pv_4_2020_dodatek_normy

Made with Publuu.com

magazyn

fotowoltaika

Dodatek do Magazynu Fotowoltaika

DOKUMENTY NORMATYWNE

W FOTOWOLTAICE

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

magazyn

fotowoltaika

magazyn fotowoltaika

Instalacje Technologie Rynek

(cztery wydania w roku)

Dodatek do nr 4/2020 (36) – nakład 3000 egz.

Redakcja

Agnieszka Parzych

redaktor naczelna

agnieszka.parzych@magazynfotowoltaika.pl

Mirosław Grabania

redaktor

miroslaw.grabania@magazynfotowoltaika.pl

Prenumerata

prenumerata@magazynfotowoltaika.pl

tel. 508 200 900

Reklama

reklama@magazynfotowoltaika.pl

tel. 508 200 700

Drukarnia

Digital 7

Zosi 19

Marki

Korekta

Agnieszka Brzozowska

Opracowanie graficzne

Diana Borucińska

Wydawca

Niekłańska 35/1

03-924 Warszawa

tel. 508 200 700, 508 200 900

www.magazynfotowoltaika.pl

Czasopismo dostępne również

w prenumeracie u kolporterów:

KOLPORTER SA

GARMOND PRESS SA

1. Wstęp

2. Proces powstawania Norm Międzynarodowych (IS)

i Norm Europejskich (EN)

2.1 Funkcjonowanie i struktura IEC

2.2 Komitet Techniczny TC 82/IEC – Systemy fotowoltaiczne przetwarzania energii słonecznej

2.3 Schemat oceny zgodności IECEE, IECRE CB

2.4 PKN i normy sygnowane PN-EN, KT54/PKN.

3. Dyrektywy UE i normy zharmonizowane

4. Nienormatywne dokumenty IEC o charakterze doradczym i wspierającym, IEC Guides

5. Normy

Tabela II Wybrane dokumenty normatywne z zakresu terminologii, nazewnictwa , oznakowania

i symboli obejmujące energetykę słoneczną, fotowoltaikę oraz elektrykę, elektrotechnikę, informatykę i telekomunikację.

Tabela III Natężenie, rozkład widmowy i energia promieniowania słonecznego – charakterystyki wzorcowe, pomiary,

kalibrowanie urządzeń pomiarowych – ważniejsze normy ISO, IEC oraz ASTM.

Tabela IV Normy definiujące format kart informacyjnych produktów PV oraz sposoby znakowania podłoży krzemowych,

ogniw krzemowych oraz modułów PV.

Tabela V Pomiary ogniw, modułów i łańcuchów PV: norma wieloczęściowa IEC 60904 oraz inne normy

Tabela VI Normy związane z badaniem jakości i bezpieczeństwem użytkowania modułów PV

– PN-EN 61215, PN-EN 61730 i inne

Tabela VII Pomiar modułów PV w warunkach naturalnych; pomiar wydajności

i uzysku energii (ang. power and energy ratings), badania długoczasowe – norma wieloczęściowa PN-EN 61853.

Tabela VIII Normy związane z oceną jakości i certyfikacją materiałów

i komponentów stosowanych do produkcji modułów PV – norma wieloczęściowa IEC 62788 i inne.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

spis treści

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

spis treści

Tabela IX Nanotechnologia w fotowoltaice – wybrane normy z zakresu NePV (ang. Nano-enabled photovoltaics)

Tabela X Systemy CPV – normy kwalifikujące moduły, komponenty i systemy

Tabela XI Systemy PV: projektowanie oraz instalacja – ważniejsze normy

Tabela XII BIPV – normy dedykowane (ang. Building Integrated Photovoltaics)

Tabela XIII Falowniki, przekształtniki mocy i inne elementy BOS wchodzące w skład systemu PV (ang. Balance of System)

– ważniejsze normy

Tabela XIV Magazyny energii – akumulatory różnych typów – normy dotyczące bezpieczeństwa, instalowania, obsługi,

transportu i utylizacji

Tabela XV Procedury odbioru, ocena jakości instalacji, monitoring systemów PV – normy PN-EN 62446, PN-EN 61724

oraz IEC TR 63019

Tabela XVI Normy związane z systemami OZE oraz hybrydowymi przeznaczonymi głównie

dla elektryfikacji obszarów wiejskich i systemów pompowania wody – norma wieloczęściowa IEC 62257 oraz inne

Normy z zakresu elektryki i elektrotechniki

Tabela XVII Wybrane części normy PN-HD 60364 zharmonizowanej z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02 istotne z punku

widzenia bezpieczeństwa systemów PV

Tabela XVIII Kable, złącza, rozdzielnice elektryczne, szynoprzewody – normy o charakterze ogólnym

oraz normy dedykowane dla podzespołów instalacji PV.

Tabela XIX Weryfikacja jakości, trwałości i bezpieczeństwa instalacji elektrycznych i jej elementów

w systemach fotowoltaicznych, BOS (ang. Balance of System), ograniczniki przepięć

(ang. surge arrestors lub Surge Protective Devices, SPD), bezpieczniki (ang. fuses),

elementy odgromowe (ang. Lightning protection) etc. – norma PN-EN 61140,

wybrane części norm PN-EN 61557, PN-EN 61643, PN-EN 60099, PN-EN 62561 oraz inne normy.

Tabela XX Pomiary energii – wybrane części norm PN-EN 62053

Inne użyteczne i ważne normy

Tabela XXI Badania środowiskowe wyrobów elektrycznych – normy wieloczęściowe PN-EN 600068, PN-EN 60721

i inne wybrane normy

Tabela XXII Koordynacja izolacji dla urządzeń pracujących w zakresie niskiego napięcia

– wybrane części normy wieloczęściowej PN-EN 60664

Tabela XXIII Wybrane normy związane z utylizacją odpadów PV oraz ochroną zdrowia i środowiska

Tabela XXIV Automatyka, telesterowanie i kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) w systemach energetycznych

– normy wieloczęściowe PN-EN 61850, IEC 60870-5 i PN-EN 61000-6

Dodatek 1

Normy SEMI dotyczące produkcji i oceny jakości ogniw i modułów PV

Dodatek 2

Tabela XXV Ważniejsze instytucje i organizacje międzynarodowe i krajowe odpowiedzialne za opracowywanie

i publikowanie dokumentów normatywnych

Dodatek 3

Skróty określające rodzaj czy znaczenie dokumentów IEC

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Dokumenty normatywne

w fotowoltaice

1. Wstęp

Norma międzynarodowa jest dokumentem,

który został opracowany w wyniku konsensusu

osiągniętego pomiędzy ekspertami z wielu kra-

jów i następnie zatwierdzony i opublikowany przez

globalnie uznaną i uprawnioną do tego instytucję.

Dokument obejmuje zasady, wytyczne, procesy lub

inne właściwości, które – o ile są przestrzegane –

pozwalają użytkownikom na osiągnięcie tego samego

rezultatu za każdym razem. Warto także pamiętać, że

normy z zasady są efektem żmudnych, często kilku-

letnich prac prowadzonych przez grupę doświad-

czonych, nierzadko wybitnych ekspertów reprezen-

tujących dziedziny, których norma ma dotyczyć.

Dzielą się oni nie tylko swoją wiedzą techniczną, ale

reprezentują także krajowe wymagania przemysłu,

rządu, laboratoriów testowych i badawczych, śro-

dowisk akademickich lub dużych (o zasięgu global-

nym) grup użytkowników. Stąd też normy stanowią

z reguły publikacje o dużym ładunku aktualnej wie-

dzy i doświadczenia.

W ostatnich latach obserwujemy niezwy-

kle dynamiczny rozwój fotowoltaiki (PV), która

– jak się oczekuje – wniesie istotny wkład w reali-

zację europejskich i światowych celów w zakresie

łagodzenia zmian klimatu. Jest to technologia

odnawialnych źródeł energii (OZE) o najwięk-

szym potencjale obniżenia kosztów i zwiększenia

wydajności, z możliwością eksploatacji praktycz-

nie nieograniczonych niczym zasobów. Aby zapew-

nić jakość, niezawodność i zrównoważony rozwój

produktów, a także przejrzyste warunki rynkowe,

szybkiemu rozwojowi technicznemu fotowoltaiki

muszą towarzyszyć normy opracowane i przyjęte

na szczeblu międzynarodowym.

Jednymi ze wskaźników świadczących o doj-

rzałości i mocnej pozycji rynkowej określonej

branży są liczba i zakres wspierających ją, a wyni-

kających z zapotrzebowania, dokumentów nor-

matywnych. Celem niniejszego opracowania jest

pokazanie, że tak właśnie jest w przypadku foto-

woltaiki. Świadczy o tym ogromna liczba zesta-

wionych w tym opracowaniu dokumentów nor-

matywnych pokrywających nie tylko zagadnie-

nia bezpośrednio związane z branżą fotowolta-

iczną, lecz także obejmujące wiedzę z takich dzie-

dzin, jak: elektronika, elektryka, elektrotech-

nika, metrologia, chemia, elektrochemia, mate-

riałoznawstwo, mechanika, optyka, budownictwo,

meteorologia, klimatologia, ochrona środowiska,

Autor: dr inż. Tadeusz Żdanowicz

jest członkiem Polskiego Towarzystwa Fotowoltaicznego, a także Przewodniczącym Komitetu Technicznego

KT 54 (Chemiczne Źródła Prądu) w Polskim Komitecie Normalizacyjnym. KT 54 jest odpowiedzialny za

wdrażanie na rynek krajowy norm IEC z zakresu fotowoltaiki.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

a wreszcie informatyka. Wiele z tych dokumen-

tów tu już kolejne, ciągle dopracowywane i aktu-

alizowane wydania. Tytuły norm zostały zebrane

– choć z pewnością nie wszystkie – w wersji ory-

ginalnej (anglojęzycznej) oraz w polskim tłuma-

czeniu, i pogrupowane tematycznie w 25 tabelach.

Zdecydowana większość z nich została opatrzona

krótkim opisem, który często jest własnym tłuma-

czeniem zakresu normy przez autora i nie ma cha-

rakteru formalnego. Jeżeli norma została przyjęta

przez PKN jako norma polska, zaznaczone jest to

przy jej sygnaturze oznaczeniem PN-EN.

Powiązanie prac i celów normalizacyjnych

z celami Unii Europejskiej (UE) zostało szeroko opi-

sane w raporcie Joint Research Centre – JRC [1].

Opracowanie jest adresowane do osób, środo-

wisk i instytucji zajmujących się szeroko rozumianą

fotowoltaiką, takich jak: instytuty badawcze i uczel-

nie, jednostki certyfikujące, stowarzyszenia z branży

PV i OZE, a także producenci związani bezpośred-

nio bądź pośrednio z branżą PV (np. producenci

ogniw, modułów, falowników, materiałów – takich

jak szyby, folie polimerowe, kleje uszczelniające itp.

– oraz systemów wsporczych), deweloperzy i insta-

latorzy systemów PV.

2. Proces powstawania norm międzyna-

rodowych (IS) i norm europejskich (EN)

Normy międzynarodowe są opracowywane

przez Międzynarodową Organizację Normaliza-

cyjną (ISO) lub Międzynarodową Komisję Elek-

trotechniczną (IEC) – w przypadku norm elek-

trotechnicznych – zgodnie z zasadą delegacji kra-

jowej, przy czym każdy kraj deleguje ekspertów

reprezentujących stanowisko krajowe. Przykła-

dowo w Polsce deleguje Polski Komitet Norma-

lizacyjny (PKN), w Niemczech zaś – Deutsches

Institut für Normung (DIN). Stanowisko to jest

opracowywane w komisjach krajowych, które sta-

nowią odzwierciedlenie komisji międzynarodo-

wych. W ten sposób zainteresowane strony mogą

współpracować we własnym języku ojczystym, co

stanowi zdecydowaną zaletę. Poprzez przejęcie

funkcji sekretariatu komisji międzynarodowej

członkowie krajowi (np. DIN) mogą odgrywać

wiodącą rolę w pracach Komisji. Często decydujące

jest, aby interesy krajowe były skutecznie reprezen-

towane na wczesnym etapie opracowywania normy

europejskiej. Komitety lustrzane decydują również

o tym, czy norma międzynarodowa powinna zostać

przyjęta jako norma krajowa, czy też nie – jest to

dobrowolne, w przeciwieństwie do norm euro-

pejskich, które muszą zostać przyjęte na szczeblu

krajowym.

Etap wnioskowania (ang. Proposal)

Podobnie jak na szczeblu krajowym, prace

nad normami międzynarodowymi rozpoczynają się

od zgłoszenia wniosku nowego tematu roboczego,

tzw. NWIP (ang. new work item proposal). Taki wnio-

sek może być złożony przez:

––

członka Międzynarodowej Organizacji Norma-

lizacyjnej (ISO), takiej jak PKN, lub – w zakre-

sie normalizacji elektrotechnicznej – przez

członka Międzynarodowej Komisji Elektro-

technicznej (IEC), w której PKN odgrywa rolę

Krajowego Komitetu Elektrotechniki,

––

podmiot roboczy ISO lub IEC,

––

międzynarodową organizację posiadającą sta-

tus łącznika,

––

Zarząd Techniczny ISO lub IEC,

––

Sekretarza Generalnego ISO lub IEC,

––

europejskich organizacji normalizacyjnych

CEN/CENELEC/ETSI (w przypadku normy

europejskiej).

Uwaga: Najważniejsze instytucje i organizacje

aktywne na polu normalizacji, zarówno o charakte-

rze międzynarodowym, jak i krajowym, ujęte zostały

w Tabeli XXV w Dodatku 2.

Do przyjęcia propozycji potrzebna jest co naj-

mniej zwykła większość i 71 proc. ważonej więk-

szości głosów wszystkich krajowych jednostek nor-

malizacyjnych. Ponadto wystarczająca liczba jed-

nostek normalizacyjnych krajów członkowskich

musi wyrazić zgodę, po sprawdzeniu z zaintereso-

wanymi stronami, że istnieje wystarczająca potrzeba

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

– i wystarczające finansowanie – przeprowadzenia

niezbędnych prac nad nową normą w krajowych

komitetach normalizacyjnych. Dopiero wtedy wnio-

sek zostanie zaakceptowany i można rozpocząć prace

nad normą. W ciągu dwóch miesięcy wśród człon-

ków właściwego komitetu technicznego poddany

zostaje głosowaniu, sporządzany z uwzględnieniem

wszelkich otrzymanych uwag, tzw. projekt roboczy

komisji – CD (ang. Committee draft).

W przypadku wniosku nowej normy europej-

skiej, jeżeli norma międzynarodowa w tym zakresie

już istnieje, wówczas w niezmienionej formie zosta-

nie ona przyjęta jako norma europejska. W takim

przypadku odpowiedzialny organ roboczy sporządzi

rękopis projektu normy (prEN).

Projekt normy (ang. Draft standard)

Projekt normy (CD) jest następnie udostępniany

wszystkim członkom IEC (lub ISO), którzy mają

trzy miesiące na przedstawienie uwag i stanowisk

krajowych. Na tym etapie, w danym kraju, odpowie-

dzialny organ roboczy może podjąć decyzję o publi-

kacji projektu normy IEC lub ISO we własnym

języku. W przypadku Polski mogą to być normy

oznaczone jako PN IEC lub PN ISO (w Niemczech

DIN IEC i DIN ISO, w Wielkiej Brytanii BS IEC,

BS ISO etc.) W ciągu dwóch miesięcy każdy może

zgłosić swój komentarz do tego projektu. Lustrzany

komitet krajowy omawia wszystkie otrzymane

komentarze i przekazuje IEC lub ISO skonsolido-

wane stanowisko krajowe.

Projekt końcowy (ang. Final draft) (opcjonal-

nie), publikacja normy

Jeżeli w trakcie procedury głosowania spełnione

są kryteria niezbędne do zatwierdzenia, projekt

zostaje opublikowany jako norma międzynarodowa.

Jeżeli kryteria nie są spełnione lub jeżeli właściwa

grupa robocza tak postanowi, publikowany jest Pro-

jekt końcowy (ang. Final draft). Członkowie ISO lub

IEC mają wówczas dwa miesiące na podjęcie decy-

zji, czy przyjąć projekt jako normę międzynarodową.

W tym okresie głosowania nie są zgłaszane żadne

uwagi. Przyjęcie Projektu końcowego wymaga więk-

szości 2/3 głosów wszystkich aktywnych członków

uczestniczących w projekcie, przy czym nie może być

więcej niż 25 proc. głosów przeciwnych. Ratyfikacja

normy międzynarodowej odbywa się w następstwie

głosowania. Członkowie ISO lub IEC nie są zobo-

wiązani do przyjęcia norm międzynarodowych jako

norm krajowych.

Proces powstawania normy IEC został krótko

omówiony w jednej z wcześniejszych prac autora [2].

Ponadto norma, która została opracowana na

poziomie europejskim, może być jednocześnie przy-

jęta jako norma międzynarodowa w drodze proce-

dury równoległego głosowania zgodnie z Porozu-

mieniem wiedeńskim [3]. Takie normy są automa-

tycznie przyjmowane przez krajowe organizacje

normalizacyjne.

Normy ISO/IEC powstają zawsze według ści-

śle ustalonych szablonów. Ogólne zasady sporządza-

nia dokumentów ISO i IEC oraz pewne reguły, które

Propozycja nowego projektu

(NWIP)

Komitet krajowy

lub TC/EIC składa wniosek

nowego projektu normy

pozytywny wynik głosowań

komitetów krajowych

proces zbierania komentarzy

od komitetów krajowych

proces zbierania komentarzy

i głosowania komitetów

krajowych

(zmiany w projekcie możliwe

tylko na poziomie edytorskim)

TC/IEC przygotowuje

wersję roboczą projektu

(Committee draft)

TC/IEC przygotowuje wersję

roboczą projektu

do głosowania

(Committee draft for vote)

TC/IEC przygotowuje wersję

końcową projektu

do głosowania

(Final draft of International

Standard)

Aprobata NWIP

Projekt normy (CD)

Projekt normy do głosowania

(CDV)

Projekt finalny normy

międzynarodowej (FDIS)

Publikacja normy

międzynarodowej (IS)

Rys. 1. Uproszczony schemat opracowywania normy wprowadzony przez Komitet

Techniczny (TC) IEC (na podstawie [1])

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

należy zawsze stosować w celu zapewnienia jasności,

precyzji i jednoznaczności normy, określone zostały

w specjalnym dokumencie – Dyrektywy ISO/IEC

Część 2, Edition 8 (2018).

2.1. Funkcjonowanie i struktura IEC

Spośród instytucji i organizacji normalizacyj-

nych najważniejszymi dla rynku europejskiego są

Międzynarodowa

Organizacja

Normalizacyjna

(ISO) oraz Międzynarodowa Komisja Elektrotech-

niczna (IEC). Ze względu na ukierunkowany zakres

swoich kompetencji (elektrotechnika, elektronika,

elektryka) IEC odpowiada za opracowanie i publi-

kację także zdecydowanej większości norm stosowa-

nych w szeroko pojętej dziedzinie, jaką jest fotowol-

taika. Komitet Techniczny KT 54/PKN zajmuje się

implementacją norm IEC i CENELEC (tj. opraco-

wanych przez Europejski Komitet Normalizacyjny

Elektrotechniki) na rynek polski.

IEC jest jednym z organów uznawanych przez

Światową Organizację Handlu (WTO) i powierzo-

nych przez nią do monitorowania krajowych i regio-

nalnych organizacji, które wyrażają zgodę na stoso-

wanie międzynarodowych norm IEC jako podstawy

dla krajowych lub regionalnych norm jako części

Porozumienia WTO w sprawie barier technicznych

w handlu.

W pracach normalizacyjnych w komitetach

i podkomitetach technicznych IEC (TC/SC)

uczestniczą eksperci wybierani przez swoje komi-

tety krajowe. Każdy komitet techniczny (TC) okre-

śla swój zakres i obszar działania, który przedkłada

do zatwierdzenia Zarządowi ds. Normalizacji IEC

(SMB). IEC zapewnia wszystkim TC neutralną

i niezależną platformę, na której mogą oni dyskuto-

wać i uzgadniać najnowsze rozwiązania techniczne

o globalnym znaczeniu i zasięgu, które – po osią-

gnięciu konsensusu – są następnie publikowane jako

normy międzynarodowe.

Komitet TC może utworzyć jeden lub więcej

tzw. komitetów nadzoru (ang. Supervising Commit-

tee), w zależności od zakresu jego programu pracy,

z których każdy definiuje swój zakres i raportuje

bezpośrednio do macierzystego TC.

IEC posiada ściśle określoną strukturę organiza-

cyjną (rys. 2) zapewniającą sprawne funkcjonowa-

nie całego procesu powstawania normy.

Rada (C) (Council)

Rada (C) jest najwyższym organem władzy w IEC.

Komitet Wykonawczy (ExCo) jest oddelegowany do

Zarządu Rady (CB), a także do Rady Nadzorczej ds.

Normalizacji (SMB), MSB (Market Strategy Board)

oraz do CAB (Conformity Assessment Board). Komi-

tety Doradcze Zarządu (Management Advisory Com-

mittees) składają swoje raporty do Rady.

Zarząd/Rada Nadzorcza (CB) (Council Board)

CB jest ciałem decyzyjnym równoważnym radzie

Członkowie komitetów krajowych

RADA (C)

Komitety Doradcze Zarządu

Rada

Nadzorcza

(CB)

ExCo

(urzędnicy IEC)

SMB

Standardization

Management Board

Grupy

strategiczne

Specjalne

grupy robocze

Grupy

robocze

CAB

IECEE

IECEx

IECQ

IECRE

Praca

systemowa

Doradcze

Komitety

Techniczne

Komitety

Techniczne (TC)

MSB

Market Strategy Board

CAB

Conformity

Assesment Board

Rys. 1 Struktura IEC (wyjaśnienia nazw i skrótów w tekście) (schemat przygotowa-

no na podstawie [4])

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

dyrektorów w przedsiębiorstwie.

Komitety doradcze Zarządu (Management Advisory

Committees)

––

AudCom – Audit Committee (Komitet ds.

Audytu)

––

CDAHG – Copyright and Database Rights

Ad Hoc Group (Grupa ad hoc ds. Praw Autor-

skich i Prawa do Baz Danych)

––

FinCom – Finance Committee (Komitet ds.

Finansów)

––

IEC-CGMS – IEC Coordination Group for

Measurement Science (Grupa ds. Metrologii)

––

ITAG – Information Technology Advisory

Group (Grupa Doradcza ds. Technologii

Informatycznych)

––

NRG – New Revenue Generation Advisory

Group (Grupa ds. Generowania Nowych

Przychodów)

––

SAG – Sales Advisory Group (Grupa Doradcza

ds. Sprzedaży)

Centralne Biuro (IEC CO)

Biuro zapewnia wsparcie dla członków i krajów sto-

warzyszonych, a także nadzoruje właściwe stosowa-

nie zasad i procedur.

Komitet

Wykonawczy

(ExCo)

(Executive

Committee)

W skład ExCo wchodzą etatowi urzędnicy

IEC. ExCo składa raporty do CB, wprowadza w życie

zarządzenia i decyzje CB i C, a także, poprzez sekre-

tarz generalnego (General Secretary) oraz dyrektora

wykonawczego (Chief Executive Officer – CEO), nad-

zoruje wszystkie działania Biura Centralnego IEC

(Central Office).

Zarząd ds. Normalizacji (SMB) (Standardiza-

tion Management Board)

SMB jest odpowiedzialna za organizację i nadzór

prac IEC związanych z normalizacją:

––

komitety

techniczne

(TC)

(Technical

committees)

––

doradcze komitety techniczne (Technical advi-

sory committees)

––

grupy strategiczne (Strategic groups)

––

pracę systemową (Systems work)

SMB powołuje również komitety projektowe

(Project Teams) przygotowujące normy, które nie

wchodzą w zakres istniejących TC lub SC. Komi-

tety projektowe są rozwiązywane po opublikowaniu

standardu.

Rada ds. Strategii Rynkowej (MSB) (Market

Strategy Board)

Zadaniem MSB jest identyfikowanie istotnych

trendów technologicznych oraz potrzeb rynku

w zakresie obszarów aktywności IEC.

Rada ds. Oceny Zgodności (CAB) (Conformity

Assessment Board)

CAB jest odpowiedzialna za organizację i nadzór

działań IEC związanych z oceną zgodności, w tym

nadzór nad grupami roboczymi CAB oraz syste-

mami IEC przeznaczonymi do oceny zgodności:

––

IECEE – IEC System of Conformity Assess-

ment Schemes for Electrotechnical Equipment

and Components (System Oceny Zgodności

i Certyfikacji Komponentów, Urządzeń i Pro-

duktów Elektrycznych)

––

IECEx – IEC System for Certification to Stan-

dards relating to Equipment for use in Explo-

sive Atmospheres

––

IECQ – IEC Quality Assessment System for

Electronic Components

––

IECRE – IEC Renewable Energy

Pełną listę skrótów używanych w IEC można

znaleźć pod adresem: https://www.iec.ch/members_

experts/refdocs/abbreviations.htm

Bezpośrednią pracę na normą prowadzą komi-

tety i podkomitety techniczne (Subcommittee) IEC,

TC/SC, których łącznie jest w IEC 220, z czego 109

w ramach TC i 101 w ramach SC. Dodatkowo działają

jeszcze bardziej wyspecjalizowane tematycznie grupy

robocze WG (Working Groups) oraz połączone grupy

robocze JWG (Joint Working Groups) – 996, zespoły

projektowe PT (Project Teams) – 185 – i tzw. zespoły

utrzymania MT (Maintenance Teams) – 638. Te ostat-

nie dbają o aktualizację już opublikowanych norm.

Pełną listę komitetów i podkomitetów technicz-

nych IEC można znaleźć pod adresem [5].

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

2.2. Komitet Techniczny TC82/IEC

– Systemy fotowoltaiczne przetwarzania

energii słonecznej

Za opracowanie norm z zakresu fotowoltaiki

odpowiada komitet techniczny TC 82, który podzie-

lony jest na następujące grupy robocze:

––

WG1: Glossary (Terminologia)

––

WG2: Modules, non-concentrating (Moduły,

bez koncentracji promieniowania)

––

WG3: Systems (Systemy)

––

WG6: Balance of system (BOS) components

(Podzespoły i elementy systemów – elementy

BOS, w tym falowniki)

––

WG7: Concentrating modules and systems

(Moduły i systemy z koncentratorami światła,

CPV – Concentrated PV)

––

WG8:

Photovoltaic

cells

(Ogniwa

fotowoltaiczne)

––

JWG 1: Decentralized rural electrification

(Zdecentralizowana elektryfikacja obszarów

rolniczych)

––

JWG 32: Electrical safety of PV system instal-

lations (razem z TC 64) (Bezpieczeństwo elek-

tryczne instalacji fotowoltaicznych)

––

JWG 82: Secondary cells and batteries for

Renewable Energy Storage (razem z TC 21)

(Ogniwa i baterie wtórne do magazynowania

energii z systemów OZE)

Wszystkie dokumenty robocze opracowywane

przez TC 82 mają w sygnaturze oznaczenie 82,

numer roboczy oraz typ dokumentu, np. 82_238e_

CD, 82/756/CDV bądź też 82/853/FDIS.

2.3. Schemat oceny zgodności IECEE CB,

IECRE

System oceny zgodności IECEE CB jest wie-

lostronnym międzynarodowym porozumieniem

pomiędzy krajami uczestniczącymi i organizacjami

certyfikującymi umożliwiającym międzynarodową

certyfikację produktów elektrycznych i elektronicz-

nych – komponentów i urządzeń – tak, aby poje-

dyncza certyfikacja umożliwiała dostęp do rynku

światowego. Celem porozumienia jest ułatwienie

handlu poprzez promowanie harmonizacji norm

krajowych z normami międzynarodowymi oraz

współpracy pomiędzy przyjętymi krajowymi orga-

nami certyfikującymi na całym świecie. W ten spo-

sób przybliża ona producentów do idealnej koncep-

cji „jednego produktu, jednego badania, jednego

znaku, w stosownych przypadkach”.

Inicjatywa ma istotne znaczenie, ponieważ

zapewnia:

––

Bezpieczeństwo: producenci/dostawcy muszą

gwarantować, że ich produkty są zgodne

z odpowiednimi normami bezpieczeństwa,

podczas gdy przepisy krajowe mają na celu

ochronę społeczeństwa przed potencjalnym

ryzykiem związanym z produktami.

––

Jakość: kupujący/hurtownicy/dostawcy muszą

zapewnić jakość nabywanych i dystrybuowa-

nych bez ograniczeń produktów.

––

Interoperacyjność: producenci i użytkownicy

końcowi produktów chcą mieć pewność, że

ich produkty działają i mogą współpracować

z innymi podobnymi produktami, usługami

i instalacjami.

––

Spójność: producenci/dostawcy chcą mieć

pewność, że ich produkty wprowadzane na

rynek są całkowicie zgodne z produktem, który

był oceniany na zgodność z wymaganiami okre-

ślonych norm jako próbka.

Podobny system oceny zgodności – IECRE – został

opracowany również dla energetyki odnawialnej.

2.4. PKN i normy sygnowane PN-EN

Za opracowywanie i wdrażanie norm mię-

dzynarodowych i europejskich w Polsce odpo-

wiedzialny jest Polski Komitet Normalizacyjny.

Zajmują się tym 283 komitety techniczne (KT)

i podkomitety techniczne (PK) noszące numera-

cję KT 1 – KT 333 (pełny spis można znaleźć tutaj

[6]). Podlegają one odpowiednim radom sekto-

rowym, np. RS SEL jest Radą Sektorową Sektora

Elektryki, a RS SEK to Rada Sektorowa Sektora

Elektroniki.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

W ramach KT działają komitety zadaniowe

przydzielane do pracy nad konkretnymi normami.

Normy IEC w pierwszej kolejności mają tłuma-

czone tytuły i zakresy i wprowadzane są jako normy

PN-EN. W przypadku gdy norma wprowadzana

jest na podstawie dokumentu roboczego IEC (naj-

częściej jest to już FDIS), wówczas otrzymuje ona

sygnaturę PN-EN IEC. Również dokumenty typu

IEC/TS (specyfikacja techniczna) czy rzadziej IEC/

TR (raport techniczny) mogą być przyjęte jako

PN-EN.

Za wdrażanie norm z zakresu fotowoltaiki odpo-

wiedzialny jest KT 54 (Chemiczne źródła prądu),

a w zakresie jego prac znajdują się również ogniwa

i baterie elektrochemiczne oraz ogniwa i baterie

paliwowe. Niestety, dotychczas jedynie nieliczne

normy z zakresu PV opracowane przez TC 82/IEC

doczekały się tłumaczenia na język polski w całości.

Zdecydowanie lepiej sytuacja wygląda z normami

z zakresu elektryki, elektroniki lub chemii. Wynika

to z tego, że duża część tych norm funkcjonuje już

od wielu, czasem od kilkudziesięciu lat, zapotrzebo-

wanie na nie jest ciągle duże, a zainteresowane strony

często finansują tłumaczenia. Prawdopodobnie taki

proces będzie miał miejsce również w zakresie norm

dotyczących PV.

3. Dyrektywy UE i normy zharmonizo-

wane

Dyrektywa jest aktem prawnym przewidzianym

w Traktacie o Unii Europejskiej. Jest wiążąca w cało-

ści i zobowiązuje państwa członkowskie do dokona-

nia jej transpozycji do prawa krajowego w określo-

nym terminie. Dyrektywy obejmują wiele dziedzin

życia i dotyczą zasadniczo kwestii związanych z sze-

roko rozumianym bezpieczeństwem [7]. Dyrektywy

UE są przyjmowane wspólnie przez Parlament UE

i Radę UE.

W niektórych przypadkach przepisy UE odwo-

łują się do tzw. norm zharmonizowanych związanych

z konkretną dyrektywą. Normy zharmonizowane są

opracowane przez europejskie instytucje normaliza-

cyjne – Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN),

Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki

(CENELEC), Europejski Instytut Norm Telekomu-

nikacyjnych (ETSI) – na podstawie mandatu udzielo-

nego przez Komisję Europejską i przyjmowane przez

te jednostki zgodnie z ich procedurami wewnętrznymi.

Po zaakceptowaniu norm na wniosek Komisji Euro-

pejskiej ich numery i dodatkowe informacje dotyczące

daty wydania, możliwości korzystania z przywileju

domniemania są publikowane w Dzienniku Urzędo-

wym Unii Europejskiej. Gdy norma EN opracowana

na poziomie europejskim stanie się normą krajową

poprzez przyjęcie jej do zbioru norm krajowych przez

przynajmniej jedno państwo członkowskie, norma

taka staje się normą zharmonizowaną [8].

W Polsce wykazy norm zharmonizowanych są

publikowane w oficjalnym publikatorze aktów praw-

nych niebędących źródłem prawa powszechnie obo-

wiązującego – w Monitorze Polskim.

Najważniejsze dyrektywy UE istotne z punktu

widzenia normalizacji w fotowoltaice to:

––

Dyrektywa niskonapięciowa, zwana dyrek-

tywą LVD – dyrektywa 2014/35/UE mająca

zastosowanie do sprzętu pracującego w zakre-

sie napięć 50–1000 V prądu przemiennego

i 75–150V prądu stałego.

––

Dyrektywa kompatybilności elektromagne-

tycznej, zwana dyrektywą EMC, dyrektywa

2014/30/WE w sprawie harmonizacji ustawo-

dawstw państw członkowskich odnoszących

się do kompatybilności elektromagnetycznej

urządzeń elektrycznych.

4. Nienormatywne dokumenty IEC

o charakterze doradczym i wspierają-

cym – IEC Guides

W Tabeli I ujęte zostały specjalnie opracowane

poradniki pomocne przy opracowywaniu norm

IEC, tzw. IEC Guides – przewodniki, które mają być

pomocne dla autorów uczestniczących w pracach

normalizacyjnych. Dokumenty te nie mają charak-

teru normatywnego, jednak dość często stanowią

one pozycje źródłowe, na które można trafić w wielu

normach.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela I. Ważniejsze dokumenty o charakterze przewodnim, tzw. IEC Guides

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC GUIDE 108 Ed. 3.0:2019 Guidelines for ensuring the coherence

of IEC publications – Horizontal functions, horizontal publications

and their application

IEC GUIDE 108 Ed. 3.0 Wytyczne dotyczące zapewnienia spójności

publikacji IEC – Horyzontalne funkcje, horyzontalne publikacje i ich

stosowanie

Przewodnik IEC 108:2019 określa zasady postępowania w przypadku funkcji horyzontalnych i publikacji horyzontalnych. Przewodnik należy

stosować w połączeniu z dyrektywami ISO/IEC oraz z poradnikami dotyczącymi poszczególnych aspektów.

Podstawowa koncepcja publikacji horyzontalnej polega na tym, że jest to publikacja międzynarodowa (nie TS ani PAS), która ma szerokie

zastosowanie i ma być wykorzystywana przez wszystkie odpowiednie komitety oraz została poddana rozszerzonemu procesowi zatwierdzania

opisanemu w dokumencie. Przyjęto, że:

– termin „komitety” obejmuje: komitety techniczne, komitety projektowe, podkomitety i komitety systemowe,

– termin „publikacja” obejmuje: normę międzynarodową (IS), raport techniczny (TR), specyfikację techniczną (TS), Specyfikację powszechnie

dostępną (PAS) i przewodnik (Guide);

– termin „produkt” jest używany w odniesieniu do określonych produktów, procesów, usług oraz ich kombinacji, zazwyczaj określanych jako

„systemy”.

IEC Guide 104 Ed. 5.0:2019 The preparation of safety publications

and the use of basic safety publications and group safety publications

(stability date 2019)

IEC Guide 104 Ed. 4.0 Przygotowywanie publikacji dotyczących

bezpieczeństwa oraz korzystanie z podstawowych publikacji dotyczących

bezpieczeństwa oraz publikacji dotyczących bezpieczeństwa grupowego

Przewodnik IEC 104:2019 (E) jest obowiązkowy. Określa on, w uzupełnieniu do Przewodnika ISO/IEC 51, procedury przygotowywania publikacji

dotyczących bezpieczeństwa, w tym przygotowywania i stosowania podstawowych publikacji dotyczących bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa

grupowego. Opisuje również związki pomiędzy komitetami technicznymi (TC) poziomymi funkcjami bezpieczeństwa lub grupowymi funkcjami

bezpieczeństwa a TC produktów. W kontekście tego Przewodnika termin „bezpieczeństwo” odnosi się do bezpieczeństwa osób, zwierząt domowych,

inwentarza żywego oraz mienia. Główne zmiany w stosunku do poprzedniego wydania są następujące: dokument definiuje także bezpieczeństwo

grupowe. Jest dostosowany do Przewodnika IEC 108.

IEC Guide 107 Ed. 4.0:2014 Electromagnetic compatibility – Guide to

the drafting of electromagnetic compatibility publications

IEC Guide 107 Ed. 4.0 Kompatybilność elektromagnetyczna –

Przewodnik do sporządzania publikacji dotyczących kompatybilności

elektromagnetycznej

Przewodnik 107:2014 opisuje procedury sporządzania publikacji IEC odnoszących się w całości lub częściowo do kompatybilności

elektromagnetycznej (EMC). Procedury te są stosowane podczas przygotowywania nowych publikacji bądź klauzul dotyczących EMC, jak również

na potrzeby rewizji już istniejących publikacji. Przestrzegane procedur opisanych w IEC Guide 107 ma na celu zapewnić wzajemną zgodność

powstających publikacji zarówno między sobą, jak i z bieżącą praktyką, a także uniknąć pokrywania się zakresów dokumentów.

IEC Guide 115 Ed. 1:2007 Application of uncertainty of measurement

to conformity assessment activities in the electrotechnical sector

IEC Guide 115 Ed. 1 Zastosowanie niepewności pomiaru do działań

związanych z oceną zgodności w sektorze elektrotechnicznym

Przewodnik 115 przedstawia praktyczne podejście do stosowania niepewności pomiaru w działaniach związanych z oceną zgodności w sektorze

elektrotechnicznym. Przewodnik został opracowany specjalnie z myślą o zastosowaniu w tzw. schematach IECEE oraz przez laboratoria badawcze

zajmujące się badaniem produktów elektrycznych pod kątem zgodności z krajowymi normami bezpieczeństwa. Rozdział 4 opisuje zastosowanie

zasad dotyczących niepewności pomiarów, Rozdział 5 zawiera wytyczne dotyczące dokonywania obliczeń niepewności pomiarów. W Dodatku

A przedstawiono kilka przykładów odnoszących się do przeprowadzania takich obliczeń w odniesieniu do badań związanych z oceną zgodności

produktu.

Przewodnik 115 odnosi się do normy ISO/IEC 17025: Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów testujących i kalibrujących.

IEC Guide 118 Ed. 1.0:2017 Inclusion of energy efficiency aspects in

electrotechnical publications

IEC GUIDE 118 Ed. 1.0 Włączenie do publikacji z zakresu elektrotechniki

aspektów związanych z efektywnością energetyczną

Jego celem jest:

– opisanie wkładu publikacji IEC w efektywność energetyczną,

– opisanie koncepcji aspektu efektywności energetycznej,

– wprowadzenie kategorii aspektów efektywności energetycznej oraz opracowanie listy takich aspektów wartych rozważenia przez komitety

techniczne.

Przewodnik:

– pomaga w zharmonizowaniu podejścia do efektywności energetycznej;

– podnosi świadomość, że postanowienia zawarte w publikacjach IEC mogą mieć wpływ na charakterystykę energetyczną samego produktu

(rozpatrywanego indywidualnie) oraz całości jego zastosowania (wprowadzania produktu), zarówno w sposób negatywny, jak i pozytywny;

– pomaga komitetom technicznym w identyfikacji aspektów efektywności energetycznej przyczyniających się do poprawy efektywności

energetycznej samego produktu i całości jego zastosowania;

– promuje stosowanie systematycznego podejścia do kwestii efektywności energetycznej w kontekście normalizacji;

– promuje stosowanie podejścia systemowego przy rozwiązywaniu kwestii związanych z efektywnością energetyczną w kontekście normalizacji.

IEC Guide 119 Ed. 1.0:2017 Preparation of energy efficiency

publications and the use of basic energy efficiency publications

and group energy efficiency publications

IEC GUIDE 119 Ed. 1.0 Przygotowywanie publikacji dotyczących

efektywności energetycznej oraz korzystanie z podstawowych publikacji

dotyczących efektywności energetycznej i grupowych publikacji

dotyczących efektywności energetycznej

W kontekście Przewodnika IEC Guide 119, akronim „EE” odnosi się do efektywności energetycznej produktów, systemów i organizacji. Używane

jest pojęcie granicy, które dotyczy aspektów związanych z efektywnością energetyczną (patrz Przewodnik Guide IEC 118) w kontekście podejścia

systemowego.

Przewodnik ten jest istotny dla każdego komitetu technicznego TC/IEC planującego publikację dokumentu dotyczącego EE.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

5. Normy

Terminologia i słownictwo

W dokumentach normatywnych, często obejmu-

jących różne dziedziny również o charakterze inter-

dyscyplinarnym, pojawia się bardzo wiele specjali-

stycznych terminów, zwrotów i definicji. Powoduje

to oczywistą konieczność unormowania terminolo-

gii stosowanej w poszczególnych branżach. Obec-

nie słownictwo wszystkich norm IEC oparte jest

na ujednoliconej terminologii. W wielu dokumen-

tach o charakterze normatywnym najczęściej już

na początku zdefiniowane są terminy, które zostały

w nich użyte.

Terminologia, słownictwo i niektóre definicje

obejmujące energetykę słoneczną ujęte zostały w nor-

mie wydanej przez ISO (PN-EN ISO 9488:2002),

natomiast terminologia ściśle związana z samą foto-

woltaiką, w tym również terminy związane z energią

słoneczną, ujęte zostały w dokumencie posiadającym

status specyfikacji technicznej opracowanym przez

IEC (IEC TS 61836 Ed. 3:2016).

Najpoważniejszym słownikiem z zakresu elek-

tryki, elektrotechniki i telekomunikacji jest Między-

narodowy Słownik Terminologiczny Elektryki (ang.

International Elektrotechnical Vocabulary), w skró-

cie określany jako słownik IEV. W skład słownika

wchodzi około 80 części obejmujących terminologię

wybranych dziedzin. Wiele z tych części ma charak-

ter norm poziomych (ang. horizontal standards), tzn.

ma zastosowanie w licznych gałęziach przemysłu.

W Tabeli II przedstawiono wymienione normy

dotyczące terminologii stosowanej zarówno w ener-

getyce słonecznej i fotowoltaice, jak i szeroko pojętej

elektryce i elektrotechnice. Ujęte zostały także spe-

cjalnie opracowane poradniki z zakresu słownictwa,

które mają być pomocne dla autorów uczestniczą-

cych w pracach normalizacyjnych, w szczególności

przy tworzeniu dokumentów mających wspomniany

charakter poziomy.

Dla każdego opublikowanego dokumentu komi-

tet techniczny określa tzw. datę stabilizacji (ang. sta-

bility date), oznaczającą czas, po upływie którego

komitet sprawdzi, czy i jakie zastosowanie ma ten

dokument. Tam, gdzie będzie to konieczne, doko-

nana będzie rewizja dokumentu z uwzględnieniem

postępu, jaki dokonał się w danej dziedzinie bądź,

jeżeli takie zmiany nie będą wymagane, komitet

potwierdzi ten fakt i określi nową datę stabilizacji.

Tabela II. Wybrane dokumenty normatywne z zakresu terminologii, nazewnictwa, oznakowania i symboli obejmujące energetykę

słoneczną, fotowoltaikę oraz elektrykę, elektrotechnikę, informatykę i telekomunikację

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC TS 61836 Ed. 3:2016 RLV Solar photovoltaic energy systems –

Terms, definitions and symbols (stability date 2021)

PN-EN-83017 Systemy fotowoltaiczne przetwarzania energii

słonecznej – Terminologia, definicje i symbole

Dokument o statusie specyfikacji technicznej (TS) zawierający terminy, definicje i symbole opracowane na podstawie opublikowanych norm

komitetu technicznego IEC, TC 82 oraz pochodzące z krajowych i międzynarodowych norm związanych z fotowoltaiczną energetyką słoneczną,

a także z innych dokumentów stosowanych w dziedzinie fotowoltaicznych systemów energetycznych (PV). Dokument w wersji IEC TS 61836:2016

RLV zawiera zarówno oficjalną normę (IEC International Standard – IS), jak i jej wersję Redline.

IEC 62934 Ed. 1 Grid integration of renewable energy generation –

Terms, definitions and symbols

IEC 62934 Integracja z siecią odnawialnych źródeł energii –

Terminologia, definicje i symbole

Dokument obecnie jeszcze w wersji roboczej. Opracowywany jest przez Podkomitet Techniczny SC 8A. Jest to norma terminologiczna zawierająca

terminy i definicje związane z przyłączaniem odnawialnych źródeł energii do publicznej sieci energetycznej. Kwestie techniczne związane z tym

procesem skupiają się głównie na zagadnieniach związanych z wytwarzaniem energii z niestabilnych źródeł odnawialnych i/lub technologii

opartych na układach konwersji energii, takich jak turbiny wiatrowe i generatory fotowoltaiczne. Niektóre odnawialne źródła energii, takie jak

relatywnie stabilne elektrownie wodne, biomasa oraz generatory rotacyjne, traktowane są tu jak konwencjonalne źródła wytwarzania energii,

a przez to nie są one objęte niniejszym dokumentem. Norma funkcjonuje w postaci draftu, publikacja planowana jest na 2021 rok.

IEC 60050-151 Ed. 2:2001+AMD3:2019 International Electrotechnical

Vocabulary

PN-IEC 60050-151:2003 Międzynarodowy słownik terminologiczny

elektryki

http://www.electropedia.org/iev/iev.nsf/welcome

Norma PN-EIC 60050, znana jako Electropedia, jest wieloczęściową normą terminologiczną i największą na świecie internetową bazą z zakresu

terminologii elektrycznej i elektronicznej, zawierającą ponad 20 000 terminów i definicji w języku angielskim i francuskim, uporządkowanych

według tematyki. Pokazywane są również równoważne terminy w wielu innych językach, takich jak: arabski, chiński, niemiecki, włoski, japoński,

portugalski, polski, rosyjski, hiszpański i szwedzki (zakres tematyczny jest różny).

W dalszej części tabeli podano jedynie kilka przykładów części normy PN-IEC 60050. Stosowana terminologia jest spójna dla wszystkich części.

IEC 60050-151 Ed. 2:2001+AMD3:2019 International Electrotechnical

Vocabulary Part 151: Electrical and magnetic devices

PN-IEC 60050-151:2003 Międzynarodowy słownik terminologiczny

elektryki –– Część 151: Urządzenia elektryczne i magnetyczne

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

W części 151 IEV podano ogólną terminologię stosowaną w różnych dziedzinach elektrotechniki (np. „elektryczność”, „magnetyzm”, „elektronika”,

„urządzenie”, „komponent” itp.), ogólne terminy dotyczące połączeń i elementów łączących, terminy dotyczące urządzeń elektrycznych

i magnetycznych ogólnego przeznaczenia, takich jak rezystory, transformatory, przekaźniki itp., oraz terminy dotyczące zachowania, użytkowania,

badań i warunków pracy tych urządzeń.

IEC 60050-195 Ed. 1.0 :1998 International Electrotechnical Vocabulary

– Part 195: Earthing and Protection Against Electric Shock

PN-IEC 60050-195:2001 Międzynarodowy słownik terminologiczny

elektryki – Część 195: Uziemienia i ochrona przeciwporażeniowa

Norma posiada status tzw. normy poziomej (ang. horizontal standard) zgodnie IEC Guide 108.

IEC 60050-826 Ed. 2:2004 International Electrotechnical Vocabulary –

Part 826: Electrical installations

(stability date 2037)

PN-IEC 60050-826:2000 Międzynarodowy słownik terminologiczny

elektryki. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych

Część 826 IEV dotyczy instalacji elektrycznych, takich jak instalacje domowe, przemysłowe lub handlowe. Posiada status normy poziomej zgodnie

IEC Guide 108.

IEC 60050-112 Ed. 1:2010 International Electrotechnical Vocabulary –

Part 112: Quantities and units

PN-IEC

60050-112

Ed.2:2010

Międzynarodowy

słownik

terminologiczny elektryki – Część 112: Wielkości i jednostki

Dokument podaje ogólną terminologię dotyczącą wielkości i jednostek, terminologię SI, terminy używane w nazwach i definicjach wielkości oraz

niektóre podstawowe pojęcia z zakresu metrologii.

Norma posiada status normy poziomej zgodnie IEC Guide 108.

IEC 60050-845:1987 International Electrotechnical Vocabulary – Part

845: Lighting

IEC 60050-845: 1987 Międzynarodowy słownik terminologiczny

elektryki – Część 845: Oświetlenie

Słownik składa się z około 950 terminów i definicji mających na celu promowanie na międzynarodową skalę standaryzacji w zakresie stosowania

wielkości, jednostek, symboli i nazewnictwa w dziedzinie oświetlenia. Patrz także publikację CIE 17.4: Międzynarodowe Słownictwo Oświetleniowe.

Posiada status normy horyzontalnej zgodnie z IEC Guide 108.

IEC 61082-1 Ed. 3.0:2014 Preparation of documents used in

electrotechnology – Part 1: Rules (stability date 2024)

PN-EN 61082-1:2015-03 Przygotowanie dokumentów używanych

w elektrotechnice – Część 1: Podstawowe zasady

Niniejsza część IEC 61082 ustanawia ogólne zasady i wytyczne przedstawiania informacji w dokumentach oraz szczegółowe zasady dla schematów,

rysunków i tablic stosowanych w elektrotechnice. W normie nie uwzględniono zasad i wytycznych z zakresu wszelkich form prezentacji audio,

wideo lub dotykowej. Niniejsza norma horyzontalna jest przeznaczona głównie do stosowania przez komitety techniczne do opracowywania norm

zgodnie z zasadami określonymi w IEC Guide 108.

IEC 60417 Ed. 1:2002 DB Graphical symbols for use on equipment –

Symbol originals

PN-EN 60417-2:2002 Symbole stosowane na urządzeniach –

Oryginały symboli

Norma zawiera symbole graficzne stosowane do identyfikacji urządzeń lub części urządzeń, wskazywania stanów funkcjonalnych, oznaczania

połączeń, podawania informacji na opakowaniu lub podawania instrukcji obsługi urządzenia. Symbol graficzny jest rozpoznawalnym wizualnie

znakiem (figurą) używanym do przekazywania informacji niezależnie od języka. Każdy symbol graficzny jest identyfikowany za pomocą numeru

referencyjnego i zawiera tytuł (w języku angielskim i francuskim), reprezentację graficzną w formacie GIF i wektorowym PDF oraz, tam gdzie to

potrzebne, dodatkowe dane. Różne funkcje wyszukiwania i nawigacji pozwalają na łatwe wyszukiwanie symboli graficznych (patrz także ISO 7000).

Norma posiada status normy poziomej zgodnie IEC Guide 108.

IEC 62504 Ed. 1.1:2014+AMD1:2018 CSV General lighting –

Light emitting diode (LED) products and related equipment – Terms

and definitions (stability date 2022)

PN-EN 62504:2015-01/A1:2018-08 Oświetlenie ogólne – Produkty

z diodami emitującymi światło (LED) i powiązane wyposażenie –

Terminy i definicje

Celem dokumentu jest pomoc w powszechnym rozumieniu terminów i definicji dotyczących oświetlenia z zastosowaniem technologii LED.

Terminy te można znaleźć już w normach IEC LED bądź używane są w literaturze producentów. Norma zawiera terminy opisowe (np. „źródła światła

LED”) oraz, po modyfikacji, terminy mierzalne z normy IEC 60050-845 (np. „współczynnik oddawania barw”). Wydanie 1.1 unieważnia i zastępuje

normę IEC TS 62504 z 2011 roku.

CIE DIS 017/E:2016 2nd Ed.:2016 International Lighting Vocabulary

(joint publication IEC/CIE)

CIE DIS 017/E Wyd. 2:2011 Międzynarodowy słownik oświetlenia

(wspólna publikacja IEC/CIE)

Słownik/norma jest efektem wspólnej inicjatywy CIE i IEC. Jego celem jest promowanie na międzynarodową skalę normalizacji w dziedzinie

stosowania wielkości, jednostek, symboli i nazewnictwa z zakresu nauki i sztuki związanej ze światłem oraz szeroko pojętymi technikami oświetlenia,

kolorystyki, fotobiologii i technologii obrazu. Słownik dostarcza definicji oraz istotnych informacji niezbędnych do zrozumienia i prawidłowego

stosowania zawartych w nim terminów bez podawania obszernych szczegółów i wyjaśnień, które można znaleźć w dostępnych w raportach

technicznych i normach opracowanych przez CIE oraz IEC. Wprowadzony został sekcyjny system numeracji haseł, tak by był on zgodny z systemem

stosowanym w IEC 60050-845.

Norma zajmuje 203 strony i przedstawia definicje 1448 terminów. Jest ona łatwo dostępna w komitetach krajowych CIE lub za pośrednictwem

sklepu internetowego CIE Webshop.

ISO 9488:1999 Solar Energy – Vocabulary

PN-EN ISO 9488:2002 Energia słoneczna. Terminologia

Norma przedstawia nazewnictwo z szeroko pojętego zakresu energetyki słonecznej.

Wybrane normy terminologiczne ASTM

ASTM E772 Standard Terminology Relating to Solar Energy Conversion

ASTM E772 Znormalizowana terminologia odnosząca się do

przetwarzania energii słonecznej

Dokument obejmuje terminologię odnoszącą się do konwersji energii słonecznej na inne formy energii za pomocą różnych środków, w tym absorpcji

cieplnej (tj. ciepła słonecznego) i efektu fotowoltaicznego (tj. fotowoltaiki). Ujęta została również terminologia związana z oprzyrządowaniem

używanym do pomiaru promieniowania słonecznego, a także szkłem przeznaczonym do zastosowań związanych z energią słoneczną.

ASTM E1328 Standard Terminology Relating to Photovoltaic Solar

Energy Conversion

ASTM E1328 Znormalizowana terminologia odnosząca się do

fotowoltaicznej konwersji energii słonecznej

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela III. Natężenie, rozkład widmowy i energia promieniowania słonecznego – charakterystyki wzorcowe, pomiary, kalibrowanie

urządzeń pomiarowych – ważniejsze normy ISO, IEC oraz ASTM

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskoojęz.)

ISO 9845-1:1992 Solar energy – Reference solar spectral irradiance

at the ground at different receiving conditions Part 1: Direct normal

and hemispherical solar irradiance for air mass 1.5

ISO 9846:1993 Energia słoneczna – Rozkład widmowy wzorcowego

natężenia napromienienia słonecznego na ziemi odpowiadający różnym

warunkom odbioru Część 1: Promieniowanie bezpośrednie normalne

i hemisferyczne dla masy optycznej powietrza 1.5

Dokument opisuje właściwy znormalizowany rozkład widmowy natężenia promieniowania, który powinien być stosowany w celu określenia

względnej wydajności elementów systemów i materiałów związanych z energetyką cieplną, fotowoltaiczną i innych, w warunkach promieniowania

bezpośredniego i hemisferycznego. W przedstawionych tabelach określono współczynnik optycznej masy powietrza 1,5 dla rozkładu widmowego

dla bezpośredniego normalnego promienienia słonecznego – kąt pola widzenia 5,8° – oraz dla promieniowania hemisferycznego w płaszczyźnie

nachylonej pod kątem 37° względem równika i albedo 0,2. Tabele te mają na celu przedstawienie idealnych warunków tzw. czystego nieba.

ISO 9846:1993 Solar Energy – Calibration of a pyranometer using

a pyrheliometer

ISO 9846:1993 Energia słoneczna – Kalibracja pyranometru z z

wykorzystaniem pyreliometru

Promieniowanie słoneczne – wzorce i pomiary

Pomiary natężenia promieniowania słonecznego

stanowią podstawową, integralną częścią obser-

wacji meteorologicznej oraz monitorowania kli-

matu. Pomiary takie mają też zasadnicze znacze-

nie dla oceny jakości pracy systemów fotowolta-

icznych. Badania nad promieniowaniem słonecz-

nym prowadzone są w Fizycznym Obserwato-

rium Meteorologicznym (Physical-Meteorologi-

cal Observatory – PMOD) w Davos w Szwajcarii

od 1907 roku. W 1971 roku Światowa Organizacja

Meteorologiczna (World Meteorological Organiza-

tion – WMO) przyznała PMOD dodatkowy man-

dat, w myśl którego laboratorium pełni funkcję Świa-

towego Centrum Promieniowania (World Radiation

Centre – WRC). Światowe Centra Wzorcowania

(World Calibration Centres) działające w ramach

PMOD/WRC, wraz ze swoim wzorcowym oprzy-

rządowaniem, odgrywają kluczową rolę w utrzy-

maniu norm jakości w globalnych programach

monitorowania.

W PMOD/WRC jest utrzymywany i obsłu-

giwany tzw. Światowy Wzorzec Radiometryczny

(WRR – ang. World Radiometric Reference), który

służy jako wzorzec odniesienia wykorzystywany

przez organizacje typu WMO i inne społeczności do

pierwotnych pomiarów bezpośredniego natężenia

promieniowania słonecznego.

W tabeli III podane są normy dotyczące wzor-

ców promieniowania oraz metod pomiaru natężenia

promieniowania i rozkładu widmowego promienio-

wania oraz przyrządów pomiarowych.

Dokument obejmuje terminologię związaną z pomiarami wydajności elementów fotowoltaicznych i nie jest pełną listą terminów i nazewnictwa

ogólnie dotyczących fotowoltaiki.

Uwaga! Norma, chociaż wciąż używana, została wycofana, a dodatkowe terminy w niej zawarte znaleźć można w normie ASTM E772.

ASTM E349-06(2019)E1 Terminology Relating to Space Simulation

ASTM E349-06(2019)E1 Terminologia odnosząca się do symulacji

przestrzeni kosmicznej

ASTM Dictionary of Engineering Science & Technology Ed. 10 2005

Słownik ASTM nauk i technologii inżynierskich, Wyd. 10 2005

Wielkości i jednostki miary ISO

ISO 80000-xx Quantities and units – Part xx:

Part 1: General

Part 2: Mathematical signs and symbols to be used in the natural

sciences and technology

Part 3: Space and time

Part 4: Mechanics

Part 5: Thermodynamics

Part 6: Electromagnetism

Part 7: Light

Part 8: Acoustics

Part 9: Physical chemistry and molecular physics

Part 10: Atomic and nuclear physics

Part 11: Characteristic numbers

Part 12: Solid state physics

Part 13: Information science and technology

Part 14: Telebiometrics related to human physiology

ISO 80000-xx Wielkości i jednostki i miary – Część xx:

Część 1: Informacje ogólne

Część 2: Znaki i symbole matematyczne do wykorzystania w naukach

przyrodniczych i technicznych

Część 3: Przestrzeń i czas

Część 4: Mechanika

Część 5: Termodynamika

Część 6: Elektromagnetyzm

Część 7: Światło

Część 8: Akustyka

Część 9: Chemia fizyczna i fizyka molekularna

Część 10: Fizyka atomowa i jądrowa

Część 11: Liczby charakterystyczne

Część 12: Fizyka ciała stałego

Część 13: Informatyka i technologia

Część 14: Telebiometria związana z fizjologią człowieka

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma ISO 9846 stosowana jest do kalibracji pyranometrów przy użyciu wzorcowego pyreliometru w warunkach zewnętrznych. Zastosowanie

normy jest obowiązkowe przy kalibracji pyranometrów jako wzorców wtórnych zgodnie z normą ISO 9060 i jest zalecane w przypadku kalibracji

pyranometrów używanych jako przyrządy wzorcowe w pomiarach porównawczych. W trakcie kalibracji pyreliometr zamontowany jest w na

precyzyjnym systemie śledzącym słońce i ustawiony jest dokładnie w taki sposób, by mierzyć precyzyjnie składową bezpośrednią promieniowania

słonecznego – DNI (ang. Direct Normal Irradiance). Norma przeznaczona jest do stosowania przez instytucje lub laboratoria badawcze wyposażone

w dobrze utrzymane pyranometry i ma zastosowanie do wszystkich rodzajów pyranometrów. Celem jest promowanie ujednoliconego stosowania

wiarygodnych metod kalibracji pyranometrów, ponieważ wyznaczenie dokładnych wartości współczynników kalibracji jest podstawą uzyskania

precyzyjnych danych dotyczących promieniowania słonecznego mierzonego w obrębie hemisfery niezbędnych dla prac badawczych związanych

z energią słoneczną lub jej symulacją. Pyranometry wykalibrowane zgodnie z ISO 9846 mogą służyć jako elementy wzorcowe dla procedury

kalibracji opisanej w normie ISO 9847.

ISO 9847:1992 Solar Energy – Calibration of field pyranometers by

comparison to a reference pyranometer

ISO 9847:1992 Energia słoneczna – Kalibracja pyranometru do

zastosowań na zewnątrz poprzez porównanie z pyranometrem

wzorcowym

Norma ISO 9847 służy do wykonania kalibracji pyranometru przeznaczonego do zastosowań na zewnątrz względem pyranometru wzorcowego

podobnego typu i co najmniej tej samej klasy z identyfikowalną kalibracją. Procedura kalibracji może być przeprowadzona zarówno na zewnętrz

budynku, jak i wewnątrz, w pomieszczeniu zamkniętym. Określone zostały dwie preferowane metody: kalibracja zewnętrzna (z pyranometrem

w pozycji poziomej, w pozycji pochylonej lub w położeniu zapewniającym promieniowanie padające prostopadle) oraz wewnętrzna (z użyciem

sfery całkującej z zasłoniętym lub nie źródłem światła, bądź dla promieniowania padającego prostopadle). Norma ma zastosowanie do większości

typów pyranometrów przeznaczonych do instalacji zewnętrznych, niezależnie od typu zastosowanego w nich absorbera promieniowania.

ISO 9059:1990 Solar energy – Calibration of field pyrheliometers by

comparison to a reference pyrheliometer

ISO 9059:1990 Energia słoneczna – Kalibracja pyrheliometrów

przeznaczonych do zastosowań na zewnątrz przy użyciu pyrheliometru

wzorcowego

Norma międzynarodowa (zapisy zweryfikowane w 2014 roku) określa procedury wzorcowania pyranometrów przeznaczonych do zastosowań

na zewnątrz przy użyciu pyrheliometru wzorcowego, a także określa hierarchię procedury przy przenoszeniu wzorcowania. Norma przeznaczona

jest głównie do stosowania przez jednostki kalibracyjne i laboratoria badawcze w celu umożliwienia uzyskania jednolitej jakości dokładnych

współczynników kalibracji.

ISO 9060:2018 Solar energy – Specification and classification of

instruments for measuring hemispherical solar and direct solar radiation

ISO 9060:2018 Energia słoneczna – Specyfikacja i klasyfikacja

przyrządów do pomiaru promieniowania słonecznego w obrębie

hemisfery oraz składowej bezpośredniej promieniowania słonecznego

Norma ustanawia klasyfikację i specyfikację przyrządów do pomiaru promieniowania słonecznego w obrębie hemisfery oraz składowej

bezpośredniej promieniowania słonecznego scałkowanego w przedziale widmowym od około 0,3 μm do około 34 μm.

Przyrządy do wspomnianych pomiarów promieniowania słonecznego klasyfikuje się zgodnie z wynikami badań otrzymanych wewnątrz i na

zewnątrz budynków. Niniejszy dokument nie określa procedur badawczych.

Norma ISO 9060:2018 dopuszcza, aby pyranometry klasy A charakteryzowały się niestabilnością (zmianą czułości) podczas pracy do ±0,8 proc./

rok. Jednak dobrze zaprojektowane i wykonane pyranometry termoparowe, jeżeli są prawidłowo konserwowane, powinny charakteryzować się

znacznie niższym dryftem czasowym, pozwalającym na utrzymanie ich stabilności w zakresie niepewności kalibracji ciągu 1 lub 2 lat eksploatacji.

Normy ISO 9846, ISO 9847, ISO 9059 i ISO 9060 są rekomendowane przez WMO. Są również używane przez większość dużych instytucji

meteorologicznych do wzorcowania swoich instrumentów we własnym zakresie (wykonanie rekalibracji zalecane jest co 2 lata), co stanowi

praktyczną alternatywę wobec konieczności wysyłania przyrządów do ich producenta.

ISO 21348:2007 Space environment (natural and artificial) – Process for

determining solar irradiances

ISO 21348:2007 Środowisko przestrzeni kosmicznej (naturalne

i sztuczne) – Proces określania natężenia promieniowania słonecznego

Dokument określa proces wyznaczania natężenia napromienienia słonecznego i ma zastosowanie do zestawów pomiarowych, widm wzorcowych,

modeli empirycznych, modeli teoretycznych, a także zastępczych źródeł promieniowania słonecznego lub wskaźników dostarczanych przez

produkty wytwarzające promieniowanie reprezentujące część lub całe widmo promieniowania elektromagnetycznego Słońca. Celem normy jest

stworzenie standardowej metody określania wszystkich wartości natężenia promieniowania słonecznego do wykorzystania przez użytkowników

systemów i materiałów przeznaczonych do eksploatacji w przestrzeni kosmicznej.

ISO/TR 9673 The instrumental measurement of sunlight for

determining exposure levels

ISO TR 9673 Instrumentalny pomiar światła słonecznego w celu

wyznaczania poziomów ekspozycji

Dokument przeznaczony do określania wielkości ekspozycji przede wszystkim w celu badań materiałów narażonych na długotrwałe działanie

promieniowania słonecznego.

IEC 61725 Ed.1:1997 Analytical expression for daily solar profiles

PN-EN 61725:2003 Przedstawianie analityczne dziennych profili

słonecznych

Dokument podaje normatywne równanie pozwalające w sposób analityczny określić dzienną krzywą natężenia promieniowania dla określonej

pory roku. Norma została wycofana w 2018 roku.

Wybrane normy ASTM

ASTM E490 Solar Constant And Air Mass Zero Solar Spectral Irradiance

Tables

ASTM E490 Tabele wartości stałej słonecznej oraz rozkładu widmowego

natężenia promieniowania słonecznego dla optycznej masy powietrza

AM0

Dokument przedstawia w sposób stabelaryzowany wartości stałej promieniowania słonecznego (wartość ta zmienia się w zależności od odległości

Ziemia – Słońce) oraz wartości rozkładu widmowego natężenia promieniowania słonecznego dla optycznej masy powietrza AM0. Wartości te mogą

być wykorzystane w analizie termicznej, badaniach równowagi cieplnej, analizie ogniw fotowoltaicznych przeznaczonych do zasilania pojazdów

kosmicznych oraz w innych badaniach elementów składowych i materiałów statków kosmicznych. Typowe zastosowania obejmują obliczanie

absorpcji promieniowania słonecznego na podstawie danych dotyczących widmowego współczynnika odbicia oraz specyfikację narażenia

materiałów na promieniowanie słoneczne UV podczas symulowanych badań wpływu promieniowania kosmicznego.

