorzystaliśmy potencjał energii słonecznej i czy
jesteśmy gotowi na jej dalszy rozwój?
Stwierdzenie, że zaprzepaściliśmy szansę na rozwój fotowol-
taiki w Polsce, biorąc pod uwagę, że od trzech lat jesteśmy w czo-
łówce krajów Europy i świata pod względem przyrostu liczby
instalacji fotowoltaicznych, byłoby dużym nadużyciem. Czy nasz
kraj zrobił wszystko perfekcyjnie? Oczywiście, rozwój fotowol-
taiki w Polsce był i jest pełen wyzwań, ale myślę, że na bieżąco
wyciągamy wnioski na przyszłość.
Jeśli chodzi o gotowość do dalszego rozwoju, to tak naprawdę
nie mamy wyboru i musimy być gotowi na przejście na energię
odnawialną, w tym słoneczną, bo zmuszają nas do tego dyrektywy
unijne i zobowiązania klimatyczne. Niektóre z nich Polska przy-
jęła wiele lat temu i teraz musi je wdrożyć. Ale są też nowe regula-
cje, takie jak EPBD (dyrektywa w sprawie charakterystyki energe-
tycznej budynków).
Oczekiwany wzrost cen gazu może również wpłynąć na dalsze
zainteresowanie OZE, instalacjami fotowoltaicznymi oraz instala-
cjami PV w połączeniu z pompami ciepła.
Mimo że obecnie obserwujemy spowolnienie na rynku
w porównaniu do wcześniejszego boomu, jestem nadal optymi-
stycznie nastawiony do dalszego rozwoju energetyki słonecznej
w Polsce.
Jak zmieniła się klientela tego rynku?
Klienci bardzo się zmienili, stali się bardziej świadomi, co
jest normalne, gdy rynek staje się bardziej dojrzały. W prasie
i Internecie dostępnych jest również wiele materiałów na temat
technologii.
Moim zdaniem ta świadomość została też w pewien sposób
wymuszona m.in. przez zmianę systemu rozliczeń z systemu raba-
towego, który był bardzo prosty, na nowy – dość skomplikowany –
system net-billingowy. W nowym systemie, gdzie są ceny ujemne,
potencjalnie dynamiczne taryfy, klient musi mieć zdecydowanie
większą wiedzę. Zgodnie z definicją prosumenta, produkuje on
energię na własne potrzeby. Dzisiaj prosument musi się zastano-
wić, co zrobić, żeby jak najwięcej tej energii zużywać na własne
potrzeby i liczyć się z tym, że jego system będzie się składał z więk-
szej liczby urządzeń. Oczywiście, wpływa to na cenę systemu, ale
nadal taki system może być dla prosumenta atrakcyjny cenowo.
SolarEdge wszedł na młody rynek fotowoltaiki
w Polsce. Jak firmie udało się zdobyć zaufanie
klientów?
SolarEdge podjął decyzję o poważnym potraktowaniu tego
rynku i byliśmy jedną z pierwszych firm, które przyjęły taką
postawę.
Pierwszym czynnikiem decydującym o zdobyciu rynku był
idealnie dobrany zespół pracowników. Obecnie w zespole mamy
blisko 20 osób. Połowa pracowników ma ponad 10-letnie doświad-
czenie w branży energii odnawialnej, głównie w fotowoltaice.
Drugim czynnikiem był produkt dostosowany do ówcze-
snych potrzeb rynku połączony z bardzo dobrym wsparciem tech-
nicznym dla instalatorów z naszej strony. Zaczęliśmy edukować,
początkowo wspólnie z partnerami odpowiedzialnymi za dystry-
bucję produktów. Szkoliliśmy od 3000 do 5000 osób rocznie.
Trzecim aspektem jest wykorzystanie funkcji sprzętu, z któ-
rych może skorzystać użytkownik końcowy, takich jak: zwiększe-
nie wydajności instalacji w celu uzyskania większej mocy, możli-
wości monitorowania lub zwiększone bezpieczeństwo przeciwpo-
żarowe instalacji fotowoltaicznej.
Korzystaliśmy również z doświadczeń bardziej dojrza-
łych rynków – mam tu na myśli Niemcy i Stany Zjednoczone.
Cyberbezpieczeństwo instalacji to obecnie
coraz większe wyzwanie dla branży
elektroenergetycznej
Rozmowa z Michałem Maroną, Country Managerem SolarEdge Technologies Poland
Na zdjęciu :Michał Marona, Country Manager SolarEdge Technologies Poland
wywiad
11
magazyn fotowoltaika 3/2024
Nawiązaliśmy także bliską współpracę nie tylko ze stowarzysze-
niami fotowoltaicznymi, ale także ze Stowarzyszeniem Inżynie-
rów i Techników Pożarnictwa, które od początku było zaangażo-
wane w dyskusje na temat bezpieczeństwa instalacji fotowoltaicz-
nych. Chętnie dzieliliśmy się naszymi doświadczeniami.
Które zlecenie było najtrudniejsze?
Nasz model sprzedaży opiera się na dystrybutorach i to oni
biorą na siebie ciężar najtrudniejszych zamówień. Jako firma
jesteśmy jednak bardzo blisko inwestora, więc przykładów trud-
nych inwestycji mógłbym podać wiele. Jedną z nich, będącą już
na ukończeniu, jest jeden z dworców kolejowych, który będzie
posiadał instalację fotowoltaiczną zintegrowaną z dachem. Wyma-
gało to szeregu uzgodnień technicznych z nami i zaangażowania
naszych specjalistów, by przeprowadzili oni cały proces inwe-
stycyjny związany z instalacją fotowoltaiczną. Rodzaj instalacji
wymagał zastosowania elektroniki na poziomie modułów, więc
SolarEdge był oczywistym wyborem dla dewelopera.
Jakie są obecnie największe zagrożenia w branży
PV? Jakich działań one wymagają?
Obecnie jednym z największych zagrożeń nie tyle dla branży,
ile dla całej infrastruktury energetycznej, są cyberataki. W dzisiej-
szych czasach większość wyzwań technicznych związanych jest
z cyberbezpieczeństwem. Energia słoneczna staje się nową "infra-
strukturą krytyczną" i musi być chroniona jako taka.
Jako firma jesteśmy gotowi na to wyzwanie. Stworzyliśmy
oddzielną jednostkę zajmującą się cyberbezpieczeństwem. Kiedy
projektujemy nasz sprzęt, cyberbezpieczeństwo jest wbudowane
w projekt. Inwestujemy również bardzo dużo w zabezpiecze-
nie sposobu, w jaki zarządzamy naszymi centrami danych i naszą
komunikacją z produktami w terenie.
Świadomość zagrożenia w cyberświecie rośnie wśród rzą-
dów, dużych klientów i inwestorów. Jednak tym, co nas zaskakuje
i, można powiedzieć, utrudnia wdrażanie naszych rozwiązań, jest
zerojedynkowe podejście do tego zagadnienia. Czyli przekonanie,
że instalacja bez połączenia z Internetem zapewni bezpieczeństwo.
Jednak abyśmy mogli zarządzać energią rozproszoną, musi być
ona opomiarowana i zdalnie sterowana. Wymaga to ogromnego
nacisku na cyberbezpieczeństwo tych instalacji, ponieważ energia
prosumencka stała się obecnie ważną częścią sieci energetycznej
w Polsce. Bez łączności systemy solarne nie będą w stanie w pełni
zoptymalizować swojej wartości, a to uderzy właścicieli systemów
po kieszeni.
W jednym z holenderskich periodyków naukowcy zwró-
cili uwagę, że przejęcie przez cyberprzestępców miliona insta-
lacji prosumenckich – przypomnę, że w Polsce mamy ich pół-
tora miliona – umożliwia wstrząśnięcie całą infrastrukturą ener-
getyczną w Unii Europejskiej, być może na tygodnie lub mie-
siące. Rządy zdały sobie z tego sprawę i pracują nad regulacjami,
które z mocą wsteczną wpłyną na osoby podejmujące dziś decy-
zje zakupowe.