Dane prezentowane w tabelach oparte są na danych pochodzących z pomiarów eksperymentalnych przeprowadzonych na statkach powietrznych,

kosmicznych i na powierzchni Ziemi oraz na modelach widma promienienia słonecznego.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

ASTM G173-03(2020) Tables for Reference Solar Spectral Irradiances:

Direct Normal and Hemispherical on 37° Tilted Surface

ASTM

G173

Tabele

natężenia

promieniowania

słonecznego

z referencyjnymi rozkładami widma: bezpośredniego normalnego

i hemisferycznego na powierzchni pochylonej pod kątem 37°.

Norma ASTM G173 zastąpiła wycofaną normę ASTM G159-98. Tabele w niej zawarte przedstawiają rozkład widmowy natężenia napromienienia

słonecznego do zastosowań naziemnych zarówno dla promieniowania obejmującego całą hemisferę (suma składowych promieniowania

bezpośredniego i rozproszonego), jak i prostopadłego promieniowania bezpośredniego padającego na powierzchnię zwróconą w kierunku słońca

i nachyloną pod kątem 37°. Dane zawarte w tabelach odzwierciedlają widma wzorcowe w przedziale długości fali 400–4000 nm (co 0,5 nm poniżej

400 nm co 1 nm w przedziale 400–1702 nm oraz co 5 nm od 1705 do 4000 nm). Tabele przedstawiają dane dla umiarkowanie bezchmurnych

warunków atmosferycznych korzystnych dla produkcji energii fotowoltaicznej (PV), jak również reprezentatywnych dla zastosowań związanych

z badaniem odporności materiałów i urządzeń poddanych długotrwałej ekspozycji na promieniowanie i czynniki pogodowe. Nachylenie 37°

wybrano tu jako średnią szerokość geograficzną dla 48 sąsiadujących ze sobą stanów USA (tj. bez Alaski i Hawajów). Do obliczeń wykorzystano

model transmisji atmosferycznej SMARTS, który pozwala na wykonanie podobnych obliczeń również w przypadku inaczej zorientowanych

powierzchni. Należy mieć świadomość, że w zależności od pory dnia, położenia geograficznego i zmiennych warunków atmosferycznych można

zaobserwować znaczne odchylenia rzeczywistych od przedstawionych referencyjnych rozkładów widma.

ASTM G177 Standard Tables for Reference Solar Ultraviolet Spectral

Distributions: Hemispherical on 37° Tilted Surface

ASTM G177 Standardowe tabele dla wzorcowych rozkładów

widmowych promieniowania ultrafioletowego: Hemisferyczne na

powierzchni pochylonej pod kątem 37°

Norma nie odnosi się do uśrednionego poziomu promieniowania ultrafioletowego, któremu będą poddane materiały podczas całego okresu

ich użytkowania. Rozkłady widmowe natężenia promienienia UV zostały tak dobrane, aby mogły stanowić rozsądną górną granicę naturalnego

słonecznego promieniowania UV, która powinna być brana pod uwagę przy ocenie zachowania się materiałów w różnych warunkach ekspozycji.

ASTM G197 Table for Reference Solar Spectral Distributions: Direct

and Diffuse on 20° Tilted and Vertical Surfaces

ASTM G197 Tabele dla referencyjnych charakterystyk rozkładu

widmowego promieniowania słonecznego: składowej bezpośredniej

i rozproszonej na powierzchni pochylonej pod kątem 20° i pionowej

Tabela zamieszczona w normie ASTM G197 przedstawia rozkład widmowy promieniowania słonecznego na powierzchni ziemi, który można

wykorzystać jako funkcję wagową do: 1) obliczenia szerokopasmowej transmisyjności światła na podstawie jego rozkładu widmowego; lub 2) oceny

wydajności technologii zintegrowanych z budownictwem, takich jak np. BIPV, gdzie znaczna część takich systemów jest instalowana na pionowych

ścianach, ale niektóre z nich są również instalowane na dachach dwuspadowych lub na innych nachylonych konstrukcjach bądź przeszklonych

płaszczyznach. Obliczenia lub pomiary transmisyjności szyb wymagają informacji zarówno na temat bezpośredniej, jak i rozproszonej składowej

promieniowania. Tabela zawiera oddzielne informacje na temat obu tych składowych pod dwoma różnymi kątami nachylenia – 20° i 90° w stosunku

do poziomu. Stabelaryzowane dane obejmują 2002 wartości widma wzorcowego w przedziale długości fali 280–4000 nm (co 0,5 nm poniżej 400

nm co 1 nm w przedziale 400–1702 nm oraz co 5 nm w przedziale 1705–4000 nm). Tabele przedstawiają dane dla umiarkowanie bezchmurnych

warunków atmosferycznych sprzyjających komputerowej symulacji, ocenie porównawczej lub badaniom eksperymentalnym konstrukcji

przeszklonych. Podobnie jak w przypadku G173 również w tej normie dane zostały wygenerowane przy użyciu modelu SMARTS w wersji 2.9.2.

ASTM G167 Test Method for Calibration of a Pyranometer Using

a Pyrheliometer

ASTM G167 Metoda

wzorcowania

pyranometru

użyciem

pyrheliometru

Opisana dokumencie metoda badania obejmuje połączenie metody z dokumentu ASTM E913 dotyczącej kalibracji pyranometrów z pionową

osią oraz metody badania zawartej w E941 dotyczącej kalibracji pyranometrów z przechyloną osią. Połączenie obu metod w sposób zasadniczy

harmonizuje przedstawioną metodologię z normą ISO 9846. Metoda ma zastosowanie do wszystkich pyranometrów, niezależnie od zastosowanego

absorbera promieniowania, pracujących zarówno w położeniu poziomym, jak i pochylonych, i obowiązuje przy kalibracji wszystkich pyranometrów

definiowanych przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz ISO 9060 oraz jako wzorce wtórne, a także wszystkich pyranometrów

stosowanych jako pyranometry wzorcowe przy przenoszeniu kalibracji z zastosowaniem metody badania ASTM E824.

Pod uwagę brane są dwa rodzaje kalibracji – do kalibracji typu I stosuje się samokalibrujący się pyrheliometr absolutny, a do kalibracji typu II jako

wzorzec odniesienia stosuje się wtórny pyrheliometr wzorcowy (zdefiniowany przez WMO i ISO 9060).

Metoda ma zastosowanie tylko do procedur kalibracyjnych wykorzystujących słońce jako źródło światła.

ASTM G130-12(2020) Test Method for Calibration of Narrow-

and Broad-Band Ultraviolet Radiometers Using a Spectroradiometer

ASTM G130-12(2020) Metoda badania dla wzorcowania wąsko-

i szerokopasmowych radiometrów ultrafioletowych przy użyciu

spektroradiometru

Przedstawiona w normie ASTM G130 metoda obejmuje procedury wzorcowania wąsko- lub szerokopasmowych radiometrów przeznaczonych

do pomiaru promieniowania z zakresu UV (ultrafioletowego) lub/i VIS (widzialnego) wykorzystujących jako pierwotne urządzenie wzorcowe

spektroradiometr skaningowy lub z liniową matrycą diodową. W celu przeniesienia kalibracji z radiometrów skalibrowanych opisaną metodą na

inne przyrządy należy zastosować metodę opisaną w normie E824, przy czym szczególne środki powinny zostać podjęte w przypadku użycia

spektroradiometru z matrycą diodową do kalibracji radiometrów wyposażonych w filtr o pasmie poniżej 320 nm.

Opisana metoda jest ograniczona jedynie do kalibracji tych radiometrów, które będą wykorzystywane do pomiarów naturalnego promieniowania

słonecznego. Tak więc, np. radiometr UV wykalibrowany w celu pomiaru natężenia promieniowania słonecznego nie może być użyty do kalibracji

radiometru przeznaczonego do pomiaru natężenia promieniowania UV lampy fluoroscencyjnej.

Kalibracja przeprowadzona przy użyciu tej metody badawczej może być wykonana z zastosowaniem różnych źródeł światła, takich jak: naturalne

światło słoneczne, palniki ksenonowe, palniki metalohalogenkowe, lampy wolframowe i wolframowo-halogenowe, lampy fluorescencyjne itp.

Uwaga: Do celów opisanej metody kalibracji zakres UV definiowany jest jako przedział długości fali 285–400 nm, natomiast przedział widzialny (VIS)

jako zakres 400–750 nm. Ponadto zakres UV definiowany jest jako promieniowanie UVA dla zakresu 315–400 nm i UVB dla zakresu 285–315 nm.

ASTM

G138-12(2020)

Test

Method

for

Calibration

a Spectroradiometer Using a Standard Source of Irradiance

ASTM

G138-12(2020)

Metoda

badania

dla

wzorcowania

spektroradiometru przy użyciu wzorcowego źródła promieniowania

Norma przedstawia metodę wzorcowania spektroradiometrów przeznaczonych do pomiaru widma promieniowania słonecznego przy użyciu

wzorcowego źródła światła o znanym widmie promieniowania. Takimi wzorcowymi źródłami światła są najczęściej lampy halogenowe z żarnikami

zwiniętymi w kwarcową osłonę, choć stosowane są również inne rodzaje lamp. Kalibracja przeprowadzana jest w części lub całości zakres długości

fal od 200 do 4500 nm. Opisana metoda nie ogranicza rodzaju wejściowego układu optycznego spektroradiometru, jednak dobór tego układu

wpływa na całkowitą niepewność kalibracji. Metoda wzorcowania nie jest ograniczona typem monochromatora lub detektora optycznego

zastosowanego w układzie spektroradiometrycznym. Istotne jest, aby wybór tych elementów był odpowiedni do zakresu długości fali, dla którego

wykonywana jest kalibracja.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

ASTM E816-15 Test Method for Calibration of Pyrheliometers by

Comparison to Reference Pyrheliometers

ASTM E816 Metoda badania dla wzorcowania pyrheliometrów przy

użyciu pyrheliometru wzorcowego

Metoda wzorcowania opisana w niniejszym dokumencie została zharmonizowana z normą ISO 9059 i jest z nią technicznie równoważna. Obejmuje

dwa rodzaje kalibracji: kalibrację pyrheliometru jako wzorca wtórnego przy użyciu pyrheliometru szczelinowego (wzorca pierwotnego) oraz

przeniesienie kalibracji z wzorca wtórnego na jeden lub więcej pyrheliometrów do zastosowań na zewnątrz.

Zalecane jest, aby zarówno pierwotne, jak i wtórne pyrheliometry wzorcowe nie były używane w sposób ciągły na zewnątrz, a ich wystawienie

na działanie światła słonecznego powinno być ograniczone jedynie do czasu trwania kalibracji lub pomiarów porównawczych. Pyrheliometry

wzorcowe powinny być przechowywane w izolowanej szafie lub pomieszczeniu ze standardową laboratoryjną kontrolą temperatury i wilgotności.

Laboratoria, w którym regularnie wykonuje się kalibracje, otrzymały zalecenie, aby utrzymywać grupę dwóch lub trzech wtórnych pyrheliometrów

wzorcowych, które będą uwzględniane przy każdej kalibracji.

Opisana w normie ASTM E816 metoda ma zastosowanie do procedur kalibracyjnych przeprowadzanych z wykorzystaniem wyłącznie naturalnego

światła słonecznego.

ASTM G207 – 11(2019)e1 Standard Test Method for Indoor Transfer of

Calibration from Reference to Field Pyranometers

ASTM G207 – 11(2019)e1 Standardowa metoda badania przeniesienia

kalibracji w warunkach laboratoryjnych z pyranometru wzorcowego na

pyranometry do zastosowań na zewnątrz

Opisana w normie metoda ma zastosowanie do wykonywanej wewnątrz pomieszczeń procedury przeniesienia kalibracji z pyranometru

wzorcowego na pyranometry przeznaczone do pomiaru poziomu nasłonecznienia w warunkach naturalnych. Metoda jest ograniczona do

pyranomterów o sferycznym kącie widzenia ~180°, ale nie jest ograniczona do żadnego określonego typu absorbera promieniowania. Metoda

kalibracji wykorzystuje sztuczne źródła światła (lampy).

Zalecenia odnośnie do używania i przechowywania wzorców są podobne do opisanych w normie ASTM E816.

Metoda wzorcowania określona dla wszystkich pyranometrów przeznaczonych do pomiaru natężenia globalnego promieniowania słonecznego

powinna być identyfikowalna z tzw. Światowym Wzorcem Radiometrycznym WRR (ang. World Radiometric Reference) poprzez metody kalibracji

przyrządów wzorcowych (metody opisane w normach ASTM G167 i E816), natomiast metoda wzorcowania wąsko- i szerokopasmowych

radiometrów UV powinna być identyfikowalna z metodą ustaloną przez Narodowy Instytut Norm i Technologii (NIST) lub inne uznane

międzynarodowe laboratoria wzorcujące (norma ASTM G138).

ASTM E824-10(2018)e1 Test Method for Transfer of Calibration From

Reference to Field Radiometers

ASTM E824-10(2018)e1 Metoda badania dla przeniesienia kalibracji

z radiometru wzorcowego na radiometr do zastosowań na zewnątrz

Metoda opisana w niniejszym dokumencie ma zastosowanie do przeniesienia kalibracji z urządzeń wzorcowych na radiometry przeznaczone do

pomiaru i monitorowania poziomu naturalnego promieniowania słonecznego. Norma ta została zharmonizowana z normą ISO 9847.

Opisana metoda badawcza ma zastosowanie do radiometrów instalowanych na zewnątrz, niezależnie od zastosowanego absorbera

promieniowania, ale ograniczona jest do radiometrów o kącie nachylenia pola około 180° (2π Steradian).

Kalibracja może być wykonywana zarówno dla radiometru nachylonego, jak i zamontowanego poziomo. Zasadniczym wymaganiem jest, aby

radiometr referencyjny był wzorcowany zasadniczo przy takim samym nachyleniu od poziomu, jak nachylenie zastosowane przy przenoszeniu

wzorcowania.

Uwagi:

– Podstawowego przyrządu wzorcowego nie należy używać jako przyrządu pomiarowego, a jego wystawienie na działanie światła słonecznego

powinno być ograniczone do czasu wykonywania kalibracji lub pomiarów porównawczych.

– W laboratorium, w którym regularnie wykonuje się kalibracje, zaleca się zachowanie grupy dwóch lub trzech radiometrów wzorcowych, które mogą

być użyte jako urządzenia kontrolne do wykrywania wszelkich niestabilności lub nieprawidłowości w standardowym przyrządzie referencyjnym.

– Przyrządy wzorcowe powinny być przechowywane w taki sposób, aby nie pogorszyć ich kalibracji.

– Metoda wzorcowania określona dla wszystkich pyranometrów przeznaczonych do pomiaru promieniowania słonecznego powinna być

identyfikowalna ze Światową Referencyjną Metodą Radiometryczną (WRR) poprzez metody wzorcowania przyrządów wzorcowych (metoda ASTM

G167), a metoda wzorcowania określona dla wąsko- i szerokopasmowych radiometrów UV powinna być identyfikowalna z metodą ustaloną przez

Narodowy Instytut Norm i Technologii (NIST) lub inne uznane międzynarodowe laboratoria wzorcujące.

ASTM E927-19 Specification for Solar Simulators for Electrical

Performance Testing of Photovoltaic Devices

ASTM E927-19 Klasyfikacja symulatorów promieniowania słonecznego

do badania wydajności elektrycznej elementów fotowoltaicznych

Norma określa wymagania jakościowe i parametry stosowane do klasyfikacji symulatorów promieniowania słonecznego – zarówno błyskowych,

jak i światła stałego – przeznaczonych do badań w pomieszczeniach zamkniętych elementów fotowoltaicznych (ogniw lub modułów słonecznych)

pod kątem zgodności ich widma promieniowania z wzorcowym widmem promieniowania oraz niejednorodności przestrzennej i niestabilności

czasowej natężenia promieniowania. Klasyfikacja symulatora słonecznego jest oparta na wielkości oświetlanej płaszczyzny przeznaczonej do

pomiarów i nie dostarcza żadnych informacji o błędach związanych z wynikami pomiarów elektrycznych wydajności elementów PV uzyskanymi za

pomocą klasyfikowanego symulatora słonecznego. Norma ASTM E927-19 jest odpowiednikiem normy IEC 60904-9.

Inne dokumenty

WMO Document: World Meteorological Organization (WMO),

Measurement of Radiation Guide to Instruments and Methods of

Observation, 7th ed., WMO-No. 8, Geneva

VDI 3786 Blatt 1 Environmental meteorology – Meteorological

measurements – Fundamentals

VDI 3786 Blatt 2 Environmental meteorology – Meteorological

measurements concerning questions of air pollution; global radiation,

direct solar radiation and net total radiation

Dokument WMO: Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO),

Przewodnik do przyrządach meteorologicznych i metodach obserwacji,

Wyd. 7, WMO-No. 8, Genewa.

VDI 3786 Blatt 1

Meteorologia

środowiskowa

–

Pomiary

meteorologiczne – Podstawy

VDI 3786 Blatt 2

Meteorologia

środowiskowa

–

Pomiary

meteorologiczne

dotyczące

kwestii

zanieczyszczenia

powietrza;

promieniowanie globalne, bezpośrednie promieniowanie słoneczne

i całkowite promieniowanie netto

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela V. Pomiary ogniw, modułów i łańcuchów PV: norma wieloczęściowa IEC 60904 oraz inne normy

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 60891 Ed. 2:2009 Photovoltaic devices – Procedures

for temperature and irradiance corrections to measured I–V

characteristics

PN-EN 60891:2010 Elementy fotowoltaiczne – Procedury dla korekcji

zmierzonych charakterystyk I–V do określonych wartości temperatury

i natężenia promieniowania

Norma określa procedury przeliczeniowe, które należy stosować w przypadku korekt mierzonych charakterystyk I–V (prądowo-napięciowych) (lub

krzywych I–V) elementów fotowoltaicznych (PV) w celu uzyskania ich przebiegu w określonych (innych niż zmierzone) wartościach temperatury

i natężenia promieniowania. Norma określa także procedury stosowane w celu wyznaczenia parametrów istotnych dla dokonania takiej korekcji.

Są to takie parametry, jak: współczynniki temperaturowe prądu i napięcia, wewnętrzna rezystancja szeregowa oraz tzw. współczynnik korekcji

krzywej I–V.

Pojęcie „element PV” obejmuje pojedyncze ogniwo słoneczne, obudowane bądź nie, podzespół ogniw słonecznych lub moduł PV. W odniesieniu

do każdego z wymienionych elementów w celu korekty krzywej I–V stosuje się inny zestaw odpowiednich parametrów potrzebnych do przeliczeń.

Chociaż współczynniki temperaturowe modułu (lub podzespołu ogniw) można obliczyć na podstawie pomiarów pojedynczego ogniwa, to należy

jednak zauważyć, że wewnętrzna rezystancja szeregowa oraz wspomniany wyżej współczynnik korekcji krzywej dla modułu lub podzespołu ogniw

powinny być wyznaczone oddzielnie.

Pomiary elementów PV

Pomiary elementów PV są istotnym elementem

zarówno w ramach samego procesu produkcji, jak i z

punktu widzenia ich użytkownika. W Tabeli V zebrano

normy, które służą do poprawnej oceny parametrów

ogniw i modułów PV. Normy te mają podstawowe zna-

czenie nie tylko dla laboratoriów certyfikacyjnych, lecz

także dla instytucji badawczych i producentów.

Tabela IV. Normy definiujące format kart informacyjnych produktów PV oraz sposoby znakowania podłoży krzemowych, ogniw

krzemowych oraz modułów PV.

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

EN 50513:2009 Solar wafers – Data sheet and product information for

crystalline silicon wafers for solar cell manufacturing

PN-EN 50513:2009 Płytki do ogniw słonecznych – Karta wyrobu

i informacje techniczne dotyczące płytek z krystalicznego krzemu

stosowanych do wytwarzania ogniw słonecznych

Norma międzynarodowa EN 50513 określająca zawartość i minimum informacji, które powinny się znaleźć w karcie produktu, jakim są krzemowe

krystaliczne (Si) płytki podłożowe, a które są niezbędne do wykorzystania podłoży w celu wytwarzania ogniw słonecznych. Informacje w niej zawarte

obejmują pakowanie, etykietowanie, przechowywanie oraz zobowiązanie do poinformowania o wszelkich istotnych zmianach dotyczących

zarówno samego produktu, jak i procesu produkcji.

Dane takie są niezbędne do dalszego wykorzystania płytek krzemowych w procesie wytwarzania ogniw słonecznych. W dokumencie opisane są

również metody pomiaru właściwości charakterystycznych określonych w karcie wyrobu.

EN 50461:2005 Solar cells – Datasheet information and product data

for crystalline silicon solar cells

PN-EN 50461:2007 Ogniwa słoneczne – Karta informacyjna produktu

i specyfikacja parametrów dla krystalicznych krzemowych ogniw

krzemowych

Dokument określa kartę produktu, jakim są krystaliczne krzemowe ogniwa słoneczne, która ma zapewnić minimalną ilość informacji niezbędnych

do skonfigurowania bezpiecznych i optymalnych modułów fotowoltaicznych. W tym sensie karta informacyjna produktu jest opisem technicznym

niezależnym od samego modułu PV. Informacje w niej zawarte obejmują pakowanie, znakowanie, przechowywanie oraz zobowiązanie do

poinformowania o wszelkich istotnych zmianach dotyczących zarówno samego produktu, jak i procesu jego wytwarzania. Dane takie są potrzebne

do dalszego procesu montażu ogniw w moduły fotowoltaiczne.

EN 50380:2016 Marking and documentation requirements for

photovoltaic modules

PN-EN

50380:2018

Wymagania

dotyczące

oznakowania

i dokumentacji modułów fotowoltaicznych

Norma europejska określająca zasady oznakowania, w tym wymagania dotyczące tabliczki znamionowej i dokumentacji, modułów fotowoltaicznych

przeznaczonych do pracy bez koncentratorów światła. Dokument określa obowiązkowe informacje, które powinny być zawarte w dokumentacji

produktu lub powinny znajdować się na module w celu zapewnienia jego bezpiecznego i prawidłowego użytkowania. Norma zawiera także opis

tzw. dobrych praktyk dostarczających dodatkowych informacji, takich jak parametry modułu w warunkach różnego poziomu natężenia światła.

Oznakowania, w tym tabliczki znamionowe, są informacjami w sposób trwały umieszczanymi na modułach PV, określając w sposób nieusuwalny

ich parametry znamionowe bądź też inne informacje wymagane przez stosowny dokument normatywny w celu ich bezpiecznego użytkowania

i serwisowania. Informacja zawarta w dokumentacji jest natomiast opisem technicznym niezwiązanym z konkretnym modułem PV.

IEC 62145 Ed. 1 Crystalline silicon terrestrial photovoltaic (PV) modules

– Blank detail specification (deleted)

IEC 62145 Moduły fotowoltaiczne (PV) do zastosowań naziemnych –

formularze dla specyfikacji szczegółowej

Dokument jest pustą, szczegółową specyfikacją, której celem jest określenie kryteriów technicznych wymaganych do oceny jakości, bezpieczeństwa

i wydajności krzemowych modułów PV przeznaczonych do zastosowań naziemnych. Norma odwołuje się do wymagań i metod badań opisanych

w normach IEC 61215, IEC 61730 oraz IEC 61853, które powinny znaleźć się szczegółowych specyfikacjach na podstawie omawianego dokumentu.

Ponadto, norma ta zawiera również wytyczne dotyczące wymagań w zakresie ponownego testowania.

Uwaga: Norma została wycofana na etapie projektu, ale można ja kupić np. jako normę brytyjską BSI/IEC 62145 Ed. 1.

EN 50524:2008 Data sheet and name plate for photovoltaic inverters

IEC 62894 Ed. 1.1:2014 + AMD:2016 CSV Photovoltaic inverters –

Data sheet and name plate (stability date 2021)

PN-EN 50524:2009 Karta danych i tabliczka znamionowa falowników

do systemów fotowoltaicznych

IEC 62894 Falowniki fotowoltaicze – Karta danych i tabliczka

znamionowa

Oba dokumenty są równoważne. Opisano karty danych i przedstawiono informacje, które należy podać na tabliczkach znamionowych falowników

stosowanych w systemach fotowoltaicznych współpracujących z siecią energetyczną. Podano minimalne informacje wymagane do skonfigurowania

bezpiecznego i optymalnego systemu PV z falownikiem określonego typu. W tym kontekście informacje zawarte w karcie katalogowej stanowią

opis techniczny odrębny od falownika fotowoltaicznego. Tabliczka znamionowa może znajdować się wewnątrz falownika fotowoltaicznego tylko

wtedy, gdy jest ona widoczna po otwarciu pokrywy w trakcie normalnego użytkowania. Norma definiuje 17 terminów.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Stosując parametry korekcji krzywej I–V, powinniśmy pamiętać, że zasadniczo parametry te obowiązują dla elementu PV, dla którego zostały

wyznaczone/zmierzone. Różnice mogą jednak występować nawet w ramach jednej partii produkcyjnej lub typoszeregu produktów.

Wymagania dotyczące samego pomiaru krzywych I–V elementów PV są określone są w normie PN-EN 60904-1 i jej odpowiednich podczęściach.

Wyd. 3 normy IEC 60891 jest w trakcie opracowywania (aktualnie draft CDV), publikacja jest planowana na sierpień 2021 roku.

IEC 61829 Ed. 2:2015 Photovoltaic (PV) array – On-site measurement

of current-voltage characteristics (stability date 2022)

PN-EN 61829:2016-04 Panele fotowoltaiczne (PV) – pomiar

charakterystyk prądowo-napięciowych w miejscu ich instalacji

Norma określająca procedury pomiaru charakterystyk układów modułów PV w miejscu ich instalacji, aktualnych warunków meteorologicznych,

oraz ich użycie w celu przeliczenia zmierzonych charakterystyk do warunków standardowych testu (STC) bądź innych, wybranych warunków.

Pomiar krzywych prądowo-napięciowych (I–V) panelu PV przy danych warunkach odpowiadających lokalizacji i ich translacja do warunków

standardowych (STC) mogą dostarczać takich informacji, jak:

- dane pozwalające na określenie mocy znamionowej panelu bądź jego mocy efektywnej,

- weryfikacja mocy zainstalowanego panelu w odniesieniu do założeń projektowych,

- identyfikację możliwych różnic pomiędzy charakterystykami modułu zmierzonymi na miejscu instalacji z pomiarami wykonanymi w warunkach

laboratoryjnych bądź przez producenta,

- identyfikacja możliwej degradacji parametrów modułów oraz panelu w odniesieniu do danych początkowych zmierzonych zaraz po zakończeniu

instalacji;

- identyfikacja możliwych defektów modułu lub panelu bądź stwierdzenie ich niedostatecznej jakości.

Dla konkretnego modułu wynik pomiarów wykonanych na miejscu instalacji i przeliczony do STC może zostać bezpośrednio porównany

z wcześniej uzyskanym wynikiem pomiarów przeprowadzonych w laboratorium bądź przez producenta modułu, przy czym może być

konieczne wprowadzenie korekt uwzględniających różnice w odpowiedzi widmowej lub kątowej elementów wzorcowych w sposób, jaki został

opisany w stosownych częściach normy PNEN 60904. Wpływ na pomiary na miejscu instalacji mają: diody, okablowanie oraz straty wynikające

z niedopasowania elektrycznego modułów, zabrudzenia i zacienienia, degradacja związana ze starzeniem lub inne niekontrolowane procesy.

Nie należy zatem oczekiwać, że wynik takich pomiarów będzie dokładnie odpowiadał iloczynowi liczby modułów w panelu i parametrów

odpowiadających pojedynczemu modułowi.

Jeżeli na panel PV składają się pola modułów o różnym kącie pochylenia, kierunku ustawienia, technologii bądź konfiguracji elektrycznej, wówczas

procedura opisana w omawianej normie ma zastosowanie do każdego takiego pola oddzielnie.

Norma uwzględnia powszechnie stosowane komercyjne przyrządy do pomiaru krzywych I–V w terenie (tzw. I–V Tracers).

Dokument stosuje się do wytycznych i procedur odpowiednich części PN-EN 60904 oraz PN-EN 60891. Zapewnia także bardziej praktyczne

podejście do określenia niepewności pomiaru wykonanego w miejscu instalacji.

IEC 60904-1 Ed. 2:2006 Photovoltaic devices – Part 1: Measurement

of photovoltaic current-voltage characteristics (stability date 2020)

PN-EN 60904-1 Ed. 2 Elementy fotowoltaiczne – Część 1: Pomiar

charakterystyk prądowo-napięciowych elementów fotowoltaicznych

Podstawowa część normy PN-EN 60904 dotycząca pomiarów elementów PV. Obejmuje procedury pomiaru charakterystyk prądowo-napięciowych

(krzywych I–V) elementów fotowoltaicznych (PV) w warunkach naturalnego lub symulowanego (sztucznego) światła słonecznego pojedynczego

fotowoltaicznego ogniwa słonecznego, podzespołu ogniw fotowoltaicznych lub modułu PV. Opisane procedury mają zastosowanie do

jednozłączowych (ang. single junction) jednostronnych (ang. monofacial) elementów PV. W przypadku innych typów elementów należy powołać

się na stosowne dokumenty, w szczególności w przypadku elementów wielozłączowych (ang. multijunction) na normę PN-EN 60904-1-1, a w

przypadku elementów dwustronnych (ang. bifacial) na IEC TS 60904-1-2. Dodatkowo podano załączniki informacyjne dotyczące pomiaru

powierzchni elementów fotowoltaicznych, elementów z pojemnością, pomiaru ciemnych charakterystyk prądowo-napięciowych (ciemne krzywe

I–V) oraz efektów związanych z niejednorodnością przestrzenną mierzonych elementów.

Norma ma zastosowanie przy: pomiarach krzywych I–V do płaskich elementów fotowoltaicznych, bez systemów optycznych skupiania

światła, dla zastosowań w środowiskach naziemnych, a także w odniesieniu (zazwyczaj, ale nie wyłącznie) do wzorcowego widma globalnego

natężenia napromienienia zdefiniowanego w normie IEC 60904-3. Może mieć ona również zastosowanie do elementów fotowoltaicznych

wykorzystujących promieniowanie skupione, jeżeli dla określonego zastosowania wykorzystywane jest promieniowanie słoneczne bezpośrednie,

i zamiast do wzorcowego rozkładu widmowego globalnego promieniowania odniesienie ma miejsce do wzorcowego widma promieniowania

bezpośredniego określonego w normie PN-EN 60904-3. Celem normy jest określenie podstawowych wymagań względem pomiaru krzywych I–V

elementów PV, zdefiniowanie procedur obejmujących różne techniki pomiarowe będące w użyciu, a także pokazanie praktyk mających na celu

zminimalizowanie niepewności pomiaru. Pomiary I–V mogą mieć różne cele, takie jak kalibracja (tj. pomiar w standardowych warunkach badań –

STC) badanego elementu PV względem elementu wzorcowego, pomiar wydajności w różnych warunkach (tj. temperatury elementu i natężenia

promieniowania) – jak te, które wymagane są przez normę PN-EN 60891 (w celu wyznaczenia współczynników temperaturowych lub wewnętrznej

rezystancji szeregowej), przez normę IEC 61853-1 (moc znamionowa elementów PV) bądź normę PN-EN 60904-10 (w celu stwierdzenia liniowej

zależności parametrów wyjściowych badanego elementu PV w odniesieniu do konkretnego parametru badawczego). Pomiary I–V są również

ważne w warunkach przemysłowych, takich jak warunki w zakładach produkcyjnych ogniw lub modułów PV, oraz w przypadku badań w terenie.

Wskazówki dotyczące pomiarów I–V w zakładach produkcyjnych zostaną zawarte w jednym z kolejnych raportów technicznych IEC TR XXXXX.

Aktualne wymagania (np. dla klasy symulatora słonecznego) zależą od zastosowania końcowego mierzonego elementu. Inne normy powołujące się

na PN-EN 60904-1 mogą określać jakieś szczególne wymagania. Tam, gdzie wymagania te są sprzeczne z niniejszym dokumentem, pierwszeństwo

mają wymagania szczególne i norma dla nich opracowana.

Trzecie (Ed. 3), znacząco zaktualizowane wydanie normy, spodziewane jest pod koniec roku 2020.

IEC 60904-1-1 Ed. 1:2017 Photovoltaic devices – Part 1-1:

Measurement of current-voltage characteristics of multi-junction

photovoltaic (PV) devices (stability date 2020)

PN-EN 60904-1-1 Ed. 1:2017 Elementy fotowoltaiczne – Część

1-1: Pomiar charakterystyk prądowo-napięciowych wielozłączowych

elementów fotowoltaicznych (PV)

Część normy IEC 60904 opisująca procedury pomiaru charakterystyki prądowo-napięciowej wielozłączowych elementów fotowoltaicznych

oświetlonych naturalnym lub symulowanym światłem słonecznym. Norma ma zastosowanie do pojedynczych ogniw PV, podzespołów ogniw lub

całych modułów PV. Zasadniczo dotyczy elementów pracujących bez koncentratorów światła, ale pewne jej fragmenty mogą być wykorzystane

również do pomiarów elementów wielozłączowych przeznaczonych do pracy z koncentratorami światła. Zasadniczym warunkiem wstępnym

jest znajomość charakterystyki odpowiedzi spektralnej elementów wielozłączowych, której pomiar opisany jest w normie IEC 60904-8-1.

Wymagania dotyczące pomiaru charakterystyki prądowo-napięciowej jedno- i wielozłączowych elementów ujęte są w normie IEC 60904-1, podczas

gdy w niniejszej normie opisane zostały dodatkowe wymagania związane z pomiarem charakterystyk prądowo-napięciowych wielozłączowych

elementów PV.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TS 60904-1-2 Ed. 1:2019 Photovoltaic devices – Part 1-2:

Measurement of current-voltage characteristics of bifacial photovoltaic

(PV) devices

IEC TS 60904-1-2:2019 Elementy fotowoltaiczne – Część 1-2: Pomiar

charakterystyk

prądowo-napięciowych

dwustronnych

elementów

fotowoltaicznych (PV)

Norma (specyfikacja techniczna) IEC TS 60904-1-2 opisuje procedury pomiaru charakterystyki prądowo-napięciowej (I–V) dwustronnych (ang.

bifacial) elementów PV w świetle naturalnym bądź symulowanym słonecznym. Ma ona zastosowanie do pojedynczych ogniw PV, podzespołów

takich ogniw lub całych modułów PV. Dokument może mieć zastosowanie do elementów PV przeznaczonych do stosowania w warunkach

podwyższonego natężenia promieniowania, jeżeli są one poddawane pomiarom bez układu optycznego, oświetlane wiązką promieniowania

bezpośredniego, a korekcja błędu niedopasowania widmowego wykonana jest dla wzorcowego widma takiego promieniowania (np. AMD 1,5).

W dokumencie określone zostały dodatkowe wymagania dotyczące pomiaru charakterystyki I–V dwustronnych elementów PV.

IEC 60904-2 Ed. 3:2015 RLV Photovoltaic devices – Part 2:

Requirements for reference solar cells

PN-EN 60904-2 Ed. 3:2015 Elementy fotowoltaiczne – Część 2:

Wymagania dotyczące fotowoltaicznych elementów wzorcowych

Niniejsza część IEC 60904 obejmuje wymagania dotyczące: klasyfikacji, wyboru, obudowy, oznakowania, kalibracji oraz przechowywania

fotowoltaicznych wzorcowych ogniw słonecznych.

Zakres normy obejmuje fotowoltaiczne ogniwa wzorcowe używane do określenia elektrycznej wydajności fotowoltaicznych ogniw słonecznych,

modułów oraz zespołów modułów w warunkach zarówno naturalnego, jak i sztucznego oświetlenia. Norma nie obejmuje ogniw wzorcowych

wykorzystywanych do pomiarów w warunkach skoncentrowanego światła słonecznego.

IEC 60904-3 Ed. 4:2019 RLV Photovoltaic devices – Part 3:

Measurement principles for terrestrial photovoltaic (PV) solar devices

with reference spectral irradiance data

PN-EN IEC 60904-3 Ed. 4:2019 Elementy fotowoltaiczne – Część 3:

Zasady pomiaru elementów fotowoltaicznych (PV) do zastosowań

naziemnych z wykorzystaniem wzorcowej charakterystyki widmowej

promieniowania słonecznego

Norma IEC 60904-3 opisuje podstawowe zasady pomiarów wykorzystywanych do określenia mocy elektrycznej elementów PV. Zasady podane

w dokumencie mają na celu powiązanie charakterystyki urządzeń PV z wzorcowym rozkładem widma promieniowania słonecznego na powierzchni

Ziemi. Podano wzorcowy rozkład widmowy natężenia promieniowania słonecznego na Ziemi, aby umożliwić sklasyfikowanie symulatorów

promieniowania słonecznego zgodnie z wymaganiami dotyczącymi charakterystyki widmowej emitowanego przez nie światła, zawartymi

w normie PN-EN 60904-9, a obejmującymi badanie zarówno w warunkach naturalnego, jak i symulowanego światła słonecznego. W stosunku do

wydań wcześniejszych wyjaśniono kątowy rozkład natężenia promieniowania.

IEC 60904-4 Ed. 2:2019 RLV/COR 1:2020 Photovoltaic devices –

Part 4: Photovoltaic reference devices – Procedure for establishing

calibration traceability

PN-EN-IEC 60904-4 Ed. 2:2020 Elementy fotowoltaiczne – Część 4:

Wzorcowe elementy fotowoltaiczne – Procedury zapewniające spójność

procesu kalibracji

Część normy określająca wymagania dla procesu kalibracji w celu ustalenia spójności wzorcowych elementów fotowoltaicznych (PV) z układem

jednostek SI zgodnie z wymaganiami PN-EN 60904-2. Dokument ma zastosowanie do elementów wzorcowych używanych do pomiaru

natężenia naturalnego lub sztucznego promieniowania słonecznego w celu oceny wydajności elementów PV. Użycie elementu wzorcowego PV

wymagane jest w przypadku zastosowania licznych norm dotyczących PV (np. PN-EN 60904-1, PN-EN 60904-3). Dokument został napisany z myślą

o jednozłączowych wzorcowych elementach PV, w szczególności wykonanych z krystalicznego krzemu, lecz jest wystarczająco ogólny, by można

było uwzględnić również inne technologie jednozłączowe.

IEC 60904-5 Ed. 2:2011 Photovoltaic devices – Part 5: Determination

of the equivalent cell temperature (ECT) of photovoltaic (PV) devices by

the open-circuit method

PN-EN

60904-5

Ed.

2:2011

Elementy

fotowoltaiczne

– Część 5: Wyznaczanie równoważnej temperatury (ECT) elementów

fotowoltaicznych (PV) metodą pomiaru napięcia obwodu otwartego

Norma IEC 60904-5:2011 opisuje rekomendowaną metodę określania tzw. równoważnej temperatury ogniw ECT (ang. Equivalent Cell Temperature)

elementów PV (ogniw, modułów i łańcuchów modułów tego samego typu) w celu porównania ich charakterystyk cieplnych, określenia NOCT

(nominalnej temperatury ogniwa roboczego, ang. Nominal Operating Cell Temperature), a także przełożenia (translacji) zmierzonych charakterystyk

I–V do innych wartości temperatury.

W przypadku, gdy do pomiaru temperatury elementu fotowoltaicznego w ustabilizowanych warunkach oświetlenia naturalnym lub stałym

symulowanym promieniowaniem wykorzystuje się takie czujniki jak termopary, rodzą się dwa zasadnicze problemy. Pierwszy z nich to znaczny

rozkład temperatury, który można zaobserwować np. na powierzchni modułu PV. Drugi problem wynika z tego, że – ze względu na brak

bezpośredniego dostępu do ogniw – czujniki przytwierdzane są do tylnej powierzchni modułu, a zatem na mierzoną wartość temperatury

wpływają zarówno przewodność cieplna materiału hermetyzującego (enkapsulanta), jak i innych materiałów użytych do zabezpieczenia tylnej

powierzchni modułu. Problemy te nasilają się podczas wyznaczania równoważnej temperatury ogniwa w trakcie pomiarów łańcucha modułów,

kiedy temperatura poszczególnych ogniw nieznacznie się różni, co uniemożliwia wyznaczenie w prosty sposób średniej temperatury ogniwa.

Równoważna temperatura ogniwa (ECT) jest uśrednioną wartością temperatury złącz p-n elementów PV (ogniw, modułów, łańcucha modułów

tego samego typu) odpowiadającą aktualnej wartości temperatury pracy całego elementu tak, jakby element ten pracował w warunkach

odpowiadającym tej właśnie jednolitej temperaturze złącza.

Norma IEC 60904-5 ma zastosowanie do elementów liniowych, dla których w ustabilizowanych warunkach występuje logarytmiczna zależność

napięcia obwodu otwartego VOC od natężenia promieniowania. Norma może znaleźć zastosowanie do wszystkich technologii, ale należy sprawdzić,

czy na wynik pomiaru nie wpływają warunki prekondycjonowania badanego elementu.

Norma opisuje preferowaną metodę wyznaczania wartości równoważnej temperatury (ECT) elementów fotowoltaicznych (PV): ogniw, modułów,

łańcucha modułów tego samego typu, w celu umożliwienia porównania ich charakterystyk cieplnych, wyznaczenia NOCT (nominalna temperatura

pracy ogniwa) oraz przeliczenia zmierzonych charakterystyk I–V do warunków odpowiadającym innym wartościom temperatury.

IEC 60904-6 Ed. 1:1994 + AMD 1:1998 Photovoltaic devices – Part 6:

Requirements for reference solar modules

IEC

60904-6

Ed.

2:2002

Elementy

fotowoltaiczne

– Część 6: Wymagania dla wzorcowych modułów słonecznych

Dokument określa wymagania dotyczące doboru, obudowy, kalibracji, znakowania i utrzymania wzorcowych modułów PV.

Został wycofany i zastąpiony normą IEC 60904-2, do której uzupełnienia był przeznaczony.

IEC 60904-7 Ed. 4:2019 RLV Photovoltaic devices – Part 7:

Computation of spectral mismatch correction for measurement of

a photovoltaic devices (stability date 2022)

PN-EN

60904-7

Ed.

4:2019

Elementy

fotowoltaiczne

– Część 7: Obliczanie błędu wynikającego z niedopasowanie widmowego

powstającego w trakcie badania elementu fotowoltaicznego

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma IPN-EN 60904-7 opisuje procedurę korygowania błędu niedopasowania widmowego wprowadzonego, który występuje w trakcie badania

elementu PV w wyniku niedopasowania widma testowego źródła światła do widma wzorcowego (np. widma AM1,5) oraz niedopasowaniem

odpowiedzi widmowych (SR) elementu wzorcowego i elementu badanego, a tym samym zmniejszania systematycznej niepewności pomiaru.

Opisana procedura obowiązuje dla elementów jednozłączowych, ale sama zasada może zostać rozszerzona na elementy wielozłączowe. Celem

omawianego dokumentu jest przedstawienie wytycznych dotyczących korekty błędu niedopasowania widmowego w przypadku, gdy ma on

miejsce. Obliczona wartość korekcji obowiązuje tylko w przypadku konkretnej kombinacji urządzeń testowych i wzorcowych i dla określonego

widma użytego źródła światła.

Uwaga: Wyd. 4 normy PN-60904-7 wprowadza oznaczenia: współczynnik niedopasowania widmowego oznaczany jest jako SMM zamiast MM

po to, aby umożliwić odróżnienie od współczynnika niedopasowania kątowego AMM (ang. Angular Mismatch Factor) i współczynnika kątowego

niedopasowania widmowego SAMM (ang. Spectral Angular Mismatch Factor).

IEC 60904-8 Ed. 3:2014 + AMD 1:2019 Photovoltaic devices

– Part 8: Measurement of spectral response of a photovoltaic device

PN-EN

60904-8:2014

Elementy

fotowoltaiczne

–

Część 8: Pomiar odpowiedzi widmowej elementu fotowoltaicznego (PV)

Norma IEC 60904-8 określa wymagania dotyczące pomiaru odpowiedzi widmowej zarówno dla liniowych, jak i nieliniowych elementów

fotowoltaicznych. Odpowiedź widmowa elementu PV jest wykorzystywana w rozwoju technologii i analizie ogniw PV, ponieważ określa pewną

miarę rekombinacji i innych procesów zachodzących wewnątrz układu materiałów półprzewodnikowych stanowiących ogniwo. Dokument

zawiera rozdział dotyczący pomiaru modułów połączonych szeregowo. Dodano także wymagania normy ISO/IEC 17025.

IEC 60904-8-1 Ed. 1:2017 Photovoltaic devices – Part 8-1:

Measurement of spectral responsivity of a multi-junction photovoltaic

(PV) devices

PN-EN 60904-8-1:2017 Elementy fotowoltaiczne – Część 8-1: Pomiar

odpowiedzi widmowej wielozłączowych elementów fotowoltaicznych

(PV)

Norma PN-EN 60904-8-1 daje wskazówki i określa dodatkowe wymagania w stosunku do PN-EN 60904-8 związane z pomiarem odpowiedzi widmowej

(SR) wielozłączowych elementów fotowoltaicznych. Dotyczy ona przede wszystkim elementów pracujących bez koncentratorów światła, ale pewne

jej fragmenty mogą być wykorzystane również do pomiarów elementów wielozłączowych przeznaczonych do pracy z koncentratorami. SR jest

wymagana w celu analizy zmierzonych charakterystyk I–V wielozłączowych elementów PV zgodnie z opisem zawartym w normie PN-EN 60904-1-1.

Norma PN-EN 60904-8-1 może być stosowana w przypadku elementów PV zaprojektowanych do zastosowania pod światłem skoncentrowanym,

o ile ich pomiar jest wykonywany bez elementów optyki skupiającej światło.

IEC 60904-9 Ed. 2:2007 Photovoltaic devices – Part 9: Solar

simulator performance requirements

IEC 60904-9 Ed. 3.0:2020 Photovoltaic devices – Part 9:

Classification of solar simulator characteristics (stability date 2024)

PN-EN 60904-9:2008 Elementy fotowoltaiczne – Część 9: Wymagania

dla symulatorów promieniowania słonecznego

prPN-prEN IEC 60904-9E Elementy fotowoltaiczne – Część 9:

Klasyfikacja właściwości symulatorów promieniowania słonecznego

Normy IEC określające warunki pomiaru elementów fotowoltaicznych wymagają stosowania określonych klas symulatorów promieniowania

słonecznego uznanych za odpowiednie dla określonych badań. Symulatory promieniowania słonecznego mogą być wykorzystywane zarówno

do pomiarów wydajności elementów PV, jak i badań ich odporności na napromieniowanie. Norma PN-EN 60904-9 określa definicje i środki służące

klasyfikacji symulatorów przy wymaganych poziomach natężenia promieniowania stosowanych do stabilizowania parametrów elektrycznych

i charakteryzowania elementów fotowoltaicznych. Norma ma zastosowanie do symulatorów promieniowania słonecznego stosowanych

w laboratoriach badawczych i kalibracyjnych oraz na liniach produkcyjnych ogniw i modułów PV. Klasa A+ przeznaczona jest przede wszystkim dla

laboratoriów kalibracyjnych i nie jest uważana jako konieczna do wykonania pomiarów mocy w procesie produkcji i w badaniach kwalifikacyjnych

elementów PV. Klasę A+ wprowadzono, ponieważ pozwala to na zmniejszenie niepewności kalibracji wtórnego elementu wzorcowego,

wykonywanej zazwyczaj w laboratorium kalibracyjnym. Niższa niepewność kalibracji przełoży się na bezpośrednie korzyści, jeżeli chodzi

o niepewność pomiaru na linii produkcyjnej PV, gdzie pomiary są wykonywane przy użyciu wtórnych elementów wzorcowych.

W przypadku pomiarów wydajności elementów PV zastosowanie symulatora promieniowania słonecznego określonej klasy nie eliminuje

konieczności ilościowego określenia wpływu symulatora na pomiar, które odbywa się poprzez wykonanie korekty błędu niedopasowania

widmowego, a także nie zwalnia z analizy wpływu jednorodności natężenia promieniowania w płaszczyźnie testowej oraz analizy stabilności

czasowej natężenia promieniowania na ten pomiar. Raporty z badań elementów PV badanych z użyciem symulatora promieniowania słonecznego

powinny wymieniać klasę symulatora użytego do pomiaru oraz metodę użytą do ilościowego określenia wpływu symulatora na wynik pomiaru.

Celem niniejszej normy jest określenie klasyfikacji symulatorów promieniowania słonecznego używanych w pomieszczeniach zamkniętych do

pomiarów elementów PV przeznaczonych do zastosowań naziemnych. Symulatory promieniowania słonecznego są klasyfikowane jako A+, A,

B lub C na podstawie kryteriów dopasowania rozkładu widmowego, niejednorodności rozkładu natężenia promieniowania w płaszczyźnie

testowej oraz niestabilności czasowej natężenia promieniowania. Norma zawiera wymagane metodyki klasyfikowania symulatorów w każdej

z wymienionych kategorii.

Symulator promieniowania słonecznego niespełniający minimalnych wymagań klasy C nie może być sklasyfikowany zgodnie z niniejszą normą.

W celu klasyfikacji dopasowania widmowego dodano nową procedurę. Procedura ta jest odpowiedzią na obecne zapotrzebowanie obejmujące

rozszerzony zakres długości fal, wynikający z postępu w technologii ogniw słonecznych (np. zwiększona odpowiedź widmowa poniżej 400 nm)

oraz w technologii symulatorów promieniowania słonecznego (wykorzystanie komponentów typu LED). Procedura ujęta w drugim wydaniu

niniejszej normy jest nadal aktualna, ale powinna być stosowana tylko wówczas, gdy wymagana jest wsteczna zgodność już używanych

symulatorów promieniowania słonecznego. Norma jest przywoływana przez inne normy IEC, w których określa się wymagania dotyczące klasy

wykorzystywanych symulatorów. Charakterystyki symulatorów promieniowania słonecznego opisane w niniejszym dokumencie nie powinny

być używane w oderwaniu od siebie w celu uzyskania jakiegokolwiek poziomu ufności lub niepewności pomiaru przy zastosowaniu symulatora

promieniowania (np. pomiar mocy modułu PV). Niepewność pomiaru w przypadku każdego zastosowania będzie zależała od wielu czynników,

z których kilka wykracza poza zakres omawianej normy.

W przypadku gdy zastosowania wymagają określone charakterystyki symulatora słonecznego, preferowane jest podanie wartości liczbowej,

a nie klasyfikacji literowej (przykładowo „≤ 5 proc. niejednorodności natężenia napromienienia” zamiast „klasa B niejednorodności natężenia

napromienienia”). Jeśli nie wynika to jasno z zastosowania, należy również wskazać, w jaki sposób wymagana charakterystyka symulatora koreluje

z odpowiednimi wielkościami mierzonymi. Ponieważ pomiar mocy modułu PV jest jednym z najbardziej powszechnych zastosowań symulatorów

promieniowania słonecznego, norma zawiera także krótkie wskazówki dotyczące tego zastosowania w odniesieniu do każdej z opisanych

w niniejszym dokumencie charakterystyk symulatorów słonecznych.

Norma IEC60904-9 jest stosowana w połączeniu z Raportem technicznym IEC TR 60904-14, w którym ujęte jest znaczenie klasy symulatora

(w oznaczeniu literowym A+, A, B, C) dla niepewności pomiaru przy pomiarze mocy wyjściowej elementów PV.

Uwaga: Odpowiednikami normy PN-EN 60904-9 w USA i Japonii służącymi do kwalifikowania symulatorów promieniowania słonecznego są

odpowiednio normy ASTM E927 oraz JIS C 8912 (kwalifikacja obejmująca tylko ogniwa i moduły krzemowe).

IEC 60904-9-1 Ed. 1 Photovoltaic

devices

–

Part 9-1:

Collimated beam solar simulator performance requirements (2020

CD status)

IEC 60904-9-1 Ed. 1 Elementy fotowoltaiczne – Część 9-1: Wymagania

dla symulatorów promieniowania słonecznego o skolimowanej wiązce

światła (Draft – stan na 2020 r.: CD)

IEC 60904-10 Ed. 2:2009 Photovoltaic devices – Part 10: Methods of

linearity measurement (stability date 2020)

IEC 60904-10 Ed. 3:2020 (Oct) Methods of linear dependence

and linearity measurements

PN-EN 60904-10:2010 Elementy fotowoltaiczne – Część 10: Metody

pomiaru liniowości

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Część 10 normy IEC 60904 opisuje procedury stosowane do pomiaru zależności dowolnego parametru elektrycznego (Y) elementu fotowoltaicznego

(PV) w odniesieniu do parametru testowego (X) oraz w celu określenia stopnia, w jakim zależność między X a Y jest zbliżona do idealnej funkcji

liniowej (prostoliniowej). Norma dostarcza również wskazówki, w jaki sposób uwzględniać odchylenia od idealnej zależności liniowej i ogólnie jak

radzić sobie z nieliniowościami parametrów elektrycznych elementów PV. Typowymi badanymi parametrami (Y) elementu są: prąd zwarciowy ISC,

napięcie obwodu otwartego VOC oraz maksymalna moc Pmax. Typowymi parametrami testowymi (X) są natomiast temperatura badanego elementu

i natężenie promieniowania. Jednak te same zasady, co opisane w niniejszej normie, mogą być stosowane w przypadku każdego innego parametru

testowego przy odpowiednim dostosowaniu użytej procedury do zmian samego parametru.

Ocena wydajności modułów i systemów fotowoltaicznych, jak również przeliczenie wydajności z jednego zbioru wartości temperatur i natężeń

promieniowana do innego często polegają na wykorzystaniu równań liniowych (patrz: przykłady w PN-EN 60891, PN-EN 61853-1, PN-EN 61829

i PN-EN 61724-1). PN-EN 60904-10 określa wymagania dotyczące metod badań zależności liniowej, analizy danych oraz limitów akceptowalności

wyników tak, by zapewnić, że owe równania liniowe dadzą zadowalające wyniki. Wymagania te określają również zakresy temperatury i natężenia

promieniowania, dla których równania liniowe mogą być zastosowane. Norma określa ponadto procedurę korygowania odchyleń od liniowej

zależności prądu zwarciowego ISC elementu PV od natężenia promieniowania niezależnie od tego, czy badany element jest klasyfikowany jako

liniowy czy nieliniowy zgodnie z określonymi ograniczeniami (Rozdz. 9.7 normy). Brany jest także pod uwagę wpływ rozkładu widmowego

promieniowania i niedopasowania widmowego, zarówno przy pomiarach z użyciem symulatora słonecznego, jak i w warunkach naturalnego

światła słonecznego.

Opisane metody pomiarowe mają zastosowanie do wszystkich elementów PV, przy zachowaniu pewnej ostrożności w przypadku wielozłączowych

elementów PV, i są przeznaczone do przeprowadzenia na elemencie PV (w niektórych przypadkach na równoważnym elemencie wykonanym

w identycznej technologii), który jest stabilny zgodnie z kryteriami określonymi w stosownej części normy PN-EN 61215. Pomiary liniowości

powinny być wykonane przed wszystkimi pomiarami oraz procedurami korekcyjnymi, które wymagają elementu liniowego lub które nakładają

ograniczenia na elementy nieliniowe.

Norma przeznaczona jest głównie dla laboratoriów certyfikujących, projektantów i producentów modułów PV.

IEC 60904-11 Ed.1 2019 Photovoltaic devices – Part 11:

Measurement of initial light-induced degradation of crystalline silicon

solar cells and photovoltaic modules (deleted)

PN-EN 60904-11 Elementy fotowoltaiczne – Część 11: Pomiar

wywołanej światłem wstępnej degradacji w krzemowych krystalicznych

ogniwach i modułach fotowoltaicznych (wycofana)

Część normy IEC 60904 opisująca procedury pomiaru wywołanej światłem degradacji (LID – ang. Light Induced Degradation) krystalicznych

krzemowych ogniw fotowoltaicznych w warunkach oświetlenia symulowanym światłem słonecznym. Rozmiar degradacji LID w ogniwie określa

się poprzez porównanie maksymalnej mocy wyjściowej zmierzonej w warunkach STC przed wystawieniem na działanie symulowanego światła

słonecznego o określonej temperaturze i przy określonym natężeniu promieniowania i po takiej ekspozycji.

Zasadniczym celem normy jest dostarczenie znormalizowanych informacji o procesie LID w ogniwie, aby pomóc producentom modułów PV

zminimalizować niedopasowania pomiędzy ogniwami w obrębie tego samego modułu, a tym samym zmaksymalizować jego wydajność.

W porównaniu z pomiarami degradacji LID modułu PV opisanymi w serii PN-EN 61215 stwierdzono, że kilka dodatkowych czynników

eksperymentalnych, które nie zostały uwzględnione w normie PN-EN 61215-2, wykazuje znaczący wpływ na proces LID. Norma określa także

procedurę kondycjonowania i pomiaru oraz ustawienia parametrów wymaganych do prowadzenia spójnych pomiarów LID w ogniwie PV.

Wielkość LID jest jednym z istotnych czynników wpływających na jakość ogniwa krzemowego, jednak nie zaleca się stosowania jej jako jedynego

czynnika determinującego stabilność mocy modułu PV.

Uwaga: Dokument funkcjonował jako dokument roboczy IEC /1303/CD:2017 oraz DIN EN 60904-11 DRAFT. Zastąpiony został normą IEC 63202-

1:2019 (wersja niem. DIN EN IEC 63202-1 z 04-01-2020).

IEC TS 60904-12 Ed. 1 Photovoltaic devices – Part 12:

Infrared thermography of photovoltaic modules

IEC TS 60904-12 Ed. 1 Elementy fotowoltaiczne – Część 12: Termografia

w podczerwieni modułów fotowoltaicznych

Dokument przez kilka lat był w fazie opracowywania przez TC 82/IEC. Wersja robocza dokumentu CD powstała w 2016 roku i przyjęta była w tym

samym roku także jako dokument roboczy DIN-IEC. Podczas dyskusji Grupy Roboczej WG 2/TC 82 WG 2 w kwietniu 2018 roku uznano, że ze względu

na opublikowany w czerwcu 2017 roku dokument IEC TS 62446-3, obejmujący tematykę badań termograficznych systemów PV, nie ma potrzeby

dalszych prac nad dokumentem IEC TS 60904-12.

IEC

60904-13

Ed.

1:2018

Photovoltaic

devices

–

Part

13:

Electroluminescence

photovoltaic

modules

(stability date 2021)

IEC TS 60904-13:2018 Elementy fotowoltaiczne – Część 13:

Elektroluminescencja modułów fotowoltaicznych

Norma posiada status specyfikacji technicznej i określa metody, które należy stosować przy:

- rejestrowaniu obrazów elektroluminescencyjnych modułów fotowoltaicznych,

- przetwarzaniu obrazów w celu uzyskania na ich podstawie oceny ilościowej.

Dokument dostarcza również wskazówek dotyczących jakościowej interpretacji obrazów pod kątem obserwowanych cech obrazu. Opisane

metody mają zastosowanie do modułów PV polaryzowanych w kierunku przewodzenia przy użyciu zewnętrznego zasilacza DC.

IEC TR 60904-14 Ed. 1.0:2020 Photovoltaic devices – Part 14:

Guidelines for production line measurements of single-junction PV

module maximum power output and reporting at standard test

conditions (stability date 2021)

IEC TR 60904-14 Ed. 1.0:2020 Elementy fotowoltaiczne – Część 14:

Wytyczne dla pomiarów maksymalnej mocy wyjściowej modułów (PV)

z ogniwami jednozłączowymi w standardowych warunkach badań oraz

zasady sporządzania raportu z pomiarów.

Dokument o statusie raportu technicznego (TR) zawierający wytyczne dotyczące pomiarów w warunkach STC maksymalnej mocy wyjściowej

(Pmax) modułów fotowoltaicznych (PV) z ogniwami jednozłączowymi oraz zasady sporządzania raportu z pomiarów w ustawieniach przemysłowych

linii produkcyjnych. Omówione są typowe problemy, wskazane są źródła błędów i niepewności pomiaru oraz podane są zalecenia, w jaki sposób

zminimalizować te czynniki.

IEC 63342 Ed. 1.0 Light and elevated temperature induced degradation

(LeTID) test for c-Si Photovoltaic (PV) modules

IEC 63342 Ed. 1.0 Badanie degradacji wymuszonej światłem

i podwyższoną temperaturą (LeTID) w modułach fotowoltaicznych (PV)

c-Si

Dokument będący w fazie opracowywania obejmuje metody badania procesu degradacji zachodzącego w modułach PV zbudowanych

z krystalicznych krzemowych ogniw na skutek procesu degradacji LeTiD (ang. Light and enhanced Temperature Induced Degradation), czyli procesu

LID (ang. Light Induced Degradation) przyśpieszonego wskutek działania podwyższonej temperatury. Pierwszy draft dokumentu spodziewany jest

w grudniu 2020 roku.

IEC TS 63109 ED1 Measurement of diode ideality factor by quantitative

analysis of electroluminescence images

IEC TS 63109 ED1 Pomiar diodowego współczynnika jakości poprzez

analizę ilościową obrazów elektroluminescencyjnych

Dokument o statusie specyfikacji technicznej będący w procesie opracowania (CD w 2019 roku). Spodziewany termin publikacji we wrześniu 2021

roku.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TR 63228 Ed. 1.0:2019 Measurement protocols for photovoltaic

devices based on organic, dye-sensitized or perovskite materials

(stability date 2021)

IEC TR 63228 Ed. 1.0:2019 Protokoły z pomiaru elementów

fotowoltaicznych wykonanych na bazie materiałów organicznych,

barwnikowych bądź perowskitowych

Dokument o statusie raportu technicznego (TR) podsumowujący aktualny stan rzeczy w zakresie oceny wydajności nowych technologii PV,

w szczególności ogniw organicznych (OPV), barwnikowych (DSSC) i perowskitowych (PSC). Ogniwa tego typu stanowią pewne wyzwanie dla

dokładnych pomiarów w ramach serii norm IEC 60904, które zostały opracowane głównie w odniesieniu do ogniw krzemowych. Wyzwania te mogą

być różne dla różnych ogniw, ale zazwyczaj wynikają z jednego lub kilku czynników, takich jak:

- niestabilność wydajności ogniwa w czasie,

- nietypowa odpowiedź widmowa ogniwa,

- często niewielkie rozmiary badanych elementów,

- trudność w poprawnym pomiarze temperatury badanej próbki,

- nieustalona reakcja na pobudzenie zewnętrzne,

- efekty związane z zakłóceniami optycznymi oraz

- nieliniowa zmiana prądu w funkcji natężenia promieniowania.

Wymienione problemy mogą powodować istotne różnice pomiędzy wydajnością mierzoną w laboratoriach a wartością rejestrowaną w realnych

aplikacjach.

Podstawowym celem raportu jest pomiar charakterystyk prądowo-napięciowych (I–V) badanych ogniw pod oświetleniem w celu określenia ich

mocy wyjściowej lub sprawności konwersji. Tam, gdzie jest to możliwe, raport odnosi się do serii IEC 60904, a także do tych już opublikowanych

dokumentów normatywnych, które uwzględniają ogniwa OPV, DSC bądź PSC.

Na obecnym etapie raport nie ma na celu znalezienia konsensusu, jeżeli chodzi o protokoły pomiarowe, a raczej ma służyć udokumentowaniu

aktualnej wiedzy i praktyk dotyczących pomiarów ogniw nowej generacji, a także zdefiniowaniu problemów pozostających do rozwiązania. Takie

podejście i rzetelna specyfikacja techniczna powinny wspomóc rozwój omawianych technologii.

ISO/DIS 15387:2002 Space systems. Space solar cells. Requirements,

measurements and calibration procedures

ISO/DIS 15387:2002 Systemy kosmiczne. Ogniwa słoneczne do

zastosowań w przestrzeni kosmicznej. Wymagania, pomiary i procedury

kalibracji

Qualification test procedures for photovoltaic modules. Specification

No. 502, Issue 1, Commision of the European Communities, Joint

Research Centre, Ispra, Italy 1984. http://www.jrc.org/

Procedury

badań

kwalifikacyjnych

modułów

fotowoltaicznych.

Specyfikacja nr 502, wydanie 1, Komisja Wspólnot Europejskich,

Wspólnotowe Centrum Badawcze, Ispra, Włochy 1984.

Jakość wykonania, trwałość, niezawodność

i bezpieczeństwo modułów PV

Normy ujęte w Tabeli VI mają absolutnie zasad-

nicze znaczenie dla certyfikowania modułów PV.

Certyfikat na zgodność z wymaganiami norm

PN-EN 61216 i PN-EN 61730 wystawiany jest

przez praktycznie wszystkich producentów modu-

łów PV.

W tabeli nie uwzględniono zunifikowanych for-

mularzy (raport techniczny) opracowanych w celu

sporządzania raportów z badań z użyciem wymie-

nionych wyżej norm. Są to tzw. Test Report Forms:

––

IEC/TRF 61215 Ed. 3, stosuje się do IEC

61215:2005 Ed. 2,

––

IEC/TRF 61646 Ed. 4, stosuje się do IEC

61646:2008 Ed. 2,

––

IEC/TRF 61730-1 Ed. 1, stosuje się do IEC

61730-1 Ed. 1,

––

IEC/TRF 61730-2 Ed. 1, stosuje się do IEC

61730-2 Ed. 1.

Oprócz dwóch wymienionych norm o podsta-

wowym znaczeniu, w Tabeli VI wymieniono także

wiele norm odnoszących się do bardziej wyspecjali-

zowanych badań, często są to normy mające zasto-

sowanie w bardzo szczególnych, niestandardowych

warunkach użytkowania modułów PV.

Tabela VI. Normy związane z badaniem jakości i bezpieczeństwem użytkowania modułów PV – PN-EN 61215, PN-EN 61730 i inne

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

ANSI/UL 1703 Safety standard for flat-plate photovoltaic modules and panels

UL1703 Zasady bezpieczeństwa mające zastosowanie do płaskich

modułów i paneli fotowoltaicznych

Norma łącząca wymagania związane zarówno z badaniami jakości, jak i bezpieczeństwa modułu fotowoltaicznego. Stosowana jest często przez

producentów amerykańskich.

WAŻNE! Certyfikat na zgodność z normą UL 1703 oznacza, że produkt spełnia wymagania określone w normach IEC 61730-1, IEC 61730-2, IEC

61215 lub (wcześniej) IEC 61646.

IEC 61215 Ed. 2:2005 Crystalline silicon terrestrial photovoltaic (PV) modules

– Design qualification and type approval

IEC 61646 Ed. 2:2008 Thin-film terrestrial photovoltaic (PV) modules –

Design qualification and type approval (withdrawn)

PN-EN 61215 Ed. 2:2005 Moduły fotowoltaiczne (PV) wykonane

z krystalicznych ogniw krzemowych przeznaczone do zastosowań

naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata typu (wycofana

przez PKN w 2016)

PN-EN

61646

Ed.

2:2008

Cienkowarstwowe

moduły

fotowoltaiczne (PV) przeznaczone do zastosowań naziemnych –

Kwalifikacja konstrukcji i aprobata typu

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Decyzją PKN z czerwca 2016 roku norma prPN-EN 61215-1-1E zastąpiła w całości normę PN-EN 61215:2005E.

Norma IEC 61646, określająca wymagania dotyczące kwalifikacji projektowej i zatwierdzenia typu cienkowarstwowych modułów fotowoltaicznych

do zastosowań naziemnych, została wycofana i częściowo zastąpiona przez normy IEC 61215-1-2:2016, IEC 61215-1-4:2016 oraz IEC 61215-1-3:2016.

IEC 61215-1 Ed. 1.0:2016 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1: Test requirements (stability date 2020)

IEC 61215-2 Ed. 1:2016 /COR1:2018 Terrestrial photovoltaic (PV) modules

– Design qualification and type approval – Part 2: Test procedures (stability

date: 2020)

PN-EN 61215-1:2017-07 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata typu

– Część 1: Wymagania dotyczące badań

PN-EN 61215-2:2016 Moduły fotowoltaiczne (PV) do zastosowań

naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata typu – Część 2:

Procedury testowe

Seria norm międzynarodowych PN-EN 61215 określa wymagania IEC dotyczące kwalifikacji konstrukcji modułów fotowoltaicznych przeznaczonych

do zastosowań naziemnych odpowiednich do długotrwałej eksploatacji na wolnym powietrzu. Rzeczywista oczekiwana długość życia modułów

zależeć będzie od konstrukcji, otoczenia i warunków, w jakich są eksploatowane. Wyniki badań nie powinny być rozumiane jako ilościowa predykcja

długości czasu życia modułu. W warunkach klimatycznych, gdzie przez 98 proc. czasu pracy temperatura modułu przekracza 70 °C, użytkownicy

mogą chcieć dodatkowo rozważyć badanie w warunkach odpowiadających wyższej temperaturze niż te opisane w IEC TS 63126.

Norma obowiązuje w odniesieniu do wszystkich technologii PV wykorzystywanych w modułach płaskich przeznaczonych do zastosowań

naziemnych – zarówno wszelkich typów modułów wykonanych z krystalicznego krzemu, jak i modułów cienkowarstwowych. Norma nie ma

zastosowania do systemów, które nie mają charakteru aplikacji długoterminowych, takich jak moduły elastyczne instalowane na markizach lub

namiotach.

Norma nie ma zastosowania do modułów wykorzystujących skoncentrowane światło słoneczne, chociaż może być ona stosowana do modułów

współpracujących z układami o niskiej koncentracji światła słonecznego (od 1 do 33 słońc). Wszystkie badania takich modułów w zakresie

poziomów prądu, napięcia i mocy należy przeprowadzić przy takich spodziewanych warunkach koncentracji światła, dla jakich są konstruowane.

Norma nie odnosi się do specyficznych cech modułów PV zintegrowanych z elementami elektroniki (np. mikrofalownikiem), jednak może ona

zostać użyta jako podstawa do badania takich modułów.

Celem przedstawionej sekwencji badań jest wyznaczenie charakterystyk elektrycznych modułu i pokazanie, na ile jest to możliwe w zakresie

rozsądnych ograniczeń związanych z kosztem i czasem, że dany moduł jest w stanie wytrzymać wydłużony okres ekspozycji na zewnątrz.

Rzeczywista długość czasu życia modułów kwalifikowanych w ten sposób zależeć będzie od ich konstrukcji, otoczenia i warunków, w jakich są

eksploatowane. Warunki przyśpieszonych badań są doświadczalnie oparte na tych, które są konieczne do odtworzenia wybranych defektów

zaobserwowanych podczas eksploatacji i są one stosowane w równym stopniu dla wszystkich typów modułów. Czynniki przyśpieszające mogą

zmieniać się zależnie od konstrukcji produktu i stąd nie wszystkie mechanizmy degradacji mogą się ujawnić. Dalsze ogólne informacje na temat

metod przyśpieszonych badań, w tym definicje terminów, można znaleźć w normie IEC 62506.

W stosunku do drugiego wydania normy IEC 61215:2005 struktura omawianego wydania normy IEC 61215 zawiera szereg istotnych różnic

i dostosowana została do typowej struktury innych norm IEC. Jest normą wieloczęściową, gdzie w Części 1 wymieniono wymagania ogólne,

w Częściach 1-x określono specyfikację każdej z podstawowych technologii PV, natomiast w Części 2 zdefiniowano badania. Wszystkie badania

określone w Części 2 to tzw. badania MQT – modułowe badania jakości (ang. Module Quality Tests).

Uwaga: Wydanie PN-EN61215-2:2016 nie zawiera, w przeciwieństwie do ostatniego wydania IEC, poprawki z marca 2018 roku.

IEC 61215-1-1 Ed. 1:2016 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1-1: Special requirements for testing of

crystalline silicon photovoltaic (PV) modules (stability date: 2020)

IEC 61215-1-2 Ed. 1:2016 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1-2: Special requirements for testing of

thin-film Cadmium Telluride (CdTe) based photovoltaic (PV) modules (stability

date: 2020)

IEC 61215-1-3 Ed. 1.0 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1-3: Special requirements for testing

of thin-film amorphous silicon based photovoltaic (PV) modules (stability date:

2020)

IEC 61215-1-4 Ed.1:2016 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1-4: Special requirements for testing

of thin-film Cu(In,Ga)(S,Se)2 based photovoltaic (PV) modules (stability date:

2020) Ed. 2 ~2021-02

IEC 61215-1-5 Ed. 1 Terrestrial photovoltaic (PV) modules – Design

qualification and type approval – Part 1-5: Special requirements for testing of

flexible (non-glass superstrate) photovoltaic (PV) modules (NWIP)

PN-EN 61215-1-1 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata typu

– Część 1-1: Wymagania szczególne dotyczące badań naziemnych

modułów fotowoltaicznych (PV) wykonanych z krzemowych

ogniw krystalicznych

PN-EN 61215-1-2 Ed. 1:2017-07 Moduły fotowoltaiczne (PV)

do zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata

typu – Część 1-2: Wymagania szczególne dotyczące badań

cienkowarstwowych modułów fotowoltaicznych (PV) wykonanych

na bazie tellurku kadmu (CdTe)

PN-EN 61215-1-3:2017-08 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata

typu – Część 1-3: Wymagania szczególne dotyczące badań

cienkowarstwowych modułów fotowoltaicznych (PV) wykonanych

na bazie krzemu amorficznego

PN-EN 61215-1-4 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata

typu – Część 1-4: Wymagania szczególne dotyczące badań

cienkowarstwowych modułów fotowoltaicznych (PV) wykonanych

na bazie Cu(In,Ga)(S,Se)2

PN-EN 61215-1-5 Ed.1 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – Kwalifikacja konstrukcji i aprobata

typu – Część 1-5: Wymagania szczególne dotyczące badań

elastycznych (pokryte nie szybą) modułów fotowoltaicznych (PV)

(Charakter dokumentu: NWIP)

Normy PN-EN 61215-1-x określają ewentualne modyfikacje procedur testowania i wymogów zawartych w normach PN-EN 61215-1 oraz PN-EN

61215-2 dostosowane do konkretnych technologii PV. Wszystkie części dotyczą modułów płaskich przeznaczonych do zastosowań naziemnych,

i tak:

- Część 1-1: odnosi się do modułów PV wykonanych z krystalicznego (mono-Si lub multi-Si),

- Część 1-2: odnosi się do cienkowarstwowych modułów PV z warstwą aktywną CdTe,

- Część 1-3: odnosi się do cienkowarstwowych modułów PV z warstwami aktywnymi krzemu amorficznego a-Si, mikrokrystalicznego μc-Si bądź

hybrydy takich warstw a-Si/μc-Si,

- Część 1-4: odnosi się do cienkowarstwowych modułów PV z warstwą aktywną selenku lub siarczku indowo-miedziowego Cu(In,Ga)(S,Se)2, tzw.

CIGS,

- Część 1-5: dokument będący na etapie propozycji nowego projektu (NWP), który ma odnosić się do modułów PV wykonywanych na elastycznych,

nieszklanych podłożach.

Uwaga: IECEE opracowała specjalny formularz TRF (ang. Technical Report Form) – IECEE TRF 61215D_SE:2017 – przeznaczony do raportowania

wyników testów wykonywanych w zakresie norm: IEC 61215-1:2016, IEC 61215-2:2016, IEC 61215-1-1:2016, IEC 61215-1-2:2016, IEC 61215-1-3:2016,

IEC 61215-1-4:2016.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 61730-1 Ed. 2.0:2016 + AMD1 Photovoltaic (PV) module

safety

qualification

–

Part

Requirements

for

construction

(stability date 2021)

IEC

61730-2.0

Ed.

2:2016

RLV

Photovoltaic

(PV)

module

safety

qualification

–

Part

Requirements

for

testing

(stability date 2021)

PN-EN 61730-1 Ed. 2:2018 Ocena bezpieczeństwa modułu

fotowoltaicznego (PV) – Część 1: Wymagania dotyczące

konstrukcji

PN-EN 61730-2 Ed. 2:2018-06 Ocena bezpieczeństwa modułu

fotowoltaicznego (PV) – Część 2: Wymagania dotyczące badań

Norma międzynarodowa PN-EN 61730 jest podstawową normą z zakresu bezpieczeństwa związanego z użytkowaniem modułów PV i wykonanie

badań na zgodność z jej wymaganiami jest obligatoryjne dla producentów modułów (chyba, że badania wykonane są na zgodność z UL

1703). W omawianej normie ustalono wymagania IEC dotyczące modułów PV przeznaczonych do zastosowań naziemnych odpowiednich dla

ich długotrwałej eksploatacji w naturalnych warunkach zewnętrznych. Norma przeznaczona jest do stosowania do wszystkich technologii PV

stosowanych do wytwarzania modułach płaskich, takich jak moduły z krystalicznego krzemu lub moduły cienkowarstwowe. Przedstawione

wymagania mają na celu zminimalizowanie niewłaściwego zastosowania i niewłaściwego użytkowania modułów PV lub uszkodzeń ich

komponentów, które mogłyby spowodować pożar, porażenie elektryczne lub obrażenia ciała.

Norma ma ograniczone zastosowanie do modułów PV przeznaczonych do zastosowań w systemach prądu stałego o napięciu do 1500 V i chociaż

zdefiniowane zostały podstawowe wymagania dotyczące różnych zastosowań modułów PV, to nie należy zakładać, że dokument obejmuje

wszystkie krajowe lub lokalne przepisy.

Dokument nie obejmuje także szczególnych wymagań, takich jak fotowoltaika zintegrowana z budynkiem (BIPV), aplikacje morskie albo pojazdy.

Nie odnosi się także do szczególnych wymagań dla produktów, które łączą moduły PV z urządzeniami do konwersji energii, monitoringu lub

elektroniki sterującej, takimi jak zintegrowane falowniki, przetwornice i układy odłączające wyjście.

Chociaż części niniejszej normy mogą mieć zastosowanie do modułów PV przeznaczonych do pracy w warunkach skoncentrowanego światła

o niskim poziomie koncentracji (poniżej 3), to jednak nie odnosi do tego typu problemów w szczególny sposób.

Niniejszą normę międzynarodową opracowano, aby zapewnić spójność z sekwencjami badań w normie wieloczęściowej IEC 61215, tak że

pojedynczy zestaw próbek (modułów) przeznaczony do badań może być wykorzystany do przeprowadzenia zarówno oceny bezpieczeństwa, jak

i kwalifikacji konstrukcji modułu fotowoltaicznego.

Część 1: Określa i opisuje podstawowe wymagania konstrukcyjne względem modułów fotowoltaicznych (PV) w celu zapewnienia bezpiecznej

eksploatacji elektrycznej i mechanicznej. Przedstawiono szczegółowe zagadnienia mające na celu ocenę zapobiegania porażeniu elektrycznemu,

zagrożeniom pożarowym i obrażeniom ciała, których przyczyną są czynniki mechaniczne i środowiskowe. W niniejszej części IEC 61730 odniesiono

się do konkretnych wymagań konstrukcyjnych.

Norma została opracowana w sposób skoordynowany z sekwencjami testów z serii norm IEC 61215, tak by można było wykorzystać ten sam zestaw

próbek (modułów PV) zarówno do badań związanych z bezpieczeństwem, jak i kwalifikacją projektu konstrukcji modułu.

Część 2: Określa wymagania dotyczące badań, które pozwolą na spełnienie wymogów bezpieczeństwa użytkowania modułów PV, przy czym

zakres stosowania Części 1 normy ma zastosowanie także w przypadku Części 2 PN-EN 61730. PN-EN 61730-2 należy stosować tylko w połączeniu

z normą PN-EN 61730-1. Oznacza to, że sekwencja badań przeznaczonych do oceny bezpieczeństwa powinna być realizowana dla modułów PV,

których konstrukcja została zweryfikowana na podstawie normy IEC 61730-1.

Chociaż omawiana norma wykorzystuje najlepszą sekwencję testów dostępnych w chwili jej zatwierdzenia, to jednak badania opisane w Części

2 normy nie obejmują wszystkich możliwych kwestii dotyczących bezpieczeństwa wiążącego się z wykorzystaniem modułów PV we wszystkich

możliwych zastosowaniach. Niektóre aspekty – takie jak potencjalne zagrożenie porażeniem prądem spowodowane przez uszkodzony moduł

fotowoltaiczny włączony w układzie wysokiego napięcia – powinny być rozwiązane przez: odpowiednie zaprojektowanie układu, jego lokalizację,

ograniczenia w procedurach dostępu i konserwacji itp.

Sekwencje badań i kryteria aprobaty zostały tak zaplanowane, aby móc wykryć potencjalne usterki elementów zarówno wewnętrznych,

jak i zewnętrznych modułów, które mogłyby skutkować pożarem, porażeniem prądem elektrycznym i/lub obrażeniami ciała. Oprócz badań

podstawowych norma określa także dodatkowe testy, wynikające z finalnego sposobu wykorzystania modułu PV. Kategorie badań obejmują:

ogólne sprawdzenie modułu, ryzyko porażenia prądem elektrycznym, zagrożenie pożarowe, narażenia mechaniczne oraz narażenia związane

z warunkami środowiskowymi.

W normie zaadaptowano normy poziome (horyzontalne) i włączono stosowne wymagania zaczerpnięte z norm IEC 60664 i IEC 61140.

W normie zaimplementowano także takie zagadnienia z elektryki jak: koordynacja izolacji, kategoria przepięciowa, klasy izolacji, definicje stopnia

zanieczyszczenia i grup materiałowych, droga upływu, dystans izolacyjny, odstęp przez izolację.

Zaleca się, aby dodatkowe wymagania konstrukcyjne, określone w odpowiednich normach ISO lub w przepisach krajowych lub lokalnych

regulujących instalację i użytkowanie modułów fotowoltaicznych, były brane pod uwagę jako uzupełnienie wymagań zawartych w normie PN-EN

61730.

Uwaga: Norma IEC 61730 jest zharmonizowana z Dyrektywą LVD UE 2018/C 326/02 z dnia 14 września 2018 roku.

IEC TS 62804-1 Ed. 1:2015 Photovoltaic (PV) modules – Test methods for

the detection of potential-induced degradation – Part 1: Crystalline silicon

(stability date 2021)

IEC TS 62804-1 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Metody badania

w celu wykrycia degradacji wymuszanej napięciem – Część 1:

Krzem krystaliczny

Dokument (specyfikacja techniczna) określająca procedury testowania i oceny odporności modułów fotowoltaicznych z krzemu krystalicznego

(PV) na krótkotrwałe narażenia wysokonapięciowe, w tym wywołanej napięciem degradacji PID (ang. Potential Induced Degradation). Określono

dwie metody badania, które z natury rzeczy nie dają równoważnych wyników. Są one podawane jako badania o charakterze przesiewowym.

Żadne z tych badań nie obejmuje wszystkich czynników występujących w środowisku naturalnym, które mogą mieć wpływ na skalę procesu PID.

Proponowane metody opisują sposób osiągnięcia stałego poziomu narażenia. Takim badaniom poddać można moduły PV o określonej budowie:

gdy jedną (górną) lub obie powierzchnie stanowi szyba i zmontowane są z krystalicznych ogniw krzemowych posiadających pasywujące warstwy

dielektryczne, dla których występują mechanizmy degradacji z udziałem ruchomych jonów wpływających na pole elektryczne bezpośrednio

w obszarze nad półprzewodnikiem krzemowym lub elektronicznie oddziałujących z samym krzemem.

Opisane badanie jest obowiązkowe dla modułów PV przeznaczonych do pracy w systemach powyżej 600 V prądu stałego. Dla niższych napięć

badanie nie jest wymagane, jednak jest zalecane.

IEC TS 62804-1-1 Ed. 1:2020 Photovoltaic (PV) modules – Test methods for

the detection of potential-induced degradation – Part 1-1: Crystalline silicon

– Delamination (stability date 2021)

IEC TS 62804-1-1 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Metoda badań

mająca na celu wykrycie degradacji wymuszanej napięciem –

Część 1-1: Krzem krystaliczny – Delaminacja

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma określająca procedury badania służące do oceny zjawiska PID w procesie powstawania delaminacji(1) (PID-d) modułów PV z krzemu

krystalicznego, w których jedną (górną) lub obie powierzchnie stanowi szyba. Niniejszy dokument określa sposób oceny rozwarstwienia materiałów

polimerowych hermetyzujących moduł PV, które wynika z przepływu prądu pomiędzy masą a obwodem elektrycznym modułu. Czynniki

wywołujące proces delaminacji, których uruchomieniu służy opisane badanie, obejmują – aktywowaną zwiększonym napięciem i zmniejszoną

adhezję związaną z narażeniem na wilgoć i ciepło – akumulację jonów sodu przy powierzchniach granicznych ogniwo-laminat, laminat-szyba

oraz uwalnianie się gazów w obwodzie ogniwa, przy metalizacji i innych komponentów znajdujących się wewnątrz modułu PV. Zakres normy nie

obejmuje zmian mocy krzemowych modułów PV związany z zastosowanymi czynnikami narażenia (zgodnie z normą IEC TS 62804-1).

1 Delaminacja jest procesem, w którym materiał polimerowy użyty do hermetyzacji modułów (np. EVA) traci przyczepność (pogorszenie adhezji)

bądź do ogniwa krzemowego, bądź do szyby, przez co tworzą się puste obszary mające wpływ nie tylko na wizualną stronę modułu, ale mogące

przyczynić się także do jego rozhermetyzowania i znaczne pogorszenie jego parametrów izolacyjności mających znaczenie dla bezpieczeństwa.

IEC TS 62804-2 Ed. 1.0:2017 Photovoltaic (PV) modules – Test methods for

the detection of potential-induced degradation – Part 2: Thin-film

IEC TS 62804-1 Ed. 1:2017 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Metody

badań mająca na celu wykrycie degradacji wymuszanej napięciem

– Część 2: Cienkowarstwowe

Propozycja nowej normy (specyfikacja techniczna) TC 82/IEC przedłożona w celu określenia procedury dla oceny wpływu degradacji PID na

cienkowarstwowe moduły PV. Celem jest odpowiedź na pytanie, ilu latom rzeczywistej eksploatacji modułu na wolnym powietrzu odpowiada

proponowane w procedurze badanie efektu PID według testu IEC, przy założeniu, że wartość przetransferowanego ładunku elektrycznego jest

równoważna skali narażenia PID.

IEC

62915

Ed.

1:2018

Photovoltaic

(PV)

modules

–

Type

approval,

design

and

safety

qualification

–

Retesting

(stability date 2020)

IEC TS 62915 Moduły fotowoltaiczne (PV) – powtórzenie badań

w celu aprobaty typu, kwalifikacji konstrukcji i bezpieczeństwa

Specyfikacja techniczna określająca jednolite podejście do utrzymania aprobaty typu i konstrukcji, a także kwalifikacji bezpieczeństwa modułów

PV do zastosowań naziemnych, które zostały lub zostaną poddane modyfikacji w stosunku do ich pierwotnie ocenionego projektu. Zmiany

w doborze materiałów, komponentach i procesie produkcyjnym mogą mieć wpływ na parametry elektryczne, niezawodność i bezpieczeństwo

zmodyfikowanego wyrobu. Omawiany dokument wymienia typowe modyfikacje i wynikające z nich wymagania dotyczące ponownych badań na

podstawie różnych norm. Dokument jest ściśle związany z normami serii IEC 61215 oraz IEC 61730.

Dokument może być pomocny przy podejmowaniu w niektórych sytuacjach decyzji o charakterze inżynierskim. Sekwencje badań są tak dobierane,

by pomóc w zidentyfikowaniu niekorzystnych zmian w zmodyfikowanym produkcie. Produkty, które pomyślnie przejdą określone sekwencje badań,

uznaje się za zgodne z normą, według której zostały one pierwotnie ocenione w ramach procesu pełnej kwalifikacji. Liczba próbek (modułów),

które mają być włączone do programu powtórnych badań, oraz kryteria określające ich pozytywny/negatywny wynik wymienione są w normach

powołanych IEC 61215 i IEC 61730.

IEC TS 62916 Ed. 1.0:2017 Photovoltaic (PV) modules – Bypass diode

electrostatic discharge susceptibility testing (stability date 2026)

IEC TS 62916 Ed. 1.0:2017 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Badanie

podatności diody bocznikującej na wyładowania elektrostatyczne

Norma IEC TS 62916 opisuje badanie odporności na wyładowania elektrostatyczne (ESD, ang. Electrostatic Discharge) elementu dyskretnego,

jakim jest dioda bocznikująca (ang. by-pass), oraz metodę analizy danych. Opisana metoda badania polega na poddaniu diody bocznikującej

narastającemu narażeniu ESD oraz na wykonaniu analizy poprzez ekstrapolację powstałych uszkodzeń za pomocą dwuparametrowej funkcji

rozkładu Weibulla. Przedmiotem omawianego dokumentu jest ustalenie wspólnej i powtarzalnej metody badania w celu określenia tolerancji diody

bocznikującej na przepięcie zgodne ze zdarzeniem ESD podczas procesu produkcji, montażu, transportu lub instalacji modułów PV.

IEC 62979 Ed. 1.0:2017 Photovoltaic modules – Bypass diode – Thermal

runaway test

PN-EN 62979:2018 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Dioda

bocznikująca – Test na przebicie cieplne

Norma określa metodę pozwalającą oszacować, czy dioda bocznikująca zamontowana w module fotowoltaicznym jest podatna na przebicie

cieplne lub czy zapewnione jest odpowiednie jej chłodzenie gwarantujące bezpieczne przejście od polaryzacji w kierunku przewodzenia do

polaryzacji w kierunku zaporowym bez nadmiernego nagrzewania się.

Metoda jest szczególnie przydatna w przypadku testowania diod z barierą Schottkyego, które charakteryzują się szybkim wzrostem prądu upływu

ze wzrostem napięcia zaporowego w warunkach podwyższonej temperatury, co czyni je bardziej podatnymi na przebicie cieplne.

Próbki testowe z diodami ze złączem P/N użytymi jako diody bocznikujące nie wymagają opisanych w normie badań na przebicie cieplne, gdyż

odporność diod ze złączem P/N na dłuższe przebywanie w stanie polaryzacji zaporowej jest wystarczająco wysoka.

IEC 62790 Ed. 2.0:2020 PRV Junction boxes for photovoltaic modules –

Safety requirements and tests (stability date 2023)

PN-EN 62790 Ed. 1:2015-05 Puszki przyłączeniowe do modułów

fotowoltaicznych – Wymagania bezpieczeństwa i badania

Norma określa wymagania konstrukcyjne i bezpieczeństwa oraz metody badań dla puszek przyłączeniowych do 1500 V prądu stałego do stosowania

w modułach PV klasy II normy stosownie do IEC 61140:2016 (PN-EN 61140:2001 dla wersji PN-EN 62790:2015). Norma ta ma zastosowanie również

do obudów montowanych na modułach PV, zawierających układy elektroniczne do przetwarzania, sterowania, monitorowania lub podobnych

funkcji. Dodatkowe wymagania uwzględniające odpowiednie działania powinny być stosowane z uwzględnieniem warunków środowiskowych

instalacji modułów PV. Omawiana norma nie ma zastosowania do układów elektronicznych tych urządzeń, dla których zastosowanie mają inne

normy IEC.

Najnowsze, drugie wydanie normy IEC 62790:2020 RLV zawiera wersję Redline (PRV) dostępną on-line, w której zaznaczone zostały wszystkie

zmiany w stosunku do poprzedniego wydania dokumentu. Wydanie drugie obowiązuje w miejsce wydania IEC z 2014 roku, które tym samym

zostało anulowane.

EN 50548:2014 + AMD 1:2013 + AMD 2:2014 Junction boxes for

photovoltaic modules

EN 50548:2011/ A1:2013/ A2:2014 Puszki połączeniowe do

modułów fotowoltaicznych

Norma europejska EN 50548 dotyczy puszek przyłączeniowych do 1500 V DC przeznaczonych do montowania na modułach PV zgodnie z klasą

aplikacyjną A normy PN-EN 61730-1.

Uwaga: Odnośnie do puszek przyłączeniowych zgodnych z klasą aplikacyjną B i C normy PN-EN 61730-1 w systemach fotowoltaicznych norma ta

może być stosowana jako wytyczne.

IEC 61701 Ed. 3.0:2020 Photovoltaic (PV) modules – Salt mist corrosion

testing (stability date 2025)

PN-EN 61701:2020 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Badanie

odporności na korozję w atmosferze mgły solnej

Norma opisuje sekwencje badań przydatnych do określenia odporności różnych modułów PV na korozję wywołaną mgłą solną zawierającą Cl- (NaCl,

MgCl2, itp.). Wszystkie testy ujęte w sekwencjach, z wyjątkiem testu funkcjonalności diod bocznikujących, są w pełni opisane w normach: PN-EN

61215, PN-EN 61646, PN-EN 62108, PN-EN 61730-2 oraz PN-EN 60068-2-52. Norma ta może być stosowana zarówno w przypadku modułów PV

płaskich, jak i modułów i podzespołów w systemach z koncentratorami światła. Test mgły solnej bazuje na normie IEC 60068-2-52 szeroko stosowanej

dla komponentów elektronicznych. Norma zawiera sekwencję testowania cyklicznego, w każdym cyklu łączącą ekspozycję na mgłę solną, po

której następuje kumulowanie wilgoci w warunkach kontrolowanej temperatury i wilgotności względnej. Ta sekwencja testowa odpowiednio

odzwierciedla procesy korozyjne zachodzące w modułach PV narażonych na trwałe lub tymczasowe przebywanie w atmosferze korozyjnej.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 62716 Ed. 1:2013 Photovoltaic (PV) modules – Ammonia corrosion

testing (stability date 2024)

PN-EN 62716:2014 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Badania

odporności na korozję w atmosferze zawierającej amoniak

Norma IEC 62716:2013 opisuje sekwencje badań przydatne do określenia odporności modułów PV na działanie atmosfery zawierającej amoniak

(NH3) (np. silnie korozyjna, wilgotna atmosfera możliwa w otoczeniu stajni gospodarstw rolniczych). Wszystkie testy zawarte w sekwencjach,

z wyjątkiem testu funkcjonalności diod bocznikujących, są w pełni opisane w normach: IEC 61215, IEC 61646 oraz IEC 61730-2. Zostały one włączone

do zakresu niniejszej normy w celu umożliwienia oceny ewentualnych uszkodzeń modułów PV powstałych podczas pracy w wilgotnej atmosferze

o wysokim stężeniu rozpuszczonego amoniaku (NH3). Norma ma zastosowanie do płaskich modułów PV i jest ściśle powiązana z normą IEC 61701.

Treść poprawki z maja 2014 roku została dołączona do omawianego wydania.

IEC 61345 ED1:1998 UV test for photovoltaic (PV) modules

PN-EN

61345:2002

Badanie

odporności

modułów

promieniowanie UV

Norma służy określeniu odporności modułu PV na ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe (UV) w zakresie długości fal od 280 nm do 400 nm.

Badanie to jest szczególnie przydatne do oceny odporności na promieniowanie UV takich materiałów jak polimery i powłoki ochronne modułów

PV. Przed rozpoczęciem badania należy przeprowadzić naświetlanie (ang. light soaking) lub inne wstępne kondycjonowanie modułu zgodnie

z normami IEC 61215 lub IEC 61646.

Porównując z procedurą badania kondycjonowania wstępnego UV określoną w normie IEC 61215, norma IEC 61345 ma na celu zbadanie

odporności modułu na promieniowanie UV w różnych zakresach długości fal (UVA: 320 nm do 400 nm, UVB: 280 nm do 320 nm).

Uwaga: Norma IEC została wycofana w 2017 roku, z kolei norma PN-EN w 2020 roku. Zasadniczą normą w zakresie badań odporności na

promieniowanie UV pozostaje norma PN-EN 61215.

IEC 62938 Ed. 1:2020 Photovoltaic (PV) modules – Non-uniform snow

load testing

EN 62938 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne – badanie przy

nierównomiernym obciążeniu śniegiem

Norma ma istotne znaczenie z punktu widzenia trwałości instalacji PV. Dokument opisuje metodę pozwalającą na określenie, na ile poprawnie

pod względem mechanicznym zachowuje się nachylony, obudowany w ramę moduł PV poddany obciążeniu nierównomierną pokrywą śniegu.

Metoda odnosi się do próbek, którymi są moduły obudowane w ramę bez określonego systemu mocowania, jak również do kombinacji modułów

z określonymi systemami mocowania. Metoda testowania określa limit nierównomiernego obciążenia modułu obudowanego w ramę. Obciążenia

określone w niniejszym dokumencie mają zastosowanie wyłącznie do naturalnych rozkładów obciążenia spowodowanych śniegiem. Jakiekolwiek

nienaturalne obciążenia, których można się spodziewać (np. spowodowane usuwaniem lub rozrzucaniem śniegu), muszą być rozpatrywane

oddzielnie.

Metody eliminujące lub przeciwdziałające gromadzeniu się niejednolitej warstwy śniegu, takie jak duży kąt instalowania modułu (większy niż

60°), nie są ujęte w normie. Dokument przyjmuje zależność pomiędzy pokrywą śniegu na gruncie a pokrywą na module, ta jednak może nie mieć

zastosowania w przypadku lokalizacji, w których śnieg nie ulega całkowitemu stopieniu pomiędzy kolejnymi opadami. Chociaż metoda badania

uwzględnia okres pomiędzy kolejnymi progami obciążenia, to jednak dokument nie określa całościowej oceny efektów związanych ze zmęczeniem

materiałów, z których wykonany został moduł, takich jak przednia szyba.

Ponieważ typowe uszkodzenia modułów PV spowodowane obciążeniem pokrywą śniegową to pęknięcia szyby lub wygięcia ramy, celem

procedury badawczej jest odtworzenie obciążenia, przy którym tego typu uszkodzenia powstają.

W normie nie jest rozważany wpływ pokrycia śniegiem na generowaną moc.

IEC TS 62782 Ed. 1:2016(E) Photovoltaic (PV) modules – Cyclic (dynamic)

mechanical load testing (stability date 2024)

IEC TS 62782 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne – Badanie przy

cyklicznym (dynamicznych) obciążeniu mechanicznym

Dokument proponuje procedurę badania odporności modułu na cykliczne obciążenia dynamiczne (np. właściwe dla transportu). Może być

wykorzystywany jako test uzupełniający do testów proponowanych przez inne normy, np. IEC 61215 czy IEC 62759.

Specyfikacja techniczna określająca metodę badania poprzez przeprowadzeniu cyklicznej (dynamicznej) mechanicznej próby obciążeniowej,

w której moduł PV jest podparty w określonych punktach, a równomierne obciążenie prostopadłe do powierzchni modułu jest w sposób cykliczny

zmniejszane bądź zwiększane. Badanie tego typu można wykorzystać do oceny, czy elementy modułu, w tym ogniwa, taśmy przewodzące łączące

ogniwa i/lub inne połączenia elektryczne w module, są podatne na pęknięcia lub czy istnieje prawdopodobieństwo uszkodzenia uszczelnień

krawędziowych w wyniku naprężeń mechanicznych, które mogą występować podczas instalacji i eksploatacji modułu. Badanie to można

przeprowadzić przy dowolnej temperaturze modułu w zakresie typowych temperatur roboczych. Test ten został opracowany jako samodzielna

specyfikacja techniczna, ale prawdopodobnie będzie stosowany w połączeniu z innymi normami przeznaczonymi do badań trwałości modułów

PV, takimi jak IEC 61215 lub IEC 62759.

IEC 61721 Ed. 1:1995 Susceptibility of a photovoltaic (PV) module to

accidental impact damage (resistance to impact test)

PN-EN 61721:2002 Podatność modułu fotowoltaicznego (PV)

na uszkodzenia na skutek przypadkowego uderzenia (badanie

odporności na uderzenie)

Celem opisanego w normie badania jest ocena podatności modułu na przypadkowe uszkodzenie wskutek uderzenia

Uwaga: Norma IEC została wycofana w 2007 roku, z kolei norma PN-EN w 2008 roku.

IEC 62892 Ed. 1:2019 Extended thermal cycling of PV modules – Test

procedure (stability date 2020)

PN-EN IEC 62892:2019-08 Rozszerzone badanie odporności

modułów PV na cykliczne zmiany temperatury – procedura

testowa

Norma definiuje sekwencję testową rozszerzającą test odporności na cykliczne zmiany temperatury opisany w IEC 61215-2. Celami takiego badania

są: wyselekcjonowanie modułów PV o zwiększonej odporności na cykliczne zmiany temperatury oraz weryfikacja jakości modułów przeznaczonych

do zastosowania w lokalizacjach najbardziej podatnych na cykliczne zmiany temperatury (typu stress1). Dokument opiera się na założeniu, że

95 proc. modułów reprezentowanych przez dostarczone do badań próbki jest w stanie przetrwać warunki równoważne 500 cyklom zmian

temperatury zdefiniowanych w PN-EN 61215-2:2016 przy maksymalnej utracie mocy wynoszącej mniej niż 5 proc. Zapewniono również możliwość

skrócenia całkowitego czasu badań poprzez zwiększenie maksymalnej temperatury cyklu i/lub liczby modułów poddanych badaniu.

Opisana w dokumencie procedura badań została opracowana na podstawie analizy naprężeń powstających w cynowo-ołowiowych połączeniach

lutowanych na warstwie metalizacji elektrod ogniw krzemowych w modułach pokrytych szybą. Zmiana lutowia Sn-Pb na lut bezołowiowy ma

wpływ na czynniki przyspieszające degradację, jednak nie na tyle duży, aby zmienić całościowy wynik testu. Moduły PV typu monolitycznego

o zintegrowanych połączeniach między ogniwami nie są wrażliwe na ten szczególny rodzaj narażenia, jednak w tego typu module nadal występują

połączenia elektryczne, np. między zintegrowanym układem ogniw a wyprowadzeniami, które w wyniku cyklicznych zmian temperatury mogą

ulegać zużyciu. Moduły elastyczne (bez szyby) nie podlegają takim samym narażeniom jak moduły sztywne pokryte szybą lub z szybą stanowiącą

podłoże, stąd też współczynnik równoważności zdefiniowany w dokumencie może nie mieć zastosowania dla tego typu modułów.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 62892-1 Ed. 1.0 Testing of PV modules to differentiate performance in

multiple climates and applications – Part x:

Part 1: Requirements for testing

Part 2: Test procedure for thermal cycling

Part 3: Test procedure for encapsulant transmittance

IEC 62892-1 Ed. 1.0 Badanie modułów PV w celu zróżnicowania

ich wydajności w różnych klimatach i zastosowaniach – Część x:

Część 1: Wymagania dla badań

Część 2: Procedura badań w warunkach cyklicznych zmian

temperatury

Część 3: Procedura testowa transmitacji enkapsulantu

Inicjatywa PVQAT (The International Photovoltaic Quality Assurance Task Force) ma na celu poszerzenie normy IEC 62892 i skupia się czynnikach

mających znaczący udział w procesach degradacyjnych i starzeniowych zachodzących w modułach PV. W normie zaproponowana została

procedura rozróżniająca trzy rodzaje uwarunkowań klimatycznych (pustynne, tropikalne i umiarkowane) oraz dwa rodzaje sposobu instalacji

(otwarta konstrukcja nośna i pasowana konstrukcja nadachowa). Opracowany protokół badania przedstawiony został w IEC do dyskusji w celu

rozważenia przyjęcia propozycji jako normy IEC 62892. Obecnie PVQAT realizuje równolegle do wyżej wymienionej inicjatywy projekt badawczy,

którego celem jest doprowadzenie do zredagowania dokumentu IEC 62892-1.

(https://www.pvqat.org/project-status/module-durability.html)

IEC TS 63209 Ed. 1 Extended-stress testing of photovoltaic modules – Part

1: Modules

IEC TS 63209-2 Ed. 1.0 Extended-stress testing of photovoltaic modules –

Part 2: Component materials and packaging

IEC TS 63209-1 Poszerzone testy wytrzymałościowe modułów

fotowoltaicznych – Część 1: Moduły

IEC TS 63209-2 Poszerzone testy wytrzymałościowe modułów

fotowoltaicznych – Część 2: Materiały komponentów i obudowa

Publikacja normy (specyfikacja techniczna) IEC TS 63209-1 spodziewana jest w 2021 roku (sygnatura aktualnego dokumentu roboczego 82/1592/

CD). Ostatnio zainicjowane zostały także prace and drugą częścią – IEC TS 63209-2.

Norma ma na celu: dostarczenie danych do jakościowej analizy ryzyka związanego z niezawodnością modułów PV, wskazanie potencjalnych

powodów powstawania uszkodzeń, wskazanie obszarów do poprawy oraz ocenę zmian w takim procesie. Norma wykorzystuje szereg dokumentów

opisujących różne protokoły testowe, ale nie jest przeznaczona do predykcji czasu życia badanych modułów, a raczej jedynie do uszeregowania

modułów i materiałów dotyczących specjalnych przypadków, bardzo dużych różnic w wydajności lub w odniesieniu do konkretnych, dobrze

rozumianych mechanizmów uszkodzeń.

Dokument opisuje metodologię gromadzenia danych w celu określenia mocnych i słabych stron modułu PV przez stosowanie narażeń

i scharakteryzowanie zmian przez nie spowodowanych. Jego głównym celem jest dostarczenie globalnej wzorcowej normy porównawczej

w miejsce wielu powszechnie już stosowanych wariantów procedury badań przyjmujących poszerzone zakresy narażeń. Podstawowe

informacje na ten temat oraz ich mocne i słabe strony przedstawiono w Załączniku A dokumentu.

W celu oceny ryzyka awarii produktu praktyką branżową stało się wymaganie od różnych zainteresowanych stron, aby wyniki protokołów badań

wykraczały poza podstawową aprobatę typu i badania bezpieczeństwa zgodnie z PN-EN 61215 i PN-EN 61730. Protokoły testów w zakresie

poszerzonych warunków narażeniowych zawierają przede wszystkim testy podstawowe w różnych sekwencjach i/lub zwiększony czas trwania

testów lub liczbę powtórzeń (cykli). Pochodzą one z różnych doświadczeń stron trzecich, takich jak instytuty badawcze i niezależne firmy inżynierskie,

i mają na celu wywołanie przyśpieszonego procesu starzenia produktu, którego efekty normalnie widoczne są po długotrwałym użytkowaniu

modułów PV, lub zastosowanie podejścia „badanie do uszkodzenia” (ang. test to failure), a które mają na celu raczej ujawnienie słabych punktów,

a nie literalne powielanie działania w terenie. Badania takie nie dostarczają szczegółowych prognoz/szacunków dotyczących niezawodności lub

trwałości, ale są przydatne do ujawniania braków.

W wielu wariantach stosowanych protokołów poszerzonych testów wytrzymałościowych pożądane jest podejście standardowe. Opisany

w dokumencie zestaw poszerzonych sekwencji badań wytrzymałościowych ma na celu standaryzację różnych podejść stosowanych przez różnych

uczestników branży, z korzyścią wynikającą ze wspólnego zestawu danych do oceny niezawodności. Praktyczną korzyść odnoszą także producenci

modułów stojący często przed wyzwaniem stworzenia (i utrzymania po zmianach produktu) szeregu bardzo podobnych protokołów równolegle

prowadzonych badań.

Podsumowanie ważniejszych cechy normy IEC TS 63209-1:

1. Ma na celu zapewnienie znormalizowanej metody badania modułów PV przez zainteresowane strony chcące uzyskać więcej informacji, niż

wynika to z normy PN-EN 61215/PN-EN 61730, ale nie jest przeznaczona do stosowania jako procedura badania testu decyzyjnego (dobry/zły).

2. Jest przeznaczona do porównywania bilansu zużycia materiałów BOM (ang. bill of materials) dla tych samych modeli modułów PV.

3. Nie jest przeznaczona do oceny spójności produkcji końcówek produkcyjnych z tej samej linii produkcyjnej. Aby porównać moduły PV o tym

samym typie/numerze, używając tego samego nominalnego BOM, ale wyprodukowane w różnych miejscach lub na innych liniach produkcyjnych,

zalecana jest ocena techniczna, pozwoli ona bowiem zdecydować, które testy są odpowiednie w zależności od analizy inżynierskiej sprzętu

produkcyjnego, warunków procesu i materiałów wejściowych odpowiadających danej lokalizacji.

4. Nie definiuje sposobu doboru próbek (modułów) do badań.

5. Opisane procedury badań mają na celu stymulację procesu degradacji najbardziej istotnej w praktyce, ale nie można oczekiwać, że wszystkie

rodzaje uszkodzeń, które mogą być zależne od warunków środowiskowych konkretnych lokalizacji, zostaną zidentyfikowane. Wykonujący badania

powinni być zatem świadomi, że moduł PV może wykazać w przyszłości mechanizm degradacji niezidentyfikowany w trakcie badań. Ze względu na

dalece przyśpieszony i rozszerzony charakter ekspozycji na narażenia, badania mogą powodować pewne zmiany, które nie występują w warunkach

naturalnych w przypadku niektórych konstrukcji modułów. Ten sam moduł zainstalowany w dwóch różnych miejscach może ulec uszkodzeniu

w różny sposób, więc nie można oczekiwać, że jeden protokół testowy będzie jednocześnie dokładnie odpowiadał różnym rezultatom i będzie

zależał od tego, gdzie i w jaki sposób moduł zostanie zainstalowany. Rodzaj narażenia jest dobierany w celu odtworzenia usterki mogącej zaistnieć

w instalacji, ale czasami będą one również stymulować inne procesy degradacji.

6. Nie zidentyfikuje wszystkich procesów degradacji składników polimerowych modułów zależnych od czasu ekspozycji na promieniowanie UV. Ma

to być przedmiotem badań określonych w będącej obecnie w trakcie opracowywania Części 2 rozszerzonego dokumentu.

7. Nie jest przeznaczona w celu przeprowadzenia badania do uszkodzenia (ang. test to failure). Przewiduje się, że niektóre moduły PV nie ulegną

zmianie po zakończeniu testów, niektóre mogą wykazywać zmiany akceptowalne dla wybranych zastosowań, a niektóre mogą wykazywać

nieakceptowalną degradację.

Część 2: Zamierza rozszerzyć opisane metody badania na poziom komponentów modułu lub poziom minimodułu w taki sposób, by doza

napromieniowania UV zastosowana w trakcie badania odpowiadała dozie spodziewanej w wyniku długotrwałej ekspozycji w trakcie eksploatacji.

IEC TR 63279 ED1:2020 Derisking photovoltaic modules – Sequential

and combined accelerated stress testing (stability date 2024)

IEC TR 63279 Moduły fotowoltaiczne – minimalizowanie ryzyka

– Sekwencyjne i łączone przyspieszone testy wytrzymałościowe

Raport techniczny zawierający przegląd sekwencyjnych i łączonych przyśpieszonych badań wytrzymałościowych, które zostały opracowane w celu

określenia potencjalnych procesów degradacji modułów PV występujących w trakcie ich eksploatacji, a których nie ujawniają badania o stałym

pojedynczym czynniku obciążenia. Dokument ma na celu dostarczenie danych i podstaw teoretycznych, a także ma pomóc w przedstawieniu

kolejnych etapów ulepszonych przyspieszonych badań wytrzymałościowych, które pozwolą na opracowanie materiałów i konstrukcji modułów

PV o minimalnym ryzyku wystąpienia wad. Oszczędności uzyskane dzięki stosowaniu niezawodnych modułów PV i idące za zmniejszeniem ryzyka

awarii systemów PV przekładają się na niższy poziom kosztów energii elektrycznej. W dalszej perspektywie takie podejście powinno przynieść

szerszą akceptację społeczną PV i związane z tym korzyści.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 63202-1 Ed. 1:2019 PRV Photovoltaic cells – Part 1: Measurement of

light-induced degradation of crystalline silicon photovoltaic cells (stability date

2021)

IEC 63202-1:2019 Ogniwa fotowoltaiczne – Część 1: Pomiar

wywołanej światłem wstępnej degradacji w krzemowych

ogniwach krystalicznych

Część normy IEC 60904 opisująca procedury pomiaru wywołanej światłem degradacji (LID) ogniw fotowoltaicznych z krzemu krystalicznego (PV)

pod symulowanym promieniowaniem słonecznym. Rozmiar degradacji LID w ogniwie krzemowym określa się poprzez porównanie maksymalnej

mocy wyjściowej w warunkach STC przed wystawieniem na działanie światła przy określonej temperaturze ogniwa i natężeniu promieniowania

oraz po tym zabiegu.

Celem normy jest zapewnienie znormalizowanych informacji o procesie LID w ogniwie PV, aby pomóc producentom modułów PV

w zminimalizowaniu niedopasowania elektrycznego pomiędzy ogniwami w obrębie tego samego modułu, a tym samym zmaksymalizować jego

sprawność.

Stwierdzono, że w porównaniu z badaniami efektu LID opisanymi w serii IEC 61215 znaczący wpływ na wynik badań procesu LID ma kilka

dodatkowych czynników eksperymentalnych nieuwzględnionych w normie IEC 61215-2.

Oprócz procedury kondycjonowania modułów i samego pomiaru norma IEC 63202 określa także warunki potrzebne do ujednolicenia oceny

rozmiarów degradacji LID w ogniwach PV.

IEC TS 63202-2 Ed. 1 Photovoltaic cells – Part 2: Electroluminescence image

for crystalline silicon solar cells

IEC 63202-2 Ogniwa fotowoltaiczne – Część 2: Obraz

elektroluminescencyjny

krystalicznych

krzemowych

ogniw

słonecznych

Dokument powstaje z inicjatywy PVQAT, a jego wydanie planowane jest na II połowę 2021 roku.

IEC 63163 Ed. 1 Terrestrial photovoltaic (PV) modules for consumer products

– Design qualification and type approval

IEC 63163 Ed. 1 Moduły fotowoltaiczne (PV) do zastosowań

naziemnych dla produktów konsumenckich – Kwalifikacja

konstrukcji i aprobata typu

Dokument w wersji roboczej, jego wydanie planowane jest grudzień 2020.

IEC TS 63140 Ed. 1 Photovoltaic (PV) modules – Partial shade endurance

testing for monolithically integrated products

IEC TS 63140 Moduły fotowoltaiczne (PV) – Badanie odporności

monolitycznie scalonych produktów na częściowe zacienienie

Dokument jest w fazie opracowywania. Wersja PRVDTS zaplanowana jest na grudzień 2020 roku.

Jego celem ma być określenie badań mających na celu badanie odporności modułu PV na efekty towarzyszące częściowemu zacienieniu

jego aktywnej powierzchni. W takiej sytuacji część zacienionych ogniw generuje niższy fotoprąd niż pozostałe, w pełni oświetlone ogniwa. Na

ogniwach znajdujących się w zacienionej części modułu może pojawić się podwyższone napięcie o polaryzacji zaporowej, powodując uszkodzenie

najsłabszych ogniw w takim szeregu.

IEC

62941

Ed.

1:2020

Terrestrial

photovoltaic

(PV)

modules

–

Quality

system

for

module

manufacturing

(stability date: 2022)

PN-EN IEC 62941:2020-09 Moduły fotowoltaiczne (PV) do

zastosowań naziemnych – System jakości dla produkcji modułów

Norma o istotnym znaczeniu dla firm zajmujących się produkcją modułów (PV) certyfikowanych zgodnie z serią norm PN-EN 61215 w celu uzyskania

kwalifikacji projektowej i aprobaty typu oraz normą PN-EN 61730 w zakresie kwalifikacji bezpieczeństwa oraz zatwierdzenia typu. Kwalifikacja

projektu oraz aprobata typu modułów PV zależą zarówno od metod projektowania produktu, jak i procesu produkcji, a także od odpowiedniej

kontroli materiałów i procesów wykorzystywanych przy wytwarzania produktu. Niniejszy dokument przedstawia najlepsze praktyki dotyczące

projektowania produktu, procesów produkcyjnych oraz wyboru i kontroli materiałów używanych do produkcji modułów PV, spełniające wymagania

norm PN-EN IEC 61215, PN-EN 61730 lub PN-EN 62108 (w przypadku modułów dla CPV), stanowiących również podstawę dla kryteriów audytu

fabrycznego.

Celem normy EN IEC 62941 jest określenie ram mających na celu zwiększenie niezawodności działania certyfikowanych modułów PV. Wymagania

przedstawione w dokumencie zostały określono przy założeniu, że system zarządzania jakością u producenta spełnia już wymagania ISO 9001

bądź równoważnego systemu zarządzania jakością. Dzięki utrzymaniu systemu produkcji zgodnego z omawianą normą oczekuje się, że moduły PV

zachowają swoją wydajność zgodnie z sekwencjami testowymi norm serii: IEC 61215, IEC 62108 lub IEC 61730.

Norma ma zastosowanie do wszystkich modułów fotowoltaicznych PV niezależnie od projektu i technologii, również modułów płaskich, modułów

dla koncentratorów CPV. Kontrola jakości dla modułów CPV i produkcji nietypowych modułów płaskich będzie się nieco różniła od tej, która ma

miejsce w przypadku typów konwencjonalnych, jednak dokument nie uwzględnia tych różnic.

IEC PAS 62257-10 Ed. 1 (2017) Recommendations for small renewable

energy and hybrid systems for rural electrification – Part 10: Silicon solar

module visual inspection guide

IEC PAS 62257-10 Ed. 1 (2017) Zalecenia dla małych systemów

energetyki odnawialnej i hybrydowych dla elektryfikacji obszarów

rolniczych – Część 10: Wskazówki dotyczące oględzin modułów

krzemowych

Jedna z wielu części normy międzynarodowej IEC 62257 przedstawionej w oddzielnej tabeli niniejszego opracowania. Część 10 tej normy stanowi

znakomity zestaw wskazówek, w jaki sposób poprzez staranne oględziny można ocenić wady wykonania lub później powstałe defekty (np.

w trakcie transportu) krzemowych modułów PV.

IEC 62759-1 Ed. 1.0:2015 Photovoltaic (PV) modules – Transportation

testing – Part 1: Transportation and shipping of module package units

(stability date 2020)

IEC 62759-2 Ed. 1.0 Photovoltaic (PV) modules – Transportation testing –

Part 2: Test ability of modules to withstand stresses applied during installation

PN-EN 62759-1:2015 Moduły fotowoltaiczne (PV) –– Kontrola

warunków transportu – Część 1: Transport i przewóz opakowań

zawierających moduły

EN 62759-2 Moduły fotowoltaiczne (PV) –– Kontrola warunków

transportu – Część 2: Badanie możliwości modułów pod kątem

wytrzymywania naprężeń powstających podczas ich instalacji

Część 1: Opisuje metody symulacji warunków transportu, głównie narażeń mechanicznych, kompletnych pakietów modułów PV i stanowi

w pewnym sensie uzupełnienie norm służących do kwalifikacji typu i konstrukcji modułów. Została opracowana w taki sposób, aby opisana w niej

sekwencja badań mogła być skoordynowana z sekwencją określoną w normie IEC 61215 lub (IEC 61646), dzięki czemu jeden przeznaczony do

badań zestaw modułów próbek może być wykorzystany zarówno do przeprowadzenia symulacji transportu, jak i do oceny jakości konstrukcji

modułów. Norma może być również stosowana do badania modułów i osprzętu dla systemów CPV (ang. Concentrated PV). Publikacja drugiego

wydania normy IEC 62759-1 planowana jest na rok 2021.

Część 2: Określa badania pozwalające ocenić podatność modułów na rozmaite uszkodzenia mechaniczne, np. pęknięcia, które mogą zbyć

powodowane niewłaściwym obchodzeniem się z nimi podczas instalacji, np. chodzeniem po nich lub niewłaściwym dokręcaniem zacisków

mocujących. Wydanie Części 2 przewidywane jest na 2020 rok.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela VII. Pomiar modułów PV w warunkach naturalnych; pomiar wydajności i uzysku energii (ang. power and energy ratings),

badania długoczasowe – norma wieloczęściowa PN-EN 61853

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 61829 Ed. 2:2015 Photovoltaic (PV) array – On-site measurement of

current-voltage characteristics (stability date 2022)

PN-EN 61829:2016-04 Łańcuchy fotowoltaiczne (PV) – pomiar

charakterystyk prądowo-napięciowych w miejscu ich instalacji

Komentarz do normy PN-EN 61829 można znaleźć w Tabeli V. Pomiary ogniw, modułów (…).

IEC 61853 Ed. 1 Performance testing and energy rating of terrestrial

photovoltaic (PV) modules (NWIP IEC Draft)

IEC 61853 Badanie wydajności i pomiar uzysku energii modułów

fotowoltaicznych (PV) do zastosowań naziemnych

Dokument przez bardzo wiele lat funkcjonował jako draft i w tym charakterze powoływało się na niego wielu autorów i wiele firm realizujących

badania, które miały na celu określenie wydajności energetycznej modułów PV w warunkach naturalnych. Ostatecznie dokument został opracowany

i opublikowany jako czteroczęściowa norma międzynarodowa.

IEC 61853-xx Photovoltaic module (PV) performance testing and energy

rating – Part: xx:

IEC 61853 Ed. 1.0:2011

Part 1: Irradiance and temperature performance measurements

and power rating

IEC 61853‐2 Ed. 1:2016 + AMD1

Part 2: Spectral responsivity, incidence angle and module operating

temperature measurements

IEC 61853‐3 Ed. 1.0:2018

Part 3: Energy rating of PV modules

IEC 61853‐4 Ed. 1.0:2018

Part 4: Standard reference climatic profiles

(stability date 2020 – all parts)

PN-EN 61853-xx Badanie wydajności i wyznaczanie znamionowego

uzysku energetycznego modułów fotowoltaicznych (PV) – Część x:

PN-EN 61853-1:2011

Część 1: Pomiary wpływu temperatury i natężenia światła na

wydajność i wyznaczanie mocy znamionowej

PN-EN 61853-2:2017-02

Część 2: Pomiary odpowiedzi widmowej w zależności od kąta padania

i znamionowej temperatury pracy modułu

PN-EN 61853-3:2019-01

Część 3: Wyznaczanie znamionowej wydajności energetycznej

PN-EN 61853-4:2019-01

Część 4: Znormalizowane wzorcowe profile klimatyczne

IEC TS 63126 ED1:2020 Guidelines for qualifying PV modules, components

and materials for operation at higher temperatures

IEC TS 63126 ED1:2020 Wytyczne dotyczące kwalifikowania

modułów PV, komponentów i materiałów do pracy w wyższych

temperaturach

Specyfikacja techniczna określająca dodatkowe wymagania dotyczące badania modułów eksploatowanych w warunkach, które mogą prowadzić

do wzrostu ich temperatury (np. instalacji pracujących w warunkach pustynnych lub BIPV), wykraczających poza zakres badań przewidzianych

w normach IEC 61215-1 i IEC 61730-1 lub odpowiednich normach dotyczących komponentów modułów, np. IEC 62790 lub IEC 62852. Warunki

badania określone w normach IEC 61215-2 i IEC 61730-2 (bądź w IEC 62790 i IEC 62852) zakładają, że normy te mają zastosowanie w przypadku

eksploatacji modułów, których temperatura przez określoną, przeważającą część czasu eksploatacji jest niższa niż 70 °C.

Dokument IEC 63216 definiuje dwa zakresy podwyższonej temperatury: poziom 1 i poziom 2, zaprojektowane z uwzględnieniem eksploatacji

w warunkach, w których temperatura przez określoną, przeważającą część czasu eksploatacji nie przekracza 80 °C (poziom 1) lub 90 °C (poziom 2).

IEC 61849 Ed. 1.0:1999 Design qalifications and type approval of PV

modules for marine environments

IEC 61849 Ed. 1.0:1999 Kwalifikacja projektu i aprobata typu

modułów PV dla środowiska morskiego

Dokument określa badania trwałości modułów PV przeznaczonych do zastosowań morskich lub nadmorskich, gdzie panują specyficzne warunki

środowiskowe, takie jak atmosfera zawierająca mgłę solną lub silne, porywiste wiatry.

IEC 62506 Ed. 1.0:2013 Methods for product accelerated testing

(stability date 2023)

PN-EN 62506 Ed. 1.0:2013-12 Metody badań przyśpieszonych

wyrobów

Norma

międzynarodowa

IEC

62506

określa

wytyczne

dotyczące

zastosowań

różnych

technik

badań

przyśpieszonych

oceny lub poprawy trwałości wyrobu oraz wyznacza sposoby identyfikacji potencjalnych rodzajów uszkodzeń, które mogą

wystąpić podczas użytkowania wyrobu, a także sposoby ich zapobiegania, co pomaga zapewnić niezawodność wyrobu.

Do celów opisanych metod należą: identyfikowanie potencjalnych słabości wynikających z błędów projektowych, dostarczanie informacji

o niezawodności obiektu, a także osiąganie wymaganej poprawy niezawodności produktu w skróconym lub przyśpieszonym czasie. Norma

obejmuje badania przyśpieszone zarówno systemów nienaprawialnych, jak i naprawialnych. Może być stosowana do ilorazowych badań

sekwencyjnych, badań ograniczonych czasem oraz do badań służących poprawie niezawodności, przy czym rozpatrywany tu tzw. wskaźnik

nieuszkadzalności produktu może różnić się od typowego prawdopodobieństwa wystąpienia uszkodzenia. Ponadto w normie przedstawiono

badania przyśpieszone lub produkcyjne metody selekcyjne pozwalające zidentyfikować takie słabości wyrobu wynikające z błędów produkcyjnych,

które mogłyby doprowadzić do obniżenia niezawodności wyrobu.

Pomiary modułów PV w warunkach

naturalnych

Pomiary tego typu stają się coraz powszech-

niejsze, a systemy pomiarowe konstruowane są

często przez samych producentów. Wynika to głów-

nie z możliwości oceny realnej wydajności ener-

getycznej modułów i oceny niektórych procesów

degradacyjnych.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Celem normy jest określenie metodologii dla wyznaczenia wyjściowej energii elektrycznej generowanej przez modułu PV (w watogodzinach [Wh]),

a także całorocznej znamionowej wydajności energetycznej [wartość bezwymiarowa] odpowiadającej określonym warunkom klimatycznym, przy

obciążeniu modułu w punkcie mocy maksymalnej dla wzorcowego(-ych) profilu(-i) klimatycznego(-ych) zdefiniowanego(-ych) przez IEC61853-4.

Metoda ma zastosowanie do wyznaczenia określonej wartości energii odpowiadającej znormalizowanemu, wzorcowemu profilowi klimatycznemu

w celu porównania znamionowanych modułów.

Metoda nie uwzględnia postępującej w czasie degradacji ani krótkotrwałych efektów przejściowych, takich jak zmiany indukowane światłem lub/i

cieplne procesy starzeniowe.

Niniejsza norma ma zastosowanie do modułów działających jednostronnie (ang. monofacial).

Część 1: Opisuje wymagania niezbędne do określenia wydajności modułu w różnych temperaturach i natężeniach promieniowania w kontekście

mocy (w watach [W]).

Część 2: Opisuje procedury badawcze w celu wyznaczenia temperatury modułu wynikającej z natężenia promieniowania, temperatury otoczenia

i prędkości wiatru, metodę pomiaru efektów związanych z kątem padania promieniowania oraz odpowiedzi widmowej.

Część 3: Opisuje sposób obliczania wartości znamionowej wydajności energetycznej modułu PV przy użyciu danych z części 1, 2 i 4.

Część 4: Opisuje znormalizowane wzorcowe profile klimatyczne (znormalizowany zestaw parametrów środowiskowych) wykorzystywane w celu

wyznaczenia znamionowych wartości wydajności energetycznej modułu.

Tabela VIII. Normy związane z oceną jakości i certyfikacją materiałów i komponentów stosowanych do produkcji modułów PV –

norma wieloczęściowa IEC 62788 i inne

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

Folie polimerowe, enkapsulanty, uszczelnienia

IEC 62788 Measurement procedures for materials used in photovoltaic

modules – Part x-y: …

IEC 62788-1-1 Ed. 1.0

Part 1-1: Encapsulants – Polymeric materials used for encapsulants

IEC 62788-1-2: Ed. 1:2016

Part 1-2: Encapsulants – Measurement of volume resistivity

photovoltaic

encapsulants

and

other

polymeric

materials

(stability date 2022)

IEC 62788-1-3 Ed. 1.0 Measurement procedures for materials used in

photovoltaic modules – Part 1-3: Encapsulants – Measurement of

dielectric strength (deleted, NP)

IEC

62788-1-4:

Ed.

1:2016/

AMD

1:2020

–

Part

1-4:

Encapsulants

–

Measurement

optical

transmittance

and

calculation

the

solar-weighted

photon

transmittance,

yellowness

index,

and

cut-off

wavelength

(stability date 2020)

IEC 62788-1-5 Ed. 1:2016/ COR 1:2017 – Part 1-5: Encapsulants –

Measurement of change in linear dimensions of sheet encapsulation

material resulting from applied thermal conditions (stability date 2024)

IEC 62788-1-6 Ed. 1:2017 + AMD 1:2020 PRV – Part 1-6: Encapsulants

– Test methods for determining the degree of cure in Ethylene-Vinyl

Acetate (stability date 2021)

IEC 62788-1-7 Ed. 1:2020 PRV – Part 1-7: Encapsulants – Test

procedure of optical durability (stability date 2025)

IEC TS 62788‐2 Ed. 1:2017 /AMD1 – Part 2: Polymeric materials –

Frontsheets and backsheets (stability date 2022) (~2021-07)

IEC TS 62788-2-1:2017 – Part 2-1: Polymeric materials – Frontsheet

and backsheet – Safety requirements (~2021-07)

IEC 62788-5-1 Ed. 1.0:2020– Part 5-1: Edge seals – Suggested test

methods for use with edge seal materials

(stability date 2027, AMD1 ~2021-10)

IEC 62788-5-2 Ed.1.0:2020 – Part 5-2: Edge seals – Edge-seal durability

evaluation guideline (stability date 2023)

IEC 62788-6-2 Ed. 1:2020 – Part 6-2: General tests – Moisture

permeation testing with polymeric materials (stability date 2027)

IEC TS 62788-6-3 Ed. 1 – Part 6-3: Adhesion testing of interfaces within

PV modules

IEC TS 62788-7-2 Ed. 1.0:2017 – Part 7-2: Environmental exposures –

Accelerated weathering tests of polymeric materials (stability date 2020)

IEC 62788-7-3 ED1 – Part 7-3: Environmental exposures –

Accelerated abrasion tests of PV module external surfaces

IEC 62788 Procedury pomiarowe dla materiałów używanych

w modułach fotowoltaicznych – Część x-y: …

Część 1-1: Enkapsulanty – Materiały polimerowe używane jako

enkapsulanty

PN-EN 62788-1-2:20166-11

Część 1-2: Enkapsulanty – Pomiar rezystywności objętościowej

enkapsulantów oraz innych materiałów polimerowych

PN-EN 62788-1-4:2017-02

Część 1-4: Enkapsulanty – Pomiar transmitancji optycznej i obliczenia

transmitancji odpowiadającej rozkładowi fotonów w widmie

promieniowania słonecznego, wskaźnika zżółknięcia i krawędzi

absorpcji w zakresie UV

PN-EN 62788‐1‐5:2017-01

Część 1-5: Enkapsulanty – Pomiar zmiany wymiarów liniowych

arkuszy materiału enkapsulanta wynikających z zastosowanych

warunków termicznych

Część 1-6: Enkapsulanty – metody badań w celu określenia stopnia

obróbki cieplnej octanu etylenowo-winylowego

Część 1-7: Enkapsulanty – Procedura badania trwałości optycznej

Część 2: Materiały polimerowe – powłoki pokryciowe przednie i tylne

Część 2-1: Materiały polimerowe – folie pokrycia przedniego i pokrycia

tylnego – Wymagania dotyczące bezpieczeństwa

Część 5-1: Uszczelnienia krawędzi – Zalecane metody badań

materiałów stosowanych do uszczelniania krawędzi

Część 5-2: Wytyczne dotyczące badania trwałości uszczelnienia

krawędzi

Część 6-2: Badania ogólne – Badanie materiałów polimerowych na

przenikanie wilgoci

IEC62788-6-3

Część 6-3: Badanie adhezji na powierzchniach granicznych

w modułach PV

Część 7-2: Odziaływanie środowiska – badania przyśpieszonego

procesu starzenia materiałów polimerowych

Część 7-3: Odziaływanie środowiska – badania przyśpieszonego

procesu ścierania zewnętrznych powierzchni modułu PV

Ocena jakości materiałów i komponentów

używanych do produkcji modułów PV

Normy ujęte w Tabeli VIII mają niezwykle istotne

znaczenie dla producentów modułów PV. Określają

parametry jakościowe i sposób ich oceny dla wszyst-

kich podstawowych materiałów używanych do pro-

dukcji modułów PV – szyb, folii polimerowych, puszek

przyłączeniowych oraz materiałów uszczelniających.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Uwaga 1: W opracowaniu pozostają następujące części normy IEC 62788: 1-1, 1-3, 2-1, 6-3,7-1, 7-3.

Uwaga 2: Części 1-2, 1-4, 1-5 i 1-6 zostały do tej pory wprowadzone przez PKN jako PN-EN.

Seria norm IEC 62788 adresowana jest przede wszystkim do producentów materiałów polimerowych stosowanych do hermetyzacji modułów,

a także do samych producentów modułów. Materiały certyfikowane z zastosowaniem badań opisanych w omawianej normie dają w dużym

stopniu gwarancję wysokiej jakości i trwałości modułów montowanych z ich użyciem. Poniżej przybliżono zawartość kilku wymienionych części

normy IEC 62788.

Część 1-2: Dostarcza metodę oraz wskazówki związane z pomiarem rezystywności materiałów używanych w celu enkapsulacji, uszczelnienia

krawędzi, w tym również folie stosowane na stronie przedniej i tylnej modułu, a także wszelkich innych materiałów izolacyjnych znajdujących

zastosowanie w modułach PV. Badanie przeprowadza się na prekondycjonowanych suchych, wilgotnych lub mokrych próbkach. W przypadku

folii wielowarstwowych, stosowanych na obu stronach modułów, zmierzona rezystywność będzie pewną wartością wypadkową. Badanie

przewidziane jest dla pomiarów wykonywanych w temperaturze pokojowej, ale może również być stosowane w wyższych temperaturach.

Degradacja modułów PV występuje częściowo wskutek korozji elektrochemicznej, a po części w efekcie degradacji indukowanej napięciem

(PID). Procesy te mogą być zależne od rezystywności składnika polimerowego. Stąd też rezystywność stałoprądowa składników polimerowych

jest istotna z punktu widzenia projektowania modułów oraz ich trwałości podczas eksploatacji w warunkach naturalnych. Wartość rezystywności

może być zależna od aktualnego stanu wystarzenia modułu PV, temperatury, zawartości wody w materiale, a także od jego historii napięciowej

(związanej z polaryzacją modułu). Przedstawiono wiele opcji tak, by pomiary mogły być wykonane w sposób, który odpowiada warunkom dla

modułu zainstalowanego w reprezentatywnych warunkach naturalnych. Norma odnosi się do pomiarów rezystywności poniżej 1017 Ωcm.