Inwestorzy, zwłaszcza ci zaangażowani w branże o krytycznym
znaczeniu, są świadomi pewnych zagrożeń i zaczynają umieszczać
w swoich umowach warunki gwarantujące cyberbezpieczeństwo
instalacji. Dla mniejszych inwestorów cyberbezpieczeństwo to
tylko slogan, który można usłyszeć w przestrzeni publicznej.
Obecnie dużymi inwestorami stają się gminy lub klastry ener-
gii, które wkrótce otrzymają strumień finansowania OZE z Krajo-
wego Planu Odbudowy. Zachęcamy decydentów w gminach do
zwrócenia szczególnej uwagi na cyberbezpieczeństwo. Podczas
naszych spotkań z tą grupą już zauważamy, że niektórzy z nich
zaczynają rozumieć znaczenie cyberbezpieczeństwa dla miejskich
instalacji elektrycznych. Instalacja systemu solarnego to decyzja
na 25 lat. Oczekujemy, że regulacja zostanie wdrożona w ciągu naj-
bliższych 5 lat. Aby służyć swoim mieszkańcom, gminy powinny
wziąć to pod uwagę już dziś.
Czy cyberbezpieczeństwo zostanie uwzględnione
w przepisach?
Przed nami implementacja dyrektywy NIS2 (dyrektywa
w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu
cyberbezpieczeństwa), która ma zostać wprowadzona do pol-
skiego porządku prawnego w październiku 2025 roku. Na ten
moment konsultacje społeczne wykazały, że NIS2 będzie wdra-
żana w Polsce w sposób bardziej restrykcyjny niż w innych krajach
Unii Europejskiej (z wyłączeniem państw bałtyckich). Wynika to
z położenia Polski na granicy UE i związanego z tym zagrożenia
cyberatakami.
Zmusi to producentów urządzeń do podjęcia wielu działań,
takich jak zlokalizowanie serwerów w Unii Europejskiej. Tutaj
największym problemem są urządzenia z Azji.
Unia Europejska zatwierdziła również nowe rozporządzenie
o nazwie RED Article 3.3, które określa wymogi cyberbezpieczeń-
stwa dla systemów podłączonych do Internetu, oraz nową ustawę
o cyberodporności, która zostanie wdrożona do 2027 roku. Prze-
pisy te podniosą poprzeczkę dla wszystkich systemów podłą-
czonych do Internetu. Obecnie prowadzone są również prace
nad kodeksem cyberbezpieczeństwa NCCS (Network Code on
Cyber Security), który ma nałożyć konkretne regulacje na sprze-
dawców urządzeń energetycznych podłączonych do sieci. Podsu-
mowując, w ciągu najbliższych 5–10 lat sprzedawca falowników
słonecznych będzie traktowany przez organy regulacyjne w taki
sam sposób, jak tradycyjna firma energetyczna. Ze ścisłą ochroną
tego, jak może działać i kto może kontrolować jego własność.
SolarEdge spełnia już wszystkie te wymagania – nasze serwery
znajdują się w Niemczech. Na stronie dostępny jest cały pakiet
informacji na temat cyberbezpieczeństwa: w jaki sposób dane
są przechowywane i zarządzane oraz jakie procedury stosujemy
w przypadku incydentu, ponieważ bardzo ważne jest, jak szybko
firma reaguje na coś, co może się wydarzyć.
Do tej pory nie mieliśmy do czynienia z tego typu zdarze-
niem, ale wiemy, że nasi konkurenci, niestety, już tego doświad-
czyli. Duża część naszej branży nie jest przygotowana do podjęcia
działań w przypadku cyberataku.
Przykładem jest cyberatak na sieć ładowarek samochodów
elektrycznych w jednym z krajów bałtyckich. Innym przykładem
jest zaaranżowany cyberatak w Danii na dziesiątki firm zajmują-
cych się energią słoneczną.
Cyberbezpieczeństwo staje się również bardzo ważnym ele-
mentem raportowania ESG (ang. Environmental, Social, Gover-
nance), które w dużym stopniu determinuje rozwój OZE w Unii
Europejskiej. Jednym z elementów segmentu Governance jest
właśnie cyberbezpieczeństwo. Będzie to miało wpływ na duże
wywiad
12
magazyn fotowoltaika 3/2024
firmy, które będą musiały przyjrzeć się temu tematowi. Z kolei
w segmencie Environmental uwzględniono zarządzanie energią.
Nie będzie ono możliwe bez połączenia z Internetem.
Dyskusje z inwestorami będą dotyczyć już nie tylko wpływu
instalacji na sieć energetyczną, rachunki za prąd i opłaty, ale także
jej wpływu na całą infrastrukturę teleinformatyczną i środowisko.
SolarEdge posiada gotowe rozwiązania wszystkich omawia-
nych wyzwań. Posiadamy również zespół specjalistów, którzy są
gotowi rozmawiać z inwestorami, doradzać i wskazywać właściwy
kierunek, a także prezentować dobre praktyki w tym zakresie.
Wdrażanie ESG to proces, a SolarEdge zapewnia możliwość
podniesienia wskaźników i poprawy wpływu ekonomicznego
działań związanych z cyberbezpieczeństwem.
Jakimi innowacjami może pochwalić się
SolarEdge?
Mamy już duże nasycenie OZE, co nie oznacza, że tych insta-
lacji nie będzie przybywać. Widzimy problem z sieciami niskiego
napięcia – tutaj, w Polsce, nie potrafimy tym dobrze zarządzać.
Wysoka koncentracja odnawialnych źródeł energii powoduje, że
w naszym kraju pojawiła się tzw. krzywa kaczki, która obrazuje
brak równowagi pomiędzy szczytowym zapotrzebowaniem na
energię a jej produkcją w ciągu doby.
Magazynowanie energii jest rozwiązaniem, ale nie jest już
postrzegane jako innowacja. Jednak innowacyjny jest sposób,
w jaki można wykorzystać magazynowanie energii lepiej, niż po
prostu zwiększając zużycie własne.
Na polskim rynku ważne jest świadome zarządzanie instala-
cją. Pojawiły się bowiem ujemne stawki za energię elektryczną,
które w niektórych sytuacjach sprawiają, że oddawanie ener-
gii do sieci staje się ekonomicznie nieuzasadnione. Od tego roku
wprowadzono również taryfy dynamiczne. Jeśli posiadasz system,
który zbiera odpowiednie dane i pomaga ci zdecydować, kiedy i w
jaki sposób korzystać z twoich większych ob ciążeń energetycz-
nych, jest to idealne rozwiązanie. Profil użytkownika jest analizo-
wany z 48- lub 24-godzinnym wyprzedzeniem, z uwzględnieniem
jego preferencji.
SolarEdge w zeszłym roku na targach Intersolar zaprezen-
tował rozwiązania, które obecnie wprowadza na rynek. Są to
SolarEdge ONE dla instalacji domowych i SolarEdge ONE dla
rozwiązań komercyjnych.
SolarEdge ONE to usługa wbudowana we wszystkie nasze
falowniki. Przewidzieliśmy taką potrzebę już 7 lat temu, kiedy
wprowadziliśmy nową generację falowników. W tym czasie zaczę-
liśmy instalować obwody obliczeniowe, których dziś możemy
używać, aby umożliwić falownikowi koordynację jego pracy
z danymi, które mamy w chmurze. Ta innowacja pozwala nam gro-
madzić dane wewnętrzne: o produkcji, o zużyciu, jeśli jest zainsta-
lowany licznik, o magazynowaniu energii, jeśli jest, a także dane
zewnętrzne: prognozy pogody, stawki za energię elektryczną.
Odpowiada również za monitorowanie instalacji w czasie rzeczy-
wistym. Wszystko to pozwala na tworzenie profili zachowań użyt-
kowników instalacji.
Jako firma jesteśmy otwarci na współpracę z wybranymi
partnerami, tj. takimi, którzy wniosą takie samo zaangażowanie
w zapewnienie cyberbezpieczeństwa inwestycji. I tak, w przy-
padku domowych instalacji, jesteśmy w stanie zintegrować nasz
system z rozwiązaniami smart home innych firm, ponieważ mamy
wiedzę na temat tego, jakie dane będą przesyłane i w jaki sposób
będą przetwarzane. Integrujemy również nasze systemy z łado-
warkami samochodów elektrycznych. Chociaż jako firma mamy
własną markę ładowarek, pozwalamy każdej ładowarce, której
działanie opiera się na protokole OSPF2, wejść do naszego sys-
temu. Integrujemy system z pompami ciepła takimi jak Vaillant,
a nasze portfolio będzie się rozszerzać. Naszym celem jest integra-
cja systemów z dostawcami sprzętu , którzy mogą dostarczyć dane
gwarantujące cyberbezpieczeństwo całego projektu.