Omówione pomiary mogą być stosowane zarówno w przypadku materiałów jednolitych, jak i wielowarstwowych. Opisane metody

pomiarów odnoszą się do temperatury pokojowej, ale załączono wskazówki dotyczące także badań w podwyższonych temperaturach.

Materiały powinny być badane w sposób przewidujący ich zastosowanie. Załączono w tym celu procedury wstępnego starzenia w suchym,

wilgotnym oraz mokrym środowisku. W zależności od materiału również historia napięciowa (polaryzacji modułu) będzie miała wpływ na

wynik pomiaru. Szybkość zmian prądu oraz czas dochodzenia do stanu równowagi zmieniają się wraz z materiałem, często przez godziny

lub dni, zanim osiągnięty zostanie ustalony poziom. Z tego powodu wprowadzono metody badań długo- i krótkotrwałych (metody A i B).

Krótkotrwałe zmiany polaryzacji, na których oparta jest metoda B, mają na celu porównania jakościowe. Metoda A, poprzez

długotrwałe

zmiany

polaryzacji

typu

Włącz/Wyłącz,

zalecana

jest

celu

zbadania

odporności

modułu

efekt

PID.

Pomiary uzyskane przy użyciu jednej z wymienionych metod mogą być wykorzystywane przez producentów materiałów

celu

kontroli

jakości

stosowanych

przez

nich

elektrycznych

materiałów

izolacyjnych,

jak

również

specyfikacjach

technicznych ich produktów. Producenci modułów PV mogą korzystać z tych metod w celu: uzyskania odbioru jakościowego

lub wyboru materiałów, opracowania procesu produkcyjnego, analizy konstrukcji bądź analizy uszkodzeń swoich produktów.

Przedstawiona metoda pomiarów może być również wykorzystana w celu monitorowania jakości elektrycznej materiałów izolacyjnych w celu

oceny ich trwałości.

Część 1-4: Niniejsza część normy IEC 62788 opisuje metody pomiaru transmitancji optycznej materiałów przeznaczonych do uszczelnienia

modułów fotowoltaicznych (PV). Znormalizowane pomiary ujęte w tej procedurze pozwalają na ilościowe określenie oczekiwanej transmitancji

materiału enkapsulanta do ogniwa PV. Wykonane następnie obliczenia ważonej dla promieniowania słonecznego transmitancji pozwalają

na porównanie różnych materiałów. Wyniki dla niestarzonych materiałów mogą być wykorzystane w kartach katalogowych producenta

enkapsulanta, w opracowywaniu materiału lub procesu produkcji, a także w kontroli jakości produkcji (aprobata materiału) bądź zastosowane

przy analizie wydajności modułów. Opisane metody pomiarowe mogą również służyć do monitorowania jakości materiałów przeznaczonych do

enkapsulacji po ich ekspozycji na różne warunki atmosferyczne w celu oceny ich trwałości. Znormalizowane metody pomiarowe są przeznaczone

do badania wewnętrznego obszaru modułów fotowoltaicznych, np. z wyłączeniem efektów związanych z dyfuzją tlenu wokół krawędzi ogniw

fotowoltaicznych. Wykonane w następstwie pomiarów obliczenia wskaźnika zażółcenia pozwalają na ilościowe oszacowanie trwałości materiału

z uwzględnieniem jego wyglądu. Zmiany transmitancji, wskaźnika zażółcenia oraz długości fali odcięcia w zakresie UV mogą być wykorzystane

przez producentów materiałów przeznaczonych do enkapsulacji lub producentów modułów w celu porównania trwałości różnych materiałów.

Część 1-5: IEC 61215-2 opisuje zestaw badań kwalifikujących wskazujących prawdopodobieństwo, że konstrukcja modułu jest wolna od wad, które

mogłyby spowodować jego przedwczesne uszkodzenie. Norma IEC 61215-2 nie odnosi się jednak do problemu zużycia modułów w trakcie długiego

okresu ich eksploatacji. Niniejsza część normy IEC 60788-1 opracowana została jako bardziej rygorystyczne badanie kwalifikujące, wykorzystujące

przyśpieszoną ekspozycję na promieniowanie UV w podwyższonej temperaturze w celu stwierdzenia możliwego spadku transmitancji optycznej

polimerowych enkapsulantów. Norma IEC 61215-2 obejmuje już badanie starzenia wstępnego poprzez ekspozycję na promieniowanie UV (MQT

10), jednak parametry tego badania dotyczą jedynie ograniczonego poziomu napromieniowania (rzędu tygodni określonej dozy UV). Celem

opisanej tutaj procedury jest zastosowanie na reprezentatywnej liczbie próbek narażenia o wyższej intensywności (opracowane w odniesieniu

do warunków w Phoenix, Arizona), z wykorzystaniem: widma promieniowania bardziej zbliżonego do widma promieniowania słonecznego na

powierzchni ziemi, dłuższego czasu ekspozycji bardziej adekwatnego do czasu eksploatacji instalacji PV (tj. odpowiadającego kilku latom ekspozycji

w warunkach naturalnych). Badanie takie określa w sposób ilościowy prędkość degradacji enkapsulatów, co pozwala na zarządzanie ryzykiem

utraty transmitancji optycznej podczas pracy w warunkach naturalnych naziemnych. Ilościowa korelacja pomiędzy warunkami klimatycznymi (lub

lokalizacją, gdzie ma miejsce eksploatacja modułów), określoną aplikacją (instalacja użyteczności publicznej, rezydencja, instalacja zamontowana

na dachu, wolnostojąca, w systemie śledzącym, w różnych konfiguracjach elektrycznych i sposobie działania) a wynikami badania może zostać

ustalona dla każdego określonego materiału enkapsulanta – wykracza to jednak poza zakres niniejszego dokumentu.

Część 1-7: Niniejsza metoda ma umożliwić kwalifikowanie enkapsulantów do zastosowania w module PV. Niniejszy dokument ma zastosowanie

do enkapsulantów użytych w modułach PV eksploatowanych w temperaturze odpowiadającej normalnemu ich wykorzystaniu, jakie zostały

zdefiniowane w IEC TS 63126. Zastosowanie niniejszej metody do enkapsulantów w modułach stosowanych w wyższych temperaturach opisane

zostało gdzie indziej, np. w IEC TS 63126. Niniejszej metoda ma na celu zbadanie określonego enkapsulanta i nie obejmuje niezgodności pomiędzy

enkapsulantem a innymi zastosowanymi materiałami ochronnymi. Niniejszy dokument obejmuje technologię PV z zastosowaniem konstrukcji:

przezroczysta powierzchnia oświetlana/ enkapsulant/ element fotowoltaiczny. Stosowalność do innych geometrii, gdzie enkapsulant umieszczony

jest poniżej warstwy elementów fotowoltaicznych, znajduje się poza zakresem niniejszego dokumentu. W technologii wykorzystującej ogniwa

dwustronne moduł jest w stanie absorbować promieniowanie padające zarówno od jego przedniej, jak i tylnej powierzchni – transmitancja

pokrycia przedniego (jeżeli zostało zastosowane), enkapsulanta oraz przezroczystego pokrycia tylnego (jeżeli zostało zastosowane) ma

zastosowanie do obu aktywnych powierzchni. Jeżeli chodzi o optyczną trwałość tylnych i przednich folii ochronnych, to odnosi się do nich

oddzielnie norma wieloczęściowa IEC 62788-2. Powłoki, które mogą być dodatkowo dodane jako powłoki antyodbiciowe bądź powłoki chroniące

przed zabrudzeniami, wykraczają poza zakres niniejszego dokumentu. Metoda przedstawiona w niniejszym dokumencie można być zastosowana

w innym celu (np. prace badawczo-rozwojowe); wiele szczegółów dotyczących alternatywnych zastosowań niniejszej metody (np. zmienne czasy

trwania badania czy skokowe przyrosty warunków pomiarowych) nie zostało tu opisanych.

Część 2: Określa metody badań i wymagania dotyczące sposobu raportowania w zakresie właściwości związanych z bezpieczeństwem

i działaniem (mechanicznych, elektrycznych, termicznych, optycznych i chemicznych) niesztywnych materiałów polimerowych przeznaczonych

do stosowania w modułach PV jako polimerowe pokrycia obu stron modułu. Metody badań określają sposób charakteryzacji materiałów folii

oraz ich komponentów w sposób reprezentatywny dla sposobu ich wykorzystania w konstrukcji modułu, w tym ewentualne połączenie z innymi

komponentami modułu, jak enkapsulanty lub kleje. Metody opisane w niniejszym dokumencie wspierają badania bezpieczeństwa i jakości

zdefiniowane na poziomie modułu PV zgodnie z normami serii PN-EN 61730 i PN-EN 61215. Dokument definiuje również metody badań służące

do oceny charakterystyk materiałowych polimerowych pokryć tylnych i przednich modułu lub ich komponentów.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Część 5-1: Opisuje procedury znormalizowanych metod badawczych służących do oceny właściwości materiałów przeznaczonych do stosowania

jako uszczelnienia krawędzi. Jeżeli nawet w celu ochrony wrażliwych na wilgoć elementów fotowoltaicznych (PV) w konstrukcji modułów użyto

nieprzepuszczalnych (lub bardzo słabo przepuszczalnych) folii przednich i tylnych, to jednak nadal istnieje możliwość wnikania wilgoci od strony

ich krawędzi. Takie ścieżki wnikania wilgoci do wnętrza można ograniczyć, stosując materiał o niskiej dyfuzyjności umieszczony wzdłuż obwodu

modułu pomiędzy nieprzepuszczalnymi foliami przednią i tylną. Alternatywnie, pożądane może być użycie enkapsulanta o niskiej dyfuzyjności,

który może znacznie zredukować wnikanie wilgoci podczas całego okresu eksploatacji modułu, i poddać go podobnej ocenie jak materiał

przeznaczony do uszczelnienia krawędzi.

Oprócz ograniczania wnikania wilgoci materiały uszczelniające krawędzie zapewniają także izolację elektryczną. Aby pełnić taką funkcję, materiały

uszczelniające krawędzie muszą charakteryzować się dobrą adhezją.

Metody badań mają na celu standaryzację sposobu oceny uszczelnień krawędziowych. Tylko niektóre z tych testów są faktycznie wymagane

w przypadku testów kwalifikacyjnych IEC dla modułów PV i zależy to od zastosowania. Nie jest wymagane, aby wszystkie te testy zostały wykonane,

ale zaleca się, aby pomiary tych właściwości były wykonywane we wskazany w dokumencie sposób.

Część 5-2: Zawiera wytyczne dotyczące oceny jakości uszczelnienia krawędzi modułów PV w celu zapobiegania wnikaniu wilgoci od strony ich

krawędzi. Dokument nie obejmuje klejów do ram (czasami potocznie nazywanych uszczelkami krawędziowymi), które z założenia nie służą do

zapobiegania wnikaniu wilgoci w decydujący sposób. Uszczelki krawędziowe w sposób trwały powinny utrzymywać wilgoć na zewnątrz i zapewniać

izolację elektryczną od otoczenia. Znaczną część badań można wykonać na poziomie materiału, ale biorąc pod uwagę to, że na różnych, licznych

powierzchniach zachodzą interakcje materiałów i powstają naprężenia mechaniczne, konieczne jest przeprowadzenie badań na minimodułach

lub kompletnych modułach. W tym celu dokument określa trzy rodzaje próbek do badań – materiały, minimoduły i pełnowymiarowe moduły.

W zamierzeniu szybka ocena i porównanie mogą być wykonane jedynie z użyciem materiałów, jednak powinny za tym iść bardziej rygorystyczne

testy z wykorzystaniem minimodułów, w których reprezentatywnie występują wszystkie stykające się ze sobą powierzchnie. I wreszcie, wyniki

badań pełnowymiarowych modułów PV są wykorzystywane do oceny rzeczywistego procesu montażu modułów umożliwiającego ewentualne

rozwiązanie nieprzewidzianych problemów.

Część 6-2: Przedstawia metody pomiaru: szybkości przenikania pary wodnej (ang. water vapor transmission rate – WVTR) w stanie ustalonym,

przepuszczalności (P), dyfuzyjności (D), rozpuszczalności (S) pary wodnej, a także czasu krytycznego zawilgocenia (T10, definiowanego jako czas

potrzebny do osiągnięcia 10 proc. WVTR w stanie ustalonym) dla materiałów polimerowych, takich jak: enkapsulanty, uszczelniacze krawędzi, folie

pokrycia przedniego i folie pokrycia tylnego. Pomiary te mogą być wykonane dla wybranych poziomów wilgotności i temperatury przyjętych

jako odpowiednie do oceny jakości tych materiałów zastosowanych w modułach PV. Pomiaru dokonuje się poprzez sprawdzenie krzywej WVTR

w stanie nieustalonym i dopasowanie jej do teoretycznego modelu Ficka. Niniejszy dokument najlepiej stosuje się do warstw jednolitych, a jeżeli

stosowany jest on do struktur wielowarstwowych, wówczas wartości D oraz S są jedynie wartościami pozornymi, ale wartości odpowiadające

stanowi ustalonemu nadal można zmierzyć.

Norma dotyczy pomiaru przenikania wody, ale może być stosowana również dla innych substancji przenikających, takich jak O2. W takim przypadku

można zastosować te same równania dyfuzji, procedury dopasowania i sposoby skalowania.

Uwaga: W celu zachowania spójności normy IEC 62788 jako całości numeracja Części 8-2 została zmieniona na 7-3.

82_655e_NP Cross-linking degree test method for Ethylene-Vinyl Acetate

applied in photovoltaic modules – Differential Scanning Calorimetry

(DSC) (status: NP)

82_655e_NP Badanie stopnia usieciowienia octanu etylenowo-

winylowego (EVA) stosowanego w modułach fotowoltaicznych –

różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC)

Propozycja nowego projektu TC 82/IEC mająca na celu implementację zaawansowanej techniki diagnostycznej do badania stopnia usieciowienia

polimeru EVA mającego zasadnicze znaczenie dla czasu życia modułów PV.

Szyby

IEC 62805‐1 Ed. 1:2017 Method for measuring photovoltaic (PV) glass

– Part 1: Measurement of total haze and spectral distribution of haze

(stability date 2024)

PN-EN 62805‐1:2018-3 Metoda pomiaru szyb fotowoltaicznych

(PV) – Część 2: Pomiar zamglenia całkowitego oraz jego rozkładu

widmowego

Norma IEC 62805-1 określa metodę pomiaru i obliczania zamglenia całkowitego oraz rozkładu widmowego zamglenia szkła stosowanego

w modułach PV. Dokument ten ma zastosowanie do szkła używanego w modułach PV, w tym szyb pokrytych warstwą przewodzącego

przezroczystego tlenku (TCO – ang. Transparent Conducting Oxide) oraz innych rodzajów szkła stosowanego w modułach PV.

IEC 62805‐2 Ed. 1:2017 Method for measuring photovoltaic (PV) glass –

Part 2: Measurement of transmittance and reflectance (stability date 2024)

PN-EN 62805‐2:2018-03 Metoda pomiaru fotowoltaicznych (PV)

szyb szklanych –– Część 2: Pomiar transmitancji i odbicia

Norma IEC 62805-2:2017 określa metody pomiaru transmitancji i odbicia dla szyb szklanych stosowanych w modułach PV oraz zawiera instrukcje

dotyczące sposobu obliczania efektywnej transmitancji i odbicia w obszarze hemisfery. Dokument ma zastosowanie do szyb używanych

w modułach PV, w tym do przezroczystego teksturowanego szkła, szyb z powłoką antyodbiciową (AR – ang. Antireflection), szyb pokrytych

powłoką przezroczystego przewodzącego tlenku (TCO) oraz innych rodzajów szyb używanych w modułach PV. Opisane metody badań mają na

celu dostarczenie powtarzalnych danych odpowiednich do porównywania wyników pomiędzy laboratoriami lub w różnym czasie przez to samo

laboratorium oraz do porównywania danych uzyskanych dla różnych szyb PV.

Puszka przyłączeniowa, diody bocznikujące

IEC 62979 Ed.1.0:2017 Photovoltaic modules (PV) – Bypass diode –

Thermal runaway test

PN-EN 62979:2018 Moduły fotowoltaiczne – Dioda bocznikująca –

Test na przebicie cieplne

IEC TS 62916:2017 Photovoltaic modules (PV) – Bypass diode

electrostatic discharge susceptibility testing

IEC TS 62916:2017 Badanie odporności diody bocznikującej (by-

pass) na rozładowanie elektrostatyczne

IEC

62790

Ed.

2:2020

PRV

Junction

boxes

for

photovoltaic

modules

–

Safety

requirements

and

tests

(stability date 2023)

IEC 62790 Ed. 1:2014 + AMD1 + AMD2 Puszki przyłączeniowe dla

modułów fotowoltaicznych – Wymagania bezpieczeństwa i badania

EN 50548:2014 + AMD 1:2013 +AMD 2:2014 Junction boxes for

photovoltaic modules

EN 50548:2014 + AMD 1:2013 + AMD 2:2014 Puszki połączeniowe

dla modułów fotowoltaicznych

Normy dotyczące puszki przyłączeniowej i diod bocznikujących (by-pass) modułów PV omówione zostały w Tabeli VI. Normy związane z badaniem

jakości i bezpieczeństwem modułów PV.

PNW 82-1715 Measurement and specification for silver pastes of

crystalline silicon solar cells

PNW 82-1715 Pomiar i specyfikacja dla past srebrowych

w krystalicznych krzemowych ogniwach słonecznych

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Propozycja nowego projektu TC 82/IEC o sygnaturze 82/1715/NP. Publikacja wersji PRVN spodziewana jest około czerwca 2022 roku.

Projekt ma na celu określenie procedur dotyczących metod pomiaru i specyfikacji past srebrowych, które są stosowane jako materiał elektrod w

ogniwach fotowoltaicznych z krzemu krystalicznego; typy ogniw obejmują (choć nie ograniczają się jedynie do tych): standardowe ogniwa typu

BSF (mono- i multi-), PERC, n-type PERT, n-type TOPCON i HIT (wymagana niska temperatura wypalania).

Zakres normy obejmuje wygląd, granulację, procentową zawartość ciał stałych i lepkość oraz podstawowe wymagania dotyczące etykiety

bezpieczeństwa, dokumentów SDS, COA, okresu trwałości, warunków przechowywania i transportu.

Norma wyczerpująco opisuje odpowiednie parametry do oceny i opisu jakości pasty.

Normy pomocne przy projektowaniu obudów urządzeń elektronicznych przeznaczonych do pracy na zewnątrz

IEC 61969-3 Ed. 3.0:2020 RLV Mechanical structures for electrical

and electronic equipment – Outdoor enclosures – Part: xx:

IEC 61969-1 Ed. 2.0:2020 – Part 1: Design guidelines

IEC 61969-2 Ed. 2.0:2011 – Part 2: Coordination dimensions

IEC 61969-3 Ed. 3.0:2020 RLV – Part 3: Environmental requirements,

tests and safety aspects

(stability date 2023 – all parts)

PN-EN 61969-xx:2012 Konstrukcje mechaniczne dla sprzętu

elektronicznego – Obudowy do urządzeń działających na zewnątrz –

Część xx:

Część 1: Wytyczne do projektowania

Część 2: Wymiary koordynacyjne

Część 3: Wymagania środowiskowe, badania i aspekty bezpieczeństwa

Norma IEC 61969 jest normą wieloczęściową, jednak z punktu widzenia produktów dla PV najistotniejsze znaczenie wydaje się mieć Część 3. Część

ta zawiera zestaw podstawowych wymagań środowiskowych i badań, a także aspektów bezpieczeństwa dotyczących obudów do zastosowań

na zewnętrz umieszczonych powyżej gruntu, które nie są chronione przed warunkami atmosferycznymi. Celem dokumentu jest określenie

minimalnego poziomu odporności na oddziaływania środowiska w celu spełnienia wymagań związanych z przechowywaniem, transportem oraz

końcową instalacją. Celem normy jest ustanowienie podstawowych kryteriów zgodności obudów zewnętrznych w kontekście oddziaływania

czynników środowiskowych.

IEC 60112:2003 Method for the determination of the proof and the

comparative tracking indices of solid insulating materials

PN-EN 60112:2003/A1:2010 Metoda wyznaczania wskaźników

porównawczych i odporności na prądy pełzające materiałów

elektroizolacyjnych stałych

UL 746C Ed. 7:2018 Polymeric materials – use in electrical equipment

evaluations

UL 746C Ed. 7:2018 Materiały polimerowe – Zastosowanie do oceny

sprzętu elektrycznego

IEC 60529 Ed. 2.1:2001 + AMD 2:2013/ COR 1:2019 CSV Degrees of

protection provided by enclosures (IP Code)

PN-EN 60529:2003 Stopnie ochrony zapewniane przez obudowy

(kod IP)

W normie podano system klasyfikacji wskazującej, przy pomocy liter i cyfr, stopień zapewnianej przez obudowę ochrony przed wpadnięciem

obcych ciał stałych i wody oraz przed bezpośrednim dotykiem do części czynnych sprzętu elektrycznego. Norma wymienia także rodzaje badań

w celu wykazania indywidualnego stopnia ochrony obudowy. Norma określa stopnie ochrony zapewniane przez obudowę urządzeń elektrycznych

o napięciu znamionowym nie większym niż 72,5 kV.

Zasadnicze cele normy:

1. Definicje stopni ochrony zapewnianej przez obudowy sprzętu elektrycznego w odniesieniu do:

- ochrony osób przed dostępem do części niebezpiecznych wewnątrz obudowy,

- ochrony urządzeń wewnątrz obudowy przed przedostawaniem się ciał obcych w stanie stałym,

- ochrony urządzeń wewnątrz obudowy przed szkodliwymi skutkami przedostania się wody.

2. Oznaczenia wymienionych wyżej stopni ochrony.

3. Wymagania względem każdego oznaczenia.

4. Badania, które należy przeprowadzić w celu sprawdzenia, czy obudowa spełnia wymagania normy.

Poszczególne komitety techniczne IEC są odpowiedzialne za podejmowanie decyzji o zakresie i sposobie stosowania klasyfikacji w swoich normach

oraz za definiowanie obudów w odniesieniu do swoich urządzeń. Zaleca się jednak, aby dla danej klasyfikacji badania nie różniły się od tych

określonych w niniejszej normie. W razie potrzeby w odpowiedniej normie mogą być zawarte wymagania uzupełniające dotyczące określonego

wyrobu. Przewodnik dotyczący szczegółów, które należy określić w odpowiednich normach wyrobu, znajduje się w Załączniku B normy.

Norma dotyczy wyłącznie obudów, które pod wszelkimi innymi względami są odpowiednie do ich zamierzonego zastosowania określonego

w odpowiedniej normie dotyczącej produktu i które z punktu widzenia materiałów i wykonania zapewniają utrzymanie deklarowanych stopni

ochrony w normalnych warunkach użytkowania.

Norma ma zastosowanie także do pustych obudów, pod warunkiem że spełnione są ogólne wymagania dotyczące badań oraz że wybrany stopień

ochrony jest odpowiedni dla typu urządzenia, które ma być chronione. Określa środki mające na celu ochronę zarówno obudowy, jak i urządzeń

umieszczonych wewnątrz, przed wpływami zewnętrznymi lub warunkami takimi jak:

- uderzenia mechaniczne,

- korozja,

- działanie rozpuszczalników o działaniu korozyjnym (np. płynów do cięcia),

- grzyby,

- robactwo,

- promieniowanie słoneczne,

- oblodzenie,

- wilgoć (np. wytwarzana przez kondensację),

- atmosfery wybuchowe,

oraz ochronę przed kontaktem z niebezpiecznymi częściami ruchomymi znajdującymi się na zewnątrz obudowy (np. wentylatory), które są istotne

dla spełnienia odpowiedniej normy przez produkt.

Uwaga: Osłony zewnętrzne w stosunku do obudowy i nieprzymocowane do niej oraz rozmaite przeszkody, które zostały przewidziane wyłącznie

dla bezpieczeństwa personelu, nie są uważane za część obudowy i nie są objęte niniejszą normą.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela IX. Nanotechnologia w fotowoltaice – wybrane normy z zakresu NePV (ang. Nano-enabled photovoltaics)

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC TS 62876-2-1 Ed. 1:2018 Nanotechnology – Reliability assessment

– Part 2-1: Nano-enabled photovoltaic devices – Stability test (stability

date 2020)

IEC TS 62876-2-1 Ed. 1:2018 Nanotechnologia – Ocena niezawodności

– Część 2-1: Elementy fotowoltaiczne – Badanie stabilności

Norma IEC TS 62876-2-1:2018 określa ogólny program badań stabilności mający na celu weryfikację stabilności działania elementów fotowoltaicznych

wytwarzanych z wykorzystaniem nanotechnolgii (NePV). Opisany program badań określa znormalizowane warunki degradacji, metodykę i ocenę

danych dla określonej technologii. Wyniki badań służą zdefiniowaniu stabilności struktur w znormalizowanych warunkach degradacji w celu

ilościowej oceny stabilności nowej technologii. Procedury nakreślone w dokumencie zostały zaprojektowane dla NePV, ale mogą być poszerzone

tak, by mogły służyć jako wytyczne do badania także innych technologii fotowoltaicznych.

Badania opisane w dokumencie zostały wybierane z myślą o zastosowaniach w warunkach zewnętrznych i jako takie przedstawiają izolowane

czynniki, na które urządzenia będą narażone w środowisku naturalnym. Urządzenia pracujące w warunkach wewnętrznych poddane są znacznie

mniejszym narażeniom, przez co nie wszystkie testy będą miały zastosowanie. Mimo to sugerowane badania dają możliwość śledzenia postępów

i mogą dostarczyć cennych danych w zakresie stabilności przy opracowywaniu nowej technologii.

PROFESJONALNE SYSTEMY DO POMIARÓW OGNIW

I MODUŁÓW FOTOWOLTAICZNYCH

PN-EN 60904-1 PN-EN 60904-3 PN-EN 60904-7 PN-EN 60904-9 IEC 61853

• Krystaliczne ogniwa krzemowe każdego rozmiaru i typu

• Ogniwa cienkowarstwowe III-ej generacji - organiczne,

DSSC i perowskitowe

• Ogniwa wielozłączowe

• Możliwość sortowania,

zaawansowana analiza wyników pomiaru

• Urządzenia do pomiaru modułów fotowoltaicznych

dowolnego typu i wielkości

• Systemy do długotrwałego testowania modułów PV

w warunkach naturalnych

www.pvmeasurement.com | tel. +48 602 619 977 | info@pvmeasurement.com

Nanotechnologia w fotowoltaice

W zakresie nanotechnologii i tzw. nanoprodukcji

pojawia się w ostatnich latach, z oczywistych wzglę-

dów, bardzo wiele, zazwyczaj wieloczęściowych,

dokumentów normatywnych. Są to takie dokumenty

jak: IEC TS 62607, IEC TS 62876, IEC 63286 ISO

TS 21356, ISO TS 22292, ISO TS 23302 oraz ISO

TS 80004, z których najobszerniejszym projektem

jest wieloczęściowy dokument IEC TS 62607-xx-

x. Duża część wymienionych projektów jest jeszcze

ciągle w fazie opracowywania. W niniejszym opra-

cowaniu, w Tabeli IX przedstawiono jedynie kilka

wybranych dokumentów odnoszących się do szeroko

pojętej nanotechnologii związanej z wytwarzaniem

ogniw fotowoltaicznych tzw. III generacji, takich jak

organiczne ogniwa PV (OPV – ang. organic photovol-

taic cells), barwnikowe ogniwa słoneczne (DSSC –

ang. dye-sensitized solar cell) lub ogniwa perowskitowe

(PSC – ang. perovskite solar cell), w tym również tych

uwzględniających zastosowanie struktur grafeno-

wych. Technologie te określone zostały akronimem

NePV (ang. Nano-enabled photovoltaics). Opracowy-

waniem norm z zakresu NePV zajmuje się Komitet

Techniczny 113 IEC (TC113/IEC).

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela X. Systemy CPV – normy kwalifikujące moduły, komponenty i systemy

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 62108 Ed.2:2016 PRV Concentrator photovoltaic (CPV) modules

and assemblies – Design qualification and type approval (stability date

2020)

IEC 62108 Moduły fotowoltaiczne oraz systemy z koncentratorami

światła (CPV) – Kwalifikacja konstrukcji i zatwierdzenie typu

Norma określa minimalne wymagania dotyczące kwalifikacji projektowej i zatwierdzenia typu modułów i zespołów fotowoltaicznych dla

koncentratorów (CPV), nadających się do długotrwałej eksploatacji w ogólnych warunkach klimatycznych na otwartej przestrzeni, zgodnie

z definicją zawartą w normie IEC 60721-2-1. Kolejność badań jest częściowo oparta na sekwencji określonej w normie IEC 61215-1. Celem omawianej

normy jest określenie właściwości elektrycznych, mechanicznych i cieplnych modułów i zespołów CPV oraz wykazanie, że są one odporne na

długotrwałe działanie w klimatach określonych w zakresie normy. Dokument nie obejmuje:

- badań odporności na cykliczne zmiany temperatury połączonych z badaniem odporności na wilgotne ciepło,

- badań odporności ekspozycji na promieniowanie UV.

IEC 62688 Ed. 1:2017 Concentrator photovoltaic (CPV) modules

and assemblies – Safety qualification

PN-EN IEC 62688:2018 Moduły i podzespoły do koncentratorów

fotowoltaicznych (CPV) – Ocena bezpieczeństwa

Norma określa podstawowe wymagania dotyczące konstrukcji oraz badań modułów i osprzętu koncentratorów fotowoltaicznych (CPV) w celu

zapewnienia bezpieczeństwa w trakcie ich użytkowania, zarówno od strony elektrycznej, jak i mechanicznej, w ciągu całego spodziewanego

okresu ich eksploatacji. Określono właściwe procedury mające na celu zabezpieczenie przed porażeniem prądem elektrycznym, ryzykiem pożaru,

zranieniem w efekcie narażeń mechanicznych bądź środowiskowych itp.

Dokument ma na celu zdefiniowanie podstawowych wymagań względem różnych grup zastosowań modułów oraz osprzętu koncentratorów

fotowoltaicznych, ale nie można przyjąć, że obejmuje on wszelkie przepisy krajowe bądź regionalne. Został opracowany w taki sposób, że opisana

w nim sekwencja testów może zostać połączona z testami zawartymi w IEC 62108 tak, że jeden zestaw próbek może zostać wykorzystany zarówno

w celu określenia parametrów związanych z bezpieczeństwem, jak i parametrów jakościowych modułu i osprzętu CPV.

Moduły CPV, które zostały skonstruowane jako moduły płaskie i są przewidziane do pracy przy współczynniku geometrycznym koncentracji światła

3 x i mniejszym, podlegają ocenie stosownie do wymagań norm IEC 61730-1 i IEC 61730.

Działanie badanych elementów ma być ocenione przed przeprowadzeniem testów wytrzymałościowych i po ich zakończeniu. Ponieważ metody

oceny sprawności elementów NePV nie są obecnie finalnie ustalone, w dokumencie dodano uwagi dotyczące pomiarów sprawności. Uwagi te

dotyczą w szczególności elementów o długim czasie reakcji na zmianę polaryzacji lub nietypowej odpowiedzi widmowej, np. w przypadku ogniw

tandemowych.

Zakres normy nie obejmuje modułów fotowoltaicznych, czyli produktu końcowego. Ma on jedynie na celu badanie i ocenę technologii.

Norma IEC TS 62876-2-1 powołuje się m.in. na normy dotyczące badań środowiskowych, takie jak Części 2-2 i 2-78 wieloczęściowej normy IEC 60068

Environmental testing, a także nieprzywoływane w niniejszym opracowaniu normy, takie jak: ISO 4892-1, Plastics – Methods of exposure to laboratory

light sources – Part 1: General guidance oraz Part 2: Xenonarc lamps; ISO 9370, Plastics – Instrumental determination of radiant exposure in weathering

tests – General guidance and basic test method, bądź też ISO 877-1 Plastics – Methods of exposure to solar radiation – Part 1: General guidance.

IEC TS 62876-3-1 Ed. 1 Nanomanufacturing – Reliability assessment –

Part 3-1: Graphene – Stability test: Temperature and humidity

IEC TS 62607-7-1 Nanomanufacturing – Key control characteristics –

Part 7-1: Nano-enabled photovoltaics measurement of the electrical

performance and spectral response of tandem cells

IEC TS 62607-7-2 Ed.1 Nanomanufacturing – Key control

characteristics – Part 7-2: Nano-enabled photovoltaics – Device

evaluation method for indoor light

IEC TS 62876-3-1 ED1 Nanoprodukcja – Ocena wiarygodności – Część

3-1: Grafen – Badanie stabilności: Temperatura i wilgotność

IEC TS 62607-7-1 Nanoprodukcja – Kluczowe właściwości kontrolne –

Część 7-1: Pomiary fotowoltaiczne mocy elektrycznej i reakcji widmowej

ogniw tandemowych z wykorzystaniem nanotechnologii (TC113)

IEC TS 62607-7-2 ED1 Nanoprodukcja – Kluczowe właściwości

kontrolne – Część 7-2: Nanofotowoltaika – Metoda oceny urządzeń do

oświetlenia wnętrz (plan. publik. kwiecień 2021)

Wymienione wyżej dokumenty są w fazie opracowywania (prace prowadzi TC 113/IEC). Ich publikacja przewidziana jest na 2021 rok.

IEC TR 63228 Ed. 1.0:2019 Measurement protocols for photovoltaic

devices based on organic, dye-sensitized or perovskite materials

(stability date 2021)

IEC TR 63228 Ed. 1.0:2019 Protokoły z pomiaru elementów

fotowoltaicznych wykonanych w oparciu o materiały organiczne,

barwnikowe bądź perowskitowe

Dokument został omówiony w Tabeli V. Pomiary ogniw, modułów (…).

Systemy z układami optycznymi koncentrującymi

promieniowanie słoneczne (CPV) oraz elementy

takich systemów

Ze względu na stosowane w nich optyczne

układy koncentrujące promieniowanie słoneczne,

systemy CPV są interesujące głównie w kontek-

ście rejonów geograficznych charakteryzujących

się dużą liczbą dni słonecznych (czystego nieba),

tj. z przewagą promieniowania bezpośredniego,

jakie może być efektywnie skupione przez system

optyczny. W Europie takie warunki można znaleźć

jedynie w jej południowych rejonach, natomiast

w Polsce, gdzie przeważa promieniowanie rozpro-

szone, nie ma warunków do szersze adaptacji sys-

temów CPV. W Tabeli X zebrano normy związane

z elementami systemów PV, w tym urządzeń śledzą-

cych położenie słońca (tzw. trakerów), niezbędnych

do ich działania.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 62670-1 Ed. 1:2013 Concentrator photovoltaic (CPV) – performance

testing – Part 1: Performance measurements and power rating –

Irradiance and temperature (stability date 2020)

IEC 62670-2 Ed. 1:2015 Concentrator photovoltaic (CPV) – performance

testing – Part 2: Energy rating by measurement

(stability date 2020)

IEC 62670-3 Ed. 1:2017 Concentrator photovoltaic (CPV) – Performance

testing – Part 3: Performance measurements and power rating (stability

date 2020)

IEC 62670-1 Ed. 1 Koncentratory fotowoltaiczne (CPV) – Badanie

wydajności – Część 1: Pomiar parametrów i mocy znamionowej –

natężenie promieniowania i temperatury

IEC 62670-2 Ed. 1 Koncentratory fotowoltaiczne (CPV) – Badanie

wydajności – Część 2: Pomiar energii znamionowej

IEC 62670-3 Ed. 1 Koncentratory fotowoltaiczne (CPV) – Badanie

wydajności – Część 3: Pomiar wydajności i mocy znamionowej

Część 1: Określa standardowe warunki oceny mocy wytwarzanej przez systemy CPV i ich podzespoły fotowoltaiczne. Celem jest zdefiniowanie

spójnego zestawu warunków tak, aby wartości znamionowe mocy podane na kartach katalogowych i tabliczkach znamionowych miały

unormowaną podstawę. Określone zostały dwa zestawy warunków: a) warunki pracy, oraz b) warunki badania.

Część 2: Określa minimalne wymagania dotyczące wyznaczania mocy wyjściowej i współczynnika wydajności PR (ang. Performance Ratio) dla

modułów, paneli, zespołów modułów PV oraz systemu CPV przy zastosowaniu opartej na pomiarach metody on-sun. Norma ma na celu określenie

metod badawczych, znormalizowanie pomiaru energii wymienionych elementów CPV oraz określenie minimum informacji potrzebnych do

sporządzenia raportu z badań.

Część 3: Określa procedury pomiarowe i oprzyrządowanie potrzebne do wyznaczania wydajności systemu CPV, w tym mocy znamionowej, w jego

standardowych warunkach pracy CSOC (ang. Concentrator Standard Operating Conditions), zdefiniowanych w Części 1.

IEC TS 62789:2014 Ed. 1 Photovoltaic concentrator cell documentation

IEC TS 62789:2014 Ed. 1 Wymagana dokumentacja ogniwa

fotowoltaicznego przeznaczonego do zastosowania w systemie

koncentratora światła

Norma (specyfikacja techniczna) zawiera wytyczne dotyczące parametrów, które należy określić dla ogniw PV (zarówno jedno-, jak i wielozłączowych)

przeznaczonych do pracy w systemach CPV, a także obejmuje zalecenia i odniesienia dotyczące technik pomiarowych. Norma nie podejmuje próby

określenia kryteriów badania w kategoriach dobry/zły. Celem jest jedynie określenie wydajności i właściwości fizycznych ogniw w systemach CPV.

Specyfikacja ta może być również wykorzystywana do opisywania zespołów ogniw i innych absorberów.

IEC 62787 Ed. 1.0 Concentrator photovoltaic (CPV) solar cells and cell-

on-carrier (COC) assemblies – Reliability qualification

EN IEC 62787:2019 Ogniwa słoneczne oraz podzespoły ogniw

mocowanych na podłożach nośnych (COC) dla koncentratorów

fotowoltaicznych (CPV) – kwalifikacja niezawodności

Dokument określa minimalne wymagania w zakresie kwalifikacji zespołów ogniw fotowoltaicznych oraz zespołów ogniw na podłożach nośnych

(CoC – ang. cell-on-carrier) dla koncentratorów światła (CPV) przeznaczonych do montażu w odbiornikach CPV, modułach i systemach.

Przedmiotem omawianej normy kwalifikującej jest wyznaczenie właściwości: optoelektronicznych, mechanicznych, cieplnych oraz przetwarzania

charakterystyk ogniw typu CPV oraz ogniw na podłożach nośnych CoC w celu wykazania, że potrafią one wytrzymać procesy montażu oraz warunki

środowiskowe, w których stosowane są systemy CPV. Badania kwalifikujące zawarte w niniejszej normie są zaprojektowane tak, by wykazać, że

ogniwa typu CPV oraz ogniwa na podłożach nośnych są odpowiednie dla typowych procesów montażu oraz, jeżeli montaż jest właściwy, mogą

sprostać wymaganiom IEC 62108.

Norma na etapie wersji roboczej CDV, planowana publikacja w lutym 2021 roku.

IEC 62925 Ed. 1:2017 Concentrator photovoltaic (CPV) modules –

Thermal cycling test to differentiate increased thermal fatigue durability

IEC 62925:2016 Moduły CPV – Test cyklicznych zmian temperatury

mający na celu wykazanie ich zwiększonej odporności na obciążenia

cieplne

Norma definiuje sekwencję badań, która pozwala na szybkie wykrycie awarii modułu CPV wynikających z wieloletniej ekspozycji na cykliczne zmiany

temperatury. Dokument został opracowany specjalnie w celu odniesienia się do uszkodzeń zmęczeniowych układu ogniw w systemie HCPV (ang.

High Concentration PV), jednak w pewnym stopniu dotyczy on również wszystkich mechanizmów uszkodzeń związanych ze zmęczeniem cieplnym

podzespołów poddanych badaniu.

IEC TS 62989 Ed. 1.0:2018 Primary optics for concentrator photovoltaic

systems (2015 NP)

IEC TS 62989 Ed. 1.0 Podstawowe elementy optyczne systemów

koncentratorów fotowoltaicznych

Norma obejmuje podstawowe właściwości podstawowych elementów optycznych (soczewek i zwierciadeł) oraz pakietów soczewek lub

zwierciadeł dla systemów CPV, w tym: parametry optyczne, geometrię mechaniczną, wytrzymałość mechaniczną, materiały i morfologię

powierzchni. Dokument określa podstawowe cechy charakterystyczne, odpowiadające im wielkości mieszczące się w zakresie zainteresowania

oraz podaje metodę pomiaru każdej z tych wielkości.

Tabela XI. Systemy PV: projektowanie oraz instalacja – ważniejsze normy

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 62124 Ed. 1.0:2004 Photovoltaic (PV) stand alone systems –

Design verification (stability date 2020)

PN-EN 62124:2005 Systemy fotowoltaiczne (PV) wolnostojące –

Weryfikacja projektu

Służy weryfikacji samego projektu autonomicznego systemu PV i ocenie jego wydajności, który polega na sprawdzeniu funkcjonalności,

autonomii i zdolności do regeneracji po okresach niskiego stanu naładowania akumulatora, a tym samym daje gwarancję, że system nie zawiedzie

przedwcześnie. Warunki testowe określone są dla większości stref klimatycznych, dla których układy tego typu są projektowane.

Projektowanie systemów PV, zasady

ich instalowania, struktury wsporcze

W Tabeli XI zebrano normy, w których okre-

ślone zostały podstawowe zasady niezbędne

przy projektowaniu systemów PV (zarówno

autonomicznych, jak i podłączonych do sieci ener-

getycznej) oraz ich bezpiecznego instalowania.

Dodano też krótką charakterystykę normy wie-

loczęściowej PN-EN 62305 określającej zasady

ochrony odgromowej.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 62548 Ed. 1:2016 Photovoltaic (PV) arrays – Design requirements

(stability date 2020)

IEC 62548:2016 Panele fotowoltaiczne (PV) – Wymagania projektowe

Norma określa wymagania projektowe względem systemów PV, w tym dotyczące: okablowania od strony DC, elektrycznych elementów

zabezpieczających, wyłączników i elementów uziemiających. Norma nie obejmuje akumulatorów, falowników i obciążenia. Wyjątek stanowią

falowników, ale jedynie te zabezpieczające system PV od strony DC. Dokument odnosi się głównie do projektowych wymogów bezpieczeństwa,

wynikających ze szczególnych właściwości systemów fotowoltaicznych, takich jak możliwość powstawania i utrzymywana się łuków elektrycznych

przy prądach nieprzekraczających normalnych wartości roboczych. Wymagania instalacyjne są również w decydującym stopniu zależne

od zgodności z odpowiednimi normami serii IEC 60364.

Norma nie obejmuje systemów PV o mocy mniejszej niż 100 W i napięciu niższym niż 35 V prądu stałego w STC.

Dokument nie obejmuje paneli PV w systemach podłączonych do sieci energetycznej średniego lub wysokiego napięcia. Zmiany i dodatkowe

wymagania dla dużych elektrowni PV z ograniczonym dostępem dla personelu uwzględnione zostały w normie IEC TS 62738.

Dodatkowe wymagania mogą być potrzebne w przypadku bardziej wyspecjalizowanych instalacji, np. systemów z koncentratorami światła (CPV),

systemów nadążnych lub BIPV.

Norma zawiera również dodatkowe wymagania dotyczące ochrony paneli PV, gdy są one bezpośrednio połączone z akumulatorami po stronie DC.

Należy mieć świadomość, że w przypadku systemów PV podłączonych do sieci elektroenergetycznej wymogi bezpieczeństwa zawarte

w omawianym dokumencie w znacznym stopniu zależą od falowników PV, które powinny spełniać wymagania norm IEC 62109-1 i IEC 62109-2.

Drugie, istotnie uaktualnione wydanie normy ma się pojawić w sierpniu 2021 roku.

IEC TS 62738 Ed. 1:2018 Ground-mounted photovoltaic power plants

– Design guidelines and recommendations (stability date 2020)

IEC 62738 Fotowoltaiczne systemy mocy montowane na gruncie –

wytyczne i rekomendacje projektowe

Dokument posiada charakter specyfikacji technicznej i określa ogólne wytyczne i zalecenia dotyczące projektowania oraz instalowania dużych

systemów PV posadowionych na gruncie, podłączonych do sieci energetycznej średniego i wysokiego napięcia (tzw. utility scale plants). Określone

zostały kryteria bezpieczeństwa oraz sposób jego monitorowania, związane z dostępem do instalacji osób nieuprawnionych. Ujęte w dokumencie

aspekty techniczne dotyczące instalacji, takie jak: konfiguracja generatora PV, dobór i prowadzenie przewodów, strategia zabezpieczeń

nadprądowych oraz połączeń wyrównawczych prowadzonych na dużej powierzchni, dobór oprzyrządowania elektrycznego itp., dotyczą

systemów PV zasadniczo znacznie większych od systemów określanych jako mikroinstalacje. Dokument wyraźnie podkreśla różnice dotyczące

wymagań związanych z bezpieczeństwem projektowym dużych systemów PV w stosunku do wymagań projektowych względem mikroinstalacji

PV niemających charakteru elektrowni PV.

IEC 62817 Ed. 1:2014 + AM1 Ed. 1:2017 Photovoltaic systems –

Design qualification of solar trackers

PN-EN 62817:2015 + A1:2018 Systemy fotowoltaiczne – kwalifikacja

konstrukcji urządzeń śledzących położenie słońca

Norma stanowi podstawę kwalifikacji projektowej systemów PV stosujących urządzenia śledzące położenie słońca, tzw. trakery (ang. trackers).

Określa procedury testowe zarówno kluczowych komponentów, jak i kompletnego systemu śledzącego. W niektórych przypadkach procedury

testowe opisują metody pomiaru lub obliczania parametrów, które należy podać w specyfikacji technicznej urządzeń śledzących. Norma

gwarantuje użytkownikowi danego urządzenia śledzącego, że parametry podane w specyfikacji zostały zmierzone zgodnie ze spójnymi i przyjętymi

procedurami branżowymi.

Badania, których wynik jest oparty na kryterium dobry/zły, zostały opracowywane w celu oddzielenia projektów urządzeń śledzących, które mogą

wykazywać wczesne awarie, od projektów wykonanych poprawnie i nadających się do użytku zgodnie z zaleceniami producenta.

Norma IEC 62817 zasadniczo nie odnosi się do aspektów związanych z bezpieczeństwem.

IEC TS 62727 Ed. 1 Photovoltaic systems – Specification for

solar trackers

IEC TS 62727 Systemy fotowoltaiczne – specyfikacja techniczna

urządzeń śledzących położenie słońca

Norma zawiera wytyczne dotyczące parametrów, które należy określić dla urządzeń śledzących położenie słońca, tzw. trakerów, przeznaczonych

do użytku w systemach PV, a także zalecenia dotyczące technik pomiarowych. Dokument ma na celu określenie właściwości użytkowych urządzeń

śledzących oraz opis metod obliczania i/lub pomiaru parametrów krytycznych. Specyfikacja zawiera definicje i parametry urządzeń śledzących

wspólne dla całej branży.

IEC

63104

Ed.

Solar

trackers

–

Safety

requirements

(draft)

IEC 63104 Urządzenia śledzące położenie słońca – Wymagania

dotyczące bezpieczeństwa

Dokument w fazie roboczej o sygnaturze IEC 82/1427/CD:2018. Publikacja planowana jest na marzec 2021 roku.

Dostępna jest wersja niemiecka normy DIN EN IEC 63104:2019-02.

Dokument zawiera definicje i opisy wymogów bezpieczeństwa dotyczących projektowania urządzeń nadążnych za słońcem przeznaczonych

do systemów PV lub innych zastosowań wykorzystujących energię słoneczną. Celem jest zapewnienie bezpiecznej eksploatacji takiego systemu

poprzez zapobieżenie obrażeniom osób i stratom materialnym podczas jego instalacji, rozruchu i konserwacji. Zagadnienia bezpieczeństwa

omówione w projekcie normy obejmują zagrożenia: elektryczne, pożarowe, mechaniczne i inne występujące podczas eksploatacji systemu

śledzącego. Projekt przewiduje możliwe czynniki wpływające na bezpieczeństwo urządzeń śledzących ruch słońca oraz określa minimalne

wymagania projektowe z tym związane. Czynniki ryzyka obejmują: warunki środowiskowe, pogorszenie funkcjonalności, nieoczekiwane warunki

elektryczne, awarie komunikacyjne i programowe, dostęp do części aktywnych i ruchomych, efekty cieplne, sytuację montażową na miejscu,

wytrzymałość mechaniczną itd.

IEC 60364-712 Ed. 2:2017 Low voltage electrical installations –

Part 7-712: Requirements for special installations or locations – Solar

photovoltaic (PV) power supply systems (stability date 2020)

PN-HD 60364-7-712:2016 Instalacje elektryczne niskiego napięcia –

Część 7-712: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji

– Fotowoltaiczne (PV) układy zasilania

Więcej informacji w Tabeli XVII. Wybrane części normy PN-HD 50364.

UL 2703:2015 Mounting systems, mounting devices, clamping/

retention devices, and ground lugs devices for use with flat-plate

photovoltaic modules and panels

UL 2703 Systemy wsporcze, urządzenia mocujące, urządzenia

mocujące i zabezpieczające oraz uchwyty uziemienia przeznaczone do

mocowania płaskich modułów oraz paneli fotowoltaicznych

Norma, która nie odnosi się jedynie do wymagań dotyczących samej konstrukcji nośnej systemu, ale obejmuje także wymagania związane

z połączeniami i uziemieniem w celu zapewnienia ciągłości elektrycznej oraz ochrony przed ryzykiem porażenia elektrycznego. Norma UL 2703

wykorzystywana jest ponadto w celu określenia klasyfikacji pożarowej systemów PV montowanych na dachach (często będących szczególnym

połączeniem modułów i systemu montażowego) w kontekście przepisów budowlanych.

Uwaga: Ważne! Konstrukcja zweryfikowana pod względem bezpieczeństwa przeciwpożarowego na zgodność z wymaganiami UL 2703 oraz

według zaleceń producenta zawartych w instrukcji instalowania modułów PV daje gwarancję bezpieczeństwa przeciwpożarowego dachu oraz

zapewnia odporność na zagrożenie pożarem całej instalacji.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

TÜV PfG 1794 Mounting systems

TÜV PfG 1794 Systemy wsporcze

Norma TÜV Rheinland 2PfG 1794/10.2010 określa procedury takie jak:

- przegląd dokumentacji (instrukcje montażu, opis systemu itp.),

- sprawdzenie rysunków technicznych wszystkich podzespołów,

- sprawdzenie obliczeń statycznych, łącznie z weryfikacją stabilności konstrukcji,

- ocena dodatkowych badań i dołączonych certyfikatów,

- kontrola odporności na korozję,

- kontrola producenta.

PNW TS 82-1740 Evaluation of photovoltaic (PV) module to mounting

structure interface (NP, publikacja ~2022)

PNW TS 82-1740 Określenie sposobu zamocowania modułu

fotowoltaicznego (PV) do struktury wsporczej

CEN/TR 16999:2016 Solar energy systems for roofs – Requirements for

structural connections to solar panels (Technical Report)

CEN/TR 16999 Systemy solarne przeznaczone do instalacji na

dachach – Wymagania dotyczące połączeń konstrukcyjnych z panelami

słonecznymi (raport techniczny)

Dokument o statusie raportu technicznego CEN. Dostarcza wytycznych określających zasady i wymagania związane z projektowaniem

konstrukcji zapewniających bezpieczeństwo oraz możliwość serwisowania połączeń pomiędzy kolektorami słonecznymi (zarówno cieplnymi, jak

i fotowoltaicznymi) montowanymi na płaskich bądź skośnych dachach.

Dokument nie obejmuje wymagań związanych z:

odpornością na warunki pogodowe samego dachu, modułów oraz połączeń,

charakterystyką cieplną i elektryczną modułów słonecznych,

ze środkami zapobiegającymi zagrożeniu pożarowemu instalacji.

IEC 62305:2020 SER Protection against lightning – Part x:

IEC 62305-1 Ed. 2.0:2010 – Part 1: General principles

IEC 62305-2 Ed. 2.0:2010 – Part 2: Risk management

IEC 62305-3 Ed. 2.0:2010 – Part 3: Physical damage to structures

and life hazard

IEC 62305-4 Ed. 2.0:2010 – Part 4: Electrical and electronic systems

within structures

(stability 2022 – all parts)

PN– EN 62305-1:2011/Ap2:2018-03 Ochrona odgromowa –Część 1:

Zasady ogólne

PN– EN 62305-2:2012/Ap2:2019-02 Ochrona odgromowa – Część

2: Zarządzanie ryzykiem

PN–

62305-3:2011

Ochrona

odgromowa

–

Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia

PN– EN 62305-4:2011/Ap2:2018-03 Ochrona odgromowa – Część

4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach

Normy PN-EN 62305 (części 1–4) stanowią normy ogólne ochrony odgromowej i określają wymagania ogólne, które należy spełnić w celu ochrony

obiektu budowlanego, w tym wszelkich obecnych tam instalacji i wyposażenia, przed wyładowaniami atmosferycznymi.

Część 1: Określa wymagania ogólne, które należy spełnić w celu ochrony obiektu budowlanego zawierającego instalacje i wyposażenie, jak również

znajdujące się w obiekcie osoby z obsługi przed udarem piorunowym. Z zakresu normy wyłączone są: systemy kolejowe, pojazdy, statki, instalacje

przybrzeżne, wysokociśnieniowe rurociągi, linie energetyczne i telekomunikacyjne, które nie są dołączone do obiektu budowlanego.

Część 2: Dotyczy oceny ryzyka wywoływanego w obiektach budowlanych lub w instalacjach przez doziemne wyładowania piorunowe. Zakres

obejmuje procedurę przeznaczoną do obliczania takiego ryzyka pozwalającą dobrać właściwe środki ochrony, by zredukować to ryzyko do

poziomu nieprzekraczającego dopuszczalnej granicy.

Część 3: Określa wymagania dotyczące ochrony obiektów budowlanych przed fizycznymi uszkodzeniami za pomocą urządzeń piorunochronnych

(LPS – ang. lightning protection system) i istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i krokowymi w pobliżu LPS. Norma ma zastosowanie

do: a) projektowania, instalowania, sprawdzania i eksploatacji LPS w obiektach budowlanych bez ograniczenia ich wysokości; b) montażu środków

do ochrony istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i krokowymi.

Część 4: Zawiera informacje dotyczące projektowania, instalacji, kontroli, konserwacji i badania urządzeń ochronnych LEMP (ang. Lightning

Electromagnetic Pulse – piorunowy impuls elektromagnetyczny) systemu LPMS (ang. lightning protection measures system), dotyczących urządzeń

elektrycznych i elektronicznych w obiektach budowlanych, zdolnych do obniżenia ryzyka ciągłych uszkodzeń spowodowanych piorunowym

udarem elektromagnetycznym. Nie dotyczy ochrony przed wpływem udaru elektromagnetycznego, który mógłby spowodować niepoprawne

działanie systemu elektronicznego. Informacje podane w Załączniku A normy mogą jednak być pomocne w ocenie takich zakłóceń. Środki ochrony

przed wpływem elektromagnetycznym są podane w normach IEC 60364-4-44 oraz IEC 61000. Podano zalecenia dotyczące współpracy między

projektantem urządzenia elektrycznego i elektronicznego oraz projektantem instalacji ochronnej w celu osiągnięcia optymalnej ochrony. Norma

nie dotyczy szczegółowego projektowania urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

IEC 61194 Ed 1.0:1991 Characteristic parameters of stand-alone

photovoltaic (PV) systems (withdrawn)

PN-EN 61194:2002 Parametry charakterystyczne autonomicznych

systemów fotowoltaicznych (PV)

Dokument określa główne parametry elektryczne, mechaniczne i środowiskowe istotne dla opisu i analizy działania autonomicznych (ang. off-grid)

systemów PV.

Uwaga: Omawiana publikacja została częściowo zastąpiona przez normę IEC TS 61836:2007.

IEC TS 63019 Ed. 1.0:2019 Photovoltaic power systems (PVPS) –

Information model for availability (stability date 2020)

IEC TS 63019 Ed. 1.0 Systemy fotowoltaiczne wytwarzania energii

(PVPS) – Wzór informacyjny dostępności

Norma zapewnia ramy, na podstawie których można wyprowadzać i raportować wskaźniki dostępności fotowoltaicznego systemu wytwarzania

energii – PVPS (ang. photovoltaic power systems). Opisuje ona, w jaki sposób dane są kategoryzowane, i definiuje ogólne kategorie informacji,

do których można przypisać czas pracy PVPS, biorąc pod uwagę warunki wewnętrzne i zewnętrzne, biorąc pod uwagę wartości chwilowe, stan

systemu oraz określenie następujących elementów:

- kategorie informacji ogólnych dla PVPS, uwzględniające dostępność i produkcję energii,

- priorytet kategorii informacji w celu rozróżnienia między równoległymi kategoriami,

- moment wejścia i wyjścia każdej z kategorii informacji w celu przypisania oznaczenia czasu.

System PVPS obejmuje: wszystkie moduły PV, falowniki, wszystkie odbiorniki prądu stałego i przemiennego, urządzenia przyłączeniowe do sieci,

obiekt, jego infrastrukturę oraz wszystkie funkcjonalne elementy obsługi. Formuły zawarte w tym dokumencie stanowią normatywne wytyczne do

standaryzacji. Poza tym intencją omawianego dokumentu nie jest dokładne określenie sposobu obliczania innych niezdefiniowanych, opartych na

czasie miar dostępności PVPS. W załącznikach umieszczono przykłady i główne zasady opracowywania metod obliczania i szacowania wskaźników

dostępności systemu, z zastrzeżeniem wiedzy i zgodności, do wykorzystania przez zainteresowane strony. Szacunki i obliczenia zawierają również

zalecenia dotyczące sposobu ich wykorzystania w ramach funkcji informacyjnej.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TS 63049 Ed. 1.0:2017 Terrestrial photovoltaic (PV) systems –

Guidelines for effective quality assurance in PV systems installation,

operation and maintenance

(stability date 2022)

IEC TS 63049 Ed. 1.0 Naziemne systemy fotowoltaiczne (PV) – Wytyczne

w celu efektywnego określenia jakości w zakresie instalowania, pracy

i konserwacji systemów PV

Norma IEC TS 63049:2017(E) określa minimalny zakres działań uznanych za niezbędne do wdrożenia skutecznego programu zapewnienia jakości

w dziedzinie zarządzania i zmniejszania ryzyka w zakresie instalowania i eksploatacji systemów PV. Dokument określa wymagania dotyczące

poświadczania, że jednostka posiada i stosuje program zapewnienia jakości w celu zapobiegania błędom lub ich ograniczania oraz wyciągania

wniosków z nowych błędów w dziedzinie instalowania, eksploatacji i konserwacji systemu PV. Celem normy jest podniesienie zaufania w zakresie

wydajności i niezawodności certyfikowanych systemów PV. Poprzez instalację i eksploatację w ramach programu zapewnienia jakości zgodnie

z omawianą normą, systemy PV powinny działać zgodnie z projektem i oczekiwaniami wynikającymi z gwarancji na produkt.

IEC TR 63149 Ed. 1:2018 Land usage of photovoltaic (PV) farms –

Mathematical models and calculation examples

(stability date 2020)

IEC TR 63149 Ed. 1.0 Wykorzystanie powierzchni gruntu zajmowanej

przez system fotowoltaiczny (PV) – Modele matematyczne i przykłady

obliczeń

Raport techniczny, którego celem jest przedstawienie modeli matematycznych służących do obliczania odległości między panelami PV tak, aby

w możliwie największym stopniu uniknąć zacienienia i racjonalnie zmniejszyć wykorzystanie gruntów zajmowanych przez instalacje PV. Dokument

zawiera obliczenia użytkowania gruntów pod systemy PV o różnych topografiach paneli PV.

IEC 61277 ED1:1995 Terrestrial photovoltaic (PV) power generating

systems – General and guide

IEC 61277 ED1 Naziemne fotowoltaiczne (PV) systemy wytwarzania

energii – Informacje ogólne i wytyczne

Dokument daje przegląd naziemnych systemów PV wytwarzania energii oraz elementów funkcjonalnych takich systemów. Wytyczne zawarte

w dokumencie powinny służyć jako wprowadzenie do branych pod uwagę przyszłych norm IEC.

Uwaga: Norma wycofana w 2008 roku.

IEC TS 63265 Ed. 1.0 Reliability practices for the operation of

photovoltaic power systems (draft)

IEC TS 63265 Ed. 1.0 Praktyki w zakresie niezawodności działania

fotowoltaicznych systemów wytwarzania energii

Norma (specyfikacja techniczna) będąca w opracowaniu przez TC 82/IEC; wersja robocza CD pojawiła się w marcu 2020 roku.

IEC TR 63292:2020 Ed. 1.0 Photovoltaic power systems (PVPSs) –

Roadmap for robust reliability

IEC TR 63292 Ed. 1.0 Fotowoltaiczne systemy wytwarzania energii

(PVPS) – Mapa drogowa do solidnej niezawodności

Dokument jest kontynuacją prac zapoczątkowanych przez IEC TS 63019 dotyczących dostępności systemu. Dostępność jest ściśle związana ze

zdolnością operacyjną PVPS, jego stanem technicznym oraz zdolnością produkcji energii i jest miarą w czasie rzeczywistym lub w znaczeniu

historycznym. Na dostępność systemu lub podzespołu mają wpływ: umowne i pozaumowne specyfikacje niezawodności, wskaźniki konserwacji

oraz odpowiednia strategia konserwacji i napraw, a także czynniki zewnętrzne, takie jak warunki środowiskowe w miejscu instalacji i warunki sieci,

do której system jest dołączony. Intencją dokumentu jest wstępne zbadanie kwestii związanych z niezawodnością, które będą przedmiotem dalszej

analizy w ramach zadania polegającego na opracowaniu specyfikacji technicznej IEC na ten temat.

Podczas gdy dokument ów określa narzędzia, tematy i procedury związane z niezawodnością, to nie przedstawia on ani oceny, ani żadnych zaleceń

lub porównań w stosunku do istniejących już, dostępnych produktów komercyjnych pomocnych do przeprowadzania tego typu analiz.

EN 50549-1:2018 Requirements for generating plants to be

connected in parallel with distribution networks – Part 1: Connection to

a LV distribution network – Generating plants up to and including Type B

EN 50549-1 Wymagania dotyczące obiektów wytwórczych, które

mają być połączone równolegle z sieciami dystrybucyjnymi – Część

1: Podłączenie do sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia – Elektrownie

wytwarzające energię elektryczną do typu B włącznie

Dokument określa wymagania techniczne wobec funkcji ochronnych i możliwości eksploatacyjnych elektrowni, które mają pracować równolegle

z sieciami dystrybucyjnymi niskiego napięcia (NN).

Ze względów praktycznych dokument ten odnosi się do strony odpowiedzialnej, przy czym wymagania muszą być określone przez podmiot inny

niż OSD (operator systemu dystrybucyjnego), np. podmiot lokalny, państwo członkowskie, organy regulacyjne zgodnie z ramami prawnymi itp.

Zazwyczaj OSD informuje producenta o tych wymaganiach.

Wymagania normy europejskiej EN 50549-1 mają zastosowanie – bez względu na rodzaj źródła energii i obecność obciążeń w sieci producenta –

do zakładów wytwórczych, modułów wytwórczych, maszyn elektrycznych i urządzeń elektronicznych, które spełniają wszystkie poniższe warunki:

- przekształcenie energii generowanej przez dowolne źródła energii w energię elektryczną prądu przemiennego,

- zdolności modułów wytwórczych typu B lub mniejszych zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2016/631, przy jednoczesnym rozważeniu

wdrożenia na poziomie krajowym decyzji dotyczącej ograniczeń mocy między typami A i B oraz typami B i C,

- podłączenie do sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia prądu przemiennego i eksploatowanie systemu równolegle z nią.

Systemy fotowoltaiczne zintegrowane

z budynkiem (BIPV)

Tabela XII prezentuje normy dotyczące specy-

ficznych zasad projektowania, cech i wymagań wobec

systemów PV zintegrowanych z konstrukcjami

budowlanymi (BIPV). W Tabeli XII nie ujęto całego

szeregu bardzo licznych norm związanych z techno-

logią szyb szklanych, takich jak normy: EN 410, EN

356, EN 673, EN 572, EN 1748, EN 1288, EN 1302,

ISO 12543 i więcej.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela XII. BIPV – normy dedykowane

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

EN 50583-x Photovoltaics in buildings – Part x:

Part 1: BIPV modules

Part 2: BIPV systems

EN 50538-x Fotowoltaika w budynkach – Część x:

Część 1: Moduły BIPV

Część 2: Systemy BIPV

IEC 63092-x Ed. 1.0:2020 Photovoltaics in buildings – Part x:

Part 1: Building integrated photovoltaic modules

Part 2: Building integrated photovoltaic systems

(stability date 2025)

IEC 63092-x Fotowoltaika w budynkach – Część x:

Część 1: Moduły zintegrowane z elementami budynku

Część 2: Systemy fotowoltaiczne zintegrowane z budynkiem

Norma IEC 63092-1 określa wymagania dla modułów BIPV i ma zastosowanie do modułów PV stosowanych jako produkty budowlane. Koncentruje

się ona na tych właściwościach modułów PV, które są istotne z punktu widzenia podstawowych wymagań budowlanych i odpowiednich

wymagań elektrotechnicznych. Dokument odnosi się w specyficzny sposób do tych wymagań dotyczących modułów BIPV, które związane są z ich

planowanym montażem, ale nie do samej konstrukcji montażowej, która objęta jest zakresem Części 2 normy, IEC 63092-2. Dokument jest oparty

na normie EN 50583-1.

Norma IEC 63092-2:2020 określa wymagania dotyczące systemu BIPV i ma zastosowanie do systemów PV zintegrowanych z obiektami budowlanymi

z modułami PV zastosowanymi jako produkty budowlane. Dokument koncentruje się na właściwościach systemów BIPV, które powinny odpowiadać

podstawowym wymaganiom budowlanym i obowiązującym wymaganiom elektrotechnicznym. Dokument odnosi się w specyficzny sposób do

tych wymagań dotyczących systemów BIPV, które związane są ze sposobem ich instalacji i konstrukcją montażową, ale nie z samymi modułami

BIPV, które objęte są zakresem Części 1 normy IEC 63092. Dokument jest oparty na normie EN 50583-2.

Norma IEC 63092 nie obejmuje systemów z koncentratorami światła (tzw. CPV) ani tzw. systemów dodanych do budynku (BAPV – ang. Building

Attached PV).

NEN-EN 50331-1:1999 Photovoltaic systems in buildings – Part 1:

Safety requirements

NEN-EN 50331-1 Systemy fotowoltaiczne w budynkach – Część 1:

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa

Norma holenderska posiadająca status normy europejskiej. Ma zastosowanie do aspektów dotyczących bezpieczeństwa systemów PV w różnych

zastosowaniach związanych z obiektami budowlanymi, np. elewacje, instalacje i konstrukcje montowane na dachach, szklane ściany osłonowe,

spandrele, przeszklenia izolujące itp.