W przypadku instalacji komercyjnych system SolarEdge ONE
działa na podobnej zasadzie, tylko na większą skalę.
Jest to największa zmiana w naszej firmie od 4–5 lat i stanowi
odpowiedź na obecną sytuację energetyczną.
Która grupa produktów jest obecnie
najpopularniejsza?
Coraz więcej magazynów energii jest wdrażanych w całym
kraju. Dotyczy to zarówno domowego, jak i komercyjnego rynku
magazynowania energii.
Myśląc o magazynowaniu energii należy pamiętać o jednym
– magazyn jest znacznie droższy niż falownik fotowoltaiczny.
Zakup magazynu może w niektórych przypadkach niemal
podwoić koszt inwestycji, dlatego programy takie jak „Mój Prąd”
są niezwykle ważne, aby każdy Polak mógł pozwolić sobie na inwe-
stycję w tego typu sprzęt. Mam nadzieję i wierzę, że program „Mój
Prąd 6.0” nie będzie ostatnim tego typu programem lub dofinan-
sowanie zostanie zwiększone. Jest to tak ważne, bo tego typu dota-
cje stymulują rozwój rynku mikroinstalacji.
Oprócz magazynowania energii, drugą grupą produktów cie-
szących się dużą popularnością są komercyjne systemy fotowol-
taiczne. Mogę nawet pokusić się o stwierdzenie, że wzrost zainte-
resowania systemami komercyjnymi jest większy niż wzrost zain-
teresowania domowymi systemami PV. W przypadku naszych
rozwiązań komercyjnych inwestorzy zwracają uwagę na system
SolarEdge ONE, który pozwala na uwzględnienie arbitrażu ceno-
wego, a także na wkład komercyjnego systemu PV w usługi ela-
styczności, np. poprzez wykorzystanie interwału czasowego.
Obserwując rynek, jako firma koncentrujemy się na holistycz-
nych rozwiązaniach dedykowanych szeroko pojętemu sektorowi
energii elektrycznej, widząc w tym przyszłość fotowoltaiki.
Jakie są plany rozwoju firmy?
Będziemy nadal edukować rynek, co zawsze miało dla nas
ogromne znaczenie. Chcemy jeszcze mocniej docierać do klien-
tów końcowych, aby pomóc im lepiej zrozumieć zasady działa-
nia nowoczesnych urządzeń i stać się bardziej aktywnym uczest-
nikiem rynku energii elektrycznej.
Dajemy prosumentom narzędzia, dzięki którym mogą mieć
wpływ na to, co dzieje się z ich instalacją, podejmować z wyprze-
dzeniem świadome decyzje dotyczące korzystania z instalacji
i osiągać swoje cele. Dla niektórych użytkowników będą to efekty
ekonomiczne, dla innych poczucie komfortu.
Jesteśmy jedyną firmą na rynku, która posiada tego typu
gotowe rozwiązanie.
Dziękuję za rozmowę
Agnieszka Parzych
prawo
13
magazyn fotowoltaika 3/2024
godnie z nowelizacją fotowoltaika będzie obowiązkowa na
nowych budynkach komercyjnych i użyteczności publicz-
nej do 2026 roku, do 2027 roku na już istniejących budynkach
komercyjnych użyteczności publicznej, które będą przechodziły
renowację, na nowych budynkach mieszkalnych do 2029 roku
oraz na wszystkich istniejących budynkach użyteczności publicz-
nej do roku 2030.
– Państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia prze-
pisów techniczno-budowlanych, dzięki którym nowe budynki byłyby
projektowane w celu optymalizacji wykorzystania energii słonecznej.
Wymogi stosowania instalacji słonecznych w zależności od własności
budynku oraz powierzchni użytkowej będą wchodzić w życie w róż-
nych terminach, przykładowo począwszy od 31 grudnia 2026 r. (nowe
budynki publiczne i niemieszkalne o powierzchni użytkowej powy-
żej 250 m2). Wykonanie będzie uzależnione od technicznej wykonal-
ności i ekonomicznej opłacalności –podaje Ministerstwo Rozwoju
i Technologii.
Wdrożenie EPBD stwarza nowe możliwości dla przedsię-
biorstw z branży fotowoltaicznej. Szacuje się, że w ciągu najbliż-
szych lat popyt na instalacje fotowoltaiczne wzrośnie o kilka-
dziesiąt procent. Jednakże, aby w pełni wykorzystać ten poten-
cjał, konieczne będą: dostosowanie systemów wsparcia, rozwój
infrastruktury sieciowej oraz zapewnienie odpowiednich kwali-
fikacji kadr. Warto zwrócić uwagę, że podobne regulacje zostały
już wprowadzone w niektórych krajach członkowskich, takich
jak Niemcy i Włochy. Analiza doświadczeń tych państw może
dostarczyć cennych wskazówek dla innych krajów UE.
Jednym z kluczowych wyzwań związanych z wdrażaniem
EPBD jest zapewnienie zgodności instalacji fotowoltaicznych
z istniejącą infrastrukturą elektryczną. Konieczne będzie rów-
nież opracowanie efektywnych mechanizmów wsparcia finanso-
wego dla inwestorów, zwłaszcza dla osób fizycznych.
Wpływ nowych przepisów na rynek pracy
w sektorze fotowoltaiki
Wprowadzenie nowych przepisów dotyczących obowiąz-
kowej instalacji paneli słonecznych na budynkach niewątpli-
wie pociągnie za sobą szereg zmian na rynku pracy. Zwięk-
szony popyt na instalacje fotowoltaiczne przyczyni się do wzro-
stu zapotrzebowania na projektantów systemów PV, którzy
będą musieli dostosować swoje rozwiązania do specyfiki róż-
nych budynków i lokalizacji. Wraz ze wzrostem liczby instala-
cji pojawia się również potrzeba regularnej konserwacji i serwi-
sowania systemów PV. Klienci indywidualni i przedsiębiorstwa
będą potrzebować wsparcia w wyborze optymalnych rozwiązań
fotowoltaicznych, co stworzy nowe możliwości dla doradców
energetycznych.
Konieczność podnoszenia kwalifikacji
Aby sprostać nowym wyzwaniom, pracownicy sektora foto-
woltaiki będą musieli zdobyć nowe kompetencje, związane m.in.
z projektowaniem bardziej złożonych systemów, integracją ich
z inteligentnymi sieciami oraz wykorzystaniem nowych techno-
logii. Firmy oferujące usługi w zakresie fotowoltaiki będą musiały
zapewnić swoim pracownikom regularne szkolenia i zdobywanie
odpowiednich certyfikatów.
Rozwój nowych zawodów
Coraz bardziej poszukiwani staną się specjaliści od magazy-
nowania energii. Wraz ze zwiększeniem udziału energii ze źródeł
odnawialnych w systemie energetycznym, pojawi się zapotrzebo-
wanie na specjalistów zajmujących się projektowaniem i wdraża-
niem systemów magazynowania energii. Analiza danych z insta-
lacji fotowoltaicznych będzie miała kluczowe znaczenie dla opty-
malizacji ich pracy i integracji z siecią.
Wyzwania dla rynku pracy
Szybki rozwój sektora fotowoltaiki może prowadzić do niedo-
boru wykwalifikowanych pracowników. Systemy edukacji zawodo-
wej będą musiały dostosować swoje programy do nowych potrzeb
branży. Nowe przepisy dotyczące instalacji fotowoltaicznych stwo-
rzą wiele nowych możliwości na rynku pracy. Jednocześnie będą
wymagały od pracowników sektora fotowoltaiki ciągłego pod-
noszenia kwalifikacji i adaptacji do zmieniających się warunków.
Podsumowując, dyrektywa EPBD stanowi istotny impuls dla roz-
woju rynku fotowoltaiki w UE. Jej wdrożenie przyczyni się do
zwiększenia udziału energii odnawialnej w bilansie energetycz-
nym, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a przede wszyst-
kim do niezależności i stabilizacji energetycznej. Jednakże, aby osią-
gnąć pełny sukces, konieczna jest ścisła współpraca między instytu-
cjami publicznymi, przedsiębiorstwami i podmiotami – właścicie-
lami budynków i obiektów.
Fotowoltaika w EPBD
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) stanowi znaczący krok naprzód w
kierunku dekarbonizacji sektora budowlanego w UE. Obowiązek instalacji fotowoltaiki na nowych budyn-
kach, a także na istniejących obiektach poddawanych gruntownej termomodernizacji, przyspieszy pro-
ces transformacji energetycznej i przyczyni się do osiągnięcia celów klimatycznych.
Mirosław Grabania
prawo
14
magazyn fotowoltaika 3/2024
zierżawa ziemi pod fotowoltaikę
jest jednym ze sposobów na wyko-
rzystanie gruntów słabej jakości. Uprawa
roli na glebach klasy IV lub niższych czę-
sto wymaga ogromnych nakładów pracy,
a zysk nadal pozostaje niepewny. Udo-
stępnienie ich pod farmę PV przynosi
natomiast stałe przychody przez kolejne
kilkadziesiąt lat. To zrozumiałe, że przy
podpisaniu umowy na tak długi okres
pojawiają się wątpliwości i pytania.
Początek współpracy. Jak
sprawdzić, czy działka spełnia
wymogi?
To pierwsze, podstawowe pytanie,
jakie zadaje sobie właściciel posiadający
grunty. Najłatwiejszym sposobem, by
ustalić, czy działka nadaje się do dzierżawy
pod farmę słoneczną, jest kontakt z firmą,
która profesjonalnie zajmuje się całym
procesem oraz posiada niezbędną wiedzę
i narzędzia. Wiele kwestii można także
sprawdzić samodzielnie.
– Warto zacząć od ustalenia, czy
na danej ziemi występują stawy, rzeki,
drzewa bez możliwości wycinki, zabudowa
w odległości mniejszej niż 100 m lub duże
różnice w wysokościach terenu. To znacz-
nie utrudnia, a często wręcz uniemożliwia
postawienie farmy fotowoltaicznej. Właści-
ciel gruntu na pewno ma także wiedzę na
temat klasy bonitacyjnej swojej ziemi. Jeśli
nie, może sprawdzić to w urzędzie gminy
i pobrać odpowiedni wypis i wyrys. Wybu-
dowanie instalacji jest możliwe tylko na
ziemiach klasy IV lub niższej oraz na
łąkach lub nieużytkach. Ważną infor-
macją jest również ustalenie, czy na tere-
nie występują jakieś formy ochrony przy-
rody. W trosce o środowisko należy bowiem
zachować od nich odpowiedni dystans.
Trudniejsze może okazać się określenie
poziomu wód gruntowych. Taką informa-
cję można uzyskać w Państwowym Instytu-
cie Geologicznym – mówi Alicja Piątek,
dyrektorka rozwoju projektów fotowol-
taicznych Axpo w Polsce.
Właściciele
ziem
rolnych
czę-
sto zastanawiają się także, czy zamiast
dzierżawy
ziemię
pod
elektrownię
można sprzedać. W Polsce jest to bar-
dzo skomplikowany i czasochłonny pro-
ces, głównie ze względów prawnych
i podatkowych. Niektórzy myślą rów-
nież o zakupie działki w celu udostęp-
nienia jej pod farmę PV. Jest to moż-
liwe, ale w takim przypadku cały pro-
ces obarczony byłby sporym ryzykiem.
Zawsze bowiem mogą pojawić się nie-
przewidziane przeszkody, które unie-
możliwią budowę. Co więcej, z Ustawy
o kształtowaniu ustroju rolnego wynika,
że nabywca nieruchomości rolnej jest
zobowiązany prowadzić gospodarstwo
rolne, w skład którego weszła nabyta
nieruchomość rolna, przez okres co naj-
mniej 5 lat, a w przypadku osoby fizycz-
nej prowadzić to gospodarstwo osobi-
ście. W powyższym okresie nierucho-
mość nie może być też zbyta ani oddana
w posiadanie innym podmiotom.
Dzierżawa ziemi pod fotowoltaikę
Udostępnienie gruntów pod farmy fotowoltaiczne umożliwia osiąganie zysków z ziem, na których uprawa jest niemożliwa lub
nieopłacalna. Formalności związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę instalacji PV mogą trwać nawet kilka lat. Nie wszystkie
firmy oferują wypłatę wynagrodzenia w tym okresie przejściowym lub rekompensaty za rozpoczęcie budowy przed zbiorem plo-
nów. Najwięcej wątpliwości budzą przede wszystkim kwestie podatkowe oraz spadkowe, a po zakończeniu umowy – te związane
z rozbiórką instalacji i ponownym przekształceniem ziemi w rolną.
magazyn fotowoltaika 3/2024
PRAWO
Umowa przedwstępna. Ile
trwają formalności? Czy
w tym czasie wypłacane jest
wynagrodzenie?
Istotną kwestią jest także czas oczeki-
wania na decyzję o budowie farmy oraz
możliwość uprawiania ziemi w okre-
sie dopełniania formalności związanych
z budową.
– Cały proces sprawdzania gruntu oraz
uzyskiwania wymaganych pozwoleń i decy-
zji wyrażających zgodę na budowę farmy zaj-
muje około 3–5 lat. Właśnie dlatego tak ważne
jest, by zabezpieczyć możliwość uprawiania
ziemi do momentu rozpoczęcia budowy inwe-
stycji. Taki zapis powinien znaleźć się w umo-
wie przedwstępnej razem z zobowiązaniem
do wypłaty ustalonego wynagrodzenia w tym
okresie. Należy również pamiętać, że budowa
farmy PV powinna rozpocząć się niezwłocznie
po otrzymaniu wszystkich wymaganych decy-
zji. Istnieje więc ryzyko, że harmonogram prac
inwestora wymusi rozpoczęcie prac budowla-
nych przed zebraniem plonów rolnych. Warto
zadbać, by w umowie znalazły się zapisy
o zobowiązaniu inwestora do wcześniejszego
poinformowania wydzierżawiającego o pla-
nowanej dacie rozpoczęcia budowy. Niestety,
czasem pomimo uzyskania takiej informa-
cji nie da się uniknąć zniszczeń w zasiewach.
Wówczas może nam pomóc zapis w umo-
wie, mówiący o uzyskaniu odszkodowania za
płody rolne, stosownie do realnie poniesionych
strat – komentuje Marta Rogoyska-Wie-
czorek, radca prawny Axpo.
Bardzo ważną dla właściciela ziemi
kwestią jest także konieczność zapłace-
nia podatku od nieruchomości. Ten obo-
wiązek spoczywa właśnie na nim, jednak
niektóre fi rmy, które dzierżawią grunty
pod instalacje, zwracają poniesione z tego
tytułu koszty.
Umowa właściwa. Co
w przypadku śmierci właściciela
ziemi?
Po wybudowaniu farmy fotowoltaicz-
nej, w trakcie 29-letniej współpracy, może
dojść do wielu nieprzewidzianych wyda-
rzeń. Jednym z nich jest śmierć właściciela
dzierżawionej ziemi. Jak wynika z zapi-
sów prawa, umowa podpisana na dzier-
żawę działki nie wygasa automatycznie
w momencie śmierci jej właściciela. Wszel-
kie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego
przechodzą na jedną lub kilka osób, które
otrzymują ją w spadku. W przypadku gdy
spadkobiercy chcieliby sprzedać ziemię
i podzielić się majątkiem, prawo pierwo-
kupu zazwyczaj należy do rodziny zmar-
łego, a następnie do fi rmy, która jest wła-
ścicielem instalacji PV na dzierżawionym
terenie. Należy pamiętać, że wybudowanie
farmy fotowoltaicznej wiąże się z ogrom-
nymi kosztami, dlatego też fi rmy zabezpie-
czają się przed przedwczesnym zakończe-
niem okresu funkcjonowania instalacji.