CEN TR 16999:2016 Solar energy systems for roofs – Requirements for

structural connections to solar panels

CEN/TR 16999 Systemy solarne przeznaczone do instalacji na dachach –

Wymagania dotyczące połączeń konstrukcyjnych z panelami słonecznymi

(raport techniczny)

Dokument opisany w Tabeli XI. Systemy PV: projektowanie oraz instalacja.

IEC TR 63226 Ed. 1 Managing risk related to photovoltaic (PV) systems

on buildings

IEC TR 63226 Ed. 1 Zarządzanie ryzykiem związanym z systemami

fotowoltaicznymi (PV) zainstalowanymi na budynkach

Raport techniczny w fazie opracowywania przez TC 82/IEC. Planowane wydanie: grudzień 2020 roku.

Tabela XIII. Falowniki, przekształtniki mocy i inne elementy BOS wchodzące w skład systemu PV – ważniejsze normy

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 61727 Ed. 2.0:2004 Photovoltaic (PV) systems – Characteristics of

the utility interface (stability date 2022)

PN-EN 61727:2002 Systemy fotowoltaiczne (PV) – Charakterystyka

połączenia z siecią energetyczną (wycofana)

Norma PN-EN została wycofana w styczniu 2020 roku, norma IEC jest aktywna.

Dotyczy systemów PV pracujących równolegle z siecią energetyczną i wykorzystujących statyczne (półprzewodnikowe) falowniki nieprzeznaczone

do pracy wyspowej (ang. non-islanding). W dokumencie opisano konkretne zalecenia dotyczące instalacji o mocy znamionowej 10 kVA lub

mniejszej, jedno- lub trójfazowych, które mogą być stosowane na pojedynczych budynkach. Norma odnosi się do połączeń z siecią energetyczną

niskiego napięcia, a jej celem jest określenie wymagań dotyczących połączeń systemów PV z siecią dystrybucji energii elektrycznej.

Uwaga 1: Falownik z certyfikatem typu spełniającym normy wyszczególnione w omawianym dokumencie powinien być uznany jako dopuszczony

do instalacji bez dalszych badań. Niniejsza norma nie dotyczy kompatybilności elektromagnetycznej ani mechanizmów zabezpieczających

przed efektem powstania wyspy (ang. islanding).

EN 62093 Ed. 1.0:2005 Balance-of system components for photovoltaic

systems – Design qualification natural environments (stability date 2020)

IEC 62093 Ed. 2.0 Power conversion equipment for photovoltaic

systems – Design qualification testing

(draft – planowana publikacja po 2020)

PN-EN

62093:2005

Elementy

uzupełniające

systemach

fotowoltaicznych – Założenia kwalifikacyjne dla środowiska naturalnego

prEN 62093 Ed. 2 Sprzęt do konwersji mocy dla systemów

fotowoltaicznych – badanie założeń kwalifikacyjnych

Norma określa wymagania dotyczące elementów BOS stosowanych w naziemnych systemach fotowoltaicznych. Wymagania te stosują się

do przypadków instalacji w zamkniętych pomieszczeniach, klimatyzowanych bądź nieklimatyzowanych, lub w terenie otwartym w ogólnie

rozumianych warunkach oddziaływania atmosferycznego zdefiniowanych w normie IEC 60721-2-1. Norma ma zastosowanie w przypadku

obecności: akumulatorów, falowników, kontrolerów ładunku, pakietów diodowych systemu, radiatorów, elementów ochrony przeciwprzepięciowej,

skrzynek połączeniowych systemu, urządzeń MPPT, rozdzielnic oraz innych elementów stosowanych w systemie.

Falowniki, przekształtniki mocy i inne elementy

BOS w systemach PV

Normy zebrane w Tabeli XIII odnoszą się do

wszelkich komponentów systemów PV związanych

z przekształcaniem energii elektrycznej: DC–AC,

DC–DC. Obejmuje ona głównie falowniki, które

w sposób interaktywny łączą generator PV z publiczną

siecią elektroenergetyczną. Podstawowymi normami

w tym zakresie są: PN-EN 62109, PN-EN 50530 oraz

IEC 62891.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Dokument opiera się na normach IEC 61215 i IEC 61646 w zakresie kwalifikacji projektowej modułów PV. Dokonano jednak pewnych zmian

w celu uwzględnienia specyficznych cech komponentów BOS oraz dodania różnych poziomów rygorów testów dla różnych środowisk pracy. Do

odpowiednich kategorii środowiskowych dodano wpływ takich czynników jak kurz, grzyby, owady, wibracje i wstrząsy podczas transportu oraz

klasę ochrony. Zmodyfikowano także górne i dolne graniczne wartości temperatury i wilgotności dla odpowiednich środowisk pracy.

Uwaga: Omawiana norma nie ma zastosowania do modułów PV, mieszczących się w zakresie norm IEC 61215 oraz IEC 61646, a także do całych

systemów PV.

Szczególne aspekty dotyczące bezpieczeństwa elektrycznego nie są częścią omawianej normy. Ma ona zastosowanie do akumulatorów ołowiowo-

kwasowych i niklowo-kadmowych (Ni-Cd). Inne elektrochemiczne systemy magazynowania energii mają zostać włączone, gdy staną się szeroko

dostępne. Celem opisanej sekwencji testów jest wyznaczenie charakterystyk każdego z elementów grupy BOS oraz pokazanie, na ile możliwe

w zakresie rozsądnych ograniczeń kosztowych i czasowych jest to, że dany element będzie w stanie zachować swoje parametry jakościowe

po poddaniu symulowanemu oddziaływaniu warunków odpowiadającym takim warunkom środowiskowym, dla jakich element ten został

zaprojektowany przez producenta. Rzeczywista żywotność tak kwalifikowanych komponentów będzie zależała od ich konstrukcji, ich otoczenia

oraz warunków pracy systemu PV, w którym są użytkowane.

Ponieważ nie istnieje specjalna norma dedykowana kwalifikacji projektowaniu falowników PV, w TC 82/IEC trwają prace, aktualnie na ukończeniu,

nad opracowaniem wydania 2 normy IEC 62093 Ed.2.0. Publikacja wydania 2 planowana jest na 2020 rok. Opracowanie dobrze przyjętego

standardu kwalifikacji projektowej, specjalnie dla falowników PV, powinno przyczynić się do znacznej poprawy niezawodności i jakości tych

urządzeń. Istniejące normy dla falowników PV, takie jak ANSI/UL 1741 i IEC 62109-1, skupiają się przede wszystkim na aspektach związanych

z bezpieczeństwem. Wydanie 2 normy IEC 62093 ma tę lukę uzupełnić.

IEC 62116 Ed. 2:2014 Utility-interconnected photovoltaic inverters –

Test procedure of islanding prevention measures (stability date 2020)

PN-EN

62116:2014-11

Falowniki

fotowoltaiczne

włączone

do publicznej sieci energetycznej – Procedura badania ochrony

przed zanikiem napięcia

Celem

normy

jest

zapewnienie

procedury

badawczej

mającej

celu

ocenę

jakości

środków

przeznaczonych

ochrony

przed

zanikiem

napięcia

sieci

dla

systemów

włączonych

publicznej

sieci

energetycznej.

Norma określa sposób postępowania przy badaniu jakości środków przedsięwziętych w celu automatycznej ochrony przed zanikiem napięcia

w sieci w przypadku jedno- i wielofazowych falowników PV w sposób interaktywny włączonych do publicznej sieci elektroenergetycznej. Opisana

procedura badania i kryteria stanowią minimalne wymagania zapewniające powtarzalność. Wymagania dodatkowe lub bardziej rygorystyczne

kryteria mogą być sformułowane, jeżeli daje się wykazać istniejące ryzyko. Falowniki oraz inne urządzenia spełniające wymagania omawianej normy

uważa się za spełniające wymogi bezpieczeństwa związanego z zanikiem napięcia w sieci zgodnie z tym, jak zostało to zdefiniowane w normie IEC

61727. Norma może być stosowana także do innych systemów interaktywnie włączonych do sieci publicznej (np. ogniwa paliwowe i mikroturbiny

z falownikami, silniki indukcyjne i synchroniczne), jednak w takich przypadkach może być konieczne właściwe podejście techniczne, inne niż ma

to miejsce w przypadku systemów PV z falownikami.

IEC 62109-x Safety of power converters for use in photovoltaic power

systems – Part x:

IEC 62109-1 Ed. 1:2010 + AMD1 – Part 1: General requirements

(stability date 2020)

IEC 62109-2 Ed. 1:2011 + AMD – Part 2: Particular requirements for

inverters (stability date 2020)

IEC 62109-3 Ed. 1:2020 PRV – Part 3: Particular requirements for

electronic devices in combination photovoltaic devices (stability date

2024)

PN-EN

62109-X:2010

Bezpieczeństwo

konwerterów

mocy

stosowanych w fotowoltaicznych systemach energetycznych

PN-EN 62109-X:2010 – Część 1: Wymagania ogólne

PN-EN 62109-2:2011 – Część 2: Wymagania szczegółowe dotyczące

falowników

IEC 62109-3 Ed. 1 – Część 3: Wymagania szczegółowe dotyczące

urządzeń elektronicznych w połączeniu z elementami fotowoltaicznymi

Część 1: Norma ta dotyczy urządzeń do przetwarzania energii (PCE – ang. Power Conversion Equipment) stosowanych w systemach PV, w których

wymagany jest jednolity poziom techniczny w odniesieniu do bezpieczeństwa. Określone zostały minimalne wymagania dotyczące projektowania

i produkcji PCE w zakresie ochrony przed porażeniem elektrycznym, zagrożeniem pożarowym, zagrożeniami mechanicznymi i innymi, a także

ogólne wymagania mające zastosowanie do wszystkich typów PV PCE. Wymagany jest stopień ochrony IP34.

W tej części podano ogólne wymagania dotyczące badań, a także zawarto wymagania techniczne i warunki dotyczące środowiska pracy. Norma

dotyczy ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym i innymi niebezpieczeństwami wynikającymi z użytkowania energii, a także zagrożenia

ogniem oraz zagrożenia chemicznego.

Część 2: Zawiera szczegółowe wymagania dotyczące falowników – zarówno elementów prądu stałego, jak i przemiennego – oraz urządzeń

pełniących, w uzupełnieniu do innych funkcji, również funkcje falowników tam, gdzie falowniki dedykowane są do pracy w systemach PV. Falowniki

objęte omawianą normą mogą współpracować z siecią energetyczną, mogą być autonomiczne lub wielofunkcyjne, mogą być zasilane zarówno

przez pojedyncze moduły fotowoltaiczne, jak i zespoły modułów połączonych w różne konfiguracje, mogą współpracować z akumulatorami lub

innymi urządzeniami magazynującymi energię. Falowniki wielofunkcyjne lub pracujące w różnych trybach powinny spełniać każde z wymagań

odpowiednio do funkcji i rodzaju pracy. Normę należy stosować w połączeniu z Częścią 1.

Część 3: Obejmuje szczególne wymagania bezpieczeństwa dotyczące elementów elektronicznych, które są mechanicznie i/lub elektrycznie

wbudowane w moduły lub systemy PV, co oznacza, że takie urządzenie jest sprzedawane jako jeden produkt. Niemniej jednak, badania przewidziane

w dokumencie mogą być również stosowane do oceny kompatybilności modułów PV i urządzeń elektronicznych, które są sprzedawane oddzielnie

i są przeznaczone do montażu w pobliżu siebie.

Elementy objęte zakresem normy:

Urządzenia elektroniczne w połączeniu z modułami PV, które realizują funkcje takie jak: konwersja mocy DC–DC lub DC–AC, diody aktywne,

elementy ochronne, elementy sterowania, monitorowania lub służące do komunikacji. Wymogi te dotyczą w szczególności wymienionych

urządzeń elektronicznych stosowanych w połączeniu z modułami PV.

Uwaga: Ponieważ konstrukcja fizyczna wyrobów objętych zakresem normy może się znacznie różnić, stąd przewiduje się, że wymagania dokumentu

mogą wymagać zmian w celu spełnienia szczególnych wymagań bezpieczeństwa takich wyrobów, zwłaszcza jeżeli element PV nie posiada

konfiguracji płaskiej. Przykładowo omawiany dokument nie uwzględnia w pełni wymagań bezpieczeństwa dla produktów PV zintegrowanych

z budynkiem (BIPV) oraz produktów PV dodanych do obiektu budowlanego (BAPV), chociaż wchodziłyby one w zakres niniejszego dokumentu.

Celem wymagań Części 3 normy IEC 62109 jest zapewnienie dodatkowych wymagań dotyczących badań bezpieczeństwa dla następujących

typów elektroniki zintegrowanej, określanych łącznie jako urządzenia zintegrowane z modułami (MIE):

a) typ A MIE, gdzie element PV może być oceniany jako moduł PV zgodnie z wymogami IEC 61730-1 i IEC 61730-2 niezależnie od wbudowanego

elementu elektronicznego,

b) typ B MIE, w którym element PV nie może być oceniany jako moduł PV zgodnie z IEC 61730-1 i IEC 61730-2 niezależnie od wbudowanego

elementu elektronicznego.

Z zakresu normy zostały wyłączone moduły PV z diodami bocznikującymi, które są objęte normami IEC 61730-1 i IEC 61730-2. Obowiązują wszystkie

aspekty ujęte w Części 1 normy IEC 62109-1:2010. Uzupełnieniem listy aspektów wyłączonych z zakresu jest ocena MIE zgodnie z normą IEC 61215-1.

UWAGA: Części 1 i 2 są zharmonizowane z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02).

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

EN 50530:2010 – Overall efficiency of grid connected photovoltaic

inverters

IEC 62891 Ed. 1.0:2020 PRV (FDIS) Maximum power point tracking

efficiency of grid connected photovoltaic inverters (stability date 2024)

PN-EN 50530:2010/A1:2013 Całkowita sprawność falowników

fotowoltaicznych

IEC 62891 Sprawność śledzenia punktu mocy maksymalnej falowników

fotowoltaicznych przyłączonych do sieci elektroenergetycznej

Dokumenty równoważne. Oba przedstawiają procedurę pomiaru sprawności śledzenia punktu maksymalnej mocy (MPPT) falowników stosowanych

w systemach PV podłączonych do sieci elektroenergetycznej. Falownik zasila sieć niskiego napięcia o znamionowych wartościach częstotliwości

i napięcia przemiennego. Uwzględniona jest zarówno statyczna, jak i dynamiczną sprawność MPPT. Na podstawie statycznej sprawności MPPT

i oraz sprawności konwersji wyznaczonej zgodnie z IEC 61683 obliczana jest całkowita sprawność falownika. Dynamiczna sprawność MPPT

wskazywana jest oddzielnie.

Uwaga: Dokumenty dotyczą falowników PV podłączonych do sieci prądu przemiennego. Opisana procedura może być jednak stosowana również

w przypadku innych urządzeń przetwarzających moc, wyposażonych w funkcję MPPT i stosowanych w systemach PV, takich jak kontrolery

ładowania lub optymizatory.

Norma funkcjonowała wcześniej jako IEC 62891:2015 Overall efficiency of grid connected photovoltaic inverters.

IEC 61683 Ed. 1:1999 Photovoltaic systems – Power conditioners –

Procedure for measuring efficiency

(stability date 2021)

PN-EN 61683:2002 Systemy fotowoltaiczne – Stabilizatory mocy –

Procedura pomiaru sprawności

Norma opisuje wytyczne dotyczące pomiaru sprawności układów kondycjonowania mocy stosowanych w autonomicznych i i współpracujących

z siecią energetyczną systemach PV, które zapewniają stabilne napięcie prądu i stałą częstotliwość prądu przemiennego lub stabilne napięcie prądu

stałego na wyjściu. Sprawność jest obliczana na podstawie bezpośredniego pomiaru mocy wejściowej i wyjściowej wykonywanego u producenta.

Tam, gdzie ma to zastosowanie, dołączany jest transformator separacyjny.

W roku 2020 planowana jest publikacja wydania 2. normy – IEC 61683 Ed. 2.

IEC TS 63106-1 Ed. 1.0:2020 Simulator used for testing of photovoltaic

power conversion equipment – Recommendations – Part 1: AC power

simulator

(stability date 2024)

IEC TS 63106-2 Ed. 1.1 Basic requirements for simulator used for

testing of photovoltaic power conversion equipment – Part 2: DC power

simulator

IEC TS 63106-1 Symulator mocy przeznaczony do badania

przekształtników mocy PV – Zalecenia – Część 1: Symulator mocy

przemiennej

IEC TS 63106-2 Podstawowe wymagania dotyczące symulatora mocy

przeznaczonego do badania przekształtników mocy PV – Zalecenia –

Część 2: Symulator mocy stałej

Część 1: Zawiera zalecenia dotyczące niskonapięciowych (LV – ang. lov voltage) symulatorów mocy przemiennej wykorzystywanych do badania

urządzeń fotowoltaicznych przeznaczonych do konwersji mocy (PCE) interaktywnie współpracujących z siecią elektroenergetyczną. Dokument

określa terminologię oraz tworzy ramy i wytyczne dotyczące parametrów elektrycznych takich symulatorów pod kątem zgodności z normami

dotyczącymi połączeń międzysystemowych. Stanowi ogólne zalecenia dla rozwoju symulatorów zasilania prądem przemiennym wykorzystywanych

w ramach systemu badań i oceny PV PCE.

Część 2: Propozycja dokumentu IEC TS 63106-2, czyli opracowania zaleceń dla symulatorów zasilania mocy stałej przeznaczonych do badania

przekształtników PV, pojawiła się w roku 2016 (NP) i obecnie jest jeszcze w trakcie opracowywania.

IEC TS 63156 Ed. 1.0 Photovoltaic systems – Power conditioners –

Energy evaluation method

IEC

63156

Systemy

fotowoltaiczne

–

Urządzenia

kondycjonowania mocy – Metoda oceny energetycznej

Dokument w trakcie opracowywania. Spodziewana publikacja w grudniu 2021 roku.

IEC TS 63157 Ed. 1:2019 Photovoltaic systems – Guidelines for effective

quality assurance of power conversion equipment for photovoltaic

systems (stability date 2023)

IEC TS 63157 Wytyczne dotyczące skutecznego zapewnienia

jakości urządzeń do przetwarzania energii elektrycznej w systemach

fotowoltaicznych

Dokument przedstawia kluczowe wymagania, uwzględniające oczekiwania klientów, mające na celu zapewnienie wysokiej jakości urządzeń

służących do przetwarzania energii (PCE – ang. Power Conversion Equipment) w systemach PV, a w szczególności, aby urządzenia te posiadały

udokumentowane właściwości, w tym właściwości niezbędne do zapewnienia satysfakcji z zapisów gwarancyjnych.

Wytyczne zawarte w dokumencie mają na celu uzyskanie większej pewności co do stałej zgodności działania i niezawodności certyfikowanych

urządzeń typu PCE. Wymagania określone w dokumencie określono przy założeniu, że system zarządzania jakością producenta spełnia wymagania

normy ISO 9001 bądź równoważnego systemu zarządzania jakością. Wytyczne te stanowią również podstawę do ustalenia kryteriów audytów

przeprowadzanych u producenta przez różne jednostki certyfikujące i audytowe.

Dokument ten obejmuje produkcję elektronicznych urządzeń PCE przeznaczonych do stosowania w naziemnych instalacjach PV. Termin „PCE”

odnosi się do urządzeń i komponentów przeznaczonych do przetwarzania mocy elektrycznej z jednej formy na inną w odniesieniu do napięcia,

prądu i częstotliwości. Dokument ten ma zastosowanie do urządzeń PCE instalowanych zarówno w pomieszczeniach zamkniętych, jak i na

zewnątrz w środowisku określonym zgodnie z definicją zawartą w normach IEC 60721-2-1 i IEC 60721-3-3. Do takich urządzeń mogą należeć m.in.

przetwornice DC–AC, DC–DC oraz przetwornice do ładowania akumulatorów.

IEC 62894 Ed. 1.1:2014 + AMD:2016 CSV Photovoltaic inverters –

Data sheet and name plate ( stability date 2021)

IEC 62894 Falowniki fotowoltaicze – Karta danych i tabliczka

znamionowa

Informacje dotyczące normy IEC 628945 przedstawiono w Tabeli IV. Karty informacyjne produktów (…).

IEC 62920 Ed. 1.0:2017 Photovoltaic power generating systems

– EMC requirements and test methods for power conversion equipment

(stability date 2020)

PN-EN 62920:2018-02 /A11:2020-07

Systemy fotowoltaiczne generujące moc elektryczną – Wymagania

dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) oraz metody

testowania przekształtników mocy z zastosowaniem do systemów

fotowoltaicznych

Dokument określa wymagania związane z kompatybilnością elektromagnetyczną (EMC – ang. Electromagnetic compatibility) dla przekształtników

mocy DC–AC (PCE) mających zastosowanie w systemach PV. Urządzenia PCE objęte dokumentem mogą bądź interaktywnie oddziaływać na

sieć – nazywane są wówczas falownikami wpiętymi do sieci (GCPC – ang. grid connected power converter) – bądź też mogą być urządzeniami

autonomicznymi. Urządzenia te mogą być zasilane z wykorzystaniem pojedynczego modułu lub zespołu wielu modułów PV połączonych

w różnych konfiguracjach i mogą być przeznaczone do wykorzystania w połączeniu z akumulatorami lub innymi systemami magazynowania

energii. Dokument obejmuje nie tylko urządzenia typu PCE podłączone do publicznej sieci energetycznej niskiego napięcia lub innych instalacji

AC sieciowych, lecz także urządzenia PCE podłączone do sieci AC średniego lub wysokiego napięcia z transformatorem obniżającym napięcie lub

bez takiego transformatora. Zakres normy obejmuje wymagania wobec urządzeń PCE przeznaczonych do podłączenia do sieci średniego lub

wysokiego napięcia. Jednak pewne istotne wymagania związane z podłączeniem do sieci połączone są z innymi normami określającymi jakość

generowanej mocy bądź mającymi zastosowanie przepisami krajowymi dotyczącymi sieci.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Urządzenia PCE są kwalifikowane na wymagania EMC jako badanie typu odpowiadające miejscu badania. Niniejszy dokument określa metody

i warunki badań dla urządzeń PCE, jak również wymagania związane z emisyjnością i trwałością, ale nie dotyczy to modułów PV ani innych

elementów systemów PV.

Jeżeli zgodność z wymaganiami EMC w miejscu przeprowadzenia badań nie może być wykazana z powodów technicznych związanych z tym

miejscem, urządzenie PCE może być kwalifikowane w miejscu swojego pochodzenia, np. u producenta lub w terenie w połączeniu z systemem PV.

Jednakże w przypadku kwalifikacji w miejscu pochodzenia, w normie CISPR 11 zostały określone jedynie wymagania związane z emisją wysokiej

częstotliwości. Wydanie dodatku AMD1 aktualizującego normę IEC 62920 przewidziane jest na wrzesień 2021 roku.

EN-IEC 62909-1 Ed.1:2019 Bi-directional grid-connected

Power converters – Part 1: General requirements

EN-IEC 62909-2 Ed.1:2019

–

Part 2:

Interface

GCPC

and distributed energy resources (stability date 2024)

EN-IEC 62909-1 Dwukierunkowe przekształtniki mocy podłączone do

sieci elektroenergetycznej – Część 1: Wymagania ogólne

EN-IEC 62909-2 – Część 2: Interfejs GCPC i rozproszone źródła energii

Norma określa ogólne aspekty dotyczące dwukierunkowych konwerterów mocy podłączonych do sieci elektroenergetycznej (GCPC), składających

się z falownika po stronie sieci z dwoma lub więcej typami interfejsów z portami DC po stronie instalacji o napięciu systemowym nieprzekraczającym

1000 V AC lub 1500 V DC. Dokument zawiera: terminologię, specyfikacje, a także definicje wydajności, bezpieczeństwa, architektury systemu

i przypadków testowych. Architektura systemu określa interakcję pomiędzy falownikiem a przekształtnikiem.

Część 2 normy określa wymagania dotyczące interfejsu GCPC odnośnie do poszczególnych rozproszonych źródeł energii, jak akumulatory

pojazdów elektrycznych (EV – ang. electric vehicle) i systemów PV. Wymagania te są uzupełnieniem ogólnych wymagań podanych w Części 1. Część

2 powinna być stosowana w połączeniu z Częścią 1 normy.

IEC TS 62910 Ed. 1:2015 Utility-interconnected photovoltaic inverters –

Test procedure for low voltage ride-through measurement (stability date

2020)

IEC TS 62910 Falowniki fotowoltaiczne włączone do publicznej sieci

energetycznej – Procedura badania w zakresie niskich napięć

Norma określa procedurę badania służącą do oceny działania funkcjonalności w zakresie niskich napięć (LVRT – ang. low-voltage ride-through)

falowników stosowanych w systemach PV połączonych z siecią elektroenergetyczną. Omawiana specyfikacja techniczna ma największe zastosowanie

w przypadku dużych systemów, w których falowniki PV są podłączone do sieci rozdzielczych wysokiego napięcia. Opisane procedury mogą jednak

być stosowane również w przypadku instalacji niskiego napięcia w miejscach, w których zmieniające się wymagania LVRT dotyczą takich instalacji,

np. w układach jednofazowych lub trójfazowych. Procedury pomiarowe są zaprojektowane w taki sposób, aby było można przeprowadzić je jak

najbardziej niezależnie od specyfiki miejsca instalacji; tak aby właściwości LVRT mierzone w jednym miejscu mogły być uznane za ważne również

w innych miejscach. Chociaż omawiany dokument służy do testowania falowników PV, to zawiera także informacje, które mogą być przydatne

również do badania kompletnej elektrowni PV, składającej się z wielu falowników podłączonych w jednym punkcie do sieci energetycznej. Stanowi

on również podstawę do symulacji numerycznej i walidacji modelu falownika PV podłączonego do sieci elektroenergetycznej.

IEC TR 63217 Ed. 1 Utility-interconnected photovoltaic (PV) inverters –

Test procedure of high-voltage ride-through measurements

IEC TR 63217 Falowniki fotowoltaiczne włączone do publicznej sieci

energetycznej – Procedura badania w zakresie wysokich napięć

Dokument w opracowaniu. Spodziewana publikacja około września 2020 roku.

UL 1741 Ed. 2-2010 Inverters, converters, controllers and interconnection

system equipment for use with distributed energy resources

UL 1741-1999 Falowniki, przekształtniki, sterowniki oraz urządzenia

systemu połączeń wzajemnych do stosowania z rozproszonymi

zasobami energii

Jedna z podstawowych i najczęściej wykorzystywanych norm UL w zakresie kwalifikacji jakości falowników PV.

Wymogi przedstawione w normie dotyczą falowników, przekształtników, sterowników i urządzeń systemu połączeń wzajemnych (ISE –

ang. Interconnection System Equipment) przeznaczonych do stosowania w autonomicznych (niepodłączonych do sieci) lub interaktywnych

(podłączonych do sieci) systemach zasilania. Interaktywne falowniki, przekształtniki oaz ISE są przeznaczone do pracy równoległej z systemem sieci

elektroenergetyczej (EPS – ang. Electric Power System) w celu zasilania wspólnych obciążeń.

W przypadku urządzeń interaktywnych określone w dokumencie wymagania są przeznaczone do uzupełnienia i stosowania wspólnie z normą

IEEE 1547 dotyczącą łączenia rozproszonych zasobów z systemami elektroenergetycznymi oraz normą IEEE 1547.1 określającą procedury badania

zgodności sprzętu łączącego rozproszone zasoby z systemami elektroenergetycznymi.

Opisane wymagania obejmują moduły AC łączące płaskie moduły PV z falownikami do użytku autonomicznego lub współpracy z systemem

zasilania elektrycznego (EPS), zwykle z siecią elektroenergetyczną, oraz systemy zasilania, które łączą w sobie inne alternatywne źródła energii

z falownikami, przetwornicami, kontrolerami ładowania i urządzeniami ISE, a także systemy elektroenergetyczne, które łączą niezależne źródła

energii z wymienionymi urządzeniami, w określonych dla systemu kombinacjach.

Zakres normy obejmuje również urządzenia i systemy szybkiego wyłączania.

IEC 61148 Ed. 2:2011 Terminal markings for valve device

stacks

and

assemblies

and

for

power

converter

equipment

(stability date 2023)

PN-EN 61148:2012 Oznaczanie zacisków stosów i zespołów

elementów zaworowych oraz urządzeń przekształtnikowych

Norma ma zastosowanie do oznaczania zacisków stosów i zespołów elementów zaworowych oraz zintegrowanych urządzeń przekształtnikowych.

Oznaczanie zacisków odnosi się do stosów, zespołów i wyposażenia obejmującego urządzenia zaworów półprzewodnikowych. Przedmiotem

niniejszej normy jest wyszczególnienie logicznego alfanumerycznego systemu oznaczania w celu identyfikacji zewnętrznych, głównych zacisków

głównych obwodów mocy w stosie, zespołów elementów zaworowych i zintegrowanych urządzeń przekształtnikowych. Zaciski te mają odnosić się

do schematów układów, katalogów, opisów oraz służyć wymianie informacji i przechowywaniu. W przypadku stosów i zespołów alfanumeryczne

systemy oznaczania zacisków są wskazane dla tych połączeń konwerterów, które są najważniejsze i najczęściej używane. Systemy oznaczania

zacisków wykorzystujące symbole graficzne albo identyfikujące kolory nie są przedmiotem rozważań w omawianym dokumencie.

Elektrochemiczne magazyny

energii elektrycznej

Tabela XIV przedstawia jedynie część ważnych

dla zastosowań PV – z punktu widzenia autora opra-

cowania – dostępnych norm dotyczących bezpiecz-

nego instalowania, obsługi, transportu i utylizacji

akumulatorów elektrochemicznych różnych typów,

głównie wtórnych, stosowanych w systemach OZE.

Uwzględnione zostały m.in. akumulatory: kwasowo-

-ołowiowe (Pb), litowo-jonowe (Li-ion), alkaliczne

(Ni-Cd), metalowodorkowe (Me-H) oraz przepły-

wowe (Red-Ox).

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela XIV. Magazyny energii: akumulatory różnych typów – normy dotyczące bezpieczeństwa, instalowania, obsługi, transportu

i utylizacji ( http://normy.ekoinfonet.pl/ics.php?ic=29.220.20 )

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 61427 Ed. 2:2005 Secondary cells and batteries for photovoltaic

energy systems (PVES) – General requirements and methods of test

IEC 61427-1:2013 Secondary cells and batteries for renewable

energy storage – General requirements and methods of test – Part 1:

Photovoltaic off-grid application

IEC 61427-2 Ed. 1:2015 Secondary cells and batteries for renewable

energy storage – General requirements and methods of test Part 2:

On-grid applications

(Parts 1, 2: stability date 2021)

PN-EN 61427:2005 Ogniwa i baterie wtórne do zastosowań w systemach

fotowoltaicznych przetwarzania energii słonecznej – Wymagania ogólne

i metody badań

PN-EN 61427:2009 Ogniwa i baterie wtórne do zastosowań

w fotowoltaicznych systemach energetycznych (PVES). Wymagania

ogólne i metody badań (zastąpiła PN-EN 61427:2005)

PN-EN 61427-1:2013 Wtórne ogniwa i akumulatory wykorzystywane

w celu magazynowania energii w systemach energetyki odnawialnej –

Wymagania ogólne i metody badań – Część 1: Zastosowanie w systemach

fotowoltaicznych niepodłączonych do publicznej sieci energetycznej

PN-EN 61427-2:2015 Wtórne ogniwa i akumulatory wykorzystywane

w celu magazynowania energii w systemach energetyki odnawialnej –

Wymagania ogólne i metody badań – Część 2: Zastosowanie w systemach

fotowoltaicznych podłączonych do publicznej sieci energetycznej

Norma podaje ogólne informacje związane z wymaganiami dotyczącymi akumulatorów wtórnych wykorzystywanych w energetycznych

systemach fotowoltaicznych (PVES) oraz z typowymi metodami badań używanymi do weryfikacji jakości tych akumulatorów.

Część 1: Dotyczy ogniw i akumulatorów wszystkich typów wykorzystywanych w systemach PV niepodłączonych do publicznej sieci

elektroenergetycznej (ang. off-grid).

Część 2: Odnosi się do akumulatorów wtórnych używanych w systemach podłączonych do publicznej sieci elektroenergetycznej (ang. on-grid)

w celu magazynowania energii elektrycznej (EES – ang. Electrical Energy Storage) i podaje metody badań stosowane w celu weryfikacji trwałości,

właściwości i wydajności akumulatorów w tychże zastosowaniach. Systemy on-grid charakteryzują się tym, że akumulatory podłączone są, poprzez

urządzenia do konwersji mocy, do regionalnej, krajowej lub kontynentalnej sieci elektrycznej i funkcjonują jako natychmiastowe źródła i odbiorniki

energii w celu stabilizowania działania tych sieci w sytuacjach, gdy w sposób nieregularny dostarczane są do niej duże ilości energii elektrycznej

ze źródeł energii odnawialnej. Stosowane w powyższych systemach urządzenia do konwersji mocy oraz interfejsy nie są przedmiotem niniejszej

części normy IEC 61427.

Omawiana norma międzynarodowa nie obejmuje zagadnień związanych ze specyfiką określania niezbędnej wielkości akumulatorów, metod ich

ładowania oraz projektowania systemów PVES.

IEC 62932-x Ed. 1.0:2020 Flow battery energy systems for stationary

applications – Part x:

Part 1: Terminology and general aspects

Part 2-1: Performance general requirements and test methods

Part 2-2: Safety requirements

(Parts 1, 2: stability date 2023, Part 1: 2021)

PN-EN IEC 62932-x:2020-11 Systemy energetyczne do zastosowań

stacjonarnych oparte na bateriach przepływowych – Część x:

Część 1: Terminologia i aspekty ogólne

Część 2-1: Ogólne wymagania dotyczące parametrów funkcjonowania

i metody badań

Część 2-2: Wymagania bezpieczeństwa

Część 1: Dotyczy systemów energetycznych opartych na bateriach przepływowych (FBS – ang. flow batteries) stosowanych do magazynowania

energii elektrycznej (EES – ang. electrical energy storage) i opisuje podstawową terminologię oraz ogólne aspekty tej technologii, w tym terminy

konieczne do zdefiniowania parametrów jednostkowych, metod badań, bezpieczeństwa i aspektów środowiskowych.

Część 2-1: Podaje metody badań i wymagania dla baterii przepływowych (FBS) i systemów energetycznych na nich opartych (FBES – ang.

flow batteries energy systems) potrzebne do weryfikacji ich parametrów. Dokument ma zastosowanie do FBS i FBES zaprojektowanych do pracy

w warunkach stacjonarnych (tzn. zasadniczo nieprzewidywanych do przenoszenia z miejsca na miejsce). Niniejszy dokument nie dotyczy badania

tych systemów pod kątem kompatybilności elektromagnetycznej (EMC).

Część 2-2: Dotyczy systemów energetycznych opartych na bateriach przepływowych i związanych z nimi instalacji o maksymalnym napięciu

nieprzekraczającym 1500 V prądu stałego, zgodnie z IEC 62932-1.

Dokument definiuje wymagania i metody badań konieczne do zmniejszenia ryzyka i ochrony przed istotnymi zagrożeniami

dla osób, rzeczy i środowiska (lub ich kombinacjami) powodowanymi przez systemy oparte na ogniwach przepływowych.

Dokument stosuje się do stacjonarnych baterii przepływowych do użytku wewnętrznego i zewnętrznego oraz do zastosowań komercyjnych

i przemysłowych na terenach nieprzedstawiających szczególnego zagrożenia. Przedstawia istotne zagrożenia, niebezpieczne sytuacje i zdarzenia

dotyczące baterii przepływowych, jednak z wyłączeniem tych, które spowodowane są katastrofami naturalnymi, przy założeniu, że baterie te używane są

zgodnie z przeznaczeniem i w warunkach przewidzianych przez producenta, z dopuszczeniem racjonalnie przewidywalnych błędów w użytkowaniu.

Wymagania opisane w dokumencie nie mają na celu ograniczania innowacji. Planując zastosowanie płynów, materiałów, projektów i konstrukcji,

których niniejszy dokument nie przewiduje wprost, należy takie alternatywne opcje oceniać pod kątem ich zdolności do zapewnienia poziomu

bezpieczeństwa równoważnego temu, który przewidziano w niniejszym dokumencie.

IEC 62620 Ed. 1.0:2014 Secondary cells and batteries containing

alkaline or other non-acid electrolytes – Secondary lithium cells

and batteries for use in industrial applications (stability date 2020)

PN-EN 62620:2015-05 Ogniwa wtórne i baterie zawierające zasadowe

lub inne niekwasowe elektrolity – Ogniwa wtórne i baterie litowe do

zastosowań przemysłowych

Norma międzynarodowa. Podaje oznakowanie, badania i wymagania względem pojedynczych ogniw i baterii wtórnych do zastosowań

przemysłowych, w tym stacjonarnych. Jeżeli istnieje norma IEC, która podaje warunki badań i wymagania dotyczące ogniw do zastosowań

specjalnych i która jest sprzeczna z niniejszą normą, należy brać pod uwagę tę pierwszą (np. IEC 62660 Pojazdy drogowe). Poniżej podano przykłady

zastosowań ogniw i baterii podlegających zakresowi niniejszej normy. Zastosowania stacjonarne to:

- telekomunikacja, zasilacze awaryjne (UPS), układy magazynowania energii elektrycznej, elementy sieci energetycznych, zasilanie awaryjne oraz

inne podobne zastosowania,

- pojazdy elektryczne: wózek widłowy, wózek golfowy,

- kolej i marynarka, z wyłączeniem pojazdów drogowych.

Ponieważ omawiana norma dotyczy baterii do różnorodnych zastosowań przemysłowych, zawiera ona te wymagania, które są dla nich wspólne.

Norma dotyczy ogniw i baterii. Jeżeli bateria dzieli się na mniejsze podjednostki, taka podjednostka może być badana w zastępstwie całej baterii.

Producent powinien jasno określić, co jest podjednostką poddawaną badaniom. Producent może do badanej podjednostki dodać funkcje właściwe

całej baterii.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TS 62933-x Ed. 1.0:2018 Electrical energy storage (EES) systems

– Part x:

Ed. 1.0:2018 – Part 1: Dictionary (stability date 2020)

Ed. 1.0:2017 – Part 2-1: Unit parameters and testing methods –

General specification (stability date 2022)

Ed. 1.0:2018 – Part 3-1: Planning and performance assessment of

electrical energy storage systems – General specification (stability date

2023)

Ed.

1.0:2017

–

Part

4-1:

Environmental

aspects

(stability date 2022)

Ed. 1.0:2017 – Part 5-1: Personnel safety aspects

(stability date 2022)

Ed. 1.0:2020 – Part 5-2: Electrochemical-based systems (stability date

2023)

PN-EN IEC 62933-x Systemy magazynowania energii elektrycznej (EES)

– Część x:

PN-EN IEC 62933-1:2018-06 – Część 1: Słownictwo

PN-EN IEC 62933-2-1:2018-03 – Część 2-1: Parametry jednostkowe

i metody badań – Specyfikacja ogólna

IEC TS 62933-3-1 – Część 3-1: Planowanie i ocena wydajności systemów

magazynowania energii elektrycznej – Informacje ogólne

IEC TS 62933-4-1 – Część 4-1: Aspekty środowiskowe

IEC TS 62933-5-1 – Część 5-1: Aspekty dotyczące bezpieczeństwa

personelu

PN-EN IEC 62933-5-2:2020-07 – Część 5-2: Systemy elektrochemiczne

Obecnie Części 1, 2-1 i 5-2 przyjęte zostały jako normy PN-EN IEC.

Część 1: Definiuje terminy mające zastosowanie do systemów magazynowania energii elektrycznej (EES), w tym terminy konieczne

określenia:

parametrów

jednostkowych,

metod

badań,

planowania,

instalacji,

bezpieczeństwa

kwestii

środowiskowych.

Niniejszy dokument terminologiczny ma zastosowanie do systemów przyłączonych do sieci, zdolnych do czerpania energii elektrycznej z systemu

elektroenergetycznego, magazynowania jej wewnętrznie oraz wstrzykiwania energii elektrycznej do systemu elektroenergetycznego. Etap

ładowania i rozładowywania systemu EES może obejmować konwersję energii.

Część 2-1: Koncentruje się na parametrach jednostkowych i metodach badań systemów EES. Urządzenia i technologie magazynowania energii

znajdują się poza zakresem niniejszego dokumentu. Dokument ten dotyczy wydajności systemu EES, określając parametry jednostkowe i metody

badań.

Część 3-1: Ma zastosowanie do systemów EES podłączonych do sieci przeznaczonych do instalacji i eksploatacji w pomieszczeniach i na zewnątrz.

W dokumencie uwzględniono:

- niezbędne funkcje i możliwości systemów EES,

- elementy badań i metody oceny działania systemów EES,

- wymagania dotyczące monitorowania i akwizycji parametrów pracy systemu EES,

- wymaganą wymianę informacji systemowych i możliwość sterowania (kontroli).

Część 4-1: Uwzględnia kwestie środowiskowe związane z systemami EES oraz przedstawia wytyczne dotyczące oddziaływania systemów EES na

środowisko, w tym możliwego stałego oddziaływania na ludzi.

Część 5-1: Określa aspekty systemów ESS mające wpływ na bezpieczeństwem personelu (np. identyfikacja zagrożeń, ocena ryzyka, ograniczanie

ryzyka). Określone są kryteria wspierające bezpieczne stosowanie i wykorzystywanie systemów ESS dowolnego typu lub wielkości przeznaczonych

do zastosowań zintegrowanych z siecią elektryczną.

Część 5-2: Opisuje głównie aspekty bezpieczeństwa ludzi i, w stosownych przypadkach, kwestie bezpieczeństwa związane z otoczeniem i istotami

żywymi w odniesieniu do systemów ESS przyłączonych do sieci, w których zastosowano podsystem magazynowania elektrochemicznego.

Dokument ma zastosowanie do całego cyklu życia BESS (ang. battery energy storage systems) – od projektu do końca okresu eksploatacji), a także

dostarcza dalszych zasad bezpieczeństwa, które wynikają z zastosowania podsystemu magazynowania elektrochemicznego (np. systemu

akumulatorowego) w systemach ESS i wykraczają poza ogólne rozważania z zakresu bezpieczeństwa opisane w Części 5-1.

EN 50272 Safety requirements for secondary batteries and battery

installations

Part 1: General safety information

Part 2: Stationary batteries (withdrawn)

Part 3: Traction batteries

Part 4: Batteries for use in portable appliances

PN-EN 50272-X Wymagania bezpieczeństwa i instalowania baterii

wtórnych – Część x:

2018-09 – Część 1: Ogólne informacje dotyczące bezpieczeństwa

2018-09 – Część 2: Baterie stacjonarne

2014-12 – Część 3: Baterie trakcyjne

2018-09 – Część 4: Baterie do urządzeń przenośnych

Norma wieloczęściowa dotyczy baterii wtórnych i instalacji baterii o nominalnych napięciach do 1500 V prądu stałego.

Część 1: Określa aspekty bezpieczeństwa związane z: elektrycznością (instalacją, ładowaniem, wyładowaniem itp.), elektrolitem, niepalnością

mieszanin gazowych, przechowywaniem i transportem. Wprowadza 15 terminów i ich definicje.

Część 2: Dotyczy akumulatorów stacjonarnych o napięciu maksymalnym 1500 V – kwasowo-ołowiowych (Pb) i niklowo-kadmowych (Ni-Cd). Ustala

wymagania dotyczące bezpieczeństwa, związane z: montażem, użytkowaniem, kontrolą, konserwacją i likwidacją akumulatorów. Wprowadza 19

terminów i ich definicje.

Część 3: Dotyczy baterii wtórnych i instalacji bateryjnych stosowanych w pojazdach elektrycznych, np.: w przemysłowych pojazdach elektrycznych

(takich jak: wózki widłowe, wózki holownicze, maszyny sprzątające, pojazdy automatycznie sterowane), w lokomotywach, elektrycznych pojazdach

drogowych (np.: pojazdach pasażerskich i towarowych, wózkach golfowych, rowerach, wózkach inwalidzkich). Napięcia znamionowe są ograniczone

odpowiednio do 1000 V prądu zmiennego i 1500 V prądu stałego i opisują podstawowe wielkości w kontekście ochrony przed zagrożeniami

pochodzącymi głównie od energii elektrycznej, emisji gazu i elektrolitu. Ta część normy podaje wymagania dotyczące aspektów związanych

z instalacją, użytkowaniem, nadzorem, konserwacją i likwidacją baterii i instalacji bateryjnych. Obejmuje ołowiowe, niklowo-kadmowe i inne wtórne

baterie alkaliczne.

Część 4: Podaje informacje dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas użytkowania baterii wtórnych stosowanych jako źródło prądu

stałego do zasilania urządzeń przenośnych. Dotyczy dostępnych na rynku baterii wtórnych i systemów baterii zgodnych z wymaganiami Dyrektywy

niskonapięciowej. Dotyczy aspektów bezpieczeństwa związanych z układem obwodów elektrycznych, przystosowaniem do pracy i obsługą baterii

wtórnych przeznaczonych do urządzeń przenośnych. Wprowadza dwa terminy i ich definicje.

IEC 62619 Ed. 1.0 b:2017 Secondary cells and batteries containing

alkaline or other non-acid electrolytes – safety requirements for

secondary lithium cells and batteries, for use in industrial applications

PN-EN 62619:2017-08 Ogniwa i baterie zawierające zasadowe lub

inne niekwasowe elektrolity – Wymagania bezpieczeństwa dotyczące

akumulatorów litowych i baterii mających zastosowanie w przemyśle

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma określa wymagania i testy mające zapewnić bezpieczną eksploatację akumulatorów litowych i baterii używanych

zastosowaniach

przemysłowych,

tym

zastosowaniach

stacjonarnych.

przypadku

istnienia

norm

IEC

określających

warunki

badań

wymagania

dotyczące

akumulatorów

zastosowaniach

specjalnych

będących

sprzeczności

tym

standardem,

pierwszeństwo

zastosowania

mają

normy

IEC

(np.

IEC

62660

–

seria

pojazdów

drogowych).

Poniżej podano kilka przykładów aplikacji, które wykorzystują akumulatory i baterie w zakresie tej normy:

- zastosowania stacjonarne: telekomunikacja, zasilacze awaryjne (UPS), magazyny energii elektrycznej, rozdzielnie przemysłowe, zasilanie awaryjne

i zastosowania podobne,

- zastosowania mobilne: wózki widłowe, wózki golfowe, AGV (samobieżne pojazdy przemysłowe),

- zastosowania w kolejnictwie i morskie, z wyłączeniem pojazdów drogowych.

Ponieważ norma ta obejmuje baterie do różnych zastosowań przemysłowych, zawiera te wymogi, które są dla nich wspólne i niezbędnie

minimalne dla różnych zastosowań. Bezpieczeństwo elektryczne jest włączone do normy tylko jako część analizy ryzyka w klauzuli 8. W odniesieniu

do szczegółów zapewnienia bezpieczeństwa elektrycznego, muszą być brane pod uwagę zastosowane wymagania bezpieczeństwa aplikacji

finalnej. Niniejsza norma stosuje się do ogniw i akumulatorów. Jeśli bateria jest podzielona na mniejsze moduły, mogą być one testowane jako

reprezentujące całą baterię. Producent powinien jasno zadeklarować specyfikację urządzenia przeznaczonego do badań. Może też dodać do

takiego urządzenia funkcje odpowiadające finalnej wersji produktu.

IEC 63115-x Ed. 1.0:2020 Secondary cells and batteries containing

alkaline or other non-acid electrolytes – Sealed nickel-metal hydride

cells and batteries for use in industrial applications – Part x:

Part 1: Performance (stability date 2021)

Part 2: Safety

PN-EN IEC 63115-x:2020 Ogniwa i baterie wtórne zawierające

elektrolity alkaliczne i inne elektrolity niekwasowe – Szczelne ogniwa

i moduły niklowo-wodorkowe do ponownego ładowania do zastosowań

przemysłowych – Część x:

Część 1: Parametry

Część 2: Bezpieczeństwo

Norma PN-EN 63115 dotyczy szczelnych ogniw i baterii niklowo-wodorkowych do zastosowań przemysłowych, w tym zastosowań stacjonarnych.

Część

Podaje

oznakowanie,

przeznaczenie,

badania

wymagania

dotyczące

ogniw

baterii

objętych

zakresem.

Poniżej przedstawiono niektóre przykłady zastosowań ogniw i baterii podlegających zakresowi niniejszego dokumentu:

- zastosowania stacjonarne: telekomunikacja, zasilacze awaryjne (UPS), system magazynowania energii elektrycznej, przełączanie dostawców

energii, systemy zasilania awaryjnego i inne podobne zastosowania,

- pojazdy: wózek widłowy, wózek golfowy, kolej wysokich prędkości, kolej tradycyjna, statki, z wyłączeniem pojazdów drogowych.

Dokument ma zastosowanie do ogniw i baterii. Jeżeli jakaś bateria składa się z mniejszych elementów, wówczas taki mniejszy element może

reprezentować w badaniach całą baterię. Producent jasno deklaruje jaki element będzie poddany badaniom. Producent może do badanego

elementu dodać funkcje obecne w całej baterii.

Część 2: Określa wskazania, badania i wymagania odnośnie do bezpiecznej pracy ogniw i baterii objętych zakresem normy.

Uwaga: Ponieważ norma PN-EN 63115 dotyczy baterii mających różnorodne zastosowania przemysłowe, stąd zawiera minimalne i wspólne

wymagania, które mogą być przypisane we wszystkich tych przypadkach.

IEC 62897 Stationary energy storage systems with lithium batteries –

safety requirements (deleted)

IEC 62897 Stacjonarne systemy magazynowania energii z bateriami

litowymi – Wymagania bezpieczeństwa

Norma określa ogólne wymagania bezpieczeństwa dotyczące stacjonarnych magazynów energii z akumulatorami litowymi. Dokument wycofany

w fazie opracowywania.

IEC 62281 Ed. 4.0:2019 Safety of primary and secondary

lithium

cells

and

batteries

during

transport

(stability date 2023)

PN-EN IEC 62281:2019-08 Wymagania bezpieczeństwa dotyczące

pierwotnych i wtórnych ogniw i baterii litowych podczas transportu

Norma

określa

metody

badań

wymagania

dla

pierwotnych

wtórnych

(do

ponownego

ładowania)

ogniw

baterii

litowych,

mające

zagwarantować

ich

bezpieczeństwo

podczas

transportu

innego

niż

celu

recyklingu

lub

utylizacji.

Uwaga: Do systemów trakcyjnych akumulatorów Li-ion (litowo-jonowych) używanych w napędach pojazdów drogowych mogą mieć zastosowanie

różne normy.

IEC 62485-x Safety requirements for secondary batteries and battery

installations – Part x:

Ed. 1.0:2015 – Part 1: General safety information

Ed. 1.0:2010 – Part 2: Stationary batteries

Ed. 2.0:2014 – Part 3: Traction batteries

Ed. 1.0:2015 – Part 4: Valve-regulated lead-acid batteries for use in

portable appliances

Ed. 11:2020 PRV – Part 5: Safe operation of stationary lithium ion

batteries

(Parts 1–4 stability date 2021, Part 5 stability date 2024)

PN-EN IEC 62485-x Wymagania dotyczące bezpieczeństwa baterii

wtórnych i instalacji baterii – Część x:

2018-09 – Część 1: Ogólne informacje dotyczące bezpieczeństwa

2018-09 – Część 2: Baterie stacjonarne

2014-12 – Część 3: Akumulatory trakcyjne

2018-09 – Część 4: Baterie kwasowo-ołowiowe regulowane za pomocą

zaworów do użytku w urządzeniach przenośnych

IEC 62485-5 – Część 5: Bezpieczna eksploatacja stacjonarnych baterii

litowych

Część 1: Określa podstawowe wymagania dla baterii wtórnych i instalacji baterii. Wymagania dotyczące: bezpieczeństwa, niezawodności,

oczekiwanego czasu życia, wytrzymałości mechanicznej, stabilności cykli ładownia, rezystancji wewnętrznej i temperatury akumulatora, są

określane w odniesieniu różnych zastosowań i determinuje to wybór technologii i sposobu projektowania akumulatorów.

ogół

wymagania

określenia

są

wyspecyfikowane

dla

akumulatorów

kwasowo-ołowiowych

niklowo-kadmowych.

przypadku

innych

typów

akumulatorów

wodnym

elektrolitem

wymagania

mogą

być

określane

analogicznie.

Norma odnosi się do aspektów związanych z bezpieczeństwem w związku z zagrożeniami powiązanymi z:

- elektrycznością (instalacja, ładowanie, rozładowywanie, itp.),

- elektrolitami,

- mieszankami gazów palnych,

- przechowywaniem i transportem.

W odniesieniu do ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym należy odnieść się do normy IEC 60364-4-41.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Część 2: Ma zastosowanie do stacjonarnych akumulatorów i ich instalacji o napięciu do 1500 V DC (znamionowe) i określa

podstawy

pomiarów

służących

ochronie

przed

zagrożeniami

związanymi

elektryczności,

emisją

gazów

elektrolitami.

Norma określa wymagania w celu zapewnienia bezpieczeństwa związanego z montażem, użytkowaniem, kontrolą, konserwacją i usuwaniem

akumulatorów i ich instalacji. Zakres tej części obejmuje akumulatory kwasowo-ołowiowe, NiCd oraz NiMH.

Przykładami głównych zastosowań są:

- telekomunikacja,

- stacje energetyczne,

- systemy oświetlenia awaryjnego i systemy alarmowe,

- UPS-y,

- układy rozruchu silnika,

- systemy fotowoltaiczne.

Część 3: Ma zastosowanie do ogniw wtórnych (akumulatorów) i ich instalacji stosowanych w pojazdach elektrycznych,

np.

elektrycznych

wózkach

jezdnych

tym

wózkach

widłowych,

wózkach

transportowych,

maszynach

sprzątających,

pojazdach sterowanych automatycznie), w lokomotywach zasilanych z akumulatorów oraz w takich pojazdach elektrycznych,

jak:

wózki

golfowe,

rowery,

wózki

inwalidzkie

wózki

transportowe.

Norma

nie

dotyczy

projektowania

tych

pojazdów.

Niniejsza norma obejmuje akumulatory kwasowo-ołowiowe, niklowo-kadmowe, niklowo-wodorkowe oraz inne akumulatory alkaliczne. Aspekty

związane z bezpieczeństwem wtórnych akumulatorów litowo-jonowych w wyżej wymienionych zastosowaniach będą przedmiotem oddzielnych

norm.

Nominalne

napięcia

ograniczone

są

odpowiednio

1000

1500

DC.

Norma

opisuje

podstawowe

środki

bezpieczeństwa

stosowane

przypadku

zagrożeń

generalnie

związanych

elektrycznością,

emisją

gazów

elektrolitami.

Norma przedstawia wymagania dotyczące bezpieczeństwa związanego z instalowaniem, użytkowaniem, kontrolą, serwisowaniem akumulatorów

oraz postępowaniem ze zużytymi akumulatorami.

Część 4: Dotyczy aspektów bezpieczeństwa w związku z rozmieszczeniem, usytuowaniem obwodów i działaniem regulowanych zaworów

wtórnych ogniw kwasowo-ołowiowych i akumulatorów w urządzeniach przenośnych. Określone wymagania obligują producentów urządzeń

i baterii wtórnych do ochrony przed niewłaściwym użytkowaniem baterii w czasie pracy, aby zapewnić środki ochrony w celu uniknięcia narażenia

na obrażenia osób w przypadku awarii baterii, i zapewniają wystarczającą informację dla użytkowników. Norma ta nie ma zastosowania dla ogniw

wtórnych i baterii zawierających alkaliczne lub inne elektrolity bezkwasowe.

Część 5: Ma zastosowanie do instalacji jednego lub większej liczby stacjonarnych akumulatorów wtórnych o maksymalnym łącznym napięciu prądu

stałego 1500 V w dowolnej części stałoprądowej instalacji i opisuje podstawowe środki ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z normalnej

eksploatacji lub w warunkach awarii spowodowanej: energią elektryczną, zwarciem, elektrolitem, emisją gazów, pożarem lub wybuchem.

Dokument zawiera wymagania dotyczące aspektów bezpieczeństwa związanych z instalacją, użytkowaniem, kontrolą oraz konserwacją i utylizacją

baterii litowo-jonowych stosowanych w aplikacjach stacjonarnych.

IEC 60896-x Stationary lead-acid batteries – Part: x

Ed. 1.0:2002 – Part 11: Vented types – General requirements

and methods of tests

Ed. 1.0:2004 – Part 21: Valve regulated types – Methods of test

Ed. 1.0:2004 – Part 22: Valve regulated types – Requirements

(stability date 2021 all parts)

PN-EN 60896-x Baterie ołowiowe stacjonarne – Część x:

PN-EN 60896-21:2007 – Część 11: Typy otwarte – Ogólne wymagania

i metody badań

PN-EN 60896-21:2007 – Część 21: Typy wyposażone w zawory –

Metody badań

PN-EN 60896-22:2007 – Część 22: Typy wyposażone w zawory –

Wymagania

Część 11: Dotyczy ogniw i baterii akumulatorowych ołowiowych przeznaczonych do pracy w ustalonym miejscu (tj. zazwyczaj nieprzenoszonych

z miejsca na miejsce) i trwale podłączonych do obciążenia i źródła prądu stałego. Baterie pracujące w takich warunkach określa się mianem baterii

stacjonarnych. Do pracy stacjonarnej mogą być użyte ogniwa i baterie akumulatorowe ołowiowe dowolnego typu lub konstrukcji. Część 11 normy

dotyczy tylko typów otwartych.

Część 21 i Część 22: Dotyczą wszystkich stacjonarnych ogniw i baterii monoblokowych ołowiowych z zaworami, stosowanych do doładowywania

(tj. na stałe podłączonych do obciążenia i do źródła zasilania prądu stałego), w stałym miejscu (tj. nieprzewidzianych do przenoszenia z miejsca

na miejsce) i włączonych do stałego wyposażenia lub zainstalowanych w akumulatorniach, do użytku: w telekomunikacji, UPS (bezprzerwowe

zasilanie), do zasilania sprzętu, zasilania awaryjnego lub w podobnych zastosowaniach. Przy czym:

Część 21: Określa metody badań dotyczących wszystkich typów i konstrukcji stacjonarnych ogniw i baterii monoblokowych ołowiowych

z zaworami stosowanych do zasilania rezerwowego.

Część 22: Wyjaśnia cel każdego badania zawartego w Części 21, aby umożliwiało ono spełnienie wymagań dotyczących baterii w określonym

zastosowaniu przemysłowym i określonych warunkach pracy. Normę należy stosować w połączeniu z metodami badań opisanymi w Części 21

normy, dotyczącymi wszystkich typów i konstrukcji stacjonarnych ogniw i baterii monoblokowych ołowiowych z zaworami stosowanych do

zasilania rezerwowego.

IEC 61056-1 Ed. 3.0:2012 General purpose lead-acid batteries (valve-

regulated types) – Part x:

Part 1: General requirements, functional characteristics – Methods of

test

Part 2: Dimensions, terminals and marking

(Parts 1 ,2 stability date 2021)

PN-EN 61056-1:2013-05 Akumulatory kwasowo-ołowiowe ogólnego

zastosowania (typy wyposażone w zawory) – Część x:

Część 1: Wymagania ogólne, charakterystyki funkcjonalne – Metody

badań

Część 2: Wymiary, końcówki i znakowanie

Dwuczęściowa norma PN-EN 61056 dotyczy wszystkich akumulatorów kwasowo-ołowiowych ogólnego zastosowania, zaopatrzonych w zawór

bezpieczeństwa (VRLA – ang. valve regulated lead-acid). Norma dotyczy zarówno akumulatorów przeznaczonych do cyklicznych ładowań

i rozładowań, jak i do pracy w trybie ciągłego podładowywania (ang. float charge). Akumulatory tego typu bywają stosowane w urządzeniach

przenośnych (narzędzia, zabawki itp.) lub do zasilania rezerwowego. Ogniwa w tego rodzaju akumulatorach mogą mieć płaskie elektrody

w pryzmatycznych pojemnikach lub spiralne pary elektrod w pojemnikach cylindrycznych. Kwas siarkowy w ogniwach jest uwięziony pomiędzy

elektrodami poprzez zaabsorbowanie w strukturze mikroporowatej lub w postaci żelu. Norma nie dotyczy akumulatorów kwasowo-ołowiowych

stosowanych do rozruchu silników (seria IEC 60095), akumulatorów trakcyjnych (seria IEC 60254) i stacjonarnych (seria IEC 60896).

Część 1: Określa wymagania ogólne, charakterystyki funkcjonalne i metody badań akumulatorów będących przedmiotem normy. Zgodność

z omawianą normą wymaga, aby podstawowe dane dotyczące wydajności określone przez producenta były zgodne z tymi procedurami testowymi.

Testy te używane są również do kwalifikowania na zgodność z normą.

Część 2: Określa wymiary, końcówki i znakowanie w odniesieniu do wszystkich rodzajów akumulatorów będących przedmiotem normy. Część ta

określa wymiary: długość, wysokość i szerokość baterii, jak również kształty końcówek biegunowych. Ogniwa tego rodzaju akumulatora ołowiowo-

kwasowego, które są opisane w tej normie, powinny być badane zgodnie z wymaganiami Części 1 normy. Zgodność z tą normą wymaga, aby

wymiary, końcówki biegunowe i znakowanie były zgodne z wymaganiami opisanymi w tej części.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

EN 62509 Ed. 1:2011 Battery charge controllers for photovoltaic

systems – Performance and functioning

PN-EN 62509:2011 Urządzenia kontrolujące proces ładowania

akumulatorów w systemach fotowoltaicznych – Parametry i działanie

Norma określa minimalne wymagania dotyczące funkcjonowania urządzeń kontrolujących proces ładowania akumulatorów BCC (ang. Battery

Charge Controller) kwasowo-ołowiowych używanych w naziemnych systemach PV. Głównym celem jest zapewnienie niezawodności BCC

i przedłużenie żywotności akumulatorów. Norma dotyczy następujących elementów procesu ładowania: ładowanie akumulatora przez generator

PV, kontrola obciążenia, funkcje zabezpieczające oraz funkcje interfejsu. Dokument powinien być stosowany w połączeniu z normą IEC 62093:2005.

Inne ważniejsze dokumenty normatywne dotyczące instalacji z bateriami

UL 1642 Lithium batteries

UL 1973 Batteries for use in light electric rail (LER) applications

and stationary applications

UL 9540 Outline for investigation for safety for energy storage systems

and equipment

UL 2054 Household and commercial batteries

UL 9540 Energy storage system (ESS) requirements – evolving to meet

industry and regulatory needs

IEEE Std. 937 Recommended practice for installation and maintenance

of lead-acid batteries for PV systems

IEEE Std. 1013 Recommended practice for sizing lead-acid batteries for

photovoltaic (pv) systems

IEEE Std. 1361 Recommended practice for determining performance

characteristics and suitability of batteries in PV systems

NFPA Fire Code 1 Deploying Lithium Batteries

UL 1642 Baterie litowe

UL 1973 Baterie przeznaczone do zastosowań w lekkich szynach

elektrycznych (LER) i aplikacjach stacjonarnych

UL 9540 Ogólny zarys badań dotyczących bezpieczeństwa systemów

i urządzeń do magazynowania energii

UL 2054 Baterie do użytku domowego i komercyjne

UL 9540 Wymagania dotyczące systemów magazynowania energii

(ESS) – Zmiany wychodzące naprzeciw potrzebom przemysłu i regulacji

IEEE Std. 937 Zalecana praktyka instalowania i konserwacji baterii

ołowiowo-kwasowych w systemach PV

IEEE Std. 1013 Zalecana praktyka wymiarowania baterii kwasowo-

ołowiowych do systemów fotowoltaicznych (PV)

IEEE Std. 1361 Zalecana praktyka określania charakterystyki pracy

i przydatności akumulatorów w systemach PV

NFPA Fire Code 1 Zastosowanie baterii litowych

Tabela XV. Procedury odbioru, ocena jakości instalacji, monitoring systemów PV – normy PN-EN 62446, PN-EN 61724

oraz IEC TR 63019

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

EN 62446 Ed. 1.0:2010 Grid connected photovoltaic systems –

Minimum requirements for system documentation, commissioning

tests and inspection (stability date 2020)

PN-EN 62446:2010 Systemy fotowoltaiczne przyłączone do sieci

elektrycznej – Minimalne wymagania dotyczące dokumentacji systemu,

badania rozruchowe i wymagania kontrolne

Norma określa minimum informacji i dokumentację, jaką należy przekazać klientowi po podłączeniu systemu fotowoltaicznego do sieci

elektroenergetycznej. Opisano podstawowe próby rozruchowe, kryteria kontrolne i dokumentację niezbędną do oceny bezpieczeństwa instalacji

i poprawności działania systemu. Dokument dotyczy wyłącznie systemów PV podłączonych do sieci, nie dotyczy natomiast systemów modułowych

prądu przemiennego lub systemów wykorzystujących elementy magazynujące energię (np. akumulatory), a także systemów hybrydowych.

Norma została zastąpiona trzyczęściową wersją PN-EN 62446:2016-08 (szczegóły w dalszej części tabeli).

IEC 62446-xx Photovoltaic (PV) systems – Requirements for testing,

documentation and maintenance – Part xx:

IEC 62446-1 Ed. 1.1:2016-08/ AMD 1:2018 CSV – Part 1:

Grid connected systems – Documentation, commissioning tests

and inspection (stability date 2021)

IEC 62446-2 Ed. 1:2020 – Part 2: Grid connected systems

– Maintenance of PV systems (stability date 2024)

IEC TS 62446-3 Ed. 1:2017 – Part 3: Photovoltaic modules and plants

– Outdoor infrared thermography (stability date 2021)

PN-EN 62446:2016 Systemy fotowoltaiczne (PV) – Wymagania

dotyczące prób, dokumentacji i utrzymania – Część xx:

Część 1: Systemy podłączone do sieci elektroenergetycznej –

dokumentacja, badania rozruchowe i wymagania kontrolne

Część 2: Systemy podłączone do sieci elektroenergetycznej –

Utrzymanie systemów PV

Część 3: Moduły

fotowoltaiczne

instalacje

–

termografia

w podczerwieni w warunkach zewnętrznych

Trzyczęściowa norma międzynarodowa określająca zasady odbioru pomiaru podstawowych parametrów elektrycznych, dokumentowania oraz

zasad eksploatacji instalacji fotowoltaicznych.

Część 1: Definiuje zakres wymaganych informacji oraz dokumentacji, która powinna być udostępniona klientowi po zakończeniu instalacji

systemu PV przyłączonego do sieci elektroenergetycznej. Norma opisuje również testy odbiorcze, kryteria kontroli oraz dokumentację, której

należy oczekiwać w celu weryfikacji, czy instalacja została wykonana w sposób bezpieczny i czy system pracuje poprawnie. Dokument może być

również wykorzystywany w celu okresowych kontroli systemu. Niniejsza część normy IEC 62446 została opracowana dla systemów przyłączonych

do sieci elektroenergetycznej niewykorzystujących elementów magazynujących energię (np. akumulatorów). Nie dotyczy natomiast systemów

hybrydowych. Niniejsza część normy IEC 62446 przeznaczona jest dla projektantów oraz instalatorów systemów PV przyłączanych do sieci

elektroenergetycznej jako wzorzec mający na celu zapewnienia klientowi odpowiedniej dokumentacji. Poprzez uszczegółowienie spodziewanego

minimum testów odbiorczych oraz kryteriów nadzoru może być ona również pomocna przy weryfikacji/kontroli systemu PV przyłączonego do

sieci zarówno bezpośrednio po jego zainstalowaniu, jak i podczas kolejnych testów, w procesie utrzymania systemu lub też jego modyfikacji.