Zakończenie współpracy. Kto
jest odpowiedzialny za rozbiórkę
i recykling instalacji?
Umowa dzierżawy ziemi może zakoń-
czyć się na kilka sposobów. Jedną z opcji
jest negocjacja warunków i zawarcie kolej-
nego kontraktu z właścicielem instala-
cji PV. Jeśli ten ma inne plany co do prze-
znaczenia ziemi, zaczyna się proces roz-
biórki farmy fotowoltaicznej. Już przy pod-
pisywaniu umowy dzierżawy warto zadbać
o to, by wszelkie koszty i formalności zwią-
zane z usunięciem i recyklingiem paneli,
a także przekształceniem działki z powro-
tem w rolną leżały po stronie fi rmy, która
użytkowała ziemię pod dzierżawę swojej
instalacji.
– W rozmowach z właścicielami ziem czę-
sto pojawiają się pytania o wpływ instalacji na
środowisko, zwierzęta, same grunty lub oko-
licznych mieszkańców. Farmy fotowoltaiczne
nie mają znaczącego wpływu na warunki
gruntowo-wodne obszaru, na którym je posta-
wiono, ponieważ do wybudowania elektrowni
słonecznej przeważnie nie potrzeba przygoto-
wania głębokich fundamentów. Niski stopień
ingerencji w środowisko naturalne to zasługa
nieinwazyjnej konstrukcji montażowej, zwy-
kle w postaci pali wbijanych w ziemię. Po zde-
montowaniu instalacji, teren nie będzie mocno
naruszony i łatwo będzie można przygotować
go pod inną inwestycję – wyjaśnia Alicja Pią-
tek, dyrektorka rozwoju projektów foto-
woltaicznych Axpo w Polsce.
– Za rozbiórkę i recykling elektrowni sło-
necznej odpowiada inwestor. Zawiera umowy
z zewnętrznymi fi rmami, które specjalizują się
w recyklingu paneli fotowoltaicznych i innych
komponentów, co pozwala na odzyskanie cen-
nych surowców. Dzięki temu proces rozbiórki
elektrowni przebiega zgodnie z przepisami
i minimalizuje wpływ na środowisko – dodaje
Marta Rogoyska-Wieczorek, radca prawny
Axpo.
Źródło: AXPO
180º
EPC 30-25-14
EPC 40-30-20
+
16
magazyn fotowoltaika 3/2024
technologie
agazyny energii nie tylko umożliwiają wykorzystanie
przechowywanej energii w momentach większego zapo-
trzebowania, lecz także mogą poprawiać stabilność dostaw oraz
jakość energii, eliminując wahania napięcia i inne zakłócenia,
które negatywnie wpływają na pracę maszyn i urządzeń.
W Polsce, w związku z rosnącymi kosztami energii oraz ogra-
niczeniami związanymi z niskimi stawkami odkupu nadwy-
żek energii elektrycznej, magazyny energii stają się kluczowym
narzędziem dla firm posiadających instalacje fotowoltaiczne.
W wielu przypadkach instalacje te muszą działać w ramach tzw.
zeroeksportu, co oznacza, że energia nie może być oddawana
do sieci dystrybucyjnej. Jest to wymóg coraz częściej pojawia-
jący się w warunkach przyłączenia, w szczególności dla insta-
lacji o mocy do 1 MW. Regulacje te wynikają z konieczności
ochrony stabilności infrastruktury elektroenergetycznej, zwłasz-
cza w regionach o ograniczonej przepustowości sieci.
Zgodnie z przepisami NC RfG (Network Code on Require-
ments for Grid Connection of Generators) i IRiESD (Instruk-
cja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej), instalacje muszą
być wyposażone w układy automatyki, które blokują możli-
wość wprowadzania nadwyżek energii elektrycznej do sieci. Dla
przedsiębiorstw oznacza to, że wyprodukowana energia, której
Przemysłowe magazyny energii:
optymalizacja zarządzania energią
w połączeniu z instalacjami fotowoltaicznymi
Magazyny energii odgrywają coraz ważniejszą rolę w transformacji energetycznej, szczególnie w przedsię-
biorstwach, które zainwestowały kapitał w instalacje fotowoltaiczne. Firmy, głównie produkcyjne, generu-
jące własną energię ze Słońca, coraz częściej potrzebują rozwiązań pozwalających na efektywne magazy-
nowanie nadwyżek energii. Dzięki temu mogą zwiększyć swoją niezależność energetyczną, zoptymalizować
koszty operacyjne i zyskać większą elastyczność w zarządzaniu energią.
Mirosław Grabania
17
magazyn fotowoltaika 3/2024
technologie
nie można zużyć na bieżąco, musi być przechowywana lub jest
tracona bezpowrotnie. Magazyny energii stają się zatem jedy-
nym realnym rozwiązaniem pozwalającym na wykorzystanie
nadwyżki produkcji w późniejszym czasie, umożliwiając opty-
malizację zużycia i minimalizację strat.
Korzyści wynikające z magazynowania energii elektrycznej
w zależności od wybranych priorytetów pracy oraz charakteru
przedsiębiorstwa to przede wszystkim:
1.
Unikanie strat finansowych – dzięki magazynom przed-
siębiorstwa nie muszą sprzedawać nadwyżek energii
wyprodukowanej (jeżeli występują) po relatywnie niskich
stawkach odkupu występujących w ciągu dnia, co ma szcze-
gólne znaczenie w okresach niskiego własnego zapotrzebo-
wania, takich jak dni wolne i święta. Przechowywanie ener-
gii pozwala na jej wykorzystanie, gdy ceny prądu są wyższe,
co znacznie zwiększa opłacalność pracy systemu PV.
2.
Optymalizacja kosztów – przechowywana energia może
być wykorzystana w godzinach szczytowego zapotrzebo-
wania, co pozwala uniknąć konieczności kupowania dro-
giej energii z sieci i uzupełniania jej braków. Odpowiednio
dobrana pojemność i moc magazynu pozwalają firmom za
pomocą oprogramowania oraz systemów sterujących opty-
malizować zarządzanie energią, chroniąc przed dynamicz-
nymi wahaniami cen na rynku energii.
3.
Zwiększenie niezależności energetycznej – przechowy-
wanie nadwyżek produkowanej energii pozwala zmniejszyć
zależnośćod dostaw zewnętrznych, chroniąc przed poten-
cjalnymi przerwami w dostawach prądu. System zarządza-
nia energią w zależności od pojemności i mocy magazynu
umożliwia pozostawienie określonego zasobu energii do
dyspozycji awaryjnej.
4.
Poprawa stabilności i jakości energii – magazyny ener-
gii nie tylko zwiększają niezawodność dostaw, ale również
poprawiają jakość energii elektrycznej, eliminując waha-
nia napięcia oraz stabilizując parametry energii, co chroni
infrastrukturę i maszyny przed uszkodzeniami (w zależno-
ści od typu, rodzaju i konfiguracji magazynu).
5.
Zarządzanie obciążeniem sieci – dzięki magazynom ener-
gii przedsiębiorstwa mogą gromadzić energię w okresach
niskiego zapotrzebowania, a następnie wykorzystywać ją
w momentach szczytowego obciążenia sieci, co pomaga
obniżyć koszty i zmniejszyć ryzyko przeciążenia lokalnej
infrastruktury elektroenergetycznej.
6.
Kompensacja mocy biernej – magazyny energii, które
mają możliwość kompensowania mocy biernej, są wypo-
sażone w zaawansowane falowniki dwukierunkowe, które
mogą zarządzać zarówno mocą czynną, jak i bierną. Falow-
niki w takich magazynach energii są zaprojektowane
do kontrolowania przepływów mocy biernej w sieci, co
pozwala na dynamiczną kompensację zarówno mocy bier-
nej indukcyjnej, jak i pojemnościowej. Dzięki temu mogą
dynamicznie reagować na zapotrzebowanie i poprawiać
współczynnik mocy w sieci, co redukuje koszty wynika-
jące z poboru mocy biernej przez odbiorców. Kompensacja
mocy biernej to dodatkowa korzyść z posiadania magazy-
nów energii w strukturze energetycznej przedsiębiorstwa,
pomagająca poprawić efektywność operacyjną organizacji.
Magazyny energii stają się odpowiedzią na wyzwania zwią-
zane z regulacjami dotyczącymi zeroeksportu oraz niskimi staw-
kami odkupu energii. Zastosowanie technologii magazynowa-
nia energii otwiera przed przedsiębiorstwami nowe możliwości,
nie tylko w zakresie oszczędności, lecz także w spełnianiu coraz
bardziej rygorystycznych wymogów regulacyjnych związanych
z poborem energii. Rosnąca presja na efektywność energetyczną
i dekarbonizację w ramach polityki Unii Europejskiej sprawia, że
magazyny energii są nie tylko opłacalne, ale również konieczne
dla firm chcących zachować konkurencyjność.
Pomimo braku bezpośredniego wsparcia na skalę programów
dla prosumentów, takich jak „Mój Prąd”, „Czyste Powietrze”,
przedsiębiorstwa mogą skorzystać z dostępnych funduszy unij-
nych oraz krajowych programów pomocowych. Główny mecha-
nizm pomocowy to Fundusz Modernizacyjny, który wspiera
inwestycje w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności
energetycznej, magazynowanie energii oraz modernizację infra-
struktury energetycznej, w tym sieci ciepłowniczych i rurocią-
gów. Krajowym operatorem Funduszu Modernizacyjnego jest
NFOŚiGW. Wsparcie można także uzyskać w ramach regional-
nych funduszy innowacyjnych oraz środków przeznaczonych na
zrównoważony rozwój. W związku z tym magazyny energii jako
kluczowy element w nowoczesnym zarządzaniu energią zyskują
na znaczeniu w kontekście rosnącej potrzeby optymalizacji
kosztów, stabilności dostaw oraz spełniania wymogów związa-
nych z efektywnością energetyczną.
Technologie magazynowania energii
W kontekście przemysłowych magazynów energii dominuje
technologia baterii litowo-jonowych. Wynika to przede wszyst-
kim z ich wysokiej efektywności, relatywnie długiej żywotności
oraz dużej gęstości energetycznej, która pozwala na przechowy-
wanie znacznych ilości energii w stosunkowo niewielkiej prze-
strzeni. Baterie litowo-jonowe charakteryzują się również szyb-
kim czasem ładowania i rozładowywania, co czyni je idealnym
rozwiązaniem dla przedsiębiorstw o zmiennym zapotrzebowa-
niu na energię. Ich zaletą jest elastyczność skalowania – mogą
być dostosowywane do różnych wielkości instalacji i potrzeb
przedsiębiorstwa, w zastosowaniach od mniejszych zakładów
produkcyjnych po duże farmy fotowoltaiczne.
Oprócz baterii litowo-jonowych na rynku przemysłowym
coraz częściej pojawiają się magazyny energii oparte na bateriach
przepływowych, które choć mniej popularne, zyskują na zna-
czeniu w większych instalacjach. Baterie przepływowe, w prze-
ciwieństwie do litowo-jonowych, cechują się wyjątkową trwa-
łością i możliwością niemal nieskończonego ładowania i rozła-
dowywania bez znaczącej degradacji. Ich największą zaletą jest
możliwość przechowywania dużych ilości energii przez dłuż-
szy czas, co czyni je szczególnie przydatnymi w zakładach prze-
mysłowych o stabilnym, przewidywalnym zapotrzebowaniu na
energię. Potrafią szybko dysponować dużą mocą, co jest przy-
datne w zarządzaniu energią na dużą skalę, np. w sieciach ener-
getycznych. Niestety, wysoki koszt początkowy, relatywnie niska
gęstość energii, złożoność konstrukcji sprawiają, że technologia
ta nie jest jeszcze masowo wykorzystywana.
Na rynku pojawiają się także systemy hybrydowe, które
łączą różne technologie magazynowania, takie jak baterie
18
magazyn fotowoltaika 3/2024
TECHNOLOGIE
litowo-jonowe i ultrakondensatory (systemy UPS), pozwalając
na równoczesne wykorzystanie wysokiej mocy i dużej pojemno-
ści. Takie rozwiązania umożliwiają nie tylko efektywne przecho-
wywanie nadwyżek energii, ale również dynamiczne reagowanie
na skoki zapotrzebowania, co jest niezwykle istotne w przemy-
słach o dużym zapotrzebowaniu na stabilność i niezawodność
dostaw energii.
Każda z tych technologii ma swoje unikalne zalety, a ich
wybór zależy od specyfi ki potrzeb danego przedsiębiorstwa.
Baterie litowo-jonowe dominują ze względu na swoją wszech-
stronność i szybkość działania, natomiast przepływowe maga-
zyny energii oraz systemy hybrydowe wchodzą na rynek jako
rozwiązania dedykowane instalacjom specjalistycznym, więk-
szym instalacjom, systemom o bardziej złożonych wymaganiach
energetycznych.
Magazyny energii oparte na technologii litowo-jonowej
cechują się wysoką żywotnością, wynoszącą zazwyczaj od 10 do
15 lat, zależnie od intensywności użytkowania oraz warunków
eksploatacyjnych. Ich trwałość operacyjna wyrażana jest także
w liczbie cykli ładowania i rozładowania – standardowo oscy-
luje między 3000 a 6000 pełnych cykli. W praktyce oznacza to,
że przy codziennym cyklu ładowania magazyny te mogą dzia-
łać bez znacznej utraty pojemności przez wiele lat. Kluczowym
czynnikiem wpływającym na żywotność tych magazynów jest
odpowiednia temperatura pracy, ponieważ nadmierne przegrze-
wanie może przyspieszać degradację ogniw, co skraca czas ich
efektywnego działania.
Baterie litowo-jonowe to szeroka kategoria technologii maga-
zynowania energii, obejmująca odmienne chemie ogniw. Różnią
się pod względem własciwości takich jak gęstość energetyczna,
gęstość mocy, żywotność, zdolność do głębokiego rozładowania,
ilość cykli pracy, bezpieczeństwo, zależność od temperatury czy
także kosztów wytworzenia. W zastosowaniach przemysłowych
najczęściej wykorzystywane są trzy główne typy spośród sześciu
rodzajów baterii litowo-jonowych:
1.
Litowo-kobaltowe (LiCoO2) – charakteryzują się wysoką
gęstością energetyczną, co oznacza, że mogą przechowy-
wać dużą ilość energii w stosunkowo małej objętości. Mają
jednak ograniczoną trwałość i niższą odporność na wysokie
temperatury, co czyni je mniej odpowiednimi do intensyw-
nych, długoterminowych zastosowań przemysłowych. Sta-
nowią technologię schodzącą, głównie ze względu za znaj-
dujący się w nich kobalt.
2.
Litowo-manganowe (LiMn2O4) – wyróżniają się większym
bezpieczeństwem i stabilnością termiczną niż baterie lito-
wo-kobaltowe. Mają także dobrą wydajność przy wysokich
mocach wyjściowych, co czyni je atrakcyjnymi w aplika-
cjach, gdzie istotna jest szybka dostępność energii.
3.
Litowo-żelazowo-fosforanowe (LiFePO4) – to najbar-
dziej stabilna i najbezpieczniejsza chemia w rodzinie bate-
rii litowo-jonowych, oferująca nieco niższą gęstość energe-
tyczną, ale znacznie dłuższą żywotność i wyższą odporność
na degradację przy intensywnym cyklicznym użytkowaniu.
Są preferowane w przemysłowych magazynach energii ze
względu na ich długoterminową niezawodność i bezpie-
czeństwo operacyjne.
Każdy typ baterii litowo-jonowej znajduje zastosowanie
w różnych obszarach przemysłu, w zależności od wymagań doty-
czących gęstości energii, żywotności i stabilności termicznej.