Niniejsza część normy IEC 62446 definiuje różne procedury testowe odpowiednie dla różnego rodzaju systemów, tak by zastosowana procedura

była adekwatna do wielkości, typu oraz stopnia złożoności konkretnego systemu.

Norma PN-EN 62446-1 jest wersją skonsolidowaną, na którą składa się pierwsze wydanie dokumentu (2016 rok) i późniejsze zmiany (AMD1 z 2018

roku). W związku z tym nie ma potrzeby zamawiania zmian w uzupełnieniu do niniejszej publikacji.

Część 2: Opisuje podstawowe wymagania konserwacyjne o charakterze prewencyjnym, naprawczym i eksploatacyjnym oraz zalecenia dotyczące

systemów PV podłączonych do sieci elektroenergetycznej. Wymagania te obejmują takie procedury utrzymania, jak:

- podstawowe utrzymanie elementów systemu i połączeń w celu zapewnienia niezawodności, bezpieczeństwa i zapobiegania pożarom,

- działana naprawcze i usuwanie usterek,

- bezpieczeństwo pracowników.

Odbiór, uruchamianie, monitoring

systemów PV

Tabela XV prezentuje dwie (choć nie tylko) wielo-

częściowe normy zasadnicze z punktu widzenia

jakości instalacji, funkcjonowania i kontroli systemów

PV – są to normy oznaczone jako PN-EN 6244 oraz

PN 61724.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Dokument dotyczy działań konserwacyjnych, które mają na celu maksymalizację oczekiwanej wydajności systemu, np. czyszczenia modułów lub

usuwania roślinności. Podsumowano charakterystyczne aspekty związane z utrzymaniem systemów instalowanych na dachach budynków oraz

systemów posadowionych na gruncie.

Część 3: Definiuje sposób termograficznej kontroli z wykorzystaniem podczerwieni (IR – ang. infrared termography) modułów PV pracujących

w instalacji PV. Kontrola ta wspiera konserwację zapobiegawczą w zakresie ochrony przeciwpożarowej, utrzymanie sprawności systemu dla

produkcji energii elektrycznej oraz weryfikację aktualnego stanu jakości modułów PV. Dokument określa wymagania dotyczące: urządzeń

pomiarowych, warunków otoczenia, procedury kontrolnej, raportu z kontroli, kwalifikacji personelu oraz sporządzenia mapy anomalii termicznych

stanowiącej wytyczne dla szczegółowej kontroli elektrycznej.

IEC 61724 Ed. 1:1998 Photovoltaic system performance monitoring —

Guidelines for measurement, data exchange and analysis (deleted)

PN-EN

61724:2002

Monitorowanie

własności

systemu

fotowoltaicznego – Wytyczne pomiaru, wymiany danych i analizy

Wydanie 2 (Ed. 2), tj. uaktualnione wydanie normy, planowane było na 2014 rok. Ostatecznie jednak norma została wycofana i zastąpiona normą

międzynarodową IEC 61724-1 Ed. 1:2017 i dalszymi częściami o statusie specyfikacji technicznej (szczegóły w dalszych tabelach).

IEC 61724-x x Photovoltaic system performance – Part x:

IEC 61724-1 Ed. 1.0:2017 – Part 1: Monitoring (stability date 2020)

IEC TS 61724-2 Ed. 1:2016 / COR 1:2018 – Part 2: Capacity evaluation

method

IEC TS 61724-3 Ed. 1.0:2016 – Part 3: Energy evaluation

method (stability date 2021)

IEC TS 61724-4 Ed. 1 – Part 4: Degradation rate evaluation method

IEC 61724-xx Wydajność systemu fotowoltaicznego – Część xx:

Część 1: Monitorowanie

Część 2: Metoda oceny zdolności produkcji energii

Część 3: Metoda określania wielkości wytworzonej energii

Część 4: Metoda określania szybkości degradacji

Część 1: Norma przedstawiająca sprzęt, metody i terminologie związane z monitorowaniem wydajności i analizy systemów fotowoltaicznych (PV).

Odnosi się do: czujników, ich instalowania i dokładności sprzętu monitorującego, a także do akwizycji wartości mierzonych parametrów i kontroli

ich jakości, wyliczanych parametrów i wskaźników wydajności systemu. Norma służy jako podstawa dla innych norm, które opierają się na danych

zebranych podczas monitorowania systemów PV.

Część 2: Określa procedurę pomiaru i analizy produkcji energii elektrycznej w systemie fotowoltaicznym w celu oceny jakości jego działania. Test

został opracowany do wykonania w stosunkowo krótkim okresie (typowo – kilka umiarkowanie słonecznych dni). Intencją niniejszego dokumentu

jest określenie ramowej procedury porównywania zmierzonej mocy generowanej przez system w stosunku do mocy oczekiwanej z systemu PV

w czasie względnie słonecznych dni. Wydanie 2 (Ed. 2) Części 2 planowane jest na czerwiec 2022 roku.

Część 3: Określa procedurę pomiaru i analizy produkcji energii elektrycznej w systemie fotowoltaicznym w odniesieniu do oczekiwanej wartości

produkcji energii elektrycznej przez ten sam system na podstawie rzeczywistych warunków pogodowych określonych przez wykonawcę testu.

Produkcja energii elektrycznej jest charakteryzowana szczególnie w okresach, w których system działa (energia produkowana przez system jest

dostępna); przedziały czasowe, w których system nie działa (energia jest niedostępna), określane są w sposób ilościowy jako część miary tzw.

dostępności systemu. Zasadniczym celem dokumentu jest określenie procedury porównywania zmierzonej energii elektrycznej z oczekiwaną

energią elektryczną systemu PV. Do omawianego wydania Części 3 dołączono treść sprostowania z lutego 2018 roku.

Wydanie 2 (Ed. 2) Części 2 i Części 3 zaplanowano na czerwiec 2022 roku.

Część 4: Dokument obecnie posiada status nowego projektu – NP (03.2018 NP). Jego celem ma być ocena dynamiki degradacji (spadek wydajności

w czasie) systemu PV.

IEC TR 63019 Ed. 1.0:2020 Photovoltaic power systems (PVPS) –

Information model for availability (stability date 2023)

IEC TR 63019:2020 Fotowoltaiczne systemy zasilania (PVPS) – Model

informatyczny dotyczący dostępności systemu

Raport techniczny będący kontynuacją wysiłków zapoczątkowanych przez opracowaną specyfikację techniczną (IEC TS 63019). Dostępność

produkowanej przez system energii, lub krócej – dostępność systemu (ang. system availability) jest ściśle związana ze zdolnością operacyjną

PVPS, jego stanem technicznym i jest miarą jakości systemu w czasie rzeczywistym bądź w ujęciu historycznym. Na dostępność systemu lub jego

komponentów wpływ mają: umowne i pozaumowne specyfikacje niezawodności, wskaźniki dotyczące serwisowania, a także odpowiednia strategia

serwisowania i napraw oraz czynniki zewnętrzne, takie jak warunki środowiskowe w lokalizacji instalacji i warunki sieci elektroenergetycznej. Celem

omawianego dokumentu jest po raz pierwszy ocena systemu PV poprzez zbadanie kwestii związanych z niezawodnością.

O ile niniejszy dokument określa narzędzia, zagadnienia i procedury do oceny niezawodności, to jednak należy zaznaczyć, że choć dostępne są

komercyjne produkty do przeprowadzania tego typu analiz, to dokument nie zawiera żadnej oceny tych produktów i pozbawiony jest zaleceń

sugerujących przewagę któregoś z tych narzędzi w stosunku do innych.

Tabela XVI. Normy związane z systemami OZE oraz hybrydowymi przeznaczonymi głównie do celów elektryfikacji obszarów

wiejskich i systemów pompowania wody – norma wieloczęściowa IEC 62257 oraz inne

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC PAS 62111:1999 Specifications for the use of renewable energies

in rural decentralised electrification (deleted)

IEC PAS 62111:1999 Specyfikacje dotyczące wykorzystania energii

odnawialnej w zdecentralizowanej elektryfikacji obszarów wiejskich

Publicznie dostępna specyfikacja (PAS – ang. Public Available Specification) zawierająca wytyczne dotyczące wykorzystania odnawialnych źródeł

energii w zdecentralizowanej elektryfikacji obszarów wiejskich. Opisuje cechy funkcjonalne, na których powinny opierać się: projekt, wdrożenie

i eksploatacja elementów składowych takich systemów elektryfikacji. Ustanawia wspólne standardy jako punkt odniesienia przy ocenie jakości

takich systemów. Norma IEC PAS 62111 została wycofana w 2017 roku i obecnie jest w trakcie ponownego wydania w formie serii specyfikacji

technicznych IEC pod numerem referencyjnym IEC TS 62257.

IEC TS 62257-xx Recommendations for small renewable energy

and hybrid systems for rural electrification

IEC TS 62257-xx Zalecenia dotyczące małych systemów energetyki

odnawialnej i systemów hybrydowych elektryfikacji obszarów wiejskich

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma wieloczęściowa IEC 62257 określa warunki: instalacji, doboru elementów, eksploatacji systemów zasilania OZE oraz hybrydowych do

zastosowań w elektryfikacji obszarów wiejskich.

Seria IEC 62257 została zaprojektowana w następujący sposób:

– Część 1: wprowadza metodologię wdrażania elektryfikacji obszarów wiejskich z wykorzystaniem autonomicznych hybrydowych systemów

energetyki odnawialnej; stanowi także przewodnik ułatwiający czytanie i wykorzystywanie całej serii IEC 62257 w celu tworzenia zdecentralizowanych

systemów elektryfikacji obszarów wiejskich zarówno w krajach rozwijających się, jak i w krajach rozwiniętych. W trakcie przygotowania do publikacji

(planowane na przełomie 2020/ 2021 jest Wydanie 4 (Ed. 4) Części 1, które ma nosić tytuł Ogólne wprowadzenie do serii IEC 62257 oraz elektryfikacji

obszarów wiejskich;

– Części 2 – 6: stanowią wsparcie metodologiczne w zakresie zarządzania i wdrażania projektów;

– Części 7 – 12: określają specyfikacje techniczne dla indywidualnych lub zgrupowanych systemów i związanych z nimi komponentów;

– Część 13-1 i 13-2: mają obecnie status nowych projektów roboczych TC82/IEC (PNW TS 82-1386 2018 NP, PNW TS 82-1387 2018 NP), poszerzają

zakres wielkości systemów objętych Częścią 9-8.

Uwaga: Wszystkie części normy IEC62257 powinny być czytane w kontekście całej serii IEC 62257 SER.

IEC TS 62257-1 Ed. 3:2015 – Part 1: General introduction to rural

electrification

IEC TS 62257-2 Ed. 2:2015 – Part 2: From requirements to a range

of electrification systems

IEC TS 62257-3 Ed. 2:2015 – Part 3: Project development

and management

IEC TS 62257-4 Ed. 2:2015 – Part 4: System selection and design

IEC TS 62257-5 Ed. 2:2015 – Part 5: Safety rules: protection against

electrical hazards

IEC 62257-6 Ed. 2 – Part 6: Acceptance, operation, maintenance

and replacement

Część 1: Ogólne wprowadzenie do elektryfikacji obszarów wiejskich

Część 2: Od wymagań do szeregu systemów elektryfikacji

Część 3: Rozwój i zarządzanie projektem

Część 4: Wybór systemu i projektowanie

Część 5: Zasady bezpieczeństwa: ochrona przed zagrożeniami

elektrycznymi

Część 6: Odbiór, eksploatacja, konserwacja i wymiana

IEC TS 62257-7 Ed. 2:2017 RLV – Part 7: Generators

IEC TS 62257-7-1 Ed. 2:2010 – Part 7-1: Generators – Photovoltaic

generators

IEC TS 62257-7-2 Ed. 1 – Part 7-2: Generators – Off-

grid wind turbines

IEC TS 62257-7-3 Ed. 2:2018 – Part 7-3: Generator set – Selection of

generators sets for rural electrification systems

IEC 62257-7-4 Ed. 2:2018 – Part 7-4: Generators – Integration of

solar with other forms of power generation within hybrid power

systems

Część 7: Generatory

Część 7-1: Generatory – Generatory fotowoltaiczne

Część 7-2: Generatory – Autonomiczne turbiny wiatrowe

Część 7-3: Zespół prądotwórczy – Dobór zespołów prądotwórczych do

systemów elektryfikacji obszarów wiejskich

Część 7-4: Generatory – Integracja energetyki słonecznej z innymi formami

wytwarzania energii w ramach hybrydowych systemów energetycznych

IEC TS 62257-8-1 Ed. 2:2018 – Part 8-1: Selection of batteries

and battery management systems for stand-alone electrification

systems – Specific case of automotive flooded lead-acid batteries

available in developing countries

IEC TS 62257-9-1 Ed. 2:2016 – Part 9-1: Integrated systems –

Micropower systems

IEC TS 62257-9-2 Ed. 2:2016 – Part 9-2: Integrated systems –

Microgrids

IEC TS 62257-9-3 Ed. 2:2016 – Part 9-3: Integrated systems – User

interface

IEC TS 62257-9-4 Ed. 2:2016 – Part 9-4: Integrated systems – User

installation

IEC TS 62257-9-5 Ed. 4:2018 RLV – Part 9-5: Integrated systems –

Laboratory evaluation of stand-alone renewable energy products for

rural electrification

IEC 62257-9-6 Ed. 2:2019 RLV – Part 9-6: Integrated system –

Selection of Photovoltaic Individual Electrification Systems (PV-IES)

IEC 62257-9-7 Ed. 1:2019 – Part 9-7: Recommendation for selection

of inverters

IEC TS 62257-9-8 ED1:2020 – Part 9-8: Integrated systems – Quality

standards for stand-alone renewable energy products with power

ratings less than or equal to 350 W

Część 8-1: Wybór akumulatorów i systemów zarządzania akumulatorami

dla autonomicznych systemów elektryfikacji – Szczególny przypadek

zalanych akumulatorów ołowiowo-kwasowych dostępnych w krajach

rozwijających się

Część 9-1: Systemy zintegrowane – Systemy mikromocowe

Część 9-2: Systemy zintegrowane – Mikrosieci

Część 9-3: Systemy zintegrowane – Interfejs użytkownika

Część 9-4: Systemy zintegrowane – Instalacja użytkownika

Część 9-5: Systemy zintegrowane – Ocena laboratoryjna produktów

energii autonomicznych systemów energetyki odnawialnej dla celów

elektryfikacji obszarów wiejskich

Część

9-6:

System

zintegrowany

–

Wybór

poszczególnych

fotowoltaicznych systemów elektryfikacji (PV-IES)

Część 9-7: Zalecenia dotyczące doboru falowników

Część 9-8: Systemy zintegrowane – Normy jakości dla autonomicznych

produktów energetyki odnawialnej o mocy znamionowej mniejszej lub

równej 350 W

IEC PAS 62257-10 Ed. 1:2017 – Part 10: Silicon solar module visual

inspection guide

IEC TS 62257-12-1 Ed. 3:2020 RLV – Part 12-1: Laboratory

evaluation of lamps and lighting appliances for off-grid electricity

systems

IEC TS 62257-13-1 – Part 13-1: Integrated systems – Quality

standards for stand-alone renewable energy products with power

ratings less than or equal to 10 W

IEC TS 62257-13-2 – Part 13-2: Integrated systems – Quality

standards for stand-alone renewable energy products with power

ratings greater than 10 W and less than or equal to 350 W

Część 10: Przewodnik dotyczący kontroli wzrokowej krzemowego modułu

słonecznego

Część 12-1: Ocena laboratoryjna lamp i urządzeń oświetleniowych dla

autonomicznych systemów elektroenergetycznych

Część 13-1: Systemy zintegrowane – Normy jakości dla autonomicznych

produktów energetyki odnawialnej o mocy znamionowej mniejszej lub

równej 10 W

Część 13-2: Systemy zintegrowane – Normy jakości dla autonomicznych

produktów energetyki odnawialnej o mocy znamionowej większej niż 10

W i mniejszej lub równej 350 W

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 61702 Ed. 1:1995 Rating of direct coupled photovoltaic (PV)

pumping systems (deleted: 4th september 2015)

PN-EN 61702:2002

Znamionowanie

bezpośrednio

połączonych

fotowoltaicznych (PV) układów pompujących

Norma definiuje przewidywaną krótkoterminową charakterystykę (chwilową i dla typowego okresu dziennego) bezpośrednio połączonych

fotowoltaicznych (PV) systemów nawadniających.

EN 62253 Ed. 1:2011 Photovoltaic pumping systems – Design

qualification and performance measurements

(stability date 2022)

PN-EN 62253:2011 Fotowoltaiczne systemy pompowania wody –

Kwalifikacja projektu i pomiar parametrów eksploatacyjnych

Norma definiuje wymagania dotyczące projektowania, weryfikacji i pomiarów parametrów eksploatacyjnych fotowoltaicznych systemów

nawadniających pracujących w trybie autonomicznym. Opisane pomiary mają zastosowanie zarówno w testach laboratoryjnych z użyciem

symulatora generatora PV, jak i w testach w warunkach naturalnych z wykorzystaniem rzeczywistego generatora PV. Norma ma zastosowanie

do systemów z zestawami pomp silnikowych podłączonych do generatora PV bezpośrednio lub poprzez przetwornicę (DC–DC lub DC–AC). Nie

ma ona natomiast zastosowania do systemów wyposażonych w elementy magazynujące energię, chyba że są one wykorzystywane tylko do

uruchomienia pompy (<100 Wh). Celem normy jest ustalenie procedury weryfikującej konfigurację zaprojektowanego fotowoltaicznego systemu

pompowania zgodnie ze specyfiką warunków otoczenia. Norma dotyczy następujących parametrów systemu pompowania:

- moc jako funkcja charakterystycznej szybkości przepływu przy stałej wysokości słupa wody,

- wysokość słupa wody jako funkcja charakterystyk szybkości przepływu przy stałej szybkości pompowania,

- parametry i wymagania projektowe,

- specyfikacja systemu,

- wymagania dotyczące dokumentowania,

- procedura weryfikacji projektu.

Przedmiotem niniejszej normy jest ustalenie wymagań niezbędnych do zweryfikowania charakterystyk jakościowych fotowoltaicznego systemu

pompowania.

Uwaga: Norma EN 62253 jest zharmonizowana z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02).

Tabela XVII. Wybrane części normy PN-HD 60364 zharmonizowanej z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02)

istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa systemów PV

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 60364-7-712 Ed. 2:2017 Low voltage electrical installations –

Part 7-712: Requirements for special installations or locations – Solar

photovoltaic (PV) power supply systems

PN-HD 60364-7-712:2016-05 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

–– Część 7-712: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub

lokalizacji – Fotowoltaiczne (PV) układy zasilania

Część normy IEC 60364 dotycząca instalacji elektrycznej systemów PV przeznaczonych do zasilania całości lub części instalacji i /lub wytwarzania

i wprowadzania energii elektrycznej do sieci. Norma dotyczy wyposażenia systemów PV i podobnie jak to ma miejsce w przypadku każdego innego

elementu wyposażenia instalacji elektrycznej, odnosi się do jego doboru i stosowania w instalacji elektrycznej. Instalacja elektryczna systemu PV

zaczyna się od modułu PV lub zestawu modułów połączonych szeregowo kablami dostarczonymi przez producenta modułów i doprowadzonych

do instalacji odbiorcy lub sieciowego punktu zasilania.

Wymagania zawarte w dokumencie dotyczą:

- systemów PV do zasilania instalacji niepołączonej z siecią,

- systemów PV zasilających instalację równoległą do zasilania sieciowego,

- systemów PV zasilających instalację jako alternatywne w stosunku do sieci źródło zasilania,

- odpowiedniej kombinacji wyżej wymienionych systemów.

Rozważane są również wymagania odnoszące się do systemów PV z bateriami lub innymi systemami magazynowania energii.

Głównym celem dokumentu jest odniesienie się do projektowych wymagań bezpieczeństwa wynikających z szczególnej charakterystyki instalacji

PV, o której przesądza zastosowanie generatora DC (np. zagrożenie możliwością powstania i utrzymywania się łuku elektrycznego).

Norma nie obejmuje małych paneli PV, o mocy mniejszej niż 100 W, prądzie mniejszym od 8 A i napięciu rozwarcia mniejszym niż 35 V, określonych

w warunkach STC. Podobnie systemy modułów PV AC nie są objęte tą normą.

W przypadku instalacji PV podłączonych do publicznej sieci energetycznej wymogi bezpieczeństwa zawarte w powyższej normie są zgodne

z wymaganiami PN-EN 62109-1 i PN-EN 62109-2 dotyczącymi falowników.

IEC 60364-1 ED5:2005 Low-voltage electrical installations – Part 1:

Fundamental principles, assessment of general characteristics, definitions

(stability date 2020)

PN-HD 60364-1:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia ––

Część 1: Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk,

definicje

Normy z zakresu elektryki i elektro-

techniki

Norma wieloczęściowa PN-HD 60364

Wieloczęściowa norma PN-HD 60364 jest normą

zharmonizowaną z dyrektywą LVD UE i jest jed-

nym z najważniejszych dokumentów normatywnych

ustalających zasady bezpiecznego wykonywania

i użytkowania niskonapięciowych instalacji elektrycz-

nych. Jest podstawową normą do stosowania rów-

nież przy montażu i uruchamianiu instalacji PV. Ze

względu na znaczenie i szerokie zastosowanie normie

PN-HD 60364 poświęcono oddzielną Tabelę XVII

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma ustala wymagania dotyczące projektowania, montażu i weryfikacji niskonapięciowych instalacji elektrycznych zapewniających

bezpieczeństwo osób, żywego inwentarza i mienia przy zagrożeniach i uszkodzeniach, jakie mogą wystąpić podczas zgodnego z przeznaczeniem

użytkowania instalacji elektrycznych.

Odnosi się do instalacji elektrycznych w takich obiektach jak: a) lokale mieszkalne; b) lokale handlowe; c) lokale użyteczności publicznej; d) lokale

przemysłowe; e) lokale rolnicze i ogrodnicze; f) budynki prefabrykowane; g) przyczepy kempingowe, pola namiotowe i podobne; h) place budowy,

wystawy, targi i inne instalacje o charakterze czasowym; i) przystanie jachtowe; j) oświetlenie zewnętrzne i podobne instalacje; k) lokale medyczne;

l) jednostki ruchome lub transportowe; m) instalacje fotowoltaiczne; n) agregaty prądotwórcze niskiego napięcia.

PN-HD 60364-1 obejmuje: a) obwody zasilane napięciem znamionowym do 1000 V prądu przemiennego lub 1500 V prądu stałego; b) obwody inne

niż wewnętrzne okablowanie aparatury, pracujące pod napięciem przekraczającym 1000 V i pochodzące z instalacji o napięciu nieprzekraczającym

1000 V prądu przemiennego, np. oświetlenie z lampami wyładowczymi, elektrofiltry; c) systemy oprzewodowania i okablowanie nieobjęte

normami dla określonych urządzeń; d) wszystkie instalacje konsumenckie na zewnątrz budynków; e) okablowanie stałe urządzeń informatycznych

i komunikacyjnych, sygnalizacyjnych, sterujących tp.. (z wyjątkiem oprzewodowania wewnątrz aparatury); f) rozbudowę lub zmiany, a także części

istniejącej instalacji, których te zmiany dotyczą.

IEC 60364-4-41 ED5:2005 + AMD 1:2017 CSV Low-voltage electrical

installations – Part 4: Protection for safety – Chapter 41: Protection

against electric shock (stability date 2027)

PN-HD 60364-4-41:2017 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa – Ochrona

przed porażeniem elektrycznym

Norma określa zasadnicze wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym osób i żywego inwentarza w zakresie ochrony

podstawowej (ochrona przed kontaktem bezpośrednim) oraz w wypadku uszkodzenia (ochrona przed kontaktem pośrednim). Obejmuje

stosowanie i koordynację tych wymagań w odniesieniu do czynników zewnętrznych. Podane zostały również wymagania dotyczące stosowania

dodatkowej ochrony w niektórych przypadkach.

IEC 60364-4-443:2016 Low-voltage electrical installations – Part

4-44: Protection for safety – Protection against voltage disturbances

and electromagnetic disturbances − Clause 443: Protection against

transient overvoltages of atmospheric origin or due to switching

PN-HD 60364-4-443:2016-03

Instalacje

elektryczne

niskiego

napięcia – Część: 4-443: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa

– Ochrona przed zaburzeniami napięciowymi i zaburzeniami

elektromagnetycznymi – Ochrona przed przejściowymi przepięciami

atmosferycznymi lub łączeniowymi

Rozdział 443 części IEC 60364-44 dotyczy ochrony instalacji elektrycznych przed przenoszonymi do nich przez zasilającą sieć rozdzielczą

przepięciami przejściowymi pochodzenia atmosferycznego, włącznie z przepięciami wywoływanymi przez bezpośrednie wyładowania w tej sieci

i przed przepięciami łączeniowymi. Dokument nie ma zastosowania w przypadku przepięć przejściowych wywoływanych przez bezpośrednie

trafienia piorunowe w obiekt lub obiekty w jego pobliżu, a więc w przypadku, gdzie ma zastosowanie seria IEC 62305.

Jeżeli ochrona przed przepięciem przejściowym jest zapewniona zgodnie z IEC 62305, to można uznać, że zostały nią objęte wymagania 443,

dotyczące ochrony przed przepięciem pochodzenia atmosferycznego.

Przepięcia łączeniowe są na ogół mniejsze niż przepięcia przejściowe pochodzenia atmosferycznego, a zatem ochrona przed przepięciami

łączeniowymi jest zwykle objęta wymaganiami dotyczącymi ochrony przed przepięciami przejściowymi pochodzenia atmosferycznego.

Jeżeli nie jest zainstalowana żadna ochrona przepięciowa przed zakłóceniami pochodzenia atmosferycznego, to może być potrzebne zapewnienie

ochrony przed przepięciami łączeniowymi.

Uwaga 1: Przepięcia łączeniowe mogą być bardziej długotrwałe i mogą przenosić większą energię niż przepięcia przejściowe pochodzenia

atmosferycznego.

Właściwości przepięć przejściowych pochodzenia atmosferycznego zależą od takich czynników, jak:

- charakter zasilającej sieci rozdzielczej (kablowa lub napowietrzna),

- obecność przynajmniej jednego urządzenia do ograniczania przepięć przed przyłączem instalacji od strony zasilania,

- poziom napięcia sieci zasilającej.

Uwaga 2: Jeżeli chodzi o zjawisko przejściowe i przepięcie pochodzenia atmosferycznego, to w normie nie rozróżnia się między siecią uziemioną

a nieuziemioną.

Wymagania dotyczące ochrony przed przepięciami przejściowymi, przenoszonymi liniami transmisji danych, nie są objęte przez rozdział 443 (patrz:

PN-EN 61643-22, Tabela XIX. Weryfikacja jakości)

Uwaga 3: Jeżeli istnieje potrzeba stosowania urządzenia do ograniczania przepięć (SPD – ang. surge protection devices) w liniach zasilających, to

zalecane jest również stosowanie dodatkowych SPD w innych liniach, takich jak linie telekomunikacyjne.

Dobór i instalacja urządzenia SPD powinny być zgodne z rozdziałem 534 części IEC 60364-5-53.

IEC 60364-4-41 Ed. 5.1:2005 + AMD 1:2017 CSV Low-voltage

electrical installations – Part 4-41: Protection for safety – Protection

against electric shock (stability date 2027)

IEC 60364-4-42 Ed. 3.0:2010/ AMD 1:2014 Low-voltage electrical

installations – Part 4-42: Protection for safety – Protection against

thermal effects (stability date 2020)

IEC 60364-4-43 Ed. 3:2008 Low-voltage electrical installations napięcia

– Part 4-43: Protection for safety – Protection against overcurrent

(stability date 2020)

IEC 60364-4-44 ED2:2007 + AMD 1:2015 + AMD 2:2018 CSV

Low-voltage electrical installations – Part 4-44: Protection for safety

– Protection against voltage disturbances and electromagnetic

disturbances (stability date 2022)

PN-HD 60364-4-41:2017 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa – Ochrona

przed porażeniem elektrycznym

PN-HD 60364-4-42:2011/A1:2015-01 Instalacje elektryczne niskiego

napięcia – Część 4-42: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa –

Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego

PN-HD 60364-4-43:2012 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 4-43: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa – Ochrona

przed prądem przetężeniowym

PN-HD 60364-4-444:2012 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 4-44: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa – Ochrona

przed zakłóceniami napięciowymi i zaburzeniami elektromagnetycznymi

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Część 4-41: Ta część normy opisuje wymagania dotyczące ochrony osób przed porażeniem elektrycznym.

Część 4-42: Norma określa metody ochrony osób, zainstalowanych urządzeń i umiejscowionych materiałów przed szkodliwym działaniem

cieplnym urządzeń elektrycznych lub promieniowaniem cieplnym wywołanym np. paleniem się materiałów, a także przed niebezpieczeństwem

powstania pożaru i uniemożliwienia poprawnego działania zainstalowanych urządzeń.

Część 4-43: Ta część HD 60364 podaje wymagania dotyczące ochrony przewodów czynnych przed skutkami prądów przetężeniowych. W niniejszej

normie objaśniono, jak przewody czynne są zabezpieczane przez jedno lub więcej urządzeń do samoczynnego wyłączania zasilania w przypadku

przeciążenia (433) i zwarcia (434) z wyjątkiem przypadków, gdzie prąd przetężeniowy jest ograniczony zgodnie z punktem 436 lub przypadków,

gdzie mają zastosowanie warunki opisane w punkcie 433.3 (pominięcie urządzeń do ochrony przed przeciążeniem) lub 434.3 (pominięcie urządzeń

do ochrony w przypadku zwarcia). Koordynacja ochrony przed przeciążeniem i ochrony w przypadku zwarcia jest opisana w punkcie 435.

Uwaga 1: Powinno być rozważone, czy przewody czynne chronione przed przeciążeniem zgodnie z punktem 433 powinny być chronione także

przed uszkodzeniami, jakie mogą spowodować prądy przetężeniowe o wartości zbliżonej do prądów przeciążenia.

Uwaga 2: Wymagania tej normy nie uwzględniają wpływów zewnętrznych.

Uwaga 3: Zabezpieczenie przewodów zgodnie z niniejszą normą niekoniecznie oznacza zabezpieczenie urządzeń przyłączonych do tych

przewodów.

Uwaga 4: Przewody giętkie, łączące urządzenie ze stałą instalacją przez wtyczkę i gniazdo wtyczkowe, nie są objęte zakresem niniejszej normy i w

związku z tym nie zawsze są zabezpieczone przed przetężeniem.

Uwaga 5: Rozłączenie w niniejszej normie nie oznacza separacji.

Część 4-44: Zapewnienie wymagań i zaleceń dotyczących instalacji elektrycznych ma na celu uniknięcie lub zmniejszenie wpływu na nie

wywieranego przez zaburzenia elektromagnetyczne. Zasady niniejszej części nie mają zastosowania do systemów, które znajdują się całkowicie

lub częściowo pod nadzorem publicznych firm zasilania elektroenergetycznego (patrz: zakres HD 60364-1:2008), chociaż zakłócenia napięciowe

i zaburzenia elektromagnetyczne mogą być przewodzone lub indukowane w instalacjach elektrycznych przez takie systemy zasilające.

IEC 60364-5-52 ED3:2009 Low-voltage electrical installations – Part

5-52: Selection and erection of electrical equipment – Wiring systems

(stability date 2024)

IEC 60364-5-53 Ed. 4.0:2019 /AMD:2020

Low-voltage electrical installations – Part 5-53: Selection and erection

of electrical equipment – Devices for protection for safety, isolation,

switching, control and monitoring (stability date 2027)

IEC 60364-5-54 Ed. 3.0:2011 Electrical installations for buildings –

Part 5-54: Selection and erection of electrical equipment – Earthing

arrangements and protective conductors (stability date 2024)

IEC 60364-5-56 Ed. 3.0:2018 Low-voltage electrical installations – Part

5-56: Selection and erection of electrical equipment – Safety services

(stability date 2027)

IEC 60364-5-523:1999 Electrical installations of buildings – Part 5:

Selection and erection of electrical equipment – Section 523: Current-

carrying capacities in wiring systems

PN-HD 60364-5-52:2011/Ap2:2019 Instalacje elektryczne niskiego

napięcia – Część 5-52: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego –

Oprzewodowanie

PN-HD 60364-5-53:2016-02 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 5-53: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego –– Aparatura

rozdzielcza i sterownicza

PN-HD 60364-5-54:2011 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 5-54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Układy

uziemiające i przewody ochronne

PN-HD 60364-5-56:2019-01 Instalacje elektryczne niskiego napięcia

– Część 5-56: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Instalacje

bezpieczeństwa

PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach

budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego –

Obciążalność prądowa długotrwała przewodów

PN-HD 60364-5-534:2016-04

Instalacje

elektryczne

niskiego

napięcia – Część 5-534: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego

– Odłączanie izolacyjne, łączenie i sterowanie – Urządzenia do ochrony

przed przejściowymi przepięciami

Część 5-52: Podano typy oprzewodowania, wybór rodzaju przewodów i sposobu ich wykonania w zależności od: wpływów zewnętrznych,

obciążalności przewodów, przekrojów poprzecznych, spadków napięć w sieci użytkowników, połączeń elektrycznych, wyboru i sposobu wykonania

ze względu na ograniczenie możliwości wywołania pożaru, zbliżania do innych urządzeń, a także ze względu na łatwość konserwacji, włączając

w to czyszczenie.

Część 5-53: Zawiera ogólne wymagania z zakresu separacji, łączenia, sterowania i monitoringu, a także wymagania dotyczące doboru i montażu

urządzeń przeznaczonych do realizacji tych funkcji w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia.

Część 5-54: Dotyczy układów uziemiających i przewodów ochronnych instalacji łącznie z przewodami ochronnymi wyrównawczymi, w celu

zapewnienia bezpieczeństwa w instalacjach elektrycznych.

Część

5-56:

Zawiera

ogólne

wymagania

dotyczące

instalacji

bezpieczeństwa,

doboru

montażu

elektrycznych

systemów

zasilania

instalacji

bezpieczeństwa

oraz

bezpieczeństwa

elektrycznego

zasilania

instalacji.

Zapasowe systemy zasilania elektrycznego wykraczają poza zakres tej części. Dokument nie dotyczy instalacji w niebezpiecznych pomieszczeniach

(BE3), dla których wymagania podane są w IEC 60079-14.

Część 5-523: Przedstawia wymagania mające na celu zapewnienie odpowiedniej trwałości żył i izolacji przewodów poddawanych działaniu

cieplnemu płynącego długotrwale prądu, w warunkach normalnej eksploatacji. Na dobór przekroju żył mają również wpływ wymagania dotyczące:

ochrony przeciwporażeniowej, ochrony przed skutkami oddziaływania cieplnego, ochrony przed prądem przetężeniowym, spadku napięcia oraz

dotyczące temperatur granicznych zacisków urządzeń, do których są przyłączane żyły. Niniejsza norma ma zastosowanie jedynie do przewodów N2

nieopancerzonych o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV prądu przemiennego lub 1,5 kV prądu stałego. Postanowień normy nie stosuje

się do opancerzonych przewodów jednożyłowych.

Uwaga: W przypadku stosowania opancerzonych przewodów jednożyłowych, w celu odpowiedniego zmniejszenia obciążalności prądowej

długotrwałej tych przewodów, można stosować wymagania podane w omawianej części normy. Zaleca się przeprowadzenie uzgodnień

z producentem. Dotyczy to także stosowania nieopancerzonych przewodów jednożyłowych ułożonych pojedynczo w metalowych osłonach.

Część

5-534:

Zawiera

postanowienia

dotyczące

ograniczania

napięć

celu

osiągnięcia

koordynacji

izolacji

przypadkach

opisanych

normach:

IEC

60364-4-443,

IEC

60664-1,

IEC

62305-1,

IEC

62305-4

IEC

61643-12.

Postanowienia Części 5-534 ukierunkowano głównie na dobór i montaż urządzeń do ograniczania przepięć przejściowych (SPD), zgodnie

z wymaganiami rozdziału 443 w IEC 60364-4-44 i normy IEC 62305 lub z wymaganiami określonymi w inny sposób. Omawiana część nie dotyczy

elementów ograniczających przepięcia, które mogą być częścią składową przyłączanej do instalacji aparatury.

Więcej informacji można znaleźć w IEC 61643-12 (Tabela XIX. Weryfikacja jakości). Zasadniczo dokument odnosi się do obwodów

elektroenergetycznych prądu przemiennego. O ile ma to zastosowanie, omówione tu wymagania mogą mieć także zastosowanie do obwodów

prądu stałego.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC

60364-8-1

Ed.

2:2019

Low-voltage

electrical

installations – Part 8-1: Functional aspects – Energy efficiency

(stability date 2025)

PN-HD 60364-8-1:2019-07 Instalacje elektryczne niskiego napięcia –

Część 8-1: Aspekty funkcjonalne – Efektywność energetyczna

Norma PN-HD 60364-8-1 przedstawia dodatkowe wymagania, środki i zalecenia dotyczące projektowania, wykonawstwa i weryfikacji wszystkich

typów instalacji elektrycznych niskiego napięcia, włącznie z lokalnym wytwarzaniem i magazynowaniem energii w celu optymalizacji całkowitej

efektywności zużycia energii elektrycznej.

Norma wprowadza wymagania i zalecenia dotyczące projektowania instalacji elektrycznych w ramach zarządzania efektywnością energetyczną

(EE – ang. energy efficiency) w celu uzyskania najlepszego efektu pracy urządzeń przy najniższym poziomie zużycia energii, a także dla zapewnienia

akceptowalnego poziomu niezawodności i opłacalności. Omawiane wymagania i zalecenia mają zastosowanie do norm serii PN-EN 60364 i dotyczą

zarówno instalacji nowych, jak i modernizowanych.

Norma ta obowiązuje w odniesieniu do systemu lub do instalacji w budynku, ale nie ma zastosowania do wyrobów. Efektywność energetyczna

tych wyrobów i ich wymagania eksploatacyjne są opisane w odpowiednich normach wyrobu. Jeśli inna norma zawiera wymagania szczegółowe

odnośnie do stosowania poszczególnych systemów lub instalacji (np. systemy wytwarzania objęte serią ISO 20140), wówczas wymagania takiej

normy zastępują wymagania zawarte w niniejszym dokumencie. Norma ta nie odnosi się w szczególności do systemów automatyki budynku (BMS

– ang. building management system).

Publikacja podstawowa w sprawie efektywności energetycznej jest w pierwszym rzędzie przewidziana do wykorzystania jako norma EE dla

instalacji niskiego napięcia opisanych w niniejszym zakresie, ale może być także wykorzystana przez komitety techniczne (TC) do przygotowania

norm zgodnie z zasadami zawartymi w poradnikach IEC Guide 119 oraz IEC Guide 118.

IEC 60364-8-2 Ed. 1:2018 Low-voltage electrical installations – Part

8-2: Prosumer’s low-voltage electrical installations

(stability date 2021)

PN-HD 60364-8-2:2019-01/A11:2019-08 Instalacje elektryczne

niskiego napięcia – Część 8-2: Niskonapięciowe instalacje elektryczne

prosumenta

Norma PN-HD 60364 zawiera dodatkowe wymagania, środki i zalecenia do projektowania, budowy i weryfikacji wszystkich rodzajów instalacji

niskiego napięcia zgodnych z punktem 11 normy PN-EN 60364-1, z uwzględnieniem lokalnego wytwarzania i magazynowania energii w celu

zapewnienia zgodności z istniejącymi oraz przyszłymi sposobami zasilania odbiorników energii elektrycznej lub dostarczenia energii ze źródeł

lokalnych do sieci. Takie instalacje elektryczne są wyposażone w lokalne systemy zarządzania energią elektryczną (EEMS – ang. Energy Efficient

Mobility Systems) i są określane jako elektryczne instalacje prosumenckie (PEI – ang. Prosumer Electrical Installation). Dokument ten zawiera

również wymagania odnośnie do właściwego działania instalacji prosumenckich w celu zapewnienia trwałej i skutecznej współpracy z sieciami

inteligentnymi.

Opisane wymagania i zalecenia mają zastosowanie w ramach zakresu serii norm IEC 60364, zarówno do nowych instalacji, jak i modernizacji

istniejących instalacji.

Uwaga: Źródła energii elektrycznej do zasilania systemów bezpieczeństwa z włączeniem związanej z nimi instalacji elektrycznej oraz systemy

zasilania zapasowego do zapewnienia ciągłości zasilania, które pracują jedynie sporadycznie i przez krótkie okresy czasu (np. przez godzinę

miesięczne), równolegle do sieci rozdzielczej w celu wykonania prób i pomiarów, są wyłączone z zakresu tej normy.

IEC TS 60364-8-3 Ed. 1.0:2020 Low-voltage electrical installations

– Part 8-3: Functional aspects – Operation of prosumer’s electrical

installations (stability date 2023)

IEC TS 60364-8-3 Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część

8-3: Aspekty funkcjonalne – Funkcjonowanie prosumenckiej instalacji

elektrycznej

IEC TS 60364-8-3:2020 (E) określa wymagania i zalecenia dotyczące bezpiecznego i prawidłowego funkcjonowania prosumenckich instalacji

elektrycznych. Norma przeznaczona jest dla wykonawców, użytkowników, zarządców obiektów i podobnych instalacji elektrycznych niskiego

napięcia.

Dokument zawiera wymagania i zalecenia dotyczące parametrów technicznych oraz wartości graniczne mające wpływ na:

a) bezpieczeństwo,

b) prawidłowe funkcjonowanie: stabilność (napięcie, częstotliwość itp.), niezawodność (jakość zasilania, interoperacyjność komunikacji itp.),

zarządzanie energią (moc, współczynnik mocy, prąd, energia zgromadzona itd.), zdolność do zapewnienia prawidłowego działania sprzętu.

Dokument zawiera również wymagania i zalecenia dotyczące modeli wymiany danych oraz procedur testowania instalacji elektrycznych

prosumenta, które mogą obejmować następujące zastosowania:

- lokalne źródła wytwarzania energii (np. systemy PV, turbiny wiatrowe),

- jednostki magazynowania energii (np. stacjonarne akumulatory wtórne),

- ładowanie i/lub rozładowywanie pojazdów elektrycznych,

- jednostka pomiaru energii prosumenta (PEMU – ang. prosumer’s energy measurement unit),

- system kontroli i monitorowania,

- obciążenia, które mogą być kontrolowane.

Ta część normy IEC 60364 jest przeznaczona do stosowania w połączeniu z innymi częściami normy IEC 60364.

Tabela XVIII. Kable, złącza, rozdzielnice elektryczne, szynoprzewody

– normy o charakterze ogólnym oraz normy dedykowane dla podzespołów instalacji PV

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

Przewody i kable, systemy prowadzenia przewodów

EN 50618:2014 Electric cables for Photovoltaic systems

PN EN 50618:2015 Kable i przewody elektryczne do systemów

fotowoltaicznych

Norma PN-EN 50618 dotyczy giętkich, jednożyłowych kabli i przewodów zasilających, o usieciowanej izolacji i powłoce, charakteryzujących

się małą emisją dymu i niezawierających halogenów. Odnosi się w szczególności do kabli i przewodów stosowanych po stronie stałoprądowej

(DC) systemów fotowoltaicznych, przy napięciu znamionowym 1,5 kV prądu stałego między żyłami oraz między żyłą a ziemią. Kable te nadają

się do długotrwałego, wieloletniego użytkowania na zewnątrz w zmiennych i wymagających warunkach klimatycznych. Kable i przewody są

przeznaczone do stosowania z urządzeniami klasy II.

Uwaga 1: Spodziewany czas użytkowania w normalnych warunkach eksploatacyjnych, określony w EN 50618, wynosi co najmniej 25 lat.

Uwaga 2: Norma EN 50618 jest zharmonizowana z dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02).

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 62930 Ed. 1:2017 Electric cables for photovoltaic systems with

a voltage rating of 1,5 kV DC

(stability date 2023)

IEC 62930 Ed. 1:2017 Kable i przewody elektryczne do systemów

fotowoltaicznych o napięciu znamionowym 1,5 kV prądu stałego

Norma stosuje się do jednożyłowych, izolowanych kabli elektroenergetycznych o powłoce usieciowanej, jednożyłowych. Kable te przeznaczone są

do pracy w sieciach fotowoltaicznych po stronie prądu stałego (DC), o napięciu znamionowym stałym do 1,5 kV pomiędzy żyłami oraz pomiędzy

żyłą a masą. Niniejszy dokument obejmuje kable bezhalogenowe i kable, które mogą zawierać halogeny. Kable te nadają się do stosowania

z urządzeniami klasy II określonymi w normie IEC 61140. Kable są przeznaczone do pracy przy normalnej, ciągłej, maksymalnej temperaturze żył

wynoszącej 90 °C. Dopuszczalny okres użytkowania przy maksymalnej temperaturze żyły wynoszącej 120 °C jest ograniczony do 20 000 h.

IEC 60287-1-1 ED2:2006 Electric cables – Calculation of the current

rating – Part 1-1: Current rating equations (100 proc. load factor)

and calculation of losses – General

(stability date 2021)

IEC 60287-3-1 Ed. 2.0:2017 Electric cables – Calculation of the

current rating – Part 3-1: Operating conditions – Site reference

conditions (stability date 20121)

IEC 60287-1-1 ED2 Przewody elektryczne – Obliczanie dopuszczalnego

obciążenia prądowego – Część 1-1: Równania dla wyznaczania prądu

znamionowego (wskaźnik obciążenia 100 proc.) oraz obliczanie strat –

Informacje ogólne

IEC 60287-3-1 Ed. 2.0 Przewody elektryczne – Część 3-1: Warunki pracy

– warunki lokalizacji odniesienia

Norma IEC 60287 ma zastosowanie do: przewodów elektrycznych pracujących w stałych warunkach przy wszystkich napięciach przemiennych

i napięciach stałych do 5 kV, zakopanych bezpośrednio w ziemi (suchej bądź nie), w kanałach, korytach lub w rurach stalowych, a także przewodów

w powietrzu. Termin „stałe warunki” oznacza ciągły prąd stały (wskaźnik obciążenia wynosi 100 proc.), wystarczający do wytworzenia asymptotycznie

narastającej maksymalnej temperatury przewodu, przy założeniu stałych warunków otoczenia, przy czym:

Część 1-1: Podaje wzory na obliczenie strat i wartości znamionowych prądu. Podane formuły pozostawiają otwarty wybór niektórych ważnych

parametrów. Można je podzielić na trzy grupy:

- parametry związane z budową kabla (np. przewodność cieplna materiału izolacyjnego), dla których na podstawie opublikowanych prac dobrano

reprezentatywne wartości;

- parametry związane z warunkami otoczenia, które mogą być bardzo różne;

- parametry wynikające z umowy pomiędzy producentem a użytkownikiem, które zawierają margines bezpieczeństwa obsługi (np. maksymalna

temperatura żyły przewodu).

Część 3-1: Definiuje warunki referencyjne miejsca instalacji, przy czym wartości ogólne są zastępowane przez szczególne wymagania krajowe.

Niniejsze wydanie zawiera istotne zmiany techniczne w stosunku do poprzedniego wydania normy. W dokumencie znalazł się zaktualizowany

wykaz krajowych warunków układania kabli (Załącznik A). Wycofano, w odniesieniu do porzednich wydań, Rozdział 5 dotyczący informacji

wymaganych od nabywcy przy wyborze odpowiedniego typu kabla.

IEC 60227 Ed. 3.0:2007 General test and measuring method for PVC

(Polyvinyl chloride) insulated cables

Ed. 3.0:2007 – Part 1: General requirements

1997/ AMD 1:2003 – Part 2: Test methods

Ed. 2.0 :1993/ AMD 1:1997 – Part 3: Non-sheathed cables for

fixed wiring

Ed. 2.0 :1992/ AMD 1:1997 – Part 4: Sheathed cables for fixed wiring

Ed. 3.0:2011 – Part 5: Flexible cables (cords)

Ed. 3.0:2001 – Part 6: Lift cables and cables for flexible connections

Ed. 1.2:2012 – Part 7: CSV Flexible cables screened and unscreened with

two or more conductors

IEC 60227 Badania ogólne i metoda pomiaru przewodów w osłonie

izolacyjnej PVC (chlorek poliwinylu)

Część 1: Wymagania ogólne

Część 2: Metody badania

Część 3: Przewody bez powłoki do oprzewodowania stałego

Część 4: Przewody w powłoce do oprzewodowania stałego

Część 5: Przewody giętkie (linki)

Część 6: Przewody windowe i przewody dla połączeń elastycznych

Część 7: Przewody giętkie ekranowane I nieekranowane w dwoma lub

więcej przewodami

Norma wieloczęściowa mająca zastosowanie do kabli sztywnych i giętkich w izolacji i w osłonie, o ile taka jest, na bazie polichlorku winylu,

stosowanych w instalacjach energetycznych na napięcie znamionowe nieprzekraczające 450/750 V prądu przemiennego. Poszczególne typy kabli

są określone w Częściach 3-7. Oznaczenia kodowe tych typów kabli są podane w załączniku A Części 1. Metody badań określone w częściach 1, 3, 4

i innych opisane są: w Części 2, w nieujętych w tabeli normach IEC 60332-1-2 oraz w odpowiednich częściach normy IEC 60811.

IEC 62125 Ed.1.0:2019 Environmental considerations specific to

insulated electrical power and control cables (stability date: 2024)

IEC 62125 Szczególne względy środowiskowe dla izolowanych

przewodów zasilania elektrycznego i przewodów i sterowniczych

Norma zawiera metodologie dotyczące oceny środowiskowej i komunikacji związanej z kablami w normalnej eksploatacji.

Zawiera ona środowiskową listę kontrolną dla kabli energetycznych, metodę oceny cyklu życia (LCA) oraz metodologię optymalizacji rozmiaru żył.

Wyniki uzyskane w wyniku zastosowania takich metodologii mogą być wykorzystane do komunikacji zewnętrznej.

EN 50620:2017 Electric cables – charging cables for electric vehicles

PN-EN 50620:2017-07 Przewody elektryczne – Przewody do ładowania

pojazdów elektrycznych

Norma określa budowę, wymiary oraz wymagania dotyczące przewodów bezhalogenowych o izolacji i powłoce wytłaczanej, na napięcie

znamionowe nieprzekraczające 450/750 V do elastycznego zastosowania w trudnych warunkach, do zasilania pomiędzy punktem dostaw energii

elektrycznej lub stacji ładującej a pojazdem elektrycznym (EV).

Przewody do ładowania pojazdów elektrycznych (EV) są przeznaczone do zasilania energią elektryczną pojazdów elektrycznych oraz, jeśli jest to

niezbędne (szczegóły patrz: EN 61851-1 i wieloczęściowa EN 62196), jako kable telekomunikacyjne. Przewody do ładowania pojazdów elektrycznych

są stosowane w trybach ładowania od 1 do 3 zgodnie z EN 61851-1. Według niniejszej normy w przewodach o napięciu znamionowym 300/500 V

dopuszcza się stosowanie trybu ładowania 1 według EN 61851-1.

Maksymalna robocza temperatura żył przewodów objętych niniejszą normą wynosi 90 °C. Przewody mogą być:

a) integralną częścią pojazdu (przypadek A w EN 61851-1), albo

b) rozłączalnym systemem kablowym z wtykiem do połączenia z pojazdem i podłączeniem do zasilania AC przez gniazdo zasilające (przypadek B

w EN 61851-1), albo

c) przymocowane na stałe do stałego punktu ładowania (przypadek C w EN 61851-1).

Niniejsza norma określa przewody, które są bezpieczne i niezawodne, pod warunkiem że zostaną zainstalowane i będą użytkowane zgodnie

z wytycznymi normy EN 50565-1 oraz Załącznikiem B.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 61386-x Conduit systems for cable management – Part x:

Ed. 2.0:2008/AMD1:2017 – Part 1: General requirements

Ed. 1.0:2002 – Part 21: Particular requirements – Rigid conduit

systems

Ed. 1.0:2002 – Part22: Particular requirements – Pliable conduit

systems

Ed. 1.0:2002 – Part 23: Particular requirements – Flexible conduit

systems

Ed. 1.0:2004 – Part 24: Particular requirements – Conduit systems

buried underground

IEC 61386-x Systemy kanałów kablowych – Część x:

Część 1: Wymagania ogólne

Część 21: Wymagania szczegółowe – Sztywne kanały kablowe

Część 22: Wymagania szczegółowe – Giętkie kanały kablowe

Część 23: Wymagania szczegółowe – Elastyczne kanały kablowe

Część 24: Wymagania szczegółowe – Kanały kablowe zakopane w ziemi

Norma określa wymagania i badania dotyczące zakopanych pod ziemią systemów kanałów kablowych różnego typu: sztywnych, giętkich,

elastycznych, w tym kanałów i osprzętu kablowego do ochrony i zarządzania izolowanymi przewodami i/lub kablami w instalacjach elektrycznych

lub systemach komunikacyjnych. Normę stosuje się do systemów metalowych, niemetalowych i kompozytowych, łącznie z wejściami

gwintowanymi i niegwintowanymi.

Części 21–24 powinny być stosowane razem z Częścią 1 normy.

Złącza

EN 50521 Connectors for photovoltaic systems – Safety requirements

and tests

PN-EN 50521:2009/A1:2012E Złącza elektryczne do zastosowań

w systemach fotowoltaicznych. Wymagania bezpieczeństwa i badania

Normy mają zastosowanie do złącz w klasie A zgodnie z normą EN 61730-1 przeznaczonych do stosowania w systemach PV o napięciach i prądach

znamionowych odpowiednio do 1000 V DC i 125 A przypadających na jedno złącze. Dotyczy to złączy, które nie mają zwarciowej zdolności

wyłączania, ale mogą być przyłączane i rozłączane pod napięciem.

Uwaga: W odniesieniu do złącz odpowiadających klasom B i C zgodnie z normą EN 61730, jak również w przypadku sprzętów o klasie ochronnej C

przeznaczonych do użycia w napięciach 0–120 V DC norma ta może służyć jako wytyczne. Dokument definiuje 34 terminy.

IEC 63225 TR ED1:2019 Incompatibility of connectors for DC-

application in photovoltaic systems (stability date 2021)

IEC 63225 TR Ed. 1.0:2019 Niekompatybilność złączy prądu stałego

w systemach fotowoltaicznych

Norma zwraca uwagę na problem niekompatybilności złączy przeznaczonych do stosowania po stronie DC systemów PV produkowanych przez

różnych producentów. Dokument porusza w tym kontekście cztery szczególne kwestie:

- informacje ogólne dotyczące niekompatybilności złączy prądu stałego pochodzące od różnych producentów,

- obserwacje i wyzwania dotyczące postępowania ze złączami stałoprądowymi pochodzącymi od różnych producentów,

- zainteresowanie stron (akcjonariuszy), których omawiany problem dotyczy,

- zalecenia dotyczące długoterminowej normalizacji i środków tymczasowych podejmowanych w celu wyeliminowania omawianego problemu.

IEC 62852:2014 Ed. 1 + AMD1 Connectors for DC-application in

photovoltaic systems – Safety requirements and tests (stability date

2025)

PN-EN 62852:2015 Złącza DC stosowane w systemach fotowoltaicznych.

Wymagania bezpieczeństwa i badania

Norma ma zastosowanie do złączy DC odpowiadających klasie II zgodnie z normą PN-EN 61730-1, przeznaczonych do stosowania w systemach PV

o napięciu do 1500 V prądu stałego i do 125 A prądu zmiennego na jeden zestyk. Norma ta ma zastosowanie do złączy, które mogą być włączane

i wyłączane pod napięciem. Stosuje się również do złączy, które mają być wbudowane lub zintegrowane w obudowach urządzeń przeznaczonych

do systemów PV. Norma może być używana jako wytyczne dla połączeń w systemach PV klasy 0 i III zgodnie z PN-EN 61140 jako ochrona dla klasy

II urządzeń pracujących przy napięciu niższym niż 50 V prądu stałego.

Urządzenia rozdzielcze, elementy rozłączające, wyłączające, odłączające, przełączające

IEC TR 63196 Ed. 1.0:2020 Switchgear and controlgear and their

assemblies for low-voltage – Energy efficiency

(stability date 2023)

IEC TR 63196 Aparatura rozdzielcza i sterownicza oraz ich zespoły do

niskich napięć – Efektywność energetyczna

Raport techniczny opracowany zgodnie z zasadami zawartymi w przewodniku Guide IEC 119. Raport definiuje aspekty efektywności energetycznej

urządzeń rozdzielczych i sterowniczych zgodnych z normami: IEC 60947 (wszystkie części), IEC 61095 i IEC 62626 (wszystkie części), oraz związanych

z nimi zespołów zgodnych z normą IEC 61439 (wszystkie części), w kontekście ogólnej efektywności energetycznej systemu. Dokument odnosi się

do aspektów związanych z polityką energetyczną, a także do aspektów relacji produkt/system.

IEC TR 63054 Ed. 1.0:2017 Low-voltage switchgear and controlgear

– Fire risk analysis and risk reduction measures (stability date 2021)

IEC TR 630544 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskonapięciowa –

Analiza ryzyka pożarowego i środki ograniczania ryzyka

Dokument ma zastosowanie do analizy ryzyka pożarowego niskonapięciowych urządzeń rozdzielczych i sterowniczych w odniesieniu do

stosownych części publikacji PN-EN 60947, przy czym dotyczy to:

- tylko przypadków, gdy pożar powstaje (zazwyczaj w warunkach defektu lub niewłaściwego użytkowania) wewnątrz urządzenia,

- tylko urządzeń zainstalowanych w normalnym środowisku (środowisko niebezpieczne, np. w obecności materiałów palnych, nie jest brane

pod uwagę),

- tylko przypadków produktów wybranych, zainstalowanych i używanych zgodnie z instrukcjami producenta i zasadami instalacji.

IEC 60947:2020 SER Low-voltage switchgear and controlgear – Part

Part 1:2008 + AMD 1:2010 + AMD 2:2014 General rules

Part 2:2016 + AMD 1:2019 CSV Circuit-breakers

Part 3:2008 + AMD 1:2012 + AMD 2:2015 Switches, disconnectors,

switch-disconnectors and fuse-combination units

Part 9-1:2019 Active arc-fault mitigation systems – Arc quenching

devices

PN-EN 60947 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskiego napięcia –

Część x:

PN-EN 60947-1:2010 – Część 1: Postanowienia ogólne

PN-EN 60947-2:2018-01/A1:2020 – Część 2: Wyłączniki

PN-EN 60947-3:2009/A2:2015-11 – Część 3: Rozłączniki, odłączniki,

rozłączniki izolacyjne i zestawy łączników z bezpiecznikami topikowymi

PN-EN IEC 60947-9-1:2019-06 – Część 9-1: Aktywne układy

ograniczania skutków zwarć łukowych – Urządzenia do gaszenia łuku

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma jest normą wieloczęściową i składa się z dziewięciu serii oraz kilkudziesięciu podczęści (w sumie 47 części). Przedstawia ona ogólne

wymagania dotyczące bezpieczeństwa złącz, przełączników i wyłączników AC/DC.

Ostatnie wydanie IEC wszystkich, uaktualnionych części normy miało miejsce w sierpniu 2020 roku. Poniże przedstawiono informacje dotyczące

wybranych części, istotnych z punktu widzenia zakresu niniejszego opracowania.

Część 1: Norma zawiera wymagania dotyczące wejściowych i wyjściowych portów cyfrowych w aparatach rozdzielczych i sterowniczych.

Uzupełniono i uaktualniono powołania normatywne. Dodano nowe definicje dotyczące portów cyfrowych. Uzupełniono niektóre wymagania

konstrukcyjne dotyczące materiałów oraz zmodyfikowano wymagania dotyczące badań, szczególnie badań dotyczących EMC. Dodano nowe

rysunki dotyczące metod badań EMC. Uzupełniono Załączniki L i M nowymi definicjami i wymaganiami. Zmodyfikowano treść Załącznika

O (Aspekty środowiskowe). Dodano nowe Załączniki: Q (normatywny). Badania specjalne. Odporność na wilgotne gorąco, mgłę solną, wibracje i udary,

R (informacyjny).

Część 2: Niniejsza norma dotyczy wyłączników, których tory główne są przeznaczone do pracy w obwodach o napięciu znamionowym nie

większym niż 1000 V prądu przemiennego AC lub 1500 V prądu stałego DC. Podano w niej również wymagania dodatkowe dotyczące wyłączników

z wbudowanymi bezpiecznikami. Wyłączniki na napięcie znamionowe powyżej 1000 V AC, ale nieprzekraczające 1500 V AC mogą być również

badane według tej normy.

Część 3: Podano cechy aparatów i wymagania, które te aparaty powinny spełniać (działanie i zachowanie się w normalnych warunkach, działanie

i zachowanie się w warunkach innych niż normalne, właściwości dielektryczne), a także wskazano badania, których celem jest potwierdzenie, że

wymagania te są spełnione, zastosowano właściwe metody badań oraz że na aparatach są oznaczone odpowiednie cechy lub są one podane

w publikacjach producenta, np. w katalogu. Podano 14 terminów i ich definicje.

Część 9-1: Niniejszy dokument obejmuje urządzenia do gaszenia łuku niskiego napięcia, zwane dalej AQD (ang. arc quenching device), które mają

na celu wyeliminowanie wyładowań łukowych w rozdzielnicach niskonapięciowych (zazwyczaj zestawy rozdzielnic i sterownic niskonapięciowych

zgodnych z normą wieloczęściową IEC 61439) poprzez wytworzenie ścieżki prądu o mniejszej impedancji, aby spowodować przepływ prądu łuku do

nowej ścieżki prądowej. Ta nowa ścieżka prądowa jest utrzymywana, dopóki urządzenie zabezpieczające przed zwarciem (SCPD – ang. short circuit

protection device) nie przerwie prądu zwarciowego. Urządzenia AQD są instalowane w rozdzielnicach niskonapięciowych, w torach odchodzących

od głównego toru dystrybucji, najlepiej jak najbliżej wszystkich pierwotnych źródeł zasilania. Ich napięcie znamionowe nie przekracza 1000 V AC

lub 1500 V DC.

Niniejszy dokument nie obejmuje:

- czujników przeznaczonych do wykrywania zwarć łukowych,

- urządzeń przeznaczonych do uruchomienia urządzenia gaszenia łuku,

- urządzeń przeznaczonych do przerwania prądów zwarciowych łukowych,

- specjalnych wymagań względem AQD przeznaczonych do stosowania w atmosferach wybuchowych (np. ATEX – ang. atmospheres explosibles).

IEC 62626-1:2014 Low-voltage switchgear and controlgear

enclosed equipment – Part 1: Enclosed switch-disconnectors

outside the scope of IEC 60947-3 to provide isolation during repair

and maintenance work

PN-EN 62626-1:2014-06 Urządzenia osłonięte aparatury rozdzielczej

i sterowniczej niskonapięciowej – Część 1: Rozłączniki izolacyjne osłonięte

nieobjęte zakresem IEC 60947-3 służące do zapewnienia izolacji podczas

napraw i prac konserwacyjnych

Norma ma zastosowanie do rozłączników osłoniętych o napięciach znamionowych do 1000 V AX, stosowanych w obwodach obciążenia

w przypadku napraw i konserwacji lub czyszczenia. Urządzenia te, według omawianej normy, wywodzą się z rozłączników izolacyjnych zgodnych

z normą IEC 60947-3. Rozłączniki osłonięte, objęte niniejszą normą, są odpowiednie do izolowania zgodnie z normą wieloczęściową IEC 60947

i nie mogą być wyposażone w środki do zdalnego sterowania lub automatycznego przełączania, aby uniknąć nieoczekiwanego/przypadkowego

uruchomienia. Urządzenia te nie są przeznaczone do wykonywania czynności łączeniowych, szybkiego rozruchu i zatrzymania lub impulsowania

albo do stosowania jako urządzenia do awaryjnego wyłączania (rozdziału mocy). Ten rodzaj urządzeń daje jednak możliwość wyłączenia sprzętu

elektrycznego (zarówno w sytuacji krytycznej, jak i niekrytycznej). Urządzenia objęte niniejszą normą zapewniają izolację sprzętu elektrycznego,

szczególnie w obwodach silnikowych, podczas napraw i konserwacji lub czyszczenia. Rozłączniki osłonięte do różnych zastosowań, zapewniające

izolację sprzętu elektrycznego podczas naprawy i prac konserwacyjnych, nazywane rozłącznikami konserwacyjnymi, są to urządzenia określone

cechami podanymi niżej: a) różnymi klasami; b) charakterystykami każdej klasy; c) minimalnymi wymaganiami probierczymi; d) informacjami, które

powinny być umieszczone na sprzęcie lub udostępnione przez producenta, np. w katalogu. UWAGA Niniejsza norma nie określa dodatkowych

wymagań, które są konieczne dla zastosowania tych rozłączników, na przykład w atmosferach wybuchowych (np. ATEX w Europie).

IEC 61439-0…7 Low-voltage switchgear and controlgear assemblies

– Parts x:

IEC TR 61439-0 Ed. 2.0:2013 – Part 0: Guidance to specifying

assemblies

IEC 61439-1 Ed. 3.0:2020 RLV – Part 1: General rules

IEC 61439-2 Ed. 3.0:2020 – Part 2: Power switchgear and controlgear

assemblies

IEC 61439-3 Ed. 1.0:2012 – Part 3: Distribution boards intended to

be operated by ordinary persons (DBO)

IEC 61439-4 Ed. 1.0:2012 – Part 4: Particular requirements for

assemblies for construction sites (ACS)

IEC 61439-5 Ed. 2.0:2014 – Part 5: Assemblies for power distribution

in public networks

IEC 61439-6 Ed. 1.0:2012 – Part 6: Busbar trunking systems

(busways)

IEC 61439-7 Ed. 1.0:2018 – Part 7: Assemblies for specific

applications such as marinas, camping sites, market squares, electric

vehicle charging stations

PN-EN 61439-2..7:2015-02 Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe

– Części x:

Część 0: Wskazówki dotyczące określania zestawów

Część 1: Zasady ogólne

Część 2: Rozdzielnice zasilające i sterownicze do rozdziału energii

elektrycznej

Część 3: Rozdzielnice tablicowe przeznaczone do obsługiwania przez

osoby postronne (DBO)

Część 4: Wymagania dotyczące zestawów przeznaczonych do

instalowania na placu budowy (ACS)

Część 5: Zestawy do dystrybucji mocy w sieciach publicznych

Część 6: Systemy przewodów szynowych

Część 7: Zestawy dla zastosowań specjalnych takich jak przystanie

jachtowe, kempingi, place targowe, stacje ładowania pojazdów

elektrycznych

Uwaga: Od 2015 PN-EN 61349 składa się z części 2 – 7.