W
kontekście
przemysłowych
magazynów
energii,
powszechnie stosowane są baterie litowo-żelazowo-fosforanowe
(LiFePO4), które stanowią bardziej zaawansowaną odmianę
baterii litowo-jonowych. Baterie LiFePO4 wyróżniają się wyższą
stabilnością termiczną, większym poziomem bezpieczeństwa
Magazyny Energii Kehua. Projekt w Ningxia, Chiny. Fot. Kehua
19
magazyn fotowoltaika 3/2024
TECHNOLOGIE
oraz dłuższą żywotnością. Standardowa liczba cykli ładowa-
nia dla tego typu baterii wynosi od 2000 do 5000 cykli, co
przekłada się na długi czas eksploatacji, często powyżej 15
lat. Kluczowym atutem technologii litowo-żelazowo-fos-
foranowej jest jej odporność na przegrzewanie i więk-
sza trwałość. Te cechy sprawiają, że jest to preferowana
opcja w zastosowaniach przemysłowych, gdzie bezpie-
czeństwo i niezawodność są priorytetowe.
Rozbudowa i skalowalność systemu
Wybór odpowiedniej technologii magazynowania
energii dla przedsiębiorstwa to nie tylko kwestia efek-
tywności, lecz także przyszłej elastyczności. W dyna-
micznie zmieniającym się otoczeniu energetycznym,
gdzie zapotrzebowanie na energię może wzrastać wraz
z rozwojem fi rmy, kluczowym czynnikiem staje się skalo-
walność magazynów energii. Przemysłowe systemy magazy-
nowania, szczególnie te oparte na technologii litowo-żelazo-
wo-fosforanowej (LiFePO4), charakteryzują się praktyczną
modułowością, co pozwala na stopniową rozbudowę zarówno
pojemności, jak i mocy magazynu, w miarę wzrostu świadomo-
ści i potrzeb energetycznych przedsiębiorstwa.
Modułowa architektura tych systemów pozwala na dodawa-
nie kolejnych jednostek magazynujących bez potrzeby wymiany
całej instalacji. Taka elastyczność umożliwia przedsiębiorcom
optymalne zarządzanie inwestycją, dostosowując ją do bieżą-
cych potrzeb, a jednocześnie otwiera możliwości zwiększenia
pojemności w przyszłości, bez zakłócania pracy istniejącej infra-
struktury. Technologia ta jest nie tylko efektywna kosztowo,
lecz także minimalizuje ryzyko technologiczne związane z roz-
wojem chemii ogniw, pozwalając fi rmom na rozbudowę systemu
w przyszłości zgodnie z zapotrzebowaniem.
Dzięki możliwości rozbudowy magazynów energii, fi rmy
mogą elastycznie reagować na zmieniające się
warunki rynkowe i regulacyjne. Skalowalne systemy pozwalają
na dostosowanie się do wzrostu produkcji energii z odnawial-
nych źródeł (powiększanie mocy generatora fotowoltaicznego),
do zwiększonego zapotrzebowania na energię, a także wdraża-
nia nowych strategii zarządzania zużyciem energii. To z kolei
zapewnia długoterminową stabilność energetyczną oraz mak-
symalizację efektywności operacyjnej. Wybór technologii, któ-
rej pojemność i moc mogą być dynamicznie zwiększane, a także
stopnia zaawansowania systemów sterowania i zarządzania ener-
gią jest ważną decyzją inwestycyjną.
Kluczowe parametry techniczne
Magazyny energii stosowane w prze-
myśle, zwłaszcza te oparte na techno-
logii
litowo-żelazowo-fosforanowej
(LiFePO4), charakteryzują się szere-
giem kluczowych parametrów, które
mają bezpośredni wpływ na ich wydaj-
ność, trwałość i opłacalność opera-
cyjną. Fachowa ocena tych parametrów
jest niezbędna dla optymalnego doboru
magazynu do specyfi cznych potrzeb
przedsiębiorstwa, a także do zapew-
nienia, że magazynowanie energii przy-
niesie wymierne korzyści ekonomiczne
i technologiczne.
1. Pojemność energetyczna [kWh]
Pojemność energetyczna magazynu okre-
śla ilość energii, jaką system jest w sta-
nie przechowywać i dostarczać w ciągu
określonego czasu. Przemysłowe maga-
zyny energii oparte na LiFePO4 są zazwy-
czaj dostępne w modułach o pojemności
od kilku do setek kilowatogodzin [kWh]
TECHNOLOGIE
TECHNOLOGIE
wa-
co
15
o-
ną
wno
mo-
luc o
Magaz
myśle, zw
logii
(LiFePO
giem klu
mają bez
ność, tr
cyjną. Fa
jest niezb
magazyn
przedsię
nienia, ż
niesie wy
i technol
1. Pojem
Pojemnoś
śla ilość e
nie przech
określone
zyny ener
j d
Magazyn LUNA2000 fi rmy Huawei. Fot Huawei
Magazyn LUNA2000 fi rmy Huawei. Fot Huawei
20
magazyn fotowoltaika 3/2024
technologie
w jednym module. Dzięki skalowalnej architekturze pojem-
ność magazynu można łatwo zwiększać, dodając kolejne
moduły, co umożliwia dostosowanie systemu do zmienia-
jących się potrzeb firmy.
2.
Moc wyjściowa [kW]
Moc wyjściowa to maksymalna ilość energii, jaką maga-
zyn może dostarczyć w danym momencie. W zależności
od zastosowania, systemy magazynowania energii mogą
oferować różne poziomy mocy, od kilkudziesięciu kilowa-
tów [kW] do wielu megawatów [MW] w większych insta-
lacjach przemysłowych. Magazyny oparte na technologii
litowo-żelazowo-fosforanowej charakteryzują się stabil-
nym i szybkim oddawaniem mocy, co jest kluczowe w sytu-
acjach awaryjnych oraz w okresach szczytowego zapotrze-
bowania na energię.
3.
Sprawność cykliczna [%]
Sprawność cykliczna (w praktyce charakteryzująca urzą-
dzenia, które realizują proces przemiany jakiejś postaci
energii) definiuje, jaką część energii magazyn może sku-
tecznie przechowywać i ponownie dostarczyć. W przy-
padku baterii litowo-żelazowo-fosforanowych spraw-
ność cykliczna wynosi zazwyczaj od 90% do 98%, co
oznacza, że straty energii są minimalne. Wysoka spraw-
ność energetyczna jest kluczowa, szczególnie w długo-
terminowej eksploatacji, gdyż bezpośrednio wpływa na
koszty operacyjne oraz na zwrot z inwestycji w magazyn
energii.
4.
Liczba cykli ładowania i rozładowania
Jednym z najważniejszych parametrów magazynów ener-
gii jest ich żywotność, mierzona w liczbie cykli ładowa-
nia i rozładowania. W przypadku baterii LiFePO4 stan-
dardowa liczba pełnych cykli wynosi od 2000 do 5000,
co przy codziennym użytkowaniu przekłada się na około
10–15 lat eksploatacji bez znaczącej degradacji pojemno-
ści. Taka żywotność sprawia, że baterie te są idealne do
zastosowań przemysłowych, gdzie regularne cykle ładowa-
nia są codziennością. Liczba cykli ładowania i rozładowa-
nia zależy przede wszystkim od sposobu użytkowania bate-
rii LiFePO4. W optymalnych warunkach, przy odpowied-
nim zarządzaniu temperaturą i poziomem rozładowania,
może osiągnąć nawet 8000 cykli.
5.
Czas ładowania i rozładowania
Baterie litowo-żelazowo-fosforanowe charakteryzują się
stosunkowo krótkim czasem ładowania, co czyni je bar-
dzo efektywnymi w aplikacjach wymagających szybkiego
reagowania na zmienne zapotrzebowanie na energię. Czas
pełnego ładowania może wynosić od 1 do 4 godz., w zależ-
ności od zastosowanej infrastruktury ładowania (moc
falowników, skonfigurowanego systemu magazynowania,
operacyjnego zarządzania energią). Szybkie ładowanie
pozwala na maksymalizację dostępności magazynu energii,
szczególnie w sytuacjach krytycznych.
6.
Zakres temperatur pracy [°C]
Magazyny energii oparte na technologii LiFePO4 cechują
się szerokim zakresem temperatur pracy, wynoszącym
od -20 °C do 60 °C. Stabilność termiczna tej technologii
sprawia, że baterie te mogą pracować w trudnych warunkach
środowiskowych bez ryzyka przegrzania lub awarii. Jest to
istotne w kontekście instalacji przemysłowych, które często
działają w zmiennych warunkach temperaturowych. Należy
jednak pamiętać, że temperatura ma wpływ na pracę maga-
zynu. Producent powinien przedstawić zależność para-
metrów od temperatury, w jakiej pracuje magazyn. Więk-
szość standardowych baterii LiFePO4 ma zalecany zakres
temperatur ładowania między 0 °C a 45 °C, a rozładowania
od -20 °C do 60 °C.
7.
Gęstość energetyczna [Wh/kg]
Gęstość energetyczna baterii LiFePO4 (litowo-żelazowo-
-fosforanowych) wynosi zazwyczaj:
• gęstość masowa (grawimetryczna): od 90 do 160 Wh/kg,
Magazyn energii Elementa 2 firmy Trina Storage. Fot Trina Storage
21
magazyn fotowoltaika 3/2024
technologie
• gęstość
objętościowa
(wolumetryczna):
od
220
do 350 Wh/l.
Choć chemia LiFePO4 ma niższą gęstość energetyczną
w porównaniu do innych akumulatorów litowo-jonowych
(np. Li-ion z katodą NMC lub NCA), to nadrabia to dłuż-
szą żywotnością, lepszą stabilnością termiczną i większym
bezpieczeństwem, co jest kluczowe w zastosowaniach prze-
mysłowych, gdzie stabilność i trwałość magazynu energii
mają priorytetowe znaczenie. Te cechy czynią go bardzo
popularnym wyborem w aplikacjach wymagających nieza-
wodności, takich jak pojazdy elektryczne.
8.
Bezpieczeństwo
Technologia litowo-żelazowo-fosforanowa jest jedną z naj-
bezpieczniejszych spośród dostępnych technologii magazy-
nowania energii. Baterie te cechują się wysoką stabilnością
chemiczną oraz odpornością na przegrzewanie, co minimali-
zuje ryzyko wystąpienia pożaru lub wybuchu, nawet w przy-
padku uszkodzenia mechanicznego. Mają one znacznie wyż-
szą temperaturę zapłonu (około 270 °C). Cechuje je także
brak efektu runaway: w przypadku przegrzania lub uszkodze-
nia, LiFePO4 nie wywołuje reakcji termicznej łańcuchowej
(ang. thermal runaway), co oznacza, że ryzyko niekontrolo-
wanej reakcji chemicznej, która może prowadzić do pożaru,
jest bardzo ograniczone. To także sprawia, że są prefero-
wane w zastosowaniach przemysłowych, gdzie niezawod-
ność i bezpieczeństwo są priorytetami. Dzięki tym zaletom,
dominują także w zastosowaniach domowych.
Systemy nisko- i wysokonapięciowe
W magazynowaniu energii opartym na technologii litowo-
żelazowo-fosforanowej (LiFePO4) stosuje się zarówno rozwią-
zania wysokonapięciowe, jak i niskonapięciowe, a wybór między
nimi zależy od specyficznych wymagań danego zastosowania.
1.
Systemy niskonapięciowe (12 V, 24 V, 48 V):
Niskonapięciowe systemy są powszechnie używane w domo-
wych systemach solarnych, systemach zasilania awaryjnego,
kamperach, na jachtach lub w małych pojazdach elektrycz-
nych. Niższe napięcie jest zazwyczaj bezpieczniejsze dla
użytkowników, szczególnie w mniejszych instalacjach, gdzie
potencjalny kontakt z systemem może się zdarzyć. Mogą być
mniej skalowalne pod kątem większych instalacji wymaga-
jących większych ilości energii, ale nadają się świetnie do
mniejszych, bardziej lokalnych projektów. Niskonapięciowe
systemy potrzebują wyższego prądu dla osiągnięcia tej samej
mocy, co oznacza konieczność użycia kabli o większych
przekrojach, a także wyższe straty energii na przesyłach.
2.
Systemy wysokonapięciowe (100 V, 300 V, 400 V i wyżej):
Wysokonapięciowe systemy doskonale nadają się do zasto-
sowań przemysłowych, gdzie istnieje potrzeba: zasila-
nia wielu urządzeń, systemów o dużym zapotrzebowaniu
energetycznym, integracji z sieciami elektroenergetycz-
nymi, zasilania budynków komercyjnych czy też magazy-
nowania energii w dużych instalacjach solarnych. Systemy
wysokonapięciowe są bardziej efektywne, ponieważ przy
wyższym napięciu wymagany jest mniejszy prąd do prze-
syłu tej samej mocy. Wysokonapięciowe systemy są bar-
dziej skalowalne i nadają się do dużych aplikacji, gdzie
potrzebna jest duża ilość energii. Takie systemy można
łatwiej integrować z zaawansowanymi instalacjami.
Obecnie dominujące LiFePO4 - podsumowanie
Przemysłowe magazyny energii oparte na technologii
litowo-żelazowo-fosforanowej wyróżniają się doskonałymi para-
metrami operacyjnymi, które łączą wydajność, bezpieczeństwo
i długoterminową niezawodność. Optymalny dobór tych para-
metrów do specyficznych potrzeb przedsiębiorstwa jest klu-
czowy dla maksymalizacji korzyści z inwestycji w systemy maga-
zynowania energii, zarówno w kontekście operacyjnym, jak
i finansowym.
Obecnie, w 2024 r. magazyny energii oparte na technologii
litowo-żelazowo-fosforanowej (LiFePO4) stanowią jedno z naj-
bardziej zaawansowanych i niezawodnych rozwiązań dostęp-
nych na rynku dla przemysłowych instalacji energetycznych.
Dzięki wysokiej sprawności cyklicznej, długiej żywotności oraz
szerokim możliwościom skalowania są one optymalnym wybo-
rem dla przedsiębiorstw dążących do maksymalizacji efektyw-
ności energetycznej i niezależności operacyjnej.
Kluczowe parametry techniczne, takie jak: pojemność ener-
getyczna, moc wyjściowa, liczba cykli ładowania oraz szybki
czas ładowania, pozwalają na precyzyjne dostosowanie systemu
magazynowania do specyficznych wymagań zakładów przemy-
słowych. Wysoka odporność termiczna i stabilność chemiczna
tych magazynów gwarantują niezawodność w trudnych warun-
kach środowiskowych, a także bezpieczeństwo użytkowania, co
czyni je idealnym rozwiązaniem do zastosowań wymagających
intensywnego i długoterminowego użytkowania.
Elastyczność i skalowalność systemów LiFePO4 pozwa-
lają przedsiębiorstwom na dynamiczne dostosowanie maga-
zynu do rosnących potrzeb energetycznych, bez konieczności
gruntownej modernizacji infrastruktury. Dzięki temu inwesty-
cja w magazyny energii staje się rozwiązaniem długotermino-
wym, które nie tylko zabezpiecza firmę przed rosnącymi kosz-
tami energii, ale również przygotowuje ją na przyszłe wyzwania
związane z regulacjami i rosnącym zapotrzebowaniem na efek-
tywność energetyczną.
Kontekst strategiczny
W powyższym artykule autor przedstawił przemysłowe
magazyny energii w kontekście optymalizacji zarządzania ener-
gią w przedsiębiorstwach, ze szczególnym uwzględnieniem
współpracy z instalacjami fotowoltaicznymi. Omówił, jak maga-
zyny energii integrują się z systemami PV, pozwalając na efek-
tywne gromadzenie nadwyżek energii i jej wykorzystanie w okre-
sach zwiększonego zapotrzebowania, co zapewnia niezależność
energetyczną i stabilność dostaw. Skupił się na znaczeniu skalo-
walności, która umożliwia elastyczne dostosowanie pojemności
i mocy magazynów do rosnących potrzeb firmy, oraz na korzy-
ściach płynących z wyboru zaawansowanych i sprawdzonych
technologii, takich jak baterie litowo-żelazowo-fosforanowe
(LiFePO4). Przedstawione rozwiązania pokazują, jak inwesty-
cje w magazyny energii mogą nie tylko obniżyć koszty opera-
cyjne, lecz także zwiększyć niezależność energetyczną przedsię-
biorstw, przygotowując je na wyzwania stojące przed przyszłym
rynkiem energii.