Norma PN-EN 61439 jest podzielona na część ogólną (61439-2) oraz części dotyczące konkretnych wyrobów (61439-3 – 7). Definiuje ona

rozdzielnice/sterownice niskonapięciowe jako zestawy rozdzielcze zbudowane z jednego lub większej liczby łączników niskonapięciowych, wraz

ze współpracującym wyposażeniem: sterowniczym, pomiarowym, sygnalizującym, zabezpieczającym i regulacyjnym. Uwzględnia także wszystkie

wewnętrzne połączenia elektryczne i mechaniczne oraz części konstrukcji. W porównaniu z poprzednią wersją normy wieloczęściowej PN 60439

nowa norma podnosi wymagania konstrukcyjne, reguluje sposób wykonania i jasno określa kwestie dotyczące użytkowników mających dostęp

do rozdzielnic.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 61095 Ed. 2.0:2009 Electromechanical

contactors

for

household and similar purposes (stability date 2020)

PN-EN 61095:2011 Styczniki elektromechanizmowe do zastosowań

domowych i podobnych

Dotyczy styczników elektromechanicznych powietrznych do użytku domowego i podobnego, w których główne zestyki przeznaczone są do

pracy w układach o znamionowych napięciach nie większych niż 440 V AC, przy prądach łączeniowych: równych 63 A lub mniejszych w kategorii

użytkowania AC-7a, 32 A w kategorii użytkowania AC-7b, oraz przy znamionowym umownym prądzie zwarciowym równym 6 kA lub mniejszym.

IEC 63257 Ed. 1 Power line communication for DC shutdown

equipment (draft CD, planowana publikacja ~lipiec 2021)

IEC 63257 Ed. 1 Komunikacja po linii zasilania w celu wyłączania

urządzeń zasilanych prądem stałym

Tabela XIX. Weryfikacja jakości, trwałości i bezpieczeństwa instalacji elektrycznych i jej elementów w systemach fotowoltaicznych,

BOS (ang. balance of system), ograniczniki przepięć (ang. surge arrestors lub surge protective devices – SPD), bezpieczniki

(ang. fuses), elementy odgromowe (ang. lightning protection – LP) etc. – norma PN-EN 61140, wybrane części norm: PN-EN 61557,

PN-EN 61643, PN-EN 60099, PN-EN 62561 oraz inne normy.

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

Normy podstawowe

IEC 61140:2016 Protection against electric shock – Common aspects

for installation and equipment

PN-EN 61140:2016 Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym

– Wspólne aspekty instalacji i urządzeń

Podstawowa publikacja dotyczącą bezpieczeństwa. Ma ona zastosowanie do ochrony ludzi i zwierząt przed porażeniem prądem elektrycznym.

Jej celem jest podanie podstawowych zasad i wymagań, które są wspólne dla instalacji, sieci i urządzeń elektrycznych lub niezbędne dla ich

koordynacji, bez ograniczeń w odniesieniu do wartości napięcia lub prądu, lub też jego rodzaju, oraz do częstotliwości aż do 1000 Hz.

Norma zawiera są rozdziały odnoszące się do sieci, instalacji i urządzeń niskiego i wysokiego napięcia. Na potrzeby niniejszej normy za napięcie

niskie uznawane jest napięcie nominalne do 1000 V AC lub 1500 V DC. Napięciem wysokim jest każde nominalne napięcie przekraczające 1000 V

AC lub 1500 V DC włącznie.

Uwaga: W celu sprawnego projektowania i doboru środków ochrony niezbędne jest rozpatrzenie: rodzaju i kształtu napięcia, które może wystąpić,

tj. napięcia AC lub DC, sinusoidalnego, przejściowego, ze sterowaną fazą i nałożonego na DC, jak również możliwych mieszanin tych postaci.

Instalacje lub urządzenia mogą wpływać na kształt napięcia, np. przez falowniki lub przetwornice. Prądy płynące w normalnych warunkach pracy

i w warunkach awaryjnych zależą od opisanego napięcia.

IEC 61557-x Electrical safety in low voltage distribution systems up

to 1000 V AC and 1500 V DC – Equipment for testing, measuring or

monitoring of protective measures Part x:

IEC 61557-1 Ed. 3.0:2019 RLV – Part 1: General requirements (stability

date 2025)

IEC 61557-2 Ed. 3.0:2019 – Part 2: Insulation resistance

(stability date 2025)

IEC 61557-4 Ed. 3.0:2019 – Part 4: Resistance of earth connection

and equipotential bonding (stability date 2025)

IEC 61557-5 Ed. 3.0:2019 – Part 5: Resistance to earth (stability date

2025)

IEC 61557-6 Ed. 3.0:2019 – Part 6: Effectiveness of residual current

devices (RCD) in TT, TN and IT systems (stability date 2025)

IEC 61557-7 Ed. 3.0:2019 – Part 7: Phase sequence (stability date 2025)

IEC 61557-9 Ed. 3.0:2014 – Part 9: Equipment for insulation fault

location in IT systems (stability date 2020)

IEC 61557-10:Ed. 2.0:2013 – Part 10: Combined measuring

equipment for testing, measuring and monitoring of protective

measures (stability date 2021)

IEC 61557-12 Ed. 2.0:2018 RLV – Part 12: Power metering

and monitoring devices (PMD) (stability date 2020)

IEC 61557-13 Ed. 1.0:2011 – Part 13: Hand-held and hand-

manipulated current clamps and sensors for measurement of leakage

currents in electrical distribution systems (stability date 2021)

IEC 61557-15 Ed. 1.0:2014 – Part 15: Functional safety requirements

for insulation monitoring devices in IT systems and equipment for

insulation fault location in IT systems (stability date 2025)

IEC 61557-16 Ed. 1.0:2014 – Part 16: Equipment for testing the

effectiveness of the protective measures of electrical equipment and/or

medical electrical equipment (stability date 2020)

PN-EN

61557-1:2009

Bezpieczeństwo

elektryczne

w niskonapięciowych sieciach elektroenergetycznych o napięciach

przemiennych do 1 kV i stałych do 1,5 kV – Urządzenia przeznaczone

do sprawdzania, pomiarów lub monitorowania środków ochronnych –

Część x:

Część 1: Wymagania ogólne

PN-EN 61557-2:2002 – Część 2: Rezystancja izolacji

PN-EN

61557-4:2007

–

Część

Rezystancja

przewodów

uziemiających i przewodów wyrównawczych

PN-EN 61557-5:2007 – Część 5: Rezystancja uziemień

PN-EN 61557-6:2008 – Część 6: Urządzenia różnicowoprądowe (RCD)

stosowane w sieciach TT, TN i IT

PN-EN 61557-7:2004 – Część 7: Kolejność faz

PN-EN 61557-9:2004 – Część 9: Urządzenia do lokalizacji uszkodzenia

izolacji w systemach IT

PN-EN 61557-10:2013-11 – Część 10: Wielofunkcyjne urządzenia

pomiarowe do sprawdzania, pomiarów lub monitorowania środków

ochronnych

PN-EN 61557-12:2008 – Część 12: Urządzenia do pomiaru

i monitorowania parametrów sieci (PMD)

PN-EN 61557-13:2011 – Część 13: Przenośne ręczne cęgi

prądowe i czujniki do pomiaru prądów upływowych w sieciach

elektroenergetycznych

IEC

61557-15:2014

Część

15:

Wymogi

bezpieczeństwa

funkcjonalnego dla urządzeń monitorujących izolację w systemach i

urządzeniach IT w celu lokalizacji uszkodzeń izolacji w systemach IT

IEC 61557-16:Ed. 1.0:2015-03 – Część 16: Urządzenia do

sprawdzania skuteczności środków ochronnych urządzeń elektrycznych

i/lub medycznych urządzeń elektrycznych

Część 1: Określa ogólne wymagania dotyczące urządzeń pomiarowych i monitorujących przeznaczonych do sprawdzania bezpieczeństwa

elektrycznego w niskonapięciowych sieciach elektroenergetycznych o napięciach nominalnych przemiennych do 1000 V i stałych do 1500 V.

Podano definicje 32 terminów.

Część 2: Określa wymagania dotyczące urządzeń do pomiaru rezystancji izolacji urządzeń i instalacji w stanie beznapięciowym.

Część 4: Określa wymagania dotyczące urządzeń pomiarowych do pomiaru rezystancji: przewodów uziemiających, przewodów uziemień

ochronnych, przewodów wyrównawczych wraz z ich połączeniami i zaciskami, wskazujące wartość mierzoną rezystancji albo sygnalizujące

osiągnięcie wartości granicznych kontrolowanej rezystancji. Może być stosowana tylko w połączeniu z Częścią 1 niniejszej serii norm.

Część 5: Określa wymagania odnoszące się do urządzeń do pomiaru rezystancji uziemień prądem przemiennym. Należy stosować z Częścią 1

normy.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Część 6: Określono wymagania dotyczące urządzeń pomiarowych stosowanych do sprawdzania skuteczności działania środków ochronnych,

w postaci urządzeń zabezpieczenia różnicowo-prądowego (RCD – ang. residual current device) przez prawidłowe wyłączanie obwodów w sieciach

TT i TN.

Część 7: Określono wymagania dotyczące sprzętu pomiarowego stosowanego do badań kolejności faz w trójfazowych systemach zasilania.

Wskaźnik kolejności faz może być mechaniczny, optyczny i/lub dźwiękowy.

Część 9: Określa wymagania dotyczące systemu lokalizującego uszkodzenie izolacji w dowolnej części: nieuziemionych systemów IT AC,

nieuziemionych systemów IT AC z galwanicznie połączonymi obwodami prądu stałego o napięciach znamionowych do 1000 V AC, a także

nieuziemionych systemów IT DC o napięciach do 1500 V DC (patrz także: PN-EN 60364-4-41).

Część 10: Określa wymagania dotyczące uniwersalnego sprzętu pomiarowego, łączącego w jednym urządzeniu różne funkcje pomiarowe lub

metody badań, pomiaru i monitorowania – niektóre z tych wymagań opisano w częściach od 2 do 7. Należy stosować z Częścią 1 normy.

Część 12: Ustala wymagania dotyczące wielofunkcyjnych urządzeń do pomiarów i monitorowania parametrów elektrycznych

w elektroenergetycznych sieciach rozdzielczych. Dotyczy urządzeń zainstalowanych na stałe lub przenośnych i przeznaczonych do stosowania

wewnątrz i na zewnątrz budynków. Określono parametry w jedno- i trójfazowych sieciach o napięciach przemiennych do 1000 V lub stałych do

1500 V. Norma nie dotyczy liczników energii elektrycznej, które objęte są normami IEC 62053-21, IEC 62053-22 i IEC 62053-23, mimo że definicje

dokładności pomiaru energii czynnej i biernej są tak samo określone jak w normach serii IEC 62053. Norma powinna być stosowana łącznie z IEC

61557-1. Norma nie zawiera definicji pomiaru i monitorowania parametrów elektrycznych określonych w częściach od 2 do 9 normy IEC 61557 lub

w IEC 62020.

Część 13: Określa specyficzne wymagania funkcjonalne wobec przenośnych, ręcznie obsługiwanych cęgów prądowych i czujników do pomiaru

prądów upływowych w sieciach elektroenergetycznych o napięciach przemiennych do 1000 V i stałych do 1500 V, z uwzględnieniem wpływu

silnych zewnętrznych pól magnetycznych niskiej częstotliwości oraz innych wielkości wpływających. Niniejsza norma nie dotyczy cęgów

prądowych ani czujników, które stosuje się w połączeniu z urządzeniami do lokalizacji uszkodzenia izolacji według IEC 61557-9, chyba że zostało to

wyszczególnione przez wytwórcę.

Część 16: Określa wymagania funkcjonalne względem urządzeń do sprawdzania i pomiarów służących do określania skuteczności środków

ochronnych spośród środków elektrycznych w urządzeniach elektrycznych i/lub w medycznych urządzeniach elektrycznych opisanych w normie

IEC 62353. Publikację należy stosować w połączeniu z Częścią 1 normy.

Bezpieczniki (ang. fuses)

IEC 60269-1 Ed. 4.2 :2006 + AMD 1:2009 + AMD 2:2014 CSV

Low-voltage fuses – Part 1: General requirements

(stability date 2021)

IEC 60269-6 Ed. 1:2010 Low-voltage fuses – Part 6: Supplementary

requirements for fuse-links for the protection of solar photovoltaic

energy systems (stability date 2020)

PN-EN 60269-1:2010:A1:2012 + A2:2015 Bezpieczniki topikowe

niskonapięciowe – Część 1: Wymagania ogólne

EN 60269-6:2011 Bezpieczniki topikowe niskonapięciowe –

Część 6: Wymagania dodatkowe dotyczące wkładek topikowych do

zabezpieczania fotowoltaicznych systemów energetycznych

Norma IEC 60269 jest normą wieloczęściową. W tabeli przedstawiono jedynie dwie jej części.

Część 1: Ma zastosowanie do bezpieczników zawierających wkładki topikowe z ograniczeniem prądowym, o znamionowej zdolności wyłączania

nie mniejszej niż 6 kA, przeznaczone do zabezpieczania obwodów prądu przemiennego o napięciach znamionowych nieprzekraczających 1000

V lub obwodów prądu stałego o napięciach znamionowych nieprzekraczających 1500 V. Kolejne części niniejszej normy obejmują wymagania

dodatkowe dotyczące bezpieczników przeznaczonych do określonych warunków użytkowania lub zastosowań. Dokument określa ogólne

wymagania i badania dotyczące bezpieczników niskonapięciowych i ich części (np. podstaw bezpiecznikowych, główek bezpiecznikowych,

wkładek topikowych). Określono ich parametry, tak aby bezpieczniki lub ich części mogły być zastąpione innymi bezpiecznikami lub ich częściami

o takich samych parametrach i wymiarach.

Część

Zawiera

dodatkowe

wymagania

stosunku

wymagań

określonych

Części

dotyczących

wkładek

bezpiecznikowych

zabezpieczania

łańcuchów

paneli

modułów

fotowoltaicznych

(PV)

urządzeniach

obwodów

napięciach

znamionowych

1500 V

prądu

stałego.

Część

należy

stosować

łącznie

normą

IEC

60269-1:2006.

UWAGA: Norma zharmonizowana z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02) z dnia 14 września 2018 roku.

IEC 60127-1:2006 + AMD 1:2011 + AMD 2:2015 Miniature fuses –

Part 1: Definitions for miniature fuses andgeneral requirements for

miniature fuse-links

PN-EN 60127-1:2008 + A1:2012 + A2:2015 Bezpieczniki topikowe

miniaturowe – Część 1: Definicje dotyczące bezpieczników topikowych

miniaturowych oraz ogólne wymagania dotyczące wkładek topikowych

miniaturowych

Norma określa ogólne wymagania i badania dotyczące wszystkich typów wkładek topikowych miniaturowych (np. wkładek topikowych budowy

zamkniętej, wkładek topikowych subminiaturowych i wkładek topikowych modułowych uniwersalnych) do zabezpieczania, przeznaczonych

głównie do zastosowań wnętrzowych, odbiorników energii elektrycznej, sprzętu elektronicznego oraz jego części. Nie dotyczy bezpieczników do

urządzeń używanych w warunkach specjalnych, np. w atmosferze korozyjnej lub wybuchowej.

Elementy ochrony przeciwprzepięciowej

IEC 61173 ED1:1992 Overvoltage protection for photovoltaic (PV)

power generating systems – Guide (withdrawn)

PN-EN 61173:2002 Ochrona przepięciowa fotowoltaicznych (PV)

systemów wytwarzania mocy elektrycznej – Przewodnik

Jeden z najstarszych dokumentów określających wytyczne dotyczące ochrony przed przepięciami systemów PV – zarówno autonomicznych,

jak i podłączonych do sieci elektroenergetycznej. Obejmuje identyfikację źródeł zagrożeń przepięciowych (w tym wyładowań atmosferycznych),

w celu określenia rodzajów wymaganych zabezpieczeń, takie jak uziemienie, ekranowanie, przechwytywanie udarów i urządzenia ochronne.

Uwaga: Dokument został zastąpiony przez normę IEC 60364-7-712:2002.

IEC TR 63227:2020 Lightning and surge voltage protection for

photovoltaic (PV) power supply systems

IEC TR 63227:2020 Ochrona fotowoltaicznych systemów zasilania (PV)

przed skutkami wyładowań atmosferycznych i przepięć udarowych

Raport techniczny opracowywany przez komitet roboczy TC 81/IEC dedykowany ochronie systemów zasilania PV przed szkodliwymi skutkami

wyładowań atmosferycznych i przepięć udarowych pochodzenia atmosferycznego. W dokumencie opisano wymagania i środki mające na celu

utrzymanie bezpieczeństwa, funkcjonalności i dostępności systemów zasilania PV. Publikacja raportu spodziewana jest do końca 2020 roku.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 61643-11 Ed. 1:2011 Low-voltage surge protective devices – Part

11: Surge protective devices connected to low voltage power systems –

Requirements and test methods (stability date 2021)

IEC 61643-12 Ed. 3:2020 Low-voltage surge protective devices – Part

12: Surge protective devices connected to low-voltage power systems –

Selection and application principles

IEC 61643-31 Ed. 1:2018 Low-voltage surge protective devices – Part

31: Requirements and test methods for SPDs for photovoltaic installation

(stability date 2021)

IEC 61643-32 Ed. 1:2017 Low-voltage surge protective devices – Part

32: Surge protective devices connected to the DC side of photovoltaic

installations – Selection and application principles (stability date 2022)

IEC 61643-41 Low-voltage surge protective devices – Surge protective

devices connected to low-voltage DC power systems – Requirements

and test methods

IEC 61643-331 Ed. 3.0:2020 Components for low-voltage surge

protection – Part 331: Performance requirements and test methods for

metal oxide varistors (MOV) (stability date 2023)

IEC 61643-341 Ed. 2.0:2020 Components for low-voltage surge

protection – Part 341: Performance requirements and test circuits for

thyristor surge suppressors (TSS)

(stability date 2023)

PN-EN 61643-11:2013-06 Niskonapięciowe urządzenia ograniczające

przepięcia – Część 11: Urządzenia ograniczające przepięcia w sieciach

elektroenergetycznych niskiego napięcia – Wymagania i metody badań

PKN-CLC/TS

61643-12:2007

Niskonapięciowe

urządzenia

ograniczające przepięcia – Część 12: Urządzenia do ograniczania

przepięć przyłączone do niskonapięciowych systemów mocy – Zasady

doboru i stosowania

IEC 61643-32 – Niskonapięciowe urządzenia ograniczające przepięcia

PN-EN 61643-31:2019-07 – Część 31: Wymagania i metody badań

dla SPD instalacji fotowoltaicznych

IEC 61643-32 – Część 32: SPD podłączone po stronie DC instalacji

fotowoltaicznych – Zasady doboru i zastosowanie

PN-EN IEC 61643-41 Urządzenia

ograniczania

przepięć

w niskonapięciowych sieciach napięcia stałego – Wymagania i metody

badań

PN-EN IEC 61643-331:2018-06 Elementy do niskonapięciowych

urządzeń

ograniczających

przepięcia

Część 331:

Wymagania

eksploatacyjne oraz metody badań dla warystorów z tlenków metali

(MOV)

prPN-EN 61643-341 Elementy do niskonapięciowej ochrony

przeciwprzepięciowej Część 341: Wymagania eksploatacyjne i obwody

probiercze dla ograniczników tyrystorowych (TSS)

Norma PN-EN IEC 61643 jest wieloczęściowa normą przedmiotową dotyczącą urządzeń zabezpieczających instalacje elektryczne. W tabeli

przedstawiono jedynie kilka wybranych jej części, ważniejszych z punktu widzenia ochrony systemów PV. Część 31 i 32 dedykowane są zastosowań

w systemach PV.

Część 11: Ma zastosowanie do urządzeń do ochrony przed skutkami bezpośredniego i pośredniego oddziaływania wyładowania piorunowego lub

innych przejściowych przepięć. Urządzenia te są przewidziane do instalowania w sieciach elektroenergetycznych i w innych urządzeniach napięcia

przemiennego 50/60 Hz o napięciu znamionowym do 1000 V (wartości skutecznej). Norma ustala charakterystyki techniczne, znormalizowane

metody badań i oceny. Urządzenia te zawierają co najmniej jeden nieliniowy element i są przewidziane do ograniczania przepięć i odprowadzania

prądów związanych z przepięciami.

Część 12: Opisuje zasady wyboru, działania, lokalizacji i koordynacji urządzeń SPD, które mają być podłączone do obwodów zasilania i urządzeń

prądu stałego o napięciu znamionowym do 1000 V prądu przemiennego lub 1500 V prądu stałego.

Część 31: Ma zastosowanie do urządzeń przeciwprzepięciowych służących do ochrony przed pośrednimi i bezpośrednimi skutkami wyładowań

atmosferycznych lub innych przejściowych przepięć. Urządzenia te przeznaczone są do podłączenia po stronie DC instalacji fotowoltaicznych

o zakresie do 1500 V DC. Urządzenia te zawierają co najmniej jeden element nieliniowy i służą do ograniczania napięć udarowych i odwrotnych

prądów przepięć. Określono charakterystyki pracy, wymogi bezpieczeństwa, standardowe metody testowania i oceny.

Zgodne z omawianą normą SPD są przeznaczone wyłącznie do montażu po stronie DC generatorów PV i falowników.

W normie nie uwzględniono SPD stosowanych w systemach fotowoltaicznych FV z magazynowaniem energii (np. baterie, baterie kondensatorów).

Nie uwzględniono również SPD z odseparowanymi zaciskami wejściowymi i wyjściowymi, zawierającymi określoną serię impedancji pomiędzy tymi

zaciskami (tzw. dwuportowe SPD według IEC 61643-11). Ponieważ próba klasy III w normie EN 61643 była rozwijana głównie w celu zastosowania

do SPD z dwoma gniazdami wejściowymi, SPD badane zgodnie z próbą tej klasy nie są przeznaczone do stosowania w systemach PV.

Urządzenia SPD zgodne z omawianą normą są zaprojektowane tak, aby były na stałe podłączone, przy czym podłączanie i odłączanie stałych SPD

może odbywać się tylko za pomocą narzędzia. Norma nie dotyczy przenośnych urządzeń SPD.

Uwaga 1: SPD dla układów fotowoltaicznych nie zawierają impedancji pomiędzy zaciskami wejścia/wyjścia z uwagi na efektywności zasilania.

Uwaga 2: Wszelkie odniesienia do systemu elektroenergetycznego lub systemu mocy dotyczą strony DC instalacji fotowoltaicznych.

Część 32: Obecnie nie ma jeszcze wersji PN-EN. Część ta opisuje zasady wyboru, instalacji i koordynacji urządzeń SPD przeznaczonych do

stosowania w systemach PV o napięciu do 1500 V DC i 1000 V po stronie AC systemu PV (50/60 Hz). Instalacja PV rozciąga się od paneli PV,

w skład których wchodzą związane z nimi okablowanie i urządzenia zabezpieczające oraz falownik, aż do punktu przyłączenia w rozdzielnicy lub

punkcie zasilania sieciowego. Ta część normy IEC 61643 uwzględnia urządzenia SPD używane w różnych miejscach i w różnych rodzajach systemów

PV, w tym w systemach PV na dachach budynków. Instalacje PV stawiane na gruncie podlegają ochronie poprzez wielokrotne uziemienie i system

uziemienia siatkowego. Termin „instalacja PV” odnosi się do obu rodzajów instalacji fotowoltaicznych. Termin „elektrownia PV” jest stosowany tylko

w przypadku rozbudowanych instalacji wolnostojących z uziemieniem wielopunktowym zlokalizowanych na gruncie. W przypadku instalacji PV

zawierających akumulatory może być konieczne spełnienie dodatkowych wymagań. W części tej zawarto zalecenia dotyczące miejsc montażu

urządzeń SPD oraz wymagania dotyczące ich skuteczności.

Część 41: Część normy IEC 61643 dotycząca badań bezpieczeństwa i sprawności urządzeń ochrony przeciwprzepięciowej SPD w niskonapięciowych

(< 1500 V DC) instalacjach prądu stałego.

Część 331: Część normy IEC 61643 podająca wymagania dotyczące prób warystorów z tlenków metali (MOV – ang. metal-oxide varistor) stosowanych

w sieciach elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych lub w obwodach sygnalizacyjnych, o napięciach do 1000 V prądu przemiennego lub

1500 V prądu stałego. Są one przeznaczone do ochrony aparatury lub personelu, bądź też aparatury i personelu równocześnie, przed działaniem

wysokich napięć przejściowych.

Wymagania stosuje się do MOV wyposażonych w dwie elektrody i hybrydowe elementy zabezpieczenia przed przepięciem. Wymagania te

nie mają zastosowania do elementów mocowania i ich wpływu na charakterystyki MOV. Podane charakterystyki stosuje się wyłącznie dla MOV

montowanych w sposób opisany w badaniach.

Część 341: Norma określa standardowe układy pomiarowe i metody badań tyrystorowych tłumików przepięć (TSS – ang. thyristor surge

suppressor). Te elementy ochrony przeciwprzepięciowej SPC są specjalnie opracowanymi tyrystorami przeznaczonymi do ograniczania przepięć

i przekierowywania prądów przepięciowych poprzez działania komutujące i przełączające. Elementy SPC są stosowane w budowie urządzeń

przeciwprzepięciowych (SPD) i urządzeń stosowanych w sieciach teleinformatycznych (ICT – ang. information and communication technology)

o napięciach do 1000 V AC i 1500 V DC. Niniejszy dokument ma zastosowanie do elementów TSS z bramką lub bez, z charakterystyką blokowania,

przewodzenia lub przełączania o trzeciej ćwiartce (-v i -i). Dokument zawiera informacje na temat: terminologii, symboli literowych, istotnych

parametrów i charakterystyk, weryfikacji klasyfikacji i pomiaru charakterystyki.

Dokument nie ma zastosowania do konwencjonalnych tyrystorów trójkońcówkowych, które objęte są normą IEC 60747-6.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

CENELEC – EN 50539-11 Low-voltage surge protective devices – Surge

protective devices for specific application including DC – Part 11:

Requirements and tests for SPDs in photovoltaic applications

PN-EN 50539-11:2013 Niskonapięciowe urządzenia ograniczające

przepięcia – Urządzenia ograniczające przepięcia do zastosowań

specjalnych włącznie z pracą pod napięciem stałym – Część 11:

Wymagania i badania dla SPD w systemach fotowoltaicznych

Norma międzynarodowa określająca wymagania i badania dotyczące urządzeń SPD przeznaczonych do montażu po stronie prądu stałego

w instalacjach fotowoltaicznych o napięciu znamionowym do 1500 V, w celu ochrony przed bezpośrednimi skutkami uderzenia pioruna bądź jego

następstwami. Uwzględnia się przy tym, że generatory fotowoltaiczne:

- zachowują się jak generatory prądowe,

- ich prąd znamionowy zależy od natężenia światła,

- ich prąd zwarciowy jest prawie równy prądowi nominalnemu,

- są łączone szeregowo i/lub równolegle, co prowadzi do dużej różnorodności napięć, prądów i mocy od kilkuset W (w instalacjach domowych) do

kilku MW (pola fotowoltaiczne).

Specyficzne parametry elektryczne instalacji PV po stronie stałoprądowej wymagają szczególnych wymagań testowych dla urządzeń SPD.

Urządzenia SPD z odseparowanymi zaciskami wejściowymi i wyjściowymi posiadające określoną impedancję szeregową pomiędzy tymi zaciskami

(tzw. dwa porty SPD zgodnie z normą EN 61643-11) nie są obecnie wystarczająco objęte wymaganiami tej normy i wymagają dookreślenia.

Uwaga: Generalnie urządzenia SPD do zastosowań PV ze względu na efektywność energetyczną nie posiadają określonej impedancji szeregowej

między zaciskami wejściowymi/wyjściowymi.

Zgodne z normą EN 50539-11 urządzenia SPD są przeznaczone wyłącznie do instalacji po stronie prądu stałego w generatorach fotowoltaicznych.

Instalacje PV zawierające akumulatory i inne elementy zasilane prądem stałym nie są tu brane pod uwagę i w przypadku takich zastosowań mogą

być konieczne dodatkowe wymagania oraz badania.

Urządzenia SPD, dla których producent deklaruje przejście w tryb zwarcia w warunkach przeciążenia, wymagają zastosowania szczególnych

środków w celu zapewnienia, że urządzenia nie będą stanowić zagrożenia dla operatora w trakcie konserwacji lub wymiany ze względu na ryzyko

wystąpienia łuku elektrycznego.

Norma EN 50539-11 jest normą zharmonizowaną z Dyrektywą LVD UE (2018/C 326/02).

IEC 60099-1 Ed. 3.1:1999 Surge Arresters – Part 1: Non-Linear Resistor

Type Gapped Surge Arresters for AC Systems

IEC 60099-4 Ed. 3.0:2014 Surge arresters – Part 4: Metal-oxide surge

arresters without gaps for AC systems

IEC 60099-5:2018 Surge arresters – Part 5: Selection and application

recommendations

IEC 60099-6 Ed. 2.0:2019 Surge arresters – Part 6: Surge arresters

containing both series and parallel gapped structures – System voltage

of 52 kV and less

IEC 60099-8 Ed. 2.0:2017 Surge arresters – Part 8: Metal-oxide surge

arresters with external series gap (EGLA) for overhead transmission

and distribution lines of AC systems above 1 kV

PN-EN 60099-1:2002 Ograniczniki przepięć – Część 1: Iskiernikowe

zaworowe ograniczniki przepięć do sieci prądu przemiennego

PN-EN 60099-4:2009 Ograniczniki przepięć – Część 4: Beziskiernikowe

zaworowe ograniczniki przepięć z tlenków metali do sieci prądu

przemiennego

PN-EN IEC 60099-5:2018-08 Ograniczniki przepięć – Część 5:

Zalecenia wyboru i stosowania

PN-prEN 60099-6 Ograniczniki przepięć – Część 6: Ograniczniki

przepięć zawierające zarówno szeregowe, jak i równoległe struktury

z iskiernikami. Napięcie systemu 52 kV i mniejsze

PN-EN IEC 60099-8:2018-04 E Ograniczniki przepięć – Część 8:

Ograniczniki przepięć z tlenków metali z zewnętrznymi iskiernikami

szeregowymi (EGLA) do napowietrznych przesyłowych i rozdzielczych

linii napięcia przemiennego w sieciach powyżej 1 kV.

Norma PN-EN IEC 60099 jest normą wieloczęściową. W tabeli przedstawiono kilka wybranych, ważniejszych jej części.

Część 1: Dotyczy ograniczników przepięć składających się z pojedynczych lub wielu iskierników połączonych szeregowo z jednym warystorem

lub większą ich liczbą.

Część 4: Określa kryteria oraz metody badań warystorów z tlenków metali, które są typowymi beziskiernikowymi ogranicznikami przepięć

stosowanymi w sieciach elektroenergetycznych prądu przemiennego. Opisano: sposób identyfikacji ogranicznika, znormalizowane parametry

znamionowe, ogólną procedurę badań oraz badania typu i wyrobu ograniczników.

Część 5: Zawiera informacje, wskazówki i zalecenia dotyczące wyboru i stosowania ograniczników przepięć w układach trójfazowych o napięciu

znamionowym powyżej 1 kV. Część ta dotyczy: bezszczelinowych ograniczników przepięć typu metal-tlenek, zdefiniowanych w normie IEC 60099-

4, ograniczników przepięć zawierających zarówno szeregową, jak i równoległą strukturę szczelinową – przy napięciu znamionowym 52 kV i niższym,

zdefiniowanych w Części 6, oraz ograniczników przepięć typu metal-tlenek z zewnętrzną szczeliną szeregową do zastosowania w napowietrznych

liniach przesyłowych i rozdzielczych (EGLA – ang. externally gapped line arrester), zdefiniowanych w Części 8.

Część 6: Ma zastosowanie do nieliniowych ograniczników przepięć typu rezystor metalowy ze szczeliną iskrową, przeznaczonych do ograniczania

przepięć w obwodach prądu przemiennego o napięciu systemowym. Urządzenia te stosuje się powyżej 1 kV do 52 kV włącznie.

Część 8: Zawiera wymagania dotyczące badań ograniczników przepięć z tlenków metali (z zewnętrznymi szeregowymi iskiernikami – EGLA)

stosowanych w napowietrznych liniach przesyłowych i rozdzielczych, wyłącznie w celu ochrony izolatorów przed przeskokami spowodowanymi

przepięciami piorunowymi. Podano kryteria identyfikacji i klasyfikacji ograniczników przepięć, warunki pracy ograniczników, badania typu oraz

badania odbiorcze. Część ta zastępuje normę PN-EN 60099-8:2011.

EN 50321-1:2018 Live working – Footwear for electrical protection –

Insulating footwear and overboots

IEC 60900-10 Ed. 2:2004 Live working – Hand tools for use up to 1000

V AC and 1500 V DC

PN-EN 50321-1:2018-05 E Prace pod napięciem. Obuwie do

ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Obuwie i kalosze

elektroizolacyjne (Zastępuje: PN-EN 50321:2002 P)

PN-EN IEC 60900:2018-10 Prace pod napięciem. Narzędzia ręczne do

stosowania przy napięciu przemiennym do 1000 V i napięciu stałym do

1500 V

Norma EN 50321-1 ma zastosowanie do elektrycznie izolowanego obuwia używanego do pracy pod napięciem lub blisko elementów będących

pod napięciem w instalacjach elektrycznych nieprzekraczających 1000 V prądu przemiennego. Obuwie takie, w połączeniu z innymi izolującymi

elementami ochronnymi, takimi jak rękawice lub koce, ma za zadanie zapobiec przepływowi prądu o niebezpiecznej wartości przez stopy

pracownika.

Norma EN 50321-1:2018 ma zastosowanie do izolowanych narzędzi ręcznych pracujących pod napięciem nominalnym do 1000 V prądu

przemiennego i 1500 V prądu stałego lub zbliżonym do tego napięcia.

IEC 63052 Ed. 1.0:2019 Power frequency overvoltage protective

devices (POPs) for household and similar applications (stability date 2022)

PN-prEN 63052 Urządzenia zabezpieczające przed przepięciami

o częstotliwości sieciowej dla sprzętu do użytku domowego

i podobnego (POP)

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma ma zastosowanie do urządzeń zabezpieczających sprzęt przeznaczony do użytku domowego i podobnego, przed przepięciami

o znamionowej częstotliwości sieciowej: 50 Hz, 60 Hz lub 50/60 Hz (zwanych dalej POP – ang. power overvoltage protection), dla napięcia

znamionowego nieprzekraczającego 230 V AC (między fazą a neutralnym) i o prądzie znamionowym nieprzekraczającym 63 A. Urządzenie może

składać się z jednostki funkcjonalnej w połączeniu z głównym elementem zabezpieczającym (MPD – ang. main protective device) bądź może

być pojedynczym elementem posiadającym w określonych warunkach możliwość otwarcia obwodu zabezpieczanego. Głównym urządzeniem

zabezpieczającym jest: wyłącznik, urządzenie RCCB (ang. residual current circuit breaker) lub RCBO (ang. residual current circuit breaker with overcurrent

protection).

Dokument zawiera poprawki wniesione w listopadzie 2019 roku i zastąpi normę PN-EN 50550:2011.

Elementy uziemienia i odgromowe (ang. earthing/lightning)

IEC TS 63112: ED. 1:2020 Ed. 1.0 Safety, functionality and classification

of Photovoltaic Earth Fault Protection (PV EFP) equipment (draft,

publication date ~February 2021)

prPN-prEN IEC TS 63112: Ed. 1 Bezpieczeństwo, funkcjonalność

i klasyfikacja fotowoltaicznego zabezpieczenia ziemnozwarciowego (PV

EFP)

Norma (specyfikacja techniczna) mająca zastosowanie do urządzeń ochrony ziemnozwarciowej instalacji PV o niskim napięciu (PV EFP – ang.

Photovoltaic Earth Fault Protection), którego funkcjami są: wykrywanie, przerywanie i ostrzeganie operatorów systemów o zwarciach doziemnych

takich instalacji. Sprzęt PV EFP objęty zakresem normy może mieć charakter autonomiczny bądź może być zintegrowany z innym urządzeniem,

takim jak falowniki, sumator PV itp.

Normy powołane (wymagane do uzyskania zgodności z omawiana normą) to: IEC 60269-6, IEC 62109-3, IEC 62109-1, IEC 61439-1, IEC 61008-1, IEC

60664-1, IEC 60947-2, IEC 62109-2, IEC 60730-1, ISO 3864, IEC 60417, IEC TS 63053, IEC 61557-8.

Uwaga: W kontekście omawianej normy panel PV może obejmować również podłączone okablowanie i sprzęt. Wymagany zakres monitorowania

i ochrony jest zdefiniowany w kodeksach i standardach instalacji PV i dotyczy aspektów takich jak to, czy wymagany jest zasięg obejmujący obwody

baterii, wyjścia DC przetwornic DC–DC itp.

PV EFPE może być samodzielny lub zintegrowany z innym sprzętem, takim jak sprzęt do konwersji mocy PV, urządzenie do łączenia PV itp.

Uwaga: Obecnie zgodnie z definicją wartość niskiego napięcia IEC dla systemów prądu stałego wynosi 1500 V lub mniej.

Niniejszy standard międzynarodowy określa:

- rodzaje i poziomy funkcji monitorowania i ochrony, które mogą być zapewnione,

- charakter i czas reakcji na zwarcia doziemne,

- metody testowe służące do weryfikacji zapewnianych funkcji monitorowania i ochrony,

- wymagania dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego i odporności na uszkodzenia,

- wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktu, w tym konstrukcji, przydatność dla środowiska, oznaczenia, dokumentację i testy.

Norma posiada obecnie status roboczy, jej publikacja planowana jest na luty 2021 roku.

IEC 62561:2012 Lightning protection system components – Part x:

Ed. 2.0:2017 – Part 1: Requirements for connection components

Ed. 2.0:2018 – Part 2: Requirements for conductors and earth

electrodes

Ed. 2.0:2017 – Part 3: Requirements for isolating spark gaps (ISG)

Ed. 2.0:2017 – Part 4: Requirements for conductor fasteners

Ed. 20:2017 – Part 5: Requirements for earth electrode inspection

housings and earth electrode seals

Ed. 2.0:2017 – Part 6: Requirements for lightning strike counters (LSC)

Ed. 2.0:2018 – Part 7: Requirements for earthing enhancing

compounds

TS Ed. 1.0:2018 – Part 8: Requirements for components for isolated LPS

PN-EN 62561-2:2012 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC)

Część x:

Część 1:2017-07: Wymagania dotyczące elementów połączeniowych

Część 2:2018-4: Wymagania dotyczące przewodów i uziomów

Część 3: Wymagania dotyczące iskierników izolacyjnych (ISG)

Część 4:2018: Wymagania dotyczące uchwytów

Część 5: Wymagania dotyczące uziomowych studzienek kontrolnych

i ich uszczelnień

Część 6:2018: Wymagania stawiane licznikom udarów piorunowych

(LSC)

Część 7:2018: Wymagania dotyczące substancji poprawiających jakość

uziemień

Część 8: Wymagania dla podzespołów przeznaczonych dla izolowanych

LPS

Części dokumentu PN-EN 62561 (części 1–7), który zastąpił normę PN-EN 50164, stanowią normy dla komponentów systemów odgromowych LPS

(ang. Lightning Protection System). Poszczególne części określają wymagania i badania dla następujących komponentów LPS:

Część 1: Część ta dotyczy metalowych elementów połączeniowych stanowiących fragment systemu ochrony odgromowej. Zazwyczaj mogą

to być: łączniki, zaciski, elementy łączące i mostkujące, elementy dylatacyjne i przyłącza testowe. Na potrzeby dokumentu za elementy złączne

uważa się następujące rodzaje połączeń: egzotermiczne, lutowane, spawane, opaskowe, zaciskane, spajane lub skręcane. Niniejszy dokument nie

obejmuje badań podzespołów przeznaczonych do pracy w atmosferze wybuchowej.

Część 2: Ta część dokumentu dotyczy przewodów metalowych (innych niż przewody naturalne) wchodzących w skład systemów przewodów

napowietrznych i przewodów naziemnych, a także metalowych elektrod uziomowych stanowiących część układu uziemienia.

Część 3: Dotyczy izolowania przerw iskrowników (ISG – ang. isolated spark gaps) zastosowanych w systemach ochrony odgromowej. ISG mogą

być stosowane do pośredniego połączenia systemu ochrony odgromowej z innymi pobliskimi elementami metalowymi, gdzie ze względów

funkcjonalnych bezpośrednie połączeni nie jest dopuszczalne.

Część 4: Część ta dotyczy elementów mocowania przewodów metalowych i niemetalowych, które są stosowane do utrzymywania i podtrzymywania

wszystkich przewodów systemu odgromowego. Dokument nie obejmuje mocowania elementów mocujących uchwyty przewodów konstrukcji

nośnej ze względu na dużą liczbę rodzajów obecnie stosowanych konstrukcji.

Część 5: W tym fragmencie norma określa wymagania i badania dotyczące kontroli obudowy uziemienia (obudów uziomów) instalowanych przy

gruncie oraz uszczelnień elektrod uziomowych.

Część 6: Część ta określa wymagania i badania dotyczące urządzeń przeznaczonych do zliczania liczby wyładowań atmosferycznych na podstawie

prądu przepływającego przez przewód ochronny. Przewód ten może stanowić część systemu ochrony odgromowej (LPS) lub być podłączony do

instalacji SPD lub innych przewodów, które nie są przeznaczone do przewodzenia znaczącej części prądów piorunowych.

Część 7: Określa wymagania i badania dotyczące materiałów wspomagających uziemienie poprzez zmniejszenie rezystancji układu uziemienia.

Część 8: Zawarte tu zapisy o statusie specyfikacji technicznej określają wymagania i badania dotyczące izolowania odstępów stosowanych

w połączeniu z zakończeniem napowietrznym i naziemnym systemem przewodów w celu utrzymania właściwego odstępu, a także wymagania

i badania dotyczące izolowania przewodów naziemnych, w tym ich specyficznych mocowań, umożliwiających zmniejszenie dystansu separującego.

Urządzenia LPSC (Część 4) oraz LPS (Część 6) mogą być stosowane również w środowisku niebezpiecznej atmosfery. W przypadku montażu

omawianych elementów w takich warunkach obowiązują dodatkowe wymagania.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TS 63112 Ed. 1:2020 Safety, functionality and classification of

Photovoltaic Earth Fault Protection (PV EFP) equipment

prPN-prEN IEC TS Ed. 1 63112 Bezpieczeństwo, funkcjonalność

i klasyfikacja fotowoltaicznego zabezpieczenia ziemnozwarciowego (PV

EFP)

Norma o statusie specyfikacji technicznej będąca w trakcie opracowywania. Jej publikacja jest spodziewana około lutego 2021 roku. Ma ona

zastosowanie do sprzętu, którego rolą jest wykrywanie, przerywanie i ostrzeganie operatorów systemów o wadach zaistniałych w instalacji

uziemienia niskonapięciowej instalacji fotowoltaicznej (PV EFPE). Sprzęt, o którym mowa, może być niezależny bądź zintegrowany z innymi

urządzeniami, takimi jak falowniki, skrzynki przyłączeniowe itp. Norma odnosi się do wielu dokumentów normatywnych wymaganych w celu

osiągnięcia zgodności, takich jak: IEC 60269-6, IEC 62109-3, IEC 62109-1, IEC 61439-1, IEC 61008-1, IEC 60664-1, IEC 60947-2, IEC 62109-2, IEC 60730-

1, ISO 3864, IEC 60417, IEC TS 63053, IEC 61557-8. Norma określa:

- rodzaje i poziomy funkcji monitorowania i ochrony systemu, które mogą być zapewnione,

- charakter i czas reakcji na zwarcia doziemne,

- metody badań służące do weryfikacji zapewnianych funkcji monitorowania i ochrony,

- wymagania dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego i tolerancji na uszkodzenia,

- wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktu, w tym konstrukcji, oddziaływanie na środowisko, oznaczenia, dokumentację i badanie.

IEC 63027 Ed. 1.0 DC arc detection and interruption in photovoltaic

power systems

IEC 63027 Ed. 1 Wykrywanie i przerywanie łuku elektrycznego DC

w fotowoltaicznych systemach zasilania

Norma ma zastosowanie do sprzętu stosowanego do detekcji oraz opcjonalnie do przerywania łuków prądu stałego w fotowoltaicznych (PV)

systemach zasilania. Norma obejmuje procedury badawcze mające na celu wykrycie seryjnych łuków w obrębie obwodów PV oraz określenie

czasów odpowiedzi urządzeń używanych w celu przerwania łuków.

Niniejsza norma określa wzorcowe scenariusze, zgodnie z którymi badanie powinno być prowadzone. Obejmuje sprzęt podłączony do systemów,

w których maksymalne napięcie obwodu źródła PV nie przekracza 1500 V DC.

Dokument nie obejmuje detekcji łuków równoległych w obwodzie. Norma nie ma także zastosowania do źródeł DC lub zastosowań innych niż

źródła prądu stałego PV.

Uwaga: Publikacja IEC normy ma nastąpić w grudniu 2020 roku. Dostępna jest już w wersji niemieckojęzycznej jako norma DIN EN 63027 VDE 0126-

27:2018-02 opublikowana na podstawie dokumentu roboczego IEC 82/1318/CD:2017.

Tabela XX. Pomiary energii – wybrane części norm wieloczęściowych PN-EN 62053

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 62053-61 Ed. 1.0:1998 Electricity metering equipment (AC) –

Particular requirements – Part 61: Power consumption and voltage

requirements (stability date 2022)

PN-EN 62053-61:2005 Sprzęt do pomiaru energii elektrycznej –

Wymagania szczegółowe – Część 61: Moc pobierana i wymagania

dotyczące napięcia

Norma określa wymagania wyłącznie dla nowo wyprodukowanych tzw. liczników zespolonych, przeznaczonych do pomiaru więcej niż jednego

rodzaju energii elektrycznej (np. czynnej i biernej) oraz liczników wyposażonych w dodatkowe funkcje.

IEC 62053-24:2020 Electricity metering equipment – Particular

requirements – Part 24: Static meters for fundamental component

reactive energy (classes 0,5S, 1S, 1, 2 and 3)

PN-EN 62053-24:2015-03/A1:2017-05 Urządzenia do pomiarów

energii elektrycznej (prądu przemiennego) – Wymagania szczegółowe

– Część 24: Liczniki statyczne energii biernej dla częstotliwości

podstawowej (klas 0,5 S, 1 S i 1)

Norma ma zastosowanie tylko do statycznych liczników zmiennoprądowych o klasach dokładności 0,5S, 1S, 1, 2 i 3 do pomiaru energii biernej

prądu zmiennego w sieciach 50 Hz lub 60 Hz i dotyczy tylko badań typu takich urządzeń.

Dokument stosuje konwencjonalną definicję energii biernej, w której moc i energię bierną oblicza się wyłącznie na podstawie wartości prądów

i napięć dotyczących podstawowych składowych częstotliwości.

Dokument ma zastosowanie do urządzeń pomiarowych energii elektrycznej w sieciach elektrycznych (sieć zasilająca) o napięciu do 1000 V prądu

przemiennego.

IEC 62052-11 Ed. 2.0 :2020 Electricity metering equipment – General

requirements, tests and test conditions – Part 11: Metering equipment

(stability date 2025)

PN-EN 62052-11:2006/ A1:2017-05 Urządzenia do pomiarów energii

elektrycznej (prądu przemiennego) – Wymagania ogólne, badania

i warunki badań – Część 11: Urządzenia do pomiarów

Norma określa wymagania i związane z nimi badania, a także odpowiednie warunki do przeprowadzenia badań typu liczników energii elektrycznej

prądu przemiennego i stałego. Dokument ten wyszczególnia: wymagania funkcjonalne, mechaniczne, elektryczne i znakowanie, metody badań

i warunki badań, w tym odporność na wpływy zewnętrzne obejmujące środowisko elektromagnetyczne i klimatyczne. Niniejszy dokument ma

zastosowanie do urządzeń pomiarowych energii elektrycznej w sieciach elektrycznych (sieciach zasilających) o napięciu do 1000 V napięcia

przemiennego lub 1500 V prądu stałego.

IEC 62053-31 Ed. 1.0:1998 Electricity metering equipment

(AC) – Particular requirements – Part 31: Pulse output devices for

electromechanical and electronic meters (two wires only) (stability date

2022)

PN-EN 62053-31:2005 Urządzenia do pomiarów energii elektrycznej

(prądu przemiennego) – Wymagania szczegółowe – Część 31:

Urządzenia do wyjść impulsowych do liczników elektromechanicznych

i elektronicznych (tylko dwuprzewodowych)

Pomiar energii prądu przemiennego

Problem dokładnego i prawidłowego pomiaru

energii odprowadzanej do sieci lub pobieranej z niej

zasadniczo leży po stronie operatora sieci, którego

obowiązkiem jest dostarczenie i zainstalowanie wła-

ściwego miernika energii pomiędzy falownikiem

a siecią. W Tabeli XX przedstawiono przykłady

norm, które porządkują i normalizują tę kwestię.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Norma ma zastosowanie do pasywnych, dwuprzewodowych, zasilanych zewnętrznie liczników o wyjściu impulsowym, które mają być stosowane

w licznikach energii elektrycznej, zgodnie z odpowiednimi normami TC 13/IEC, jak również z przyszłymi normami dotyczącymi statycznych

liczników VAh. Liczniki o tego typu wyjściach są wykorzystywane do przesyłania impulsów do odbiornika (np. urządzenia taryfowego).

Niniejsza publikacja ma istotne znaczenie w przypadku tzw. smart grids.

IEC 62052-31:2016 Electricity metering equipment (AC) – General

requirements, tests and test conditions – Part 31: Product safety

requirements and tests

PN-EN 62052-31:2016-09

Urządzenia

pomiarów

energii

elektrycznej (prądu przemiennego) – Wymagania ogólne, badania

i warunki badań – Część 31: Wymagania i badania bezpieczeństwa

wyrobu

Część serii norm IEC 62052 określająca wymagania bezpieczeństwa produktu dotyczące urządzeń do pomiarów energii elektrycznej i sterowania.

Stosuje się ją do nowo wyprodukowanych urządzeń pomiarowych przeznaczonych do pomiaru energii elektrycznej i sterowania energią elektryczną

w sieciach o częstotliwości 50 Hz lub 60 Hz, o napięciu do 600 V, w których wszystkie elementy funkcjonalne, łącznie z modułami dodatkowymi,

są zamknięte w jednej obudowie lub tworzą jedną całość. Norma ma także zastosowanie do urządzeń pomiarowych zawierających elementy

przełączania zasilania i kontroli obciążenia, ale tylko tych, które z zasady działania są elektromechaniczne i mają zastosowanie w pomocniczych

obwodach wejściowych i wyjściowych.

Norma jest zharmonizowana z Dyrektywą EMC EU 2004/108/WE (EMC).

IEC 61000-4-30 ED3:2015 RLV Electromagnetic compatibility (EMC)

– Part 4-30: Testing and measurement techniques – Power quality

measurement method

PN-EN 61000-4-30:2011 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC)

– Część 4-30: Metody badań i pomiarów – Metody pomiaru jakości

energii

W normie zdefiniowano metody pomiaru parametrów jakości energii elektrycznej i interpretacji wyników pomiarów dla systemów zasilających

prądu przemiennego o zadeklarowanej częstotliwości podstawowej 50 Hz lub 60 Hz.

Odnośnie do każdego istotnego parametru opisano metody pomiaru w sposób umożliwiający uzyskanie wiarygodnych i powtarzalnych wyników,

niezależnie od zastosowanej metody. Omawiana norma dotyczy pomiarów in-situ.

Pomiar parametrów uwzględnionych w normie jest ograniczony do zjawisk zachodzących w sieci zasilającej. Parametrami jakości energii, które

brane są pod uwagę, są: częstotliwość, wartość napięcia zasilającego, wahania napięcia, spadki i wzrosty napięcia, przerwy w zasilaniu, napięcia

przejściowe, asymetria napięcia zasilającego, napięcia harmoniczne i interharmoniczne, sygnały napięciowe w napięciu zasilającym, szybkie zmiany

napięcia i pomiary prądu. Emisje z zakresu od 2 kHz do 150 kHz zostały rozważone w Aneksie C (informacyjnym), a odchylenie dodatnie i ujemne

omówiono w Aneksie D (informacyjnym). W zależności od celu pomiaru mierzone mogą być wszystkie wyszczególnione zjawiska lub ich podzbiór.

Norma definiuje i wyjaśnia metody pomiaru klasy A i klasy S, natomiast klasa B została przeniesiona do informacyjnego załącznika E i rozważa się

jej usunięcie w przyszłości.

Uwaga 1: Metody pomiaru służące weryfikacji zgodności z niniejszą normą można znaleźć w IEC 62586-2.

Uwaga 2: Potwierdzony wpływ przetworników włączonych pomiędzy system zasilający i przyrząd pomiarowy nie jest szczegółowo omawiany

w odnośnej normie. Informacje dotyczące takich efektów można znaleźć w IEC TR 61869-103.

Omawiana norma IEC wydana jest w wersji Redline (RLV), co oznacza możliwość prześledzenia wszystkich zmian wprowadzonych w odniesieniu

do poprzedniego wydania.

Uwaga 3: Wersja polskojęzyczna normy z 2011 roku została wycofana w 2015 roku i zastąpiona wersją anglojęzyczną.

Tabela XXI. Badania środowiskowe wyrobów elektrycznych – normy wieloczęściowe PN-EN 600068, PN-EN 60721 i inne wybrane

normy

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 60068-1 ED7:2013 Environmental testing – Part 1: General

and guidance (stability date 2020)

PN-EN 60068-1:2014 Badania środowiskowe

– Część 1: Postanowienia ogólne i wytyczne

W normie wieloczęściowej IEC 60068 zawarto szereg metod badań środowiskowych oraz określono, z jakim stopniem (ostrością) narażenia wiąże

się każda z tych metod. Opisano różne warunki atmosferyczne pomiarów i prób, opracowanych do oceny zachowania się badanych próbek

w przewidywanych warunkach podczas transportu, składowania i użytkowania. Chociaż norma była pierwotnie przeznaczona dla wyrobów

elektrotechnicznych, jej stosowanie nie ogranicza się wyłącznie do nich i można ją stosować w innych dziedzinach, o ile zachodzi taka potrzeba.

Inne metody badań środowiskowych właściwe dla poszczególnych rodzajów wyrobów mogą być zawarte w odpowiednich specyfikacjach. Aby

pomóc w opracowaniu wymagań technicznych zawierających odpowiednie próby i ostrości narażeń, podano schemat procesu dostosowywania

badań środowiskowych. W normie wieloczęściowej IEC 60068 zawarto szereg jednolitych i odtwarzalnych badań: środowiskowych, klimatycznych,

dynamicznych oraz kombinowanych, na które przygotowuje się specyfikacje i które są włączone do badań wyrobów. Badania i pomiary wykonuje

się w standardowych warunkach atmosferycznych. Metody te opracowano na podstawie dostępnego międzynarodowego doświadczenia i wiedzy

inżynierskiej. Opracowano je przede wszystkim, żeby dostarczyć informacji na temat następujących właściwości wyrobów:

Inne użyteczne i ważne normy

Badania środowiskowe

W Tabeli XXI przedstawione zostały bar-

dzo ważne normy z punktu widzenia niezawodno-

ści sprzętu elektrotechnicznego. Normy te precy-

zują sposób prowadzenia badań środowiskowych

w warunkach laboratoryjnych, które byłyby zbli-

żone do mniej lub bardziej zaostrzonych warunków

naturalnych. Bardzo wiele norm ujętych w Tabeli

XXI zostało wprost wykorzystanych do opracowania

norm wytrzymałościowych opisanych m.in. w takich

normach jak IEC 61215 lub IEC 61730.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

a) zdolności do działania w określonym zakresie temperatury, ciśnienia, wilgotności, naprężenia mechanicznego lub innych warunkach

środowiskowych oraz kombinacji tych warunków,

b) zdolności do wytrzymania warunków transportu, składowania i instalacji.

Próby w niniejszej normie umożliwiają porównanie właściwości próbek wyrobów. Do oceny jakości lub trwałości użytecznej partii produkcyjnej

zaleca się stosować metody prób zgodne z określonym planem badań wyrywkowych, który można uzupełniać przez odpowiednie dodatkowe

próby, jeśli jest to niezbędne. W celu właściwego przeprowadzenia prób o różnej intensywności warunków środowiskowych niektóre procedury

mają wiele stopni ostrości. Różne stopnie ostrości uzyskano przez zróżnicowanie: czasu, temperatury, ciśnienia powietrza oraz innych czynników

determinujących, oddzielnie lub w kombinacji. Ponieważ zaleca się, by próby i ich stopnie ostrości były opracowane na podstawie rzeczywistych

warunków środowiskowych, poza które poszczególne próbki mogą wykraczać, podano zakres i niezbędne etapy procesu dostosowywania

prób środowiskowych. Proces dostosowywania prób można wykorzystać do opracowania odpowiednich wymagań dotyczących prób dla

poszczególnych badanych obiektów.

IEC 60068-2-1 ED6:2007 Environmental testing – Part 2-1: Tests – Test

A: Cold (stability date 2022)

PN-EN 60068-2-1:2009 – Badania środowiskowe

– Część 2-1: Próby – Próba A: Zimno

W normie opisano próby zimna odpowiednie zarówno dla wyrobów niewydzielających ciepła, jak i dla wyrobów wydzielających ciepło. Dodano

próbę Ae służącą głównie do badania urządzeń, od których wymaga się, aby pracowały przez cały czas trwania próby, łącznie z okresami narażania.

Przedmiot próby zimna jest ograniczony do określenia przydatności podzespołów, urządzeń lub innych wyrobów do ich użytkowania, transportu

lub składowania w warunkach niskiej temperatury. Dodano definicje dwóch terminów.

IEC 60068-2-2 ED5:2007 Environmental testing – Part 2-2: Tests – Test

B: Dry heat (stability date 2022)

PN-EN 60068-2-2:2009 – Badania środowiskowe

– Część 2-2: Próby – Próba A: Suche gorąco

W normie określono próby na suche gorąco, stałe zarówno dla wyrobów wydzielających ciepło, jak i niewydzielających ciepła. Przedmiot prób

suchego gorąca ogranicza się od określenia zdolności podzespołów, urządzeń oraz innych wyrobów do eksploatacji, transportu i składowania

w wysokiej temperaturze. Próby suchego gorąca dzielą się na: próby suchego gorąca dla wyrobów niewydzielających ciepła (ze stopniową zmianą

temperatury – próba Bb) oraz próbę suchego gorąca dla wyrobów wydzielających ciepło (ze stopniową zmianą temperatury – próba Bd, oraz dla

wyrobów wydzielających ciepło ze stopniową zmianą temperatury, w której wyrób jest przez cały czas zasilany – próba Be).

IEC 60068-2-5 ED3:2018 RLV Environmental testing – Part 2-5: Tests

– Test S: Simulated solar radiation at ground level and guidance for solar

radiation testing and weathering

(stability date 2020)

PN-EN IEC 60068-2-5:2018 Badania środowiskowe

– Część 2-5: Próby – Próba S: Odwzorowanie promieniowania

słonecznego występującego na powierzchni ziemi oraz wytyczne

dotyczące badania wpływu promieniowania słonecznego i warunków

pogodowych

W normie opisano metody badania urządzenia lub jego elementów w warunkach wytworzonego laboratoryjnie promieniowania słonecznego.

Dokument dotyczy urządzenia lub jego elementów, znajdujących się na powierzchni ziemi. Badanie polega na sprawdzeniu, w jakim stopniu

odwzorowane w obecności wilgoci promieniowanie słoneczne wpływa na urządzenie lub jego elementy. W tym celu odtwarza się warunki

pogodowe (temperaturę, wilgotność i/lub zwilżanie). Takie warunki występują, gdy w rzeczywistym, docelowym środowisku eksploatacji

urządzenie lub jego elementy są narażone na działanie światła dziennego lub światła dziennego przechodzącego przez szyby okienne.

W niniejszym dokumencie opisano dwie metody prób: metodę próby Sa, będącą próbą oddziaływania cieplnego, oraz metodę próby Sb, czyli

próbę oddziaływania warunków pogodowych.

IEC 60068-2-11 ED3:1981 Basic environmental testing procedures –

Part 2-11: Tests – Test Ka: Salt mist

(stability date 2020)

PN-EN 60068-2-11:2002 Badania środowiskowe

– Część 2-11: Próby – Próba Ka: Mgła solna

Norma porównuje odporność na pogorszenie jakości wyrobów o podobnej konstrukcji wskutek działania mgły solnej. Może być stosowana do

oceny jakości i jednorodności powłok ochronnych. Norma zawiera korektę z grudnia 1999 roku).

IEC 60068-2-13 ED4:1983 Basic environmental testing procedures –

Part 2-13: Tests – Test M: Low air pressure

(stability date 2020)

PN-EN 60068-2-13:2002 Badania środowiskowe – Część 2-13: Próby

– Próba M: Niskie ciśnienie atmosferyczne

Norma określa zdolność podzespołów danego wyrobu, jego wyposażenia i innych artykułów do przechowywania, transportowania lub używania

w warunkach niskiego ciśnienia atmosferycznego.

IEC 60068-2-14 ED6:2009 Environmental testing – Part 2-14: Tests –

Test N: Change of temperaturę (stability date 2020)

PN-EN 60068-2-14:2009 – Badania środowiskowe

– Część 2-14: Próby – Próby N: Zmiany temperatury

Norma określa próbę zmian temperatury w celu wyznaczenia skutków, jakie w wyrobie spowoduje zmiana temperatury lub szereg kolejnych zmian

temperatury. Określono wytrzymałość podzespołów, urządzeń i innych wyrobów na szybkie zmiany temperatury otoczenia. Podano: parametry

próby, wytyczne dotyczące wyboru rodzaju próby (Na, Nb, Nc), opis komory probierczej oraz ostrości próby.

IEC 60068-2-18 ED3:2017 Environmental testing – Part 2-18: Tests –

Test R and guidance: Water (stability date 2020)

PN-EN 60068-2-18:2017-08 Badania środowiskowe

– Część 2-18: Próby – Próba R i wytyczne: Woda

Norma określa metody prób stosowane do wyrobów, które podczas transportu, składowania lub użytkowania mogą być narażone na działanie

spadających kropel wody, uderzającej wody lub na zanurzenie w wodzie o wysokim ciśnieniu. Podstawowym celem prób wodnych jest

sprawdzenie zdolności osłon, obudów i uszczelnień do zapewnienia prawidłowej pracy podzespołów wyrobu i całych urządzeń po poddaniu ich

działaniu znormalizowanego pola kroplenia i, jeśli jest to konieczne, w trakcie działania znormalizowanego pola kroplenia lub zanurzenia w wodzie.

Niniejsze próby nie są próbami korozyjnymi i nie jest wskazane uznawanie ich za takie i stosowanie w tym charakterze.

Próby wodne opisane w innych normach nie mają na celu symulowania naturalnych opadów deszczu, a podawane w nich intensywności opadów

są zbyt wysokie, aby mogły zastąpić próby korozyjne. Z kolei próba R, oprócz bardzo rygorystycznych ostrości, obejmuje próbę sztucznego deszczu

w naturalnych warunkach, lecz nie uwzględnia się w niej dużych prędkości wiatru towarzyszącego zwykle naturalnym opadom. Wytyczne podane

w niniejszej normie określają sposób stosowania prób i dobór ich ostrości.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC 60068-2-30 ED3:2005 Environmental testing – Part 2-30: Tests –

Test Db: Damp heat, cyclic (12 h + 12 h cycle)

(stability date 2022)

PN-EN 60068-2-30:2008 Badania środowiskowe

– Część 2-30: Próby – Próba Db: Wilgotne gorąco cykliczne (cykl 12 h

+ 12 h)

Norma określa zdolność podzespołów, urządzeń lub innych wyrobów do użytkowania, transportu i składowania w warunkach wysokiej wilgotności

względnej w kombinacji z cyklicznymi zmianami temperatury powodujących kondensację pary wodnej na powierzchni wyrobu. Podano ogólny

opis próby, ostrości próby oraz wymagania konstrukcyjne komory probierczej.

IEC 60068-2-52:2017 RLV Environmental testing – Part 2-52: Tests –

Test Kb: Salt mist, cyclic (sodium chloride solution) (stability date 2027)

PN-EN IEC 60068-2-52:2018-05 Badania środowiskowe

– Część 2: Próby – Próba Kb: Mgła solna, cykliczna (roztwór chlorku sodu)

W normie opisano działanie próby cyklicznej mgły solnej na podzespoły wyrobu lub urządzenia tak zaprojektowane, aby były odporne na działanie

zasolonej atmosfery. Obecna w atmosferze sól może pogarszać zdolność do pracy części urządzeń wykonanych z metali i/lub niemetali.

IEC 60068 –2-68 ED1:1994 Environmental testing – Part 2-68: Tests

–Test L: Dust and sand

PN-EN 60068-2-68:2002 Badania środowiskowe

– Część 2-68: Próby – Próba L: Pył i piasek

Norma określa metody prób określające wpływ pyłu i piasku obecnego w powietrzu na wyroby elektrotechniczne. Podano ogólne wytyczne,

definicje, opisano aparaturę probierczą oraz próby La, Lb i Lc. Podano definicje następujących terminów: pył, stężenie pyłu, wilgotność, higroskopijny,

rozmiar cząstki, piasek, sito.

IEC 60068-2-78 ED2:2012 Environmental testing – Part 2-78: Tests –

Test Cab: Damp heat, steady state

(stability date 2022)

PN-EN 60068-2-78:2013 Badania środowiskowe

– Część 2-78: Próby-Próba Cab: Wilgotne gorąco stałe

W niniejszej normie międzynarodowej opisano metodę próby określającą dostosowanie wyrobów, podzespołów lub urządzeń elektrotechnicznych

do transportu, składowania i użytkowania w warunkach dużej wilgotności. Celem niniejszej normy jest zbadanie skutków działania na wyrób dużej

wilgotności w określonym czasie, w stałej temperaturze, bez wystąpienia kondensacji. Norma dotyczy zarówno małych, jak i dużych urządzeń i ich

części. Próbę można stosować zarówno do wyrobów wydzielających ciepło, jak i niewydzielających ciepła.

IEC 60721-1 ED2.2:2002 Classification of environmental conditions –

Part 1: Environmental parameters and their severities (stability date 2021)

PN-EN 60721-1:2002 Klasyfikacja warunków środowiskowych – Część

1: Czynniki środowiskowe i ich ostrości

Norma określa wykaz parametrów środowiskowych oraz liczbę ich ostrości w zakresie warunków, jakie powinny spełniać wyroby elektrotechniczne

w czasie transportu, składowania, instalowania i użytkowania. Zdefiniowano sześć terminów.

IEC 60721-2-1 ED2:2013 Classification of environmental conditions –

Part 2-1: Environmental conditions appearing in nature – Temperature

and humidity (stability date 2020)

prPN-prEN

60721-2-1:2014-10

Klasyfikacja

warunków

środowiskowych – Część 2-1: Warunki środowiskowe występujące

w przyrodzie – Temperatura i wilgotność

W normie przedstawiono klasyfikację tzw. klimatów otwartej przestrzeni bazującą na temperaturze i wilgotności. Klasyfikacja ta jest przeznaczona

do stosowania jako część podstawowego materiału przy doborze odpowiednich ostrości temperatury i wilgotności podczas badania i stosowania

wyrobów. Obejmuje klimaty występujące na kuli ziemskiej – z wyjątkiem Centralnej Antarktyki i obszarów leżących na dużych wysokościach

(powyżej 5000 m n.p.m.). Przedstawione informacje mogą być wykorzystywane jako materiał podstawowy do określania klas klimatycznych

stosowanych dla wyrobów. W normie zdefiniowano ograniczoną liczbę klasyfikacji klimatów otwartej przestrzeni, opierając rozróżnienie na

temperaturze i wilgotności. Wyróżnione klimaty reprezentują warunki najczęściej spotykane podczas transportu, składowania, instalowania

i użytkowania wyrobów.

IEC 60721-2-2 ED2:2012 Classification of environmental conditions –

Part 2-2: Environmental conditions appearing in nature – Precipitation

and wind (stability date 2020)

PN-EN 60721-2-2:2014-02 Klasyfikacja warunków środowiskowych –

Część 2-2: Warunki środowiskowe występujące w przyrodzie – Opady

atmosferyczne i wiatr

W normie przedstawiono ogólny podział obszaru kuli ziemskiej ze względu na różne stopnie intensywności opadów atmosferycznych i siły wiatru.

Opisano ich wpływ podczas przechowywania, transportu i użytkowania produktu.

IEC 60721-2-3 ED2:2013 Classification of environmental conditions –

Part 2-3: Environmental conditions appearing in nature – Air pressure

(stability date 2020)

PN-EN 60721-2-3:2014-10 Klasyfikacja warunków środowiskowych –

Część 2-3: Warunki środowiskowe występujące w przyrodzie – Ciśnienie

powietrza

W normie przedstawiono wybór różnych wartości ciśnienia powietrza występujących w przyrodzie. Zaleca się, aby wykorzystywać ją jako

podstawowe źródło informacji przy doborze odpowiednich ostrości ciśnienia powietrza w odniesieniu do konkretnego wyrobu, na które może być

on narażony podczas składowania, transportu i użytkowania.

IEC 60721-2-4 ED2:2018 Classification of environmental conditions –

Part 2-4: Environmental conditions appearing in nature – Solar radiation

and temperature

(stability date 2027)

PN-EN

IEC

60721-2-4:2018-12

Klasyfikacja

warunków

środowiskowych – Część 2-4: Warunki środowiskowe występujące

w przyrodzie – Promieniowanie słoneczne i temperatura

W tej części normy przedstawiono ogólny podział obszaru kuli ziemskiej o różnych stopniach intensywności promieniowania słonecznego. Norma

stanowi jedno z podstawowych źródeł informacji o doborze stosownych ostrości promieniowania do konkretnego zastosowania wyrobu. W normie

uwzględniono wszystkie strefy geograficzne Ziemi z wyjątkiem obszarów położonych powyżej 5000 m n.p.m. Dokument pozwala również określić

graniczne ostrości promieniowania słonecznego, na które wyroby mogą być narażane podczas transportu, składowania i użytkowania.

IEC 60721-2-5 ED1:1991 Classification of environmental conditions –

Part 2: Environmental conditions appearing in nature – Section 5: Dust,

sand, salt mist (stability date 2020)

PN-EN 60721-2-5 Klasyfikacja warunków środowiskowych – Część 2-2:

Warunki środowiskowe występujące w przyrodzie – Kurz, piasek, mgła

solna

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Przedstawiono charakterystyki pyłu, piasku i mgły solnej jako czynników pojawiających się w przyrodzie oraz opisano wpływ tych czynników

środowiskowych, na które produkty mogą być narażone podczas przechowywania, transportu i użytkowania.

IEC 60721-3-0 ED2:2020 Classification of environmental conditions –

Part 3-0: Classification of groups of environmental parameters and their

severities – Introduction (stability date 2027)

PN-EN 60721-3-0:2002 Klasyfikacja warunków środowiskowych –

Część 3-0: Klasyfikacja grup czynników środowiskowych i ich ostrości

– Wstęp

Norma zawiera wskazówki dotyczące stosowania wszystkich części normy IEC 60721-3. Zawiera podstawowe informacje, w tym informacje

o zastosowaniu i ograniczeniach klas podanych w różnych częściach normy IEC 60721-3, mogących znaleźć zastosowanie w projektowaniu,

ograniczaniu warunków i ochronie urządzeń:

- Sekcja 1 Ed. D3:2018 Składowanie,

- Sekcja 2 Ed. 3:2018 Transport i obsługa,

- Sekcja 3 Stacjonarne użytkowanie wyrobów w miejscach chronionych przed wpływem czynników atmosferycznych,

- Sekcja 4 Stacjonarne użytkowanie wyrobów w miejscach nie chronionych przed wpływem czynników atmosferycznych,

- Sekcja 5 Urządzenia w pojazdach naziemnych.

PN-HD 478.2.4 S1:2011 Klasyfikacja warunków środowiskowych – Część 2: Warunki środowiskowe występujące w przyrodzie – Promieniowanie

słoneczne i temperatura

Norma przedstawia ogólny podział kuli ziemskiej ze względu na rodzaj promieniowania słonecznego. Stanowi podstawowe źródło informacji przy

doborze odpowiednich ostrości promieniowania słonecznego do konkretnego zastosowania wyrobu. Uwzględniono wszystkie strefy geograficzne

świata, z wyjątkiem obszarów położonych na wysokościach powyżej 5000 m n.p.m. Przy doborze ostrości promieniowania słonecznego do

konkretnego zastosowania wyrobu zaleca się stosować parametry podane w PN-EN 60721-1 Klasyfikacja warunków środowiskowych – Część 1:

Czynniki środowiskowe i ich ostrości

Tabela XXII. Koordynacja izolacji urządzeń pracujących w zakresie niskiego napięcia – wybrane części normy wieloczęściowej PN-

EN 60664

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC 60664-1:2020 Insulation coordination for equipment within low-

voltage supply systems – Part 1: Principles, requirements and tests

IEC TR 60664-2-1 Ed. 2.0 :2011 Insulation coordination for

equipment within low-voltage systems – Part 2-1: Application guide –

Dimensioning examples and dielectric testing (stability date 2022)

IEC TR 60664-2-2:Ed. 1.0:2002 Insulation coordination for equipment

within low-voltage systems – Part 2-2: Interface considerations –

Application guide (stability date 2022)

IEC 60664-3:2016 Insulation coordination for equipment within

low-voltage systems – Part 3: Use of coating, potting or molding for

protection against pollution

IEC

60664-4:Ed

2.0:2005

Insulation

coordination

for

equipment

within

low-voltage

systems

–

Part

Consideration

high-frequency

voltage

stress

(stability date 2022)

IEC 60664-5:2007 Insulation coordination for equipment within low-

voltage systems – Part 5: Comprehensive method for determining

clearances and creepage distances equal to or less than 2 mm

IEC TR 60664-x Koordynacja izolacji urządzeń elektrycznych w układach

niskiego napięcia – Część x:

PN-EN 60664-1:2011 – Część 1: Zasady, wymagania i badania

IEC TR 60664-2-1 – Część 2-1. Przewodnik po zastosowaniach –

Przykłady wymiarowania i badań

IEC TR 60664-2-2 – Część 2-2: Rozważania dotyczące powierzchni –

Przewodnik po zastosowaniach

PN-EN 60664-3:2017-07 – Część 3: Stosowanie pokrywania, zalewania

lub prasowania do ochrony przed zanieczyszczeniem

PN-EN 60664-4:2009 – Część 4: Wpływ napięcia o wielkiej

częstotliwości

koordynację

izolacji

urządzeń

elektrycznych

w układach niskiego napięcia

PN-EN 60664-5:2011 – Część 5: Kompleksowa metoda ustalania

odstępów izolacyjnych powietrznych i powierzchniowych równych 2

mm lub mniejszych

Części 2-1 i 2-2 normy IEC 60664 mają status raportu technicznego i nie stanowią norm PN-EN.

Poniżej wyjaśniono zastosowanie poszczególnych części normy wieloczęściowej IEC 60664.

Część 1: Określa zostały wymagania dotyczące odstępów izolacyjnych powietrznych, odstępów izolacyjnych powierzchniowych i izolacji stałej

urządzeń, w zależności od kryteriów ich eksploatacji. Ma zastosowanie do urządzeń na napięcie znamionowe do 1000 V prądu przemiennego

o częstotliwości do 30 kHz lub na napięcie znamionowe do 1500 V prądu stałego, przeznaczonych do pracy na wysokości do 2000 m n.p.m.

Dokument określa wymagania, które muszą uwzględnić komitety techniczne w celu określenia odstępów izolacyjnych, odległości pełzania

i kryteriów dla izolacji stałej. Obejmuje metody badań elektrycznych w odniesieniu do koordynacji izolacji. Minimalne odstępy izolacyjne określone

w tym dokumencie nie mają zastosowania w przypadku obecności zjonizowanych gazów. Szczególne wymagania w takich sytuacjach mogą być

określone według uznania odpowiedniego komitetu technicznego. Omawiany dokument nie odnosi się do odstępów izolacyjnych:

- przez izolację cieczową,

- przez gazy inne niż powietrze,

- przez sprężone powietrze.

Koordynacja izolacji

W Tabeli XXII przedstawiono wybrane czę-

ści normy IEC 60664 dotyczące koordynacji izola-

cji. Norma ta była wykorzystywana przy tworzeniu

normy IEC 61730 i jest tam bardzo często przywoły-

wana. Wynika to z trudnej do przecenienia roli, jaką

odgrywa jakość elementów izolacyjnych w kontekście

bezpieczeństwa konstrukcji modułów PV. Z pewno-

ścią dobre zrozumienie wielu zapisów z normy PN-EN

61730 wymagać może znajomości norm przedstawio-

nych w Tabeli XXII. Norma 60664 ma znaczenie dla

projektantów konstrukcji i producentów modułów PV.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Uwaga: Norma ma status podstawowej publikacji dotyczącej bezpieczeństwa zgodnie z przewodnikiem IEC Guide 104.

Jednym z obowiązków komitetu technicznego jest, w stosownych przypadkach, korzystanie z podstawowych publikacji dotyczących

bezpieczeństwa podczas przygotowywania swoich publikacji. Jednakże w przypadku braku określonych wartości dystansu izolacyjnego, odległości

pełzania i wymagań dotyczących izolacji stałej w normach dotyczących wyrobu, a nawet w przypadku braku takich norm, obowiązuje niniejszy

dokument.

Część 2-1: Służy jako przewodnik aplikacyjny dla komitetów technicznych IEC i producentów określający wymagania dotyczące wymiarowania

wyrobów zgodnie z serią IEC 60664. Rozważane są następujące elementy:

a) nominalne napięcie(-a) układu lub znamionowe napięcie(-a) izolacji,

b) kategoria przepięciowa wyrobów (kat. OV),

c) każdy rodzaj przepięć,

d) częstotliwość napięcia,

e) właściwości materiału izolacyjnego stałego,

f) stopień zanieczyszczenia i poziom wilgotności.

Część 2-2: Zawiera przegląd różnych rodzajów udarów przepięciowych, które mogą występować w instalacjach i urządzeniach niskonapięciowych,

w szczególności:

- wielkość i czas trwania typowych przepięć, a także częstotliwość ich występowania,

- informacje o przepięciach wynikających z interakcji pomiędzy systemami elektroenergetycznymi i komunikacyjnymi,

- wytyczne przy rozważaniu kwestii związanych z powierzchniami granicznymi w odniesieniu do koordynacji izolacji,

- wytyczne dotyczące środków ochrony przeciwprzepięciowej na podstawie dostępności i czynników ryzyka, w tym interakcji w obrębie systemu,

- zwraca uwagę na chwilowe przepięcia i inne czynniki, które należy uwzględnić przy koordynacji izolacji, przede wszystkim związane z kontrolą

ochronną przy użyciu urządzeń ochrony przeciwprzepięciowej.

Część 3: Ma zastosowanie do zespołów chronionych przed zanieczyszczeniem w wyniku stosowania pokrywania, zalewania lub profilowania, a zatem

środków pozwalających na redukcję odstępów izolacyjnych powietrznych i odstępów izolacyjnych powierzchniowych, opisanych w Części 1.

W niniejszej normie podano wymagania i procedury badawcze dotyczące dwóch metod ochrony:

- ochrony typu 1, poprawiającej mikrośrodowisko części podlegających ochronie,

- ochrony typu 2, rozpatrywanej jako podobna do izolacji stałej.

Normę stosuje się również do wszystkich rodzajów chronionych płytek drukowanych, łącznie z powierzchnią warstw wewnętrznych płytek

wielowarstwowych, podłoży i podobnie chronionych zespołów. W przypadku wielowarstwowych płytek drukowanych odstępy przez warstwę

wewnętrzną są uwzględnione w wymaganiach Części 1 dotyczących izolacji stałej.

Uwaga 1: Przykładami podłoży są hybrydowe obwody scalone i technologia warstw grubych.

Niniejsza norma dotyczy tylko ochrony stałej. Nie dotyczy ona zespołów, które są poddawane mechanicznej regulacji lub naprawie.

Zasady niniejszej normy mają zastosowanie do izolacji funkcjonalnej, podstawowej, dodatkowej i wzmocnionej.

Część 4: Dotyczy izolacji podstawowej i izolacji wzmocnionej urządzeń elektrycznych poddawanych narażeniom w postaci napięcia o wysokiej

częstotliwości w układach niskiego napięcia. Wartości wymiarowe dotyczą bezpośrednio izolacji podstawowej; w przypadku izolacji wzmocnionej

stosuje się dodatkowe wymagania zgodnie z Częścią 1. Postanowienia dotyczą wymiarowania odstępów izolacyjnych powietrznych, odstępów

izolacyjnych powierzchniowych i izolacji stałej, poddawanej różnym rodzajom napięć okresowych o częstotliwości podstawowej od 30 kHz do 10

MHz. Niniejszą część normy IEC 60664 można stosować tylko łącznie z normami IEC 60664-1 lub z IEC 60664-5.

Część 5: Określono wymiarowanie odstępów izolacyjnych powietrznych i powierzchniowych w zakresie odległości równych 2 mm lub mniejszych,

dotyczących płytek zawierających obwody drukowane lub konstrukcje równoważne, w których odstęp izolacyjny powietrzny i powierzchniowy są

identyczne i przebiegają wzdłuż izolacji litej, tak jak ścieżki podane w przykładzie 1, przykładzie 5 i przykładzie 11 w Części 1, rozdział 4.2.

Tabela XXIII. Wybrane normy związane z utylizacją odpadów PV oraz ochroną zdrowia i środowiska

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

EN 50625-2-4:2017 Collection, logistics & treatment requirements for

WEEE – Part 2-4: Treatment requirements for photovoltaic panels

PN-EN 50625-2-4:2018 Wymagania dotyczące zbiórki, logistyki

i przetwarzania ZSEE – Część 2-4: Wymagania dotyczące obróbki

paneli fotowoltaicznych

Określa sposób obchodzenia się z modułami PV od produkcji aż do momentu, w którym nie został zakończony proces utylizacji (ang. end-of-waste

status). Dotyczy wszystkich operatorów zaangażowanych w proces obsługi, sortowania oraz magazynowania modułów PV. Norma odnosi się do

wszystkich urządzeń i czynności łącznie z tymi, które obejmują ruchome instalacje obsługi.

Utylizacja odpadów PV i ochrona środowiska

Problemy ujęte w normach przedstawionych

w Tabeli XXIII mają niezwykłe znaczenie dla roz-

woju fotowoltaiki – zarówno w kontekście pro-

ducentów elementów PV (ogniw, modułów), jak

i deweloperów systemów PV. Za kilkanaście lat

w Polsce pojawi się i będzie narastał problem zwią-

zany z utylizacją wyeksploatowanych elementów

systemów PV, przede wszystkim modułów PV, choć

nie tylko. Konieczność prowadzenia utylizacji okre-

śla omówiona krótko w Tabeli XXIII dyrektywa

UE WEEE / ZSEE (ang. waste of electrical and electro-

nic equipment / pol. zużyty sprzęt elektryczny i elek-

troniczny). W Tabeli XXIII przedstawiono kilka

norm międzynarodowych wychodzących naprzeciw

wspomnianej dyrektywie.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela XXIV. Automatyka, telesterowanie i kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) w systemach energetycznych – normy

wieloczęściowe PN-EN 61850, IEC 60870-5 i PN-EN 61000-6

Dokument (wersja anglojęz.)

Dokument (wersja polskojęz.)

IEC TR 61850 Communication networks and systems for power utility

automation – Part: …

PN-EN TR 61850 Systemy i sieci komunikacyjne w stacjach

elektroenergetycznych – Część: …

Norma IEC 61850 jest dokumentem wieloczęściowym dotyczącym projektowania automatyki dla stacji energetycznych. Jest częścią architektury

systemów energetycznych opracowaną przez TC 57/IEC 57. Abstrakcyjny model danych zdefiniowany w tym dokumencie jest mapowany na

wiele protokołów komunikacyjnych. Obecnie mapowanie obejmuje MMS (ang. manufacturing message specification), GOOSE, SMV (ang.

sampled measured values), a także odbywa się przy użyciu protokołów WebServices, DNP3 i IEC60870-5-104. Wymienione protokoły pracują

w sieciach opartych na TCP/IP lub lokalnych stacyjnych sieciach Ethernet oferujących wymagany czas odpowiedzi poniżej 4 ms (dla funkcji

zabezpieczeniowych).

Dokument IEC 61850 został uznany za normę europejską (EN), a w konsekwencji tego również za polską normę (PN-EN).

Z punktu widzenia niniejszego opracowania szczególnie istotna jest norma IEC/TR 61850-90-7:2013, opisująca funkcje: systemów rozproszonych

źródeł energii (DER – ang. distributed energy resources) opartych na przekształtnikach mocy, koncentrujących się na konwersji prądu stałego na

zmienny i przemiennego na zmienny, w tym systemów fotowoltaicznych (PV), systemów magazynowania akumulatorów, systemów ładowania

pojazdów elektrycznych (EV) oraz wszelkich innych systemów DER z kontrolowanym przekształtnikiem mocy. Norma określa modele informacyjne

zgodne z normą IEC 61850, które mają być wykorzystywane do wymiany informacji między systemami DER opartymi na przekształtnikach mocy

a przedsiębiorstwami użyteczności publicznej, dostawcami usług energetycznych (ESP – ang. energy service provider) lub innymi podmiotami,

których zadaniem jest zarządzanie zdolnościami tych systemów w zakresie napięcia i mocy. Systemy DER oparte na przekształtnikach mocy mogą

mieć różną skalę: poczynając od bardzo małych systemów podłączonych do sieci w miejscu zamieszkania klienta, poprzez średniej wielkości

systemy skonfigurowane jako mikrosieci w kampusach lub wspólnotach, aż do bardzo dużych systemów – jak elektrownie, a także wiele systemów

o różnych konfiguracjach i modelach właścicielskich.

Poniżej wyszczególniono komplet norm wchodzących w skład normy IEC 61850 (PN-EN 61850).

Komentarz: Dyrektywa WEEE 2002/96/WE (Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego

sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego) została przyjęta przez UE w styczniu 2003 roku. Jej celem jest zminimalizowanie negatywnego

wpływu odpadów elektronicznych na środowisko. Czyni ona producentów, dostawców i importerów odpowiedzialnymi za zbiórkę, ponowne

użycie, recykling i odzyskiwanie odpadów elektronicznych. Odpady podzielone są na kilka kategorii i dla każdej z nich są ustalone różne zasady

recyklingu.

Od 14 sierpnia 2012 roku obowiązuje tzw. dyrektywa WEEE 2. Zastąpiła ona dotychczasową dyrektywę WEEE i wprowadziła wiele istotnych zmian,

m.in. nowe poziomy minimalnej zbiórki elektroodpadów od 2016 roku (40 proc. masy sprzętu wprowadzonego na rynek w trzech poprzednich

latach – POM) oraz od 2021 (65 proc. POM). Państwa członkowskie alternatywnie mogą wyznaczać poziomy zbiórki nie na podstawie masy

sprzedanego sprzętu, lecz także na podstawie tzw. pojawiającego się zużytego sprzętu, czyli szacunkowej masy rzeczywiście wytworzonych

elektroodpadów. Od 2018 roku obowiązują nowe grupy produktowe – sześć w miejsce poprzednich 10. Tzw. dyrektywa WEEE / ZSEE – utylizacja

odpadów elektrycznych i elektronicznych – obowiązuje jako dyrektywa UE do 14 lutego 2014 roku.

IEC TS 62994 Ed. 1:2019 Photovoltaic (PV) modules through the life

cycle – Environmental health and safety (EH&S) risk assessment – General

principles and nomenclature (stability date 2020)

IEC 62994-1 Ed. 1.0 Environmental health & safety (EH&S) Risk

Assessment for the sustainability of PV module manufacturing – Part

1: General principles and definition of terms ( draft TC 82/IEC, sygn. 2017

82/1220/CD)

IEC TS 62994 Ed. 1.0 Moduły fotowoltaiczne (PV) w całym cyklu życia

– Ocena ryzyka dla zdrowia i bezpieczeństwa środowiska – Ogólne

zasady i nazewnictwo

IEC 62994-1 Ed. 1.0 Ocena ryzyka dla zdrowia i bezpieczeństwa

środowiska dotycząca zrównoważonego rozwoju produkcji modułów

PV – Część 1: Zasady ogólne i definicje terminów

Norma IEC 62994 określa definicje terminów i wprowadza metody oceny środowiskowego ryzyka dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi stwarzanego

przez moduły PV w całym cyklu ich życia. Ocena takiego ryzyka jest metodą służącą do scharakteryzowania i oceny potencjalnego negatywnego

wpływu na zdrowie człowieka lub środowisko, a także umożliwiającą podjęcie działań mających na celu jego redukcję. Ocena taka jest bardzo

ważna dla bezpiecznej i zrównoważonej produkcji, użytkowania i utylizacji modułów PV po zakończeniu ich eksploatacji. Definicje terminów mogą

być stosowane do oceny ryzyka w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy w całym cyklu życia modułów PV. Ogólnie rzecz

biorąc, metody oceny ryzyka w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa można podzielić na dwa przypadki:

- zwykłe przewidywane działanie rutynowe, w którym stosowana jest metoda oceny cyklu życia,

- nietypowe, nierutynowe działanie, w przypadku którego stosuje się metodę oceny ryzyka.

Automatyka i telesterowanie,

czyli informatyka w systemach PV

Nadzór nad poprawnym funkcjonowaniem insta-

lacji PV, często bardzo licznych i rozproszonych po

dużym obszarze, wymaga zaawansowanych i ujedno-

liconych technologii informatycznych. Tabela XXIV

przedstawia dwie normy wieloczęściowe, które odno-

szą się do problemów zdalnej komunikacji i wymiany

danych, a niektóre z ich części wprost odwołują się do

zastosowań w systemach OZE. W tabeli ujęto także

wybrane części normy 61000 dotyczące kompatybil-

ności elektromagnetycznej (EMC).

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IEC TS 61850-2:2003 Communication networks and systems in

substations – Part 2: Glossary

IEC 61850 Communication networks and systems for power utility

automation – Part xx:

IEC TR 61850-1:2013 – Part 1: Introduction and overview

IEC 61850-3:2013 – Part 3: General requirements

IEC 61850-4:2011 – Part 4: System and project management

IEC 61850-5:2013 – Part 5: Communication requirements for functions

and device models

IEC 61850-6:2009 – Part 6: Configuration description language for

communication in electrical substations related to IEDs

IEC 61850-7-1:2011 – Part 7-1: Basic communication structure –

Principles and models

IEC 61850-7-2:2010 – Part 7-2: Basic information and communication

structure – Abstract communication service interface (ACSI)

IEC 61850-7-3:2010 – Part 7-3: Basic communication structure –

Common data classes

IEC 61850-7-4:2010 – Part 7-4: Basic communication structure –

Compatible logical node classes and data object classes

IEC

61850-7-410:2012+AMD1:2015

CSV

–

Part

7-410:

Basic communication structure – Hydroelectric power plants –

Communication for monitoring and control

IEC 61850-7-420:2009 – Part 7-420: Basic communication structure

– logical nodes

IEC TR 61850-7-510:2012 – Part 7-510: Basic communication

structure – Hydroelectric power plants – Modelling concepts

and guidelines

IEC 61850-8-1:2011 – Part 8-1: Specific communication service

mapping (SCSM) – Mappings to MMS (ISO 9506-1 and ISO 9506-2)

and to ISO/IEC 8802-3

IEC 61850-9-2:2011 – Part 9-2: Specific communication service

mapping (SCSM) – Sampled values over ISO/IEC 8802-3

IEC/IEEE 61850-9-3:2016 – Part 9-3: Precision time protocol profile for

power utility automation

IEC 61850-10:2012 – Part 10: Conformance testing

IEC TS 61850-80-1:2016 – Part 80-1: Guideline to exchanging

information from a CDC-based data model using IEC 60870-5-101 or IEC

60870-5-104

IEC TR 61850-80-3:2015 – Part 80-3: Mapping to web protocols –

Requirements and technical choices

IEC TS 61850-80-4:2016 – Part 80-4: Translation from the COSEM

object model (IEC 62056) to the IEC 61850 data model

IEC TR 61850-90-1:2010 – Part 90-1: Use of IEC 61850 for the

communication between substations

IEC TR 61850-90-2:2016 – Part 90-2: Using IEC 61850 for

communication between substations and control centres

IEC TR 61850-90-3:2016 – Part 90-3: Using IEC 61850 for condition

monitoring diagnosis and analysis

IEC TR 61850-90-4:2013 – Part 90-4: Network engineering guidelines

IEC TR 61850-90-5:2012 – Part 90-5: Use of IEC 61850 to transmit

synchrophasor information according to IEEE C37.118

IEC TR 61850-90-7:2013 – Part 90-7: Object models for power

converters in distributed energy resources (DER) systems IEC TR 61850-

90-8:2016 – Part 90-8: Object model for E-mobility

IEC TR 61850-90-12:2015 – Part 90-12: Wide area network

engineering guidelines

PN-EN 61850-2:2003 Systemy i sieci komunikacyjne w podstacjach –

Część 2: Słownik

PN-EN

61850

Systemy

sieci

komunikacyjne

stacjach

elektroenergetycznych Część xx:

Część 1: Wstęp i przegląd

Część 3: Wymagania ogólne

Część 4: Zarządzanie projektem i systemem

Część 5: Wymagania komunikacyjne dla modeli funkcji i urządzeń

Część 6: Język opisu konfiguracji komunikacji pomiędzy urządzeniami

IED w stacjach elektroenergetycznych

Część 7-1: Podstawowa struktura komunikacyjna – Zasady i modele

Część 7-2: Podstawowa struktura informatyczna i komunikacyjna –

Zwięzły interfejs usług komunikacyjnych (ACSI)

Część 7-3: Podstawowa struktura komunikacyjna – Wspólne klasy

danych

Część 7-4: Podstawowa struktura komunikacyjna – Kompatybilne klasy

węzłów logicznych i danych

Część 7-410: Podstawowa struktura komunikacyjna – Elektrownie

wodne – Komunikacja dla celów nadzoru i sterowania

Część 7-420: Podstawowa struktura komunikacyjna – Systemy

komunikacyjne dla rozproszonych źródeł energii (DER) – Węzły logiczne

rozproszonych źródeł energii

Część 7-510: Podstawowa struktura komunikacyjna – Elektrownie

wodne – Koncepcje modelowania i wskazania

Część 8-1: Specjalne odwzorowanie usługi komunikacyjnej (SCSM) –

Odwzorowanie na MMS (ISO 9506-1 i ISO 9506-2) oraz na ISO/IEC 8802-3

Część 9-2: Specjalne odwzorowanie usługi komunikacyjnej (SCSM) –

Wartości próbkowane przesyłane zgodnie z ISO/IEC 8802-3

Część 9-3: Dokładny profil protokołu czasowego dla automatyki

elektroenergetycznej

Część 10: Testowanie zgodności

Część 80-1: Wskazówki dotyczące wymiany informacji z modelu danych

opartego na CDC przy użyciu IEC 60870-5-101 lub IEC 60870-5-104

Część 80-4: Tłumaczenie z modelu obiektowego COSEM (IEC 62056) na

tryb danych IEC 61850

Część 90-1: Zastosowanie IEC 61850 do komunikacji pomiędzy

podstacjami

Część 90-2: Stosowanie normy IEC 61850 do komunikacji pomiędzy

podstacjami i centrami sterowania

Część 90-3: Stosowanie normy IEC 61850 do diagnostyki i analizy

monitorowania stanu technicznego

Część 90-4: Wskazówki dla inżynierii sieci komunikacyjnej

Część 90-5: Zastosowanie normy IEC 61850 do przesyłania informacji

o synchrofazorach zgodnie z IEEE C37.118.

Część 90-7: Modele obiektowe dla przekształtników mocy w systemach

rozproszonych źródeł energii (DER)

Część 90-8: Model obiektowy dla elektromobilności

Część 90-12: Wskazówki dla inżynierii wielkoobszarowej sieci

komunikacyjnej

IEC 60870-5 (-1, –2, –3,-4, –5, –101, –102, –103, –104) Telecontrol

equipment and systems – Part 5: Source Code Libraries

PN-EN 60870-5 Urządzenia i systemy telesterowania – Część 5:

Protokoły transmisji

Norma IEC 60870-5 definiuje protokół komunikacyjny dla systemów i urządzeń zdalnego sterowania umożliwiający śledzenie geograficznie

rozległych procesów i sterowanie nimi. Podstawę IEC 60870-5 definiuje pięć dokumentów:

- Część 5-1: Formaty ramki transmisji,

- Część 5-2: Procedury transmisji liniowej,

- Część 5-3: Ogólna struktura danych aplikacyjnych,

- Część 5-4: Definicja i kodowanie aplikacyjnych elementów informacyjnych,

- Część 5-5: Podstawowe funkcje aplikacyjne.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

W tych dokumentach są założone wspólne normy:

- Część 5-101: Protokoły transmisji, wspólna norma dla podstawowych zadań zdalnego sterowania,

- Część 5-102: Wspólna norma dla transmisji integrowanych wartości sumarycznych w systemach elektryfikacyjnych,

- Część 5-103: Protokoły transmisji, wspólna norma dla interfejsu informacyjnego zabezpieczeń,

- Część 5-104: Protokoły transmisji, dostęp sieciowy dla IEC 60870-5-101 stosujący normalizowane profile transportowe.

EN 61000 Electromagnetic compatibility (EMC) – Part x: ….

IEC 61000-6-x Electromagnetic compatibility (EMC)

– Part 6-x: Generic standards – ...

IEC 61000-6-1:2016 Ed. 3.0 – Part 6-1: – Immunity standard for

residential, commercial and light-industrial environments

IEC 61000-6-2:2016 Ed. 3.0 – Part 6-2: – Immunity standard for

industrial environments

IEC 61000-6-3:2020 Ed. 3.0 – Part 6-3: Emission standard for

equipment in residential environments

IEC 61000-6-4:2018 Ed. 3.0 – Part 6-4: Emission standard for industrial

environments

(Parts 6-1 – 6-3 stability date 2020, Part 6-4 stability date 2021)

PN-EN IEC 61000 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Część

x: …

PN-EN 61000-6-x Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) ––

Część 6-x: Normy ogólne – …

PN-EN IEC 61000-6-1:2019-03 – Part 6-1: Norma emisji

w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym

PN-EN 61000-6-2:2019-04 – Part 6-2: Generic standards – Odporność

w środowiskach przemysłowych

IEC 61000-6-3:2006, Electromagnetic compatibility (EMC) –

PN-EN 61000-6-3:2008/A1:2012 – Part 6-3: Norma emisji

w środowiskach mieszkalnych

PN-EN IEC 61000-6-4:2019-12 – Part 6-4: Norma emisji

w środowiskach przemysłowych

Norma wieloczęściowa zawierająca 79 dokumentów.

Określa sposoby badania emisji zakłóceń przez urządzenia elektrotechniczne, ich oddziaływanie na sieć oraz bezpieczeństwo użytkowania. Na

zapisach tej normy oparta jest m.in. norma EN 62109 (niezbędna do certyfikowania jakości przekształtników mocy, jakimi są falowniki PV).

Uwaga: Norma EN 61000 jest zharmonizowana z dyrektywami UE: 2004/108/WE (EMC) oraz 2006/95/WE (LVD).

SEMI, dawniej Semiconductor Equipment

and Materials International, jest stowarzyszeniem

branżowym zrzeszającym firmy zajmujące się pro-

jektowaniem i produkcją elektroniki w całym łań-

cuchu dostaw. Jedną z kompetencji tej organizacji

stanowią opracowywanie i publikacja norm związa-

nych z szeroko pojętym przemysłem półprzewod-

nikowym, w tym także fotowoltaiką. Normy obej-

mują zagadnienia związane z procesem produkcyj-

nym oraz materiałami niezbędnymi do produkcji,

półproduktami, urządzeniami produkcyjnymi (tech-

nologicznymi, kontrolnymi) i wreszcie oceną jako-

ści finalnych produktów. Poniżej podano kompletny

spis norm SEMI dotyczących produkcji i produktów

PV – ogniw i modułów, w oryginalnej, angielskiej

wersji językowej.

Normy SEMI związane z przemysłem

fotowoltaicznym

––

SEMI PV1 – Test Method for Measuring Trace

Elements in Silicon Feedstock for Silicon Solar

Cells by High-Mass Resolution Glow Discharge

Mass Spectrometry

––

SEMI PV2 – Guide for PV Equipment Commu-

nication Interfaces (PVECI)

––

SEMI PV3 – Guide for High Purity Water

Used in PV Cell Processing

––

SEMI PV4 – Specification for Range of 5th

Generation Substrate Sizes for Thin Film Pho-

tovoltaic Applications

––

SEMI PV5 – Guide for Oxygen (O2), Bulk,

Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV6 – Guide for Argon (Ar), Bulk,

Dodatek 1

Normy SEMI dotyczące produkcji i oceny jakości

ogniw i modułów PV

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV7 – Guide for Hydrogen (H2), Bulk,

Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV8 – Guide for Nitrogen (N2), Bulk,

Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV9 – Test Method for Excess Charge

Carrier Decay in PV Silicon Materials by Non-

Contact Measurements of Microwave Reflec-

tance After a Short Illumination Pulse

––

SEMI PV10 – Test Method for Instrumental

Neutron Activation Analysis (INAA) of Silicon

––

SEMI PV11 – Specification for Hydrofluoric

Acid, Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV12 – Specification for Phosphoric

Acid Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV13 – Test Method for Contact-

less

Excess-Charge-Carrier

Recombination

Lifetime Measurement in Silicon Wafers, Ingots,

and Bricks Using an Eddy-Current Sensor

––

SEMI PV14 – Guide for Phosphorus Oxychlo-

ride, Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV15 – Guide for Defining Conditions

for Angle Resolved Light Scatter Measurements

to Monitor the Surface Roughness and Texture

of PV Materials

––

SEMI PV16 – Specification for Nitric

Acid Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV17 – Specification for Virgin Sili-

con Feedstock Materials for Photovoltaic

Applications

––

SEMI PV18 – Guide for Specifying a Photovol-

taic Connector Ribbon

––

SEMI PV19 – Guide for Testing Photovoltaic

Connector Ribbon Characteristics

––

SEMI PV20 – Specification for Hydrochloric

Acid Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV21 – Guide for Silane (SIH4), Used in

Photovoltaic Applications

––

SEMI PV22 – Specification for Silicon Wafers

for Use in Photovoltaic Solar Cells

––

SEMI PV23 – Test Method for Mechanical

Vibration of Crystalline Silicon Photovoltaic

(PV) Modules in Shipping Environment

––

SEMI PV24 – Guide for Ammonia (NH3) in

Cylinders, Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV25 – Test Method for Simultaneously

Measuring Oxygen, Carbon, Boron And Phos-

phorus in Solar Silicon Wafers and Feedstock by

Secondary Ion Mass Spectrometry

––

SEMI PV26 – Guide for Hydrogen Selenide

(H2Se) in Cylinders, Used in Photovoltaic

Applications

––

SEMI PV27 – Specification for Ammonium

Hydroxide Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV28 – Test Method for Measuring Resi-

stivity or Sheet Resistance with a Single-Si-

ded Noncontact Eddy-Current Gauge

––

SEMI PV29 – Specification for Front Sur-

face Marking of PV Silicon Wafers with Two-

Dimensional Matrix Symbols

––

SEMI PV30 – Specification for 2-Propanol

Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV31 – Test Method for Spectrally

Resolved Reflective and Transmissive Haze of

Transparent Conducting Oxide (TCO) Films

for PV Application

––

SEMI PV32 – Specification for Marking of PV

Silicon Brick Face and PV Wafer Edge

––

SEMI PV33 – Specification for Sulfuric

Acid Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV34 – Practice for Assigning Identifica-

tion Numbers to PV Si Brick, Wafer and Solar

Cell Manufacturers

––

SEMI PV35 – Specification for Horizontal

Communication Between Equipment for Pho-

tovoltaic Fabrication System

––

SEMI PV36 – Specification for Hydrogen

Peroxide Used in Photovoltaic Applications

––

SEMI PV37 – Guide for Fluorine (F2), Used in

Photovoltaic Applications

––

SEMI PV38 – Test Method for Mechani-

cal Vibration of c-Si PV Cells in Shipping

Environment

––

SEMI PV39 – Test Method for In-Line

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Measurement of Cracks in PV Silicon Wafers by

Dark Field Infrared Imaging

––

SEMI PV40 – Test Method for In-Line Measu-

rement of Saw Marks on PV Silicon Wafers by

a Light Sectioning Technique Using Multiple

Line Segments

––

SEMI PV41 – Test Method for In-Line, Non-

contact Measurement of Thickness and Thick-

ness Variation of Silicon Wafers for PV Applica-

tions Using Capacitive Probes

––

SEMI PV42 – Test Method for In-Line Measu-

rement of Waviness of PV Silicon Wafers by

a Light Sectioning Technique Using Multiple

Line Segments

––

SEMI PV43 – Test Method for the Measure-

ment of Oxygen Concentration in PV Silicon

Materials for Silicon Solar Cells by Inert Gas

Fusion Infrared Detection Method

––

SEMI PV44 – Specification for Package Protec-

tion Technology for Photovoltaic Modules

––

SEMI PV45 – Test Method for the Content

of Vinyl Acetate in Ethylene-Vinyl Acetate

Applied in Photovoltaic Modules Using Ther-

mal Gravimetric Analysis

––

SEMI PV46 – Test Method for In-Line Measu-

rement of Lateral Dimensional Characteristics

of Square and Pseudo-Square PV Silicon Wafers

––

SEMI PV47 – Specification for Anti-Reflective-

Coated Glass, Used in Crystalline Silicon Pho-

tovoltaic Modules

––

SEMI PV48 – Specification for Orientation

Fiducial Marks for PV Silicon Wafers

––

SEMI PV49 – Test Method for the Measure-

ment of Elemental Impurity Concentrations in

Silicon Feedstock for Silicon Solar Cells by Bulk

Digestion, Inductively Coupled-Plasma Mass

Spectrometry

––

SEMI PV50 – Specification for Impurities in

Polyethylene Packaging Materials for Polysili-

con Feedstock

––

SEMI PV51 – Test Method for In-Line Cha-

racterization of Photovoltaic Silicon Wafers by

Using Photoluminescence

––

SEMI PV52 – Test Method for In-Line Charac-

terization of Photovoltaic Silicon Wafers Regar-

ding Grain Size

––

SEMI PV53 – Test Method for In-Line Moni-

toring of Flat Temperature Zone in Horizontal

Diffusion Furnace

––

SEMI PV54 – Specification for Silver Paste,

Used to Contact with N+ Diffusion Layer of

Crystalline Silicon Solar Cells

––

SEMI PV55 – Data Definition Specification for

a Horizontal Communication Between Equip-

ment for Photovoltaic Fabrication System

––

SEMI PV56 – Test Method for Performance

Criteria of Photovoltaic (PV) Cells and Modu-

les Package

––

SEMI PV57 – Test Method for Current-Voltage

(I–V) Performance Measurement of Organic

Photovoltaic (OPV) and Dye-Sensitized Solar

Cell (DSSC)

––

SEMI PV58 – Specification for Aluminum

Paste Used in Back Surface Field of Crystalline

Silicon Solar Cells

––

SEMI PV59 – Test Method for Determination

of Total Carbon Content in Silicon Powder by

Infrared Absorption After Combustion in an

Induction Furnace

––

SEMI PV60 – Test Method for Measurement of

Cracks in Photovoltaic (PV) Silicon Wafers in

PV Modules by Laser Scanning

––

SEMI PV61 – Specification for Framing Tape

for Photovoltaic (PV) Modules

––

SEMI PV62 – Terminology for Back Contact

Photovoltaic (PV) Cells and Modules

––

SEMI PV63 – Specification for Ultra-Thin Glas-

ses Used for Photovoltaic Modules

––

SEMI PV64 – Test Method for Determining B,

P, Fe, Al, Ca Contents in Silicon Powder for PV

Applications by Inductively Coupled Plasma

Optical Emission Spectrometry

––

SEMI PV65 – Test Method Based on RGB for

Crystalline Silicon (C-Si) Solar Cell Color

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

––

SEMI PV66 – Test Method for Determining

the Aspect Ratio of Solar Cell Metal Fingers by

Confocal Laser Scanning Microscope

––

SEMI PV67 – Test Method for the Etch Rate of

a Crystalline Silicon Wafer by Determining the

Weight Loss

––

SEMI PV68 – Test Method for the Wire Ten-

sion of Multi-Wire Saws

––

SEMI PV69 – Test Method for Spectrum

Response (SR) Measurement of Organic Pho-

tovoltaic (OPV) and Dye-Sensitized Solar Cell

(DSSC)

––

SEMI PV70 – Test Method for In-Line Measu-

rement of Saw Marks on Photovoltaic (PV) Sili-

con Wafers by Laser Triangulation Sensors

––

SEMI PV71 – Test Method for In-Line, Non-

contact Measurement of Thickness and Thick-

ness Variation of Silicon Wafers for Photovol-

taic (PV) Applications Using Laser Triangula-

tion Sensors

––

SEMI PV72 – Test Method to Evaluate an Acce-

lerated Thermo Humidity Resistance of Photo-

voltaic (PV) Encapsulation

––

SEMI PV73 – Test Method for Thin-Film Sili-

con Photovoltaic (PV) Modules Light Soaking

––

SEMI PV76 – Test Method for Durability of

Low Light Intensity Organic Photovoltaic

(OPV) and Dye-Sensitized Solar Cell (DSSC)

––

SEMI PV77 – Guide for Calibration of Photo-

voltaic (PV) Module UV Test Chambers

––

SEMI PV78 – Test Method for Bending

Property of Flexible Thin Film Photovoltaic

(PV) Modules

––

SEMI PV79 – Test Method for Exposure Dura-

bility of Photovoltaic (PV) Cells to Acetic

Acid Vapor

––

SEMI PV80 – Specification of Indoor Lighting

Simulator

Requirements

for

Emerging

Photovoltaic

––

SEMI PV81 – Guide for Specifying Low

Pressure Horizontal Diffusion Furnace

––

SEMI PV82 – Specification for Terrestrial

Dual-Glass Module with Crystalline Silicon

Solar Cell

––

SEMI PV83 – Guide for Sample Preparation

Method for Photovoltaic Backsheet Perfor-

mance Tests

––

SEMI PV84 – Test Method for Polymer Foil

Dependent Discoloration of Silver Fingers on

Photovoltaic Modules

––

SEMI PV85 – Practice for Metal Wrap Thro-

ugh (MWT) Back Contact Photovoltaic (PV)

Module Assembly

––

SEMI PV86 – Specification for Crystalline Sili-

con Photovoltaic Module Dimensions

––

SEMI PV87 – Test Method for Peeling Force

Between Electrode and Ribbon/Back Sheet

––

SEMI PV88 – Test Method for Determina-

tion of Hydrogen in Photovoltaic (PV) Polysi-

licon by Inert Gas Fusion Infrared Absorption

Method

––

SEMI PV89 – Test Method of Current-Voltage

(I–V) Measurement in Indoor Lighting for Dye-

Sensitized Solar Cell and Organic Photovoltaic

––

SEMI PV90 – Guide for Material Requirements

of Internal Feeders Used in Monocrystal Silicon

Growers

––

SEMI PV91 – Specification for Trichlorosilane

Used in Polysilicon Production

––

SEMI PV92 – Test Method for Extension of

Flexible Thin Film Photovoltaic (PV) Modules

––

SEMI PV93 – Test Method for Accelerated Cell

Level Testing for Light And Elevated Tempera-

ture Induced Degradation (LeTID) Susceptibi-

lity of Solar Cells

––

SEMI PV94 – Guide for Identifying Cell Defects

In Crystalline Silicon Photovoltaic (PV) Modu-

les By Electroluminescence (EL) Imaging

––

SEMI PV95 – Test Method for Metal Wrap

Through Solar Cell Via Resistance

––

SEMI PV96 – Guide for the Design of Testing

and Sorting Equipment for Crystalline Silicon

Solar Cells

––

SEMI M79 – Specification for Round 100 mm

Polished Monocrystalline Germanium Wafers

for Solar Cell Applications

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Tabela XXV. Ważniejsze instytucje i organizacje międzynarodowe i krajowe odpowiedzialne za opracowywanie i publikowanie

dokumentów normatywnych

Akronim

Znaczenie/nazwa (ang.)

Znaczenie/nazwa (pol.)

CEN

European Committee for Standardization

Europejski Komitet Normalizacyjny

CEE

Commission for Conformity Testing of Electrical Equipment

Komisja do Badania Zgodności Urządzeń Elektrycznych

(włączona do IEC w 1985 roku)

CENELEC

European Committee for Electrotechnical Standardization

Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki

ETSI

European Telecommunications Standards Institute

Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych

ISO

International Organization for Standardization

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

IEC

International Electrotechnical Commission

Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna

National Committee

Komitet Krajowy

NCB

National Certification Body

Krajowy Urząd Certyfikacji

CBTL

Certification Body Test Lab

Laboratorium Badawcze Krajowego Urzędu Certyfikacji

ITU

International Telecommunication Union

Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny

IEEE

Institute of Electrical and Electronics Engineers

Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników

SEMI

Semiconductor Equipment and Materials International

Międzynarodowe Stowarzyszenie Handlowe Producentów

Półprzewodników

IECEE

IEC System of Conformity Assessment Schemes for

Electrotechnical Equipment and Components

System IEC Oceny Zgodności Urządzeń i Komponentów

Elektrotechnicznych

IECEE-CB Scheme

IEC System of Conformity Assessment Schemes for

Electrotechnical Equipment and Components – Certification

Bodies

System IEC Oceny Zgodności Urządzeń i Komponentów

Elektrotechnicznych – System CB

(początkowo w CEE)

IECRE

IEC System for Certification to Standards Relating to

Equipment for Use in Renewable Energy Applications

System IEC certyfikacji na zgodność z normami odnoszącymi się

do urządzeń stosowanych w energetyce odnawialnej

IECQ

IEC Quality Assessment System for Electronic Components

System IEC Oceny Jakości Komponentów Elektronicznych

IECEx

IEC System for Certification to Standards Relating to

Equipment for Use in Explosive Atmospheres

System IEC Certyfikacji na zgodność z normami odnoszącymi

się do urządzeń stosowanych w atmosferach wybuchowych

ASTM

International

Assessment System for Electronic Components, do 2001 roku

znany jako American Society for Testing and Materials (ASTM)

System Oceny Komponentów Elektronicznych, do 2001:

Amerykańskie Stowarzyszenie Badań i Materiałów

UL Standards

Underwriter Laboratories Inc.

ANSI

American National Standards Institute

Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny

IEEE

Institute of Electrical and Electronic Engineers

Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników

SEMI

Semiconductor Equipment and Materials International

Międzynarodowa Organizacja ds. Sprzętu i Materiałów

Półprzewodnikowych

PVQAT

The International Photovoltaic Quality Assurance Task Force

Międzynarodowa Grupa Zadaniowa ds. Jakości Fotowoltaiki

PKN

Polish Committee for Standardization

Polski Komitet Normalizacyjny

DIN

Deutsches Institut für Normung

Niemiecki Instytut Normalizacyjny

UTE

Union Technique de l’Électricité et de la Communication

Unia Techniczna Elektryki i Komunikacji

AENOR

Asociación Española de Normalizacion y Certificación

Hiszpańskie Stowarzyszenie ds Normalizacji i Certyfikacji

JSA

Japanese Standards Association

Japońskie Stowarzyszenie Normalizacyjne

VDE

Verband der Elektrotechnik, Elektronik

und Informationstechnik – Testing and Certification Institute

Stowarzyszenie na rzecz Elektrotechniki, Elektroniki i Technik

Informacyjnych – Badanie i Certyfikacja

DKE

Deutsche Kommission Elektrotechnik Elektronik

Informationstechnik in DIN und VDE

Niemiecka Komisja Elektrotechniczna, Elektroniki i Technik

Informacyjnych w zakresie DIN i VDE

VDI

Verein Deutscher Ingenieure

Stowarzyszenie Inżynierów Niemieckich

JRC

Joint Research Centre

Wspólnotowe Centrum Badawcze

CISPR

Comité International Spécial des Perturbations

Radioélectriques (ang. International Special Committee on

Radio Interference)

Specjalny Międzynarodowy Komitet ds. Zakłóceń

Radioelektrycznych (stanowi część IEC)

Dodatek 2

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

Dodatek 3

Skróty określające rodzaj i znaczenie dokumentów IEC

CMV – wersja z komentarzem (ang. Commented version)

Wersja z komentarzem jest jedyną wersją, w której oparta na konsensusie treść opublikowanego dokumentu wzbogacona jest o dodatkowe

informacje techniczne. Składa się ona z wersji Redline z wyróżnionymi obszarami, do których ekspert prowadzący opracowanie dodał do zmian

znaczące i obszerne komentarze w postaci wyskakujących okienek i załączników. Streszczenie komentarzy i załączników znajduje się również na

końcu dokumentu.

Dodatkowo, wersja CMV umożliwia przeglądanie i komentowanie dokumentu w formacie Adobe® Reader® przez klientów. Dostępna jest wyłącznie

w wersji elektronicznej z możliwością pełnego wykorzystania dostępnych funkcjonalności. Dzięki opatrzonym komentarzem wersjom CMV

użytkownicy mogą lepiej zrozumieć zasadność zmian dokonanych w najnowszej edycji normy. Komentarze zawierają wyjaśnienie zmian, a także

informacje o wpływie tych zmian na zastosowanie i użyteczność normy. Wersje CMV są ulepszoną wersją tradycyjnej wersji Redline (RLV).

CSV – wersja skonsolidowana (ang. Consolidated version)

IEC wydaje skonsolidowane wersje swoich publikacji ze wszystkimi zmianami zawartymi w dokumencie bazowym. Przyjęto następujący, prosty

schemat oznaczania kolejnych dokumentów:

- Wydanie 1.0 – wydanie podstawowe (bez żadnych zmian),

- Wydanie 1.1 – wydanie podstawowe 1.0 skonsolidowane z jedną zmianą,

- Wydanie 1.2 – wydanie podstawowe 1.0 skonsolidowane z dwiema zmianami,

- Wydanie 2.0 – drugie wydanie podstawowe dokumentu bazowego. Wersja ta może zawierać zarówno nowe informacje, jak również zmiany

z wydań 1.x.,

- Wydanie 2.1 – drugie wydanie skonsolidowane z jedną zmianą itd.

Od maja 2010 roku dodatki i skreślenia są wyświetlane na czerwono, a skreślenia są zaznaczane we wszystkich nowych wersjach skonsolidowanych.

Od maja 2012 roku wydanie wersji skonsolidowanej jest ściśle zsynchronizowane z wydaniem poprawki.

Uwaga: W przypadku posiadania wersji skonsolidowanej dokumentu (np. Ed. 1.2) nie ma potrzeby kupowania dokumentów poprawek (tzw.

Amendments), ponieważ są one już zawarte w wersji skwonsolidowanej.

W przypadku posiadania wersji podstawowej (1.0, 2.0, 3.0,...) normy, dokumenty zawierające zmiany można zakupić oddzielnie.

EXV – wersja rozszerzona (ang. Extended version)

Wersje rozszerzone nie są oficjalnymi normami IEC. Za takie należy uznać tylko aktualne wersje odpowiednich norm. Wersja rozszerzona zawiera

jednak postanowienia zasad ogólnych zawartych w normie, której dotyczy. Przykłady:

- Dokument IEC 61204-7:2016 EXV zawiera postanowienia zasad ogólnych zawartych w normie IEC 62477-1:2012,

- Dokument IEC 62040-1:2017 EXV zawiera postanowienia zasad ogólnych, o których mowa w normie IEC 62477-1:2012.

OC – zbiór dostępny on-line (ang. Online collection)

Jest to nowy sposób dostępu i przeglądania publikacji, w tym norm, IEC. Roczna prenumerata zapewnia dostęp online, z dowolnego komputera

lub urządzenia mobilnego, do aktualnych zmian i poprawek do wcześniej zakupionych norm. Konto online użytkownika zapewnia nowe funkcje,

takie jak osobiste zakładki i komentarze.

PRV – wersja przedwydawnicza (ang. Pre-release version)

W sprzedaży dostępne są tylko ostateczne projekty norm międzynarodowych. IEC nie sprzedaje i nie wysyła dokumentów roboczych, ponieważ są

one jeszcze w fazie projektu, a modyfikacje mogą zostać jeszcze usunięte w trakcie dalszych prac. Zainteresowani mogą subskrybować bezpłatny

serwis e-mailowy, tzw. Just Published, który jest wysyłany raz w miesiącu i zawiera listę wszystkich nowo opublikowanych norm. Pełną listę

dokumentów PRV można znaleźć pod adresem: https://webstore.iec.ch/searchform&q=PRV

RLV – wersja Redline

Wersja Redline dokumentu pokazuje zmiany w stosunku do poprzedniego wydania oznaczone kolorem czerwonym. Dzięki temu można szybko

dostrzec zmienione fragmenty i dokładnie określić, co zostało zmienione w stosunku do poprzedniego wydania. Tworzenie wersji Redline nie jest

systematyczne. Kryteriami są popularność określonej publikacji oraz przejrzysta struktura zmian. Jeśli zmiany są zbyt mocno wplecione w zasadniczą

treść normy, wówczas wersja Redline może być nieczytelna, nie dając korzyści wynikających z jasnej i szybkiej identyfikacji zmian.

Wersje RLV dostępne są w postaci pakietu, na który składa się zarówno nowe (czyste) wydanie publikacji, jak i wersja Redline opatrzona w komentarze.

SER Series

Centralne Biuro IEC wprowadziło tzw. pakiety serii, obejmujące ograniczony wybór najpopularniejszych norm. Pakiet zawiera wszystkie części serii

i poprawki tam, gdzie to konieczne, a przy jego nabyciu przysługuje 15 proc. rabatu w stosunku do ceny katalogowej.

Rodzaje publikacji normatywnych opracowywanych przez IEC

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

IS – norma międzynarodowa (ang. International Standard)

Norma międzynarodowa jest normą przyjętą przez międzynarodową organizację normalizacyjną i udostępnioną publicznie. Definicja podana

we wszystkich normach IEC brzmi następująco: „Dokument normatywny, opracowany zgodnie z procedurami konsensualnymi, który został

zatwierdzony przez członków komitetu krajowego IEC z komitetu odpowiedzialnego zgodnie z częścią 1 dyrektyw ISO/IEC”.

Tryb zatwierdzania IS (ang. approval):

Norma międzynarodowa zostaje zatwierdzona, jeżeli:

– większość 2/3 głosów oddanych przez tzw. P-członków (tj. zespołu pracującego nad projektem) komitetu (TC) lub podkomitetu technicznego

(STC) jest za przyjęciem normy międzynarodowej, oraz

– nie więcej niż 1/4 ogólnej liczby oddanych głosów jest przeciwna.

Uwaga: Przyjęcie norm IEC przez jakikolwiek kraj, niezależnie od tego, czy jest on członkiem IEC czy nie, jest całkowicie dobrowolne (ang. voluntary

adoption).

TS – specyfikacja techniczna (ang. Technical Specification)

DTS – projekt specyfikacji technicznej (ang. Draft Technical Specificaction)

Specyfikacje techniczne są często publikowane, gdy dany temat jest jeszcze w trakcie opracowania lub gdy nie ma wystarczającego konsensusu dla

zatwierdzenia projektu jako normy międzynarodowej.

Specyfikacje techniczne zbliżone są do norm międzynarodowych pod względem szczegółowości i kompletności, ale nie przeszły jeszcze wszystkich

etapów zatwierdzania, ponieważ nie osiągnięto konsensusu lub normalizacja jest postrzegana jako przedwczesna.

Zatwierdzenie (ang. approval)

Specyfikacja techniczna (TS) jest podobna do normy międzynarodowej (IS), ponieważ ma charakter normatywny i opracowana została zgodnie

z procedurami konsensualnymi. Zatwierdzana przez 2/3 członków uczestniczących (P-Member) danego komitetu technicznego IEC (TC) lub

podkomitetu (SC).

Procedura zatwierdzania jest podobna jak w przypadku normy, z tym wyjątkiem, że ostateczne głosowanie odbywa się na etapie projektu

specyfikacji technicznej (DTS), bezpośrednio po etapie projektu roboczego komitetu (CD).

CD – projekt roboczy komitetu (ang. Committee Draft)

TR – raport techniczny (ang. Technical Report)

Raport techniczny (TR) skupia się na określonym zagadnieniu i może przykładowo zawierać: dane, opis techniki pomiarowej, podejście badawcze,

studia przypadków, metodologie i inne rodzaje informacji, które są przydatne dla twórców norm, a także innych odbiorców.

TR jest zatwierdzany przez zwykłą większość uczestniczących w głosowaniu krajów członkowskich IEC (P-członków) zaangażowanego TC/SC.

Raporty techniczne mają charakter całkowicie informacyjny, nigdy nie normatywny.

TRF – formularz raportu wyników badań (ang. Test Report Form)

Formularz raportu z badań (TRF) jest dokumentem przygotowanym przez krajową jednostkę certyfikującą, umożliwiającym laboratorium

badawczemu rejestrację dowodów oraz wyników badań i analiz przeprowadzonych na próbce określonego produktu. Jego podstawowym celem

jest wspomaganie procesu wydawania certyfikatu przez jednostkę certyfikującą.

CONSENSUS

Słowo „konsensus” jest ważne, ponieważ reprezentuje ono wspólny punkt widzenia tych stron, których dotyczą jego postanowienia, a mianowicie:

producentów, użytkowników, konsumentów i grup interesu ogólnego. Międzynarodowe normy IEC są osiągane w drodze międzynarodowego

konsensusu pomiędzy członkami IEC (komitetami krajowymi). Każdy członek IEC może brać udział w pracach przygotowawczych do opracowania

normy międzynarodowej, a każda międzynarodowa, rządowa i pozarządowa organizacja współpracująca z IEC również uczestniczy w tych pracach.

Zapytanie publiczne (ang. Public Enquiry)

Inną istotną cechą międzynarodowej normy jest to, że może ona zostać poddana zapytaniu publicznemu (ankiecie powszechnej) w każdym

z krajów, którego komitet krajowy (NC – ang. National Committee) jest członkiem IEC. W ten sposób, dzięki demokratycznym narzędziom konsensusu

i zapytania publicznego, każda zainteresowana strona może zabrać głos w sprawie opracowania i publikacji międzynarodowej normy.

PAS – specyfikacja ogólnodostępna (ang. Publicly Available Specification)

Publicznie dostępna specyfikacja PAS jest publikacją odpowiadającą na pilną potrzebę rynkową, jak:

- konsensus w organizacji (np. producenci lub stowarzyszenia handlowe, konsorcja przemysłowe, grupa użytkowników oraz stowarzyszenia

branżowe i naukowe), zewnętrznej w stosunku do IEC, lub

- konsensus ekspertów w ramach grupy roboczej.

Specyfikacja PAS nie stoi w konflikcie z normą międzynarodową, jednak dopuszcza się konkurencyjne względem siebie publikacje typu PAS na

ten sam temat. Celem PAS jest przyspieszenie normalizacji w obszarach szybko rozwijających się technologii. Jest odpowiedzią na pilną potrzebę

rynkową na taki dokument normatywny i ma na celu zaangażowanie konsorcjów branżowych w zakres działalności IEC.

Dokument zatwierdza zwykła większość członków komitetu technicznego lub podkomitetu IEC-PAS.

SRD – Systems Reference Deliverable

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

System zarządzania bezpieczeństwem (ISO

14001, OHSAS 18001) to element całościowego

systemu zarządzania w przedsiębiorstwie liczącym

się na rynku pracy. Sam system nie jest obligato-

ryjny, jednak firma bez certyfikatów z zakresu jako-

ści, ochrony środowiska i BHP często nie jest brana

pod uwagę np. jako potencjalny partner biznesowy

(szczególnie jeśli myślimy o współpracy między-

narodowej). Uzyskanie ww. certyfikatów świadczy

o posiadaniu przez firmę produktów/usług wysokiej

jakości oraz o spełnieniu przez nią standardów uzna-

wanych na całym świecie.

Norma ISO 14001 obejmuje system zarządzania

środowiskowego. Szczycąc się takim certyfikatem, firma

potwierdza, że dba o środowisko naturalne, a przede

wszystkim cechuje ją podejście proekologiczne.

Norma OHSAS 18001 (PN 18001) potwierdza,

że firma, która ją posiada, gwarantuje bezpieczne

zorganizowanie stanowisk pracy. Ponadto zapewnia

odpowiednie szkolenia oraz przeprowadzenie audy-

tów wewnętrznych w zakresie BHP.

Posiadanie ww. norm jest kluczowym elementem

w budowaniu pozytywnego wizerunku firmy dbają-

cej o swoich pracowników.

Odniesienia

[1] Sample, T. et al., Photovoltaic energy systems, Summary of the Joint Research Centre’s contribution to international and European standards in 2019, JRC 2020.

[2] Żdanowicz T., Dokumenty normatywne używane do certyfikowania modułów fotowoltaicznych (PV), „Magazyn Fotowoltaika” 3/2017.

[3] Guidelines for the implementation of the Agreement on Technical Cooperation between ISO and CEN – the Vienna Agreement, 7th Ed. 2016.

[4] https://www.iec.ch/management-structure

[5] https://iectest.iec.ch/technical-committees-and-subcommittees#tclist

[6] https://pzn.pkn.pl/tc/#/technical-bodies

[7] https://osha.europa.eu/pl/safety-and-health-legislation/european-directives

[8] https://www.pkn.pl/polskie-normy/normy-prawo/normy-zharmonizowane

[9] http://www.electropedia.org/iev/iev.nsf/

[10] https://webstore.iec.ch/publication/

[11] https://webstore.iec.ch/searchform&q=PV#

[12] PKN – System cyfrowej sprzedaży produktów i usług: https://sklep.pkn.pl/catalogsearch/modułu

[13] https://www.iso.org/standard/

[14] https://www.astm.org/Standards/

[15] https://store-us.semi.org/collections/standards/

[16] https://webstore.ansi.org/Standards/

[17] http://www.pvresources.com/en/standards/standards.php

[18] http://www.sep.krakow.pl/nbiuletyn/nr70ar12.pdf

[19] http://normy.ekoinfonet.pl/

[20] http://www.instsani.pl/344/normy-dotyczace-energetyki-solarnej

[21] https://www.pvqat.org/project-status/module-durability.html)

SRD jest produktem wytwarzanym wyłącznie przez tzw. komitety systemowe SyC (ang. Systems Committees). SRD jest dokumentem zawierającym

wytyczne dotyczące stosowania norm będących w zakresie prac SyC. SRD może być dokumentem normatywnym.

Guide – przewodnik

TEC – raport z technologii (ang. Technology Report)

WP – biała publikacja (ang. White Paper)

Dokumenty nienormatywne stanowiące opracowania o charakterze informacyjnym i/lub pomocowym.

CA – dokument ocena zgodności (ang. Conformity Assessment)

CS – specyfikacja komponentu (ang. Component Specification)

OD – dokument operacyjny (ang. Operational Document)

TRF – formularz raportu wyników badań (ang. Test Report Form)

Oznaczenia dokumentów IEC dla oceny zgodności.

magazyn fotowoltaika / dodatek normy

magazyn

fotowoltaika

2/2020

cena 16,50 zł (w tym 8% VAT)

ISSN 2083-070X

Data

Podpis

Wysyłka czasopism zostanie zrealizowana po dostarczeniu Wydawcy podpisanego zamówienia.

Wydawnictwo KREATOR, ul. Tytoniowa 20, 04-228 Warszawa

tel. 508 200 900, prenumerata@kreatorpolska.pl

NIP 952 174 70 19 REGON 365604130

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez KREATOR Agnieszka Parzych na potrzeby realizacji zamówienia prenumeraty zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)

2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. Dz.U. UE L.2016.119.1 z dnia 4 maja 2016 r.

Dane do faktury:

Zamawiający:

Adres:

NIP:

Adres do wysyłki:

Imię i nazwisko adresata prenumeraty:

tel./fax:

e-mail:

Zamawiam prenumeratę roczną* czasopisma:

Oświetlenie LED (4 wydania)

Prenumerata papierowa krajowa plus e-wydania gratis

Liczba prenumerat….. x 64 zł. Do zapłaty ………..zł

od numeru…….

Magazyn Fotowoltaika (4 wydania)

Prenumerata papierowa krajowa plus e-wydania gratis

Liczba prenumerat….. x 64 zł. Do zapłaty ………..zł

od numeru……

Katalog Fotowoltaika (rocznik)

Bezpłatny dla prenumeratorów

*podane ceny zawierają koszty dystrybucji oraz podatek VAT

Prenumerata elektroniczna

Liczba prenumerat….. x 54 zł. Do zapłaty ………..zł

od numeru……

Prenumerata elektroniczna

Liczba prenumerat….. x 54 zł. Do zapłaty ………..zł

od numeru……

magazyn

fotowoltaika

www.akademialed.pl

www.magazynfotowoltaika.pl

ZAMÓWIENIE

LED

15 zł (w tym 8% VAT)

nr 2/2020

Bakteriobójcze

promieniowanie UVC

– korzyści i zagrożenia

K a t a l o g

F O T O W O L T A I K A

2 0 2 0

magazyn

fotowoltaika

www.fronius.pl/solar

STRAŻACY NIE MUSZĄ GASIĆ POŻARÓW

GDY TWOJA INSTALACJA JEST BEZPIECZNA

/ Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging

Firma Fronius przykłada bardzo dużą wagę do bezpieczeństwa instalacji PV. Podejmujemy

szereg działań w tym zakresie, które są naturalną konsekwencją 25-letniego doświadczenia

firmy w branży fotowoltaicznej.

/ Podstawą bezpiecznej instalacji jest jej poprawne zaprojektowanie i wykonanie. Dlatego

stale szkolimy instalatorów, aby byli jeszcze lepsi w tym, co robią

/ Zgodność ze standardami to podstawa, ale zwykle przekraczamy ich wymagania, stawiając

na najwyższą jakość w projektowaniu i produkcji falowników

/ Dobry monitoring jest aniołem stróżem systemu fotowoltaicznego. Oferujemy falowniki

wyposażone w wiele funkcji ciągłego monitorowania stanu instalacji

/ Klasyczne falowniki wymagają minimalnej ilości połączeń po stronie DC, co zmniejsza

ryzyko powstania pożaru

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